IPPB2/415-664/14-2/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 27 sierpnia 2014 r. (data wpływu 1 września 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków Spółki jako płatnika oraz obowiązków informacyjnych związanych z nabyciem i realizacją jednostek uczestnictwa przez Uprawnionych na podstawie zawartych porozumień ze Spółką - jest prawidłowe.

W dniu 1 września 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków Spółki jako płatnika oraz obowiązków informacyjnych związanych z nabyciem i realizacją jednostek uczestnictwa przez Uprawnionych na podstawie zawartych porozumień ze Spółką.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

T. S.A. (dalej: Spółka) zawiera porozumienia z Członkami Zarządu T. S.A. (dalej: Porozumienia), świadczącymi na jej rzecz pracę lub usługi (dalej: Uprawnieni) i związanymi z nią stosunkiem prawnym, np. umową o pracę, umową cywilnoprawną. Na podstawie Porozumień Uprawnieni uczestniczą w programie określającym zasady nagradzania Uprawnionych za wkład w realizację celów strategicznych Spółki i wzrost jej wartości (dalej: Program). Elementem Programu wynikającym z Porozumień jest przyznanie Uprawnionym instrumentu finansowego w postaci Jednostek Uczestnictwa w Programie (dalej: Jednostki). Jednostki te są przyznawane Uprawnionym nieodpłatnie na warunkach i zasadach określonych w Programie i odrębnych Porozumieniach.

Dopiero po zaistnieniu niżej wskazanych zdarzeń warunkujących realizację instrumentu finansowego po stronie Uprawnionego może pojawić się ewentualne roszczenie wynikające z posiadanych Jednostek przyznanych na podstawie Porozumień. Roszczenie nie może być kierowane do Spółki na podstawie innych relacji prawnych łączących Uprawnionych ze Spółką, gdyż jedyną podstawą otrzymania wypłaty z tytułu realizacji instrumentu finansowego w postaci posiadanych Jednostek jest Porozumienie.

Jednostki Uczestnictwa mają przypisaną określoną hipotetyczną wartość docelową w przyszłości (dalej: Wartość). Należy zaznaczyć, iż w momencie przyznawania realna wartość Jednostek Uczestnictwa wynosi zero, a Uprawnieni nie mogą ich w żaden sposób zbyć, obciążyć lub przenieść jakichkolwiek praw wynikających z ich posiadania na rzecz osób trzecich.

Finalna wartość Jednostek Uczestnictwa jest obecnie w równym stopniu (wagi mogą ulegać zmianom w kolejnych edycjach Programu) zależna od wartości wybranych wskaźników bazowych dotyczących wyników Spółki (dalej: Cele Korporacyjne) w danym roku kalendarzowym trwania Programu oraz poziomu ich osiągnięcia. Przykładowe Cele Korporacyjne to:

* łączne przychody (Total Revenue),

* wolne operacyjne przepływy pieniężne (Operating Free Cash Flow) oraz

* zysk przedsiębiorstwa przed potrąceniem odsetek, podatków oraz amortyzacji (Earnings Before Interest Taxes Depreciation and Amortization).

Cele korporacyjne są ustalane indywidualnie dla Uprawnionych, ustalane na początku roku kalendarzowego po zatwierdzeniu przez Radę Nadzorczą Spółki, a informacja o Celach Korporacyjnych jest dostępna dla Uprawnionych.

Realizacja instrumentu finansowego, jakim są Jednostki Uczestnictwa, następuje nie wcześniej niż po podsumowaniu wyników Spółki za dany rok kalendarzowy (dalej: Okres Dojrzewania instrumentu finansowego), na warunkach określonych w Programie. Daje ona Uprawnionemu prawo do otrzymania wypłaty gotówkowej kalkulowanej w sposób opisany poniżej:

Wartość = Wypłata on target x ocena Celów Korporacyjnych x Proporcja, gdzie:

Wypłata on target - określona indywidualnie kwota zapisana w umowie o pracę w postaci wartości lub procentu wynagrodzenia zasadniczego

Ocena Celów Korporacyjnych - procentowa ocena realizacji Celów Korporacyjnych (w zakresie od 0 do 150%) w Okresie Dojrzewania instrumentu finansowego, zatwierdzana przez Radę Nadzorczą

Proporcja - udział wypłaty z realizacji instrumentu finansowego w Programie (obecnie w przedziale 30%-50%; proporcje mogą ulegać zmianom w kolejnych edycjach programu)

W określonych w odrębnej dokumentacji Spółki sytuacjach, instrument finansowy wygasa i jego realizacja nie jest możliwa.

