IPPB2/415-583/10-4/MG - Skutki podatkowe sprzedaży nieruchomości nabytych w części w latach 2000–2003 w ramach wspólności ustawowej małżeńskiej oraz w części w roku 2009 w wyniku podziału majątku dorobkowego małżonków.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 11 maja 2010 r. (data wpływu 17 maja 2010 r.) oraz w uzupełnieniu wniosku z dnia 16 sierpnia 2010 r. (data nadania 16 sierpnia 2010 r., data wpływu 19 sierpnia 2010 r.) stanowiącego odpowiedź na wezwanie organu z dnia 3 sierpnia 2010 r. (data nadania 4 sierpnia 2010 r., data odbioru 10 sierpnia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości nabytych w części w latach 2000-2003 w ramach wspólności ustawowej małżeńskiej oraz w części w roku 2009 w wyniku podziału majątku dorobkowego małżonków - jest nieprawidłowe.

W dniu 17 maja 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości nabytych w części w latach 2000-2003 w ramach wspólności ustawowej małżeńskiej oraz w części w roku 2009 w wyniku podziału majątku dorobkowego małżonków.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W latach 2000-2003 wraz z mężem Wnioskodawczyni nabyła do majątku wspólnego (objętego wspólnością majątkową małżeńską) kilka nieruchomości w postaci niezabudowanych działek. W lipcu 2009 r. przed notariuszem małżonkowie podpisali umowę podziału małżeńskiego majątku wspólnego, w wyniku której Wnioskodawczyni przypadło prawo własności przedmiotowych działek w zamian za przekazanie małżonkowi środków pieniężnych zgromadzonych na wspólnych rachunkach bankowych. Dodatkowo Wnioskodawczyni zobowiązana była przekazać na osobisty rachunek bankowy męża dodatkowe środki pieniężne pochodzące z zaciągniętych przez Wnioskodawczynię na ten cel pożyczek, m.in. pożyczki bankowej. W chwili obecnej (w roku 2010) Wnioskodawczyni zmuszona jest rozważyć dokonanie sprzedaży przedmiotowych działek, w zamian za przejęcie przez ich przyszłego właściciela zobowiązania wobec banku spłaty jednej z pożyczek.

Zbycie nieruchomości nie będzie następować w wyniku wykonywania działalności gospodarczej.

Z uwagi na stwierdzone braki formalne wniosku, tut. organ podatkowy pismem z dnia 3 sierpnia 2010 r. (data nadania 4 sierpnia 2010 r., data odbioru 10 sierpnia 2010 r.) wezwał Wnioskodawczynię do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania poprzez doprecyzowanie przedstawionego zdarzenia przyