IPPB2/415-649/09-2/MK1 - Możliwość opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości w drodze umowy dożywocia.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 18 października 2009 r. (data wpływu 22 października 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przeniesienia własności lokalu mieszkalnego w drodze umowy dożywocia - jest nieprawidłowe.

W dniu 22 października 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przeniesienia własności lokalu mieszkalnego w drodze umowy dożywocia.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Spadkodawca zmarł w 1999 r. Postępowanie spadkowe przeprowadzono w 2009 r., w wyniku którego całość spadku nabyła jego żona - zgodnie z treścią notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia. Całość majątku odziedziczonego stanowi nieruchomość lokalowa stanowiąca przedmiot odrębnej własności, wchodząca uprzednio do wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Spadkobierczyni (żona) od lat 60-tych XX wieku do chwili obecnej bez przerwy jest zameldowana i zamieszkuje w ww. nieruchomości lokalowej. Należy zatem ona do osób zaliczanych do I grupy podatkowej. Spadkobierczyni skorzystała ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 16 ust. 2 pkt 5a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Jednakże ze względu na podeszły wiek rozważa ona zawarcie umowy dożywocia w 2010 r. obejmującą całą nieruchomość albo obejmującą jedynie udział ???189; własności lokalu mieszkalnego.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.

W zakresie podatku od spadków i darowizn zostanie wydana odrębna interpretacja indywidualna.

W zakresie pytania nr 3 zostanie wydane postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad.1)

Wnioskodawczyni zawierając hipotetyczną umowę dożywocia w 2010 r., w wyniku której własność lokalu mieszkalnego przeszłaby w całości na osobę trzecią nie utraciłaby ulgi wynikającej z art. 16 ust. 2 pkt 5a ustawy o podatku od spadków i darowizn, ponieważ nabyła ona spadek w 1999 r., z chwilą jego otwarcia. 5 letni termin przedawnienia upłynął zatem z końcem 2004 r. Ponadto wnioskodawczyni nie byłaby obowiązana do zapłaty podatku dochodowego wynikającego z art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na fakt nabycia spadku w 1999 r., gdyż stwierdzenie nabycia spadku ma jedynie charakter deklaratoryjny, zatem należy stosować przepisy z tamtego okresu, które dopuszczały skorzystanie z ulgi meldunkowej. Przewidziany w niej okres 12 miesięcznego zamieszkiwania i zameldowania upłynął w 2000 r.

Ad.2)

Nawet gdyby przyjąć, że pogląd (wnioskodawcy z pk t1 jest błędny, to będzie on właściwy w przypadku przeniesienia jedynie 1/2 udziału we własności nieruchomości tytułem zawarcia ewentualnej przyszłej umowy dożywocia, ponieważ w niej zostanie przeniesiony udział w nieruchomości, który nie został nabyty w drodze spadkobrania po nieżyjącym mężu, lecz udział wnioskodawczyni, który oddzielnie się jej należy z tytułu ustania ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej z mocy ustawy. Udział nabyty w wyniku spadkobrania nie byłby przedmiotem hipotetycznej umowy dożywocia, zatem skoro wnioskodawczyni zamieszkuje i jest zameldowana w tejże nieruchomości od lat 60-tych XX wieku, więc termin 5 letni wynikający z ww. przepisów byłby zdecydowanie zachowany.

Ad. 4)

Umowa dożywocia nie powinna być traktowana jak umowa odpłatnego zbycia nieruchomości wg prawa podatkowego, ponieważ nie ma w niej zawartej ceny. Nie może ona być traktowana jako umowa sprzedaży lub zamiany. Ewentualnie wskazane mogą być w umowie dożywocia wg woli stron jedynie obowiązki nabywcy do zapewnienia opieki i utrzymania dożywotnika. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji nabycia. Odpłatne zbycie oznacza, że cenę można wyrazić nie tylko w pieniądzu, lecz również poprzez inne określenie jej wartości, w tym m.in. przez zwolnienie z długu czy też potrącenie wymagalnych wierzytelności. Nijak ma się to do określenia ceny odnośnie umowy dożywocia, ze względu na jej ustawowy charakter wynikający z przepisów Kodeksu cywilnego, mający cel de facto alimentacyjny, stąd też cena w niej nie występuje. Wnioskodawca stwierdza, iż umowa dożywocia nie może być także zaliczona jako "inne źródła" wg art. 10 i art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego, stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) źródłem przychodu jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2 m.in.:

Dożywocie jest instytucją prawną uregulowaną przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z art. 908 § 1 ww. ustawy jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Umowa dożywocia ma więc charakter umowy zobowiązującej, odpłatnej i wzajemnej.

Przeniesienie własności nieruchomości w drodze umowy dożywocia jest formą odpłatnego zbycia. Jednakże by stwierdzić czy odpłatne zbycie lokalu mieszkalnego stanowi źródło przychodu wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy określić datę nabycia tego lokalu.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych formułuje generalną zasadę, iż odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości jej części lub udziału w nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

W związku z powyższym w przypadku zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości decydujące znaczenie w celu ustalenia czy okres pięcioletni, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy już minął czy też nie ma zarówno data nabycia jak i zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Spadkodawca zmarł w 1999 r. Postępowanie spadkowe przeprowadzono w 2009 r., w wyniku którego całość spadku nabyła Wnioskodawczyni - zgodnie z treścią notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia. Całość majątku odziedziczonego stanowi nieruchomość lokalowa stanowiąca przedmiot odrębnej własności, wchodząca uprzednio do wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Wnioskodawczyni rozważa zawarcie umowy dożywocia w 2010 r. obejmującą całą nieruchomość lokalową albo obejmującą jedynie udział ???189; własności lokalu mieszkalnego.

Zauważyć zatem należy, że zgodnie z art. 924 i 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, natomiast otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy. Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Sąd postanowieniem stwierdza jedynie fakt nabycia spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 Kodeksu). Postanowienie o nabyciu spadku potwierdza prawo spadkobiercy do spadku od momentu jego otwarcia. Istotna dla podatku dochodowego jest zatem data stwierdzająca dzień otwarcia spadku czyli data śmierci spadkodawcy, a nie data postanowienia sądu o nabyciu spadku.

Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania prawne stwierdzić należy, że w przedmiotowej sytuacji nabycie w drodze spadku nastąpiło z dniem śmierci spadkodawcy, tj. w 1999 r.

Reasumując przeniesienie własności nieruchomości w drodze umowy dożywocia jest formą odpłatnego zbycia. W przedmiotowej sprawie nabycie ???189; lokalu mieszkalnego w drodze spadku nastąpiło z dniem śmierci spadkodawcy, tj. w 1999 r., i nabycie ???189; lokalu mieszkalnego nastąpiło w czasie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej, więc w okresie wcześniejszym. Stąd też odpłatne zbycie lokalu mieszkalnego na podstawie umowy dożywocia, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na upływ 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lokalu mieszkalnego. Tym samym odpłatne zbycie tego lokalu nie będzie stanowiło źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ani nie będzie stanowiło przychodu z innych źródeł. Jednocześnie należy wskazać, iż ulga meldunkowa, na którą wskazuje Wnioskodawczyni w uzasadnieniu nie będzie miała zastosowania w przedmiotowej sprawie.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.