W ocenie Spółki, Jednostki Uczestnictwa przyznane Uprawnionym stanowią pochodny instrument finansowy, o którym mowa w art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w myśl którego pochodny instrument finansowy oznacza instrument finansowy, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014 r. poz. 94).

Przyznanie Jednostek jest nieodpłatne, a korzyści wynikające z ich przyznania warunkowe, co związane jest nieodłącznie z niepewnością korzyści i charakterem instrumentów finansowych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy ewentualne przysporzenie majątkowe uzyskiwane przez Uprawnionych z tytułu uczestnictwa w Programie, w tym realizacji praw wynikających z Jednostek Uczestnictwa, powinno być zakwalifikowane jako przychód z kapitałów pieniężnych podlegający opodatkowaniu w momencie realizacji, i czy w związku z tym na Spółce będą ciążyły w tym zakresie jakiekolwiek obowiązki płatnika w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, ewentualne przysporzenie majątkowe uzyskane przez Uprawnionych z tytułu realizacji praw wynikających z Jednostek Uczestnictwa powinno zostać zakwalifikowane do kategorii przychodów z kapitałów pieniężnych, zgodnie z art. 17 u.p.d.o.f. W konsekwencji na Spółce nie będą ciążyły obowiązki płatnika w rozumieniu u.p.d.o.f. Jedynym momentem powstania obowiązku podatkowego po stronie Uprawnionych będzie natomiast realizacja praw wynikających z Jednostek Uczestnictwa.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 u.p.d.o.f., jednym ze źródeł przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, szczegółowo uregulowane w art. 17 u.p.d.o.f. W myśl przepisu art. 17 ust. 1 pkt 10 u.p.d.o.f., za przychód z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych.

Pochodne instrumenty finansowe zostały natomiast zdefiniowane w u.p.d.o.f. w art. 5a pkt 13. Zgodnie z jego treści pochodnymi instrumentami finansowymi są instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538 z późn. zm., dalej: ustawa OIF).

Stosownie do tego przepisu pochodnymi instrumentami finansowymi są (niebędące papierami wartościowymi):

Jak wskazywano wielokrotnie w opracowaniach dotyczących funkcjonowania instrumentów pochodnych w Polsce, nie ma w polskim systemie prawnym jednej legalnej definicji finansowego instrumentu pochodnego. "System prawny, co do zasady, odwołuje się do apriorycznego, tj. wynikającego z języka finansów, pojęcia instrumentu finansowego (podobnie - instrumentu pochodnego czy opcji). Prawnik, definiując dany instrument finansowy, musi zatem posługiwać się zasadami, kryteriami i definicjami języka ekonomii i finansów."

Inne instrumenty pochodne, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy OIF nie zostały zdefiniowane przez ustawodawcę. Nie wprowadzono również w ustawie OIF odniesienia do innego aktu prawnego, który zawiera warunki i kryteria dla uznania danego prawa za inny instrument pochodny wymieniony w lit.c. Stąd, zdaniem Spółki, celem potwierdzenia, że Program funkcjonuje w formie innego instrumentu pochodnego, którego Instrumentem bazowym jest wskaźnik finansowy i który jest wykonywany przez rozliczenie pieniężne, należy odwołać się do wykładni językowej i systemowej.

Wykładnia językowa

Co do zasady, instrument pochodny jest to instrument finansowy, którego wartość zależy od wartości innego instrumentu finansowego, zwanego instrumentem podstawowym (bazowym). Przez pojęcie instrumentu pochodnego rozumie się opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości instrumentów finansowych, walut, stóp procentowych, rentowności, indeksów finansowych, wskaźników finansowych, towarów, zmian klimatycznych, stawek frachtowych, poziomów emisji, stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, a także innych aktywów, praw, zobowiązań, indeksów lub wskaźników (instrumentów bazowych).

