IPPB2/415-746/09-2/MK1 - Określenie skutków w podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku świadczenia przez adwokata porad prawnych nieodpłatnie na rzecz osób niezamożnych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 30 listopada 2009 r. (data wpływu 4 grudnia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych porad prawnych świadczonych przez adwokata nieodpłatnie na rzecz osób niezamożnych - jest prawidłowe.

W dniu 4 grudnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych porad prawnych świadczonych przez adwokata nieodpłatnie na rzecz osób niezamożnych.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca wykonuje zawód adwokata w ramach prowadzonej przez siebie kancelarii adwokackiej od listopada 2008 r. Usługi świadczy w pełnym zakresie przewidzianym przez ustawę prawo o adwokaturze (patrz art. 4 ustawy, tekst jedn.: Dz. U. 2009 r. Nr 146, poz. 1188).

Wnioskodawca poza pracą w kancelarii - jednego, wybranego dnia w miesiącu, poza siedzibą kancelarii, udziela przez 2-3 godziny, także prostych porad prawnych osobom niezamożnym, głównie emerytom, rencistom lub studentom. Porady dotyczą w zasadzie wyłącznie, wskazania praw i obowiązków, które przysługują danej osobie oraz możliwości podjęcia stosownych kroków prawnych w danej sprawie. Nie obejmują tworzenia, czy też redagowania pism procesowych lub innych czynności. Wymienione osoby składają pisemne oświadczenie w trybie § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2002 r. Nr 163, poz. 1348), które dotyczy sytuacji majątkowej lub rodzinnej klienta uniemożliwiającej im poniesienie kosztów honorarium adwokackiego.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy usługa, świadczona poza siedzibą kancelarii, w postaci prostej porady prawnej świadczona na rzecz osób niezamożnych, które złożą pisemne oświadczenie w trybie § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2002 r. Nr 163, poz. 1348), stanowi dla Wnioskodawcy osobiście lub dla kancelarii Wnioskodawcy przychód który, należy opodatkować podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz czy jest taka usługa opodatkowana podatkiem VAT...

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.

W zakresie podatku od towarów i usług zostanie wydana odrębna interpretacja indywidualna.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Artykuł 10 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), określa źródła przychodów, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Określając źródła przychodów, ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych jednocześnie definiuje pojęcie przychodów. Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W związku z powyższym nieodpłatne świadczenie usług przez Wnioskodawcę nie powoduje obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych przez osoby świadczące te usługi "pro bono". W odniesieniu do Wnioskodawcy bowiem nie powstaje przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podobne stanowisko zajął resort finansów w odpowiedzi na interpelację poselską Nr 970.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Pojęcie "nieodpłatnych świadczeń" nie zostało zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W doktrynie i orzecznictwie NSA przyjmuje się, że pojęcie nieodpłatnego świadczenia ma w prawie podatkowym szerszy zakres niż w prawie cywilnym.

Obejmuje ono nie tylko świadczenie w cywilistycznym znaczeniu (działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby - art. 353 Kodeksu cywilnego), ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności przedsiębiorców, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Aby uznać, dane świadczenie za nieodpłatne, działanie świadczeniobiorcy wiązać się musi z jego pozytywną wolą, tzn. że chce on przekazać świadczeniobiorcy świadczenie i czyni to nieodpłatnie.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca poza pracą w kancelarii - jednego, wybranego dnia w miesiącu, poza siedzibą kancelarii, udziela przez 2-3 godziny, prostych porad prawnych osobom niezamożnym, głównie emerytom, rencistom lub studentom. Wymienione osoby składają pisemne oświadczenie w trybie § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2002 r. Nr 163, poz. 1348), które dotyczy sytuacji majątkowej lub rodzinnej klienta uniemożliwiającej im poniesienie kosztów honorarium adwokackiego.

W związku z powyższym nieodpłatne świadczenie usług przez Wnioskodawcę w postaci prostej porady świadczonej na rzecz osób niezamożnych, nie spowoduje obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych zarówno dla Wnioskodawcy jak i dla kancelarii Wnioskodawcy ponieważ nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ww. ustawy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.