Instrumentem bazowym na rynku finansowym jest instrument finansowy lub aktywo stanowiące bazę dla instrumentów pochodnych. Instrument ten stanowi jedną ze zmiennych wymaganych do wyceny instrumentu pochodnego oraz podpisania kontraktu terminowego. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy OIF instrumentem bazowym może być wskaźnik finansowy.

Za wskaźnik finansowy uznaje się współczynniki tworzone na podstawie informacji zawartych w sprawozdaniu finansowym przedsiębiorstwa. Jedną z podstawowych informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych są łączne przychody (Total Revenue), wolne operacyjne przepływy pieniężne (Operating Free Cash Flow) czy EBITDA.

Instrument pochodny jest wykonywany (realizowany) poprzez rozliczenie pieniężne, czyli świadome i zgodne z prawem przemieszczanie środków pieniężnych między podmiotami gospodarczymi, instytucjami, osobami fizycznymi.

W ocenie Spółki przewidziana konstrukcja kwalifikuje się do katalogu pochodnych instrumentów finansowych niebędących instrumentami finansowymi, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy OIF, jako instrument pochodny, którego instrumentem bazowym są wskaźniki finansowe Spółki - łączne przychody, wolne operacyjne przepływy pieniężne i EBITDA.

Dodatkowo, realizacja instrumentu pochodnego następuje nie wcześniej niż po podsumowaniu wyników finansowych spółki za dany rok kalendarzowy

Wykładnia systemowa

Jak wskazano powyżej, w polskim porządku prawnym nie istnieje jedna, legalna definicja finansowego instrumentu pochodnego, natomiast podjęto kilka prób ich zdefiniowania na potrzeby różnych aktów prawnych.

Definicja zawarta w § 3 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 149, poz. 1674 z późn. zm.; dalej: Rozporządzenie) jest jedyną do tej pory próbą ustawodawcy przedstawienia warunków uznania danej konstrukcji za instrument pochodny - instrument finansowy, a nie jedynie wyliczeniem rodzajów instrumentów finansowych, bez próby ich definiowania, które mogą być uznane za instrument pochodny. W świetle Rozporządzenia finansowy instrument pochodny to taki, którego:

Mając na uwadze wyżej przedstawiony stan prawny, należy stwierdzić, iż Jednostki Uczestnictwa stanowią instrumenty finansowe w rozumieniu przepisu art. 5a pkt 13 u.p.d.o.f. Tym samym potencjalne przychody z tytułu realizacji praw wynikających z Jednostek Uczestnictwa spełniają przesłanki art. 17 u.p.d.o.f. i w konsekwencji stanowią przychód z kapitałów pieniężnych.

Powyższe znajduje potwierdzenie z uwagi na następujące okoliczności:

* wartość Jednostek Uczestnictwa (rozumiana jako potencjalna wypłata związana z realizacją wynikających z nich praw) jest kalkulowana jak w oparciu o instrumenty bazowe - Cele Korporacyjne,

* Jednostki Uczestnictwa są przyznawane Uprawnionym nieodpłatnie, a ich wartość końcowa zależy bezpośrednio od warunków rynkowych, których wpływ jest bezpośrednio uwzględniony w zmiennych będących podstawą do ustalenia tej wartości,

* realizacja praw wynikających z Jednostek Uczestnictwa (rozliczenie) następuje w przyszłości i przyjmuje formę pieniężną.

Podstawą i powodem potencjalnego przysporzenia dla Uprawnionych jest realizacja praw wynikających z Jednostek Uczestnictwa, których wartość jest ściśle zależna od zdefiniowanych wskaźników finansowych osiąganych przez Spółkę. Na wysokość tych wskaźników wpływ mają zmienne rynkowe i ogólna kondycja ekonomiczna Spółki jako całości, a nie inne okoliczności, takie jak sposób wykonywania pracy czy świadczenia usług przez Uprawnionych.

Nie ma zatem możliwości zaliczenia przysporzenia z tego tytułu do innych (niż kapitały pieniężne) źródeł przychodów, w szczególności do takich, które bezpośrednio wynikają z ewentualnej innej relacji Uprawnionych ze Spółką.

Należy również zaznaczyć, iż stosownie do postanowień art. 17 ust. 1b u.p.d.o.f. przychód z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających powstaje w momencie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych.

Należy podkreślić, że, jak zostało wskazane w stanie faktycznym, do momentu ogłoszenia finalnych wyników finansowych za Okres Dojrzewania instrumentu finansowego, nie ma możliwości realizacji praw wynikających z Jednostek Uczestnictwa, a tym samym wystąpienia przez Uprawnionych z jakimkolwiek roszczeniem w tym zakresie do Spółki. Dodatkowo do momentu realizacji praw wynikających z Jednostek Uczestnictwa nie ma możliwości określenia wartości (czy nawet istnienia) przysporzenia po stronie Uprawnionego.

Co za tym idzie, przychód uzyskany w związku z realizacją uprawnień wynikających z Jednostek Uczestnictwa powstaje w momencie realizacji tego instrumentu i dopiero wtedy Uprawniony może otrzymać realne przysporzenie majątkowe. W konsekwencji, wyznaczenie wcześniejszego momentu powstania obowiązku podatkowego nie jest możliwe. Realizacja praw wynikających z Jednostek Uczestnictwa jest zatem pierwszym i jedynym momentem powstania obowiązku podatkowego po stronie Uprawnionych.

Podobne stanowisko - kwalifikacja przychodów uzyskanych w drodze realizacji praw wynikających z instrumentów pochodnych jako przychodów z kapitałów pieniężnych - zostało zaprezentowane również w interpretacjach prawa podatkowego wydanych przez organy skarbowe: m.in. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 11 października 2013 r. (sygn. IPPB2/415-564/13-2/AK), interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 17 marca 2009 r. (sygn. IBPBII/2/415-159/08/MW), czy też interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 11 marca 2008 r. (sygn. IPPB2/415-542/07-2/JK).

Powyższa kwalifikacja do źródła przychodów, jakim są kapitały pieniężne, oznacza, iż na Spółce nie ciążą obowiązki w zakresie deklarowania oraz rozliczania dla potrzeb podatku dochodowego od osób fizycznych dochodów wynikających z realizacji praw wynikających z Jednostek Uczestnictwa. Zgodnie jednak z art. 39 ust. 3 u.p.d.o.f. osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej są obowiązane, w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika - imienne informacje o wysokości dochodu, sporządzone według ustalonego wzoru (PIT-8C).

Obowiązek sporządzenia ww. informacji spoczywa na podmiotach, które dokonują wypłaty świadczeń stanowiących dla podatnika dochody kapitałowe lub podmiotów, za pośrednictwem których podatnik uzyskuje omawiane dochody. W rezultacie, z tytułu realizacji i praw wynikających z Jednostek Uczestnictwa, Wnioskodawca zobowiązany będzie jedynie do sporządzenia i przesłania informacji PIT-8C Uprawnionym i właściwym urzędom skarbowym i tym samym nie będą na nim ciążyły obowiązki płatnika w rozumieniu u.p.d.o.f.

Dodatkowo, w świetle takiej klasyfikacji przychodu, na podstawie art. 45 ust. 1a pkt 1 u.p.d.o.f. wyliczony dochód powinien zostać wykazany przez Uprawnionych w odrębnym zeznaniu podatkowym (PIT 38) sporządzanym do 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym dochód został osiągnięty. W tym samym terminie podatek wynikający z zeznania, obliczony zgodnie z 19% stawką podatkową, powinien zostać wpłacony do urzędu skarbowego samodzielnie przez Uprawnionych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej - odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

W tym miejscu wyjaśnić jedynie należy, że obwieszczeniem Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 6 grudnia 2013 r. został ogłoszony jednolity tekst ustawy o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014 r. poz. 94), przy czym brzmienie przywołanych przez Wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi na skutek nowelizacji ustawy nie uległo zmianie.

Odnosząc się natomiast do przywołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych wskazać należy, że orzeczenia te dotyczą tylko konkretnych, indywidualnych spraw podatników w określonym stanie faktycznym czy zdarzeniu przyszłym i w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące. Natomiast organy podatkowe, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami innych organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, ponieważ nie stanowią one materialnego prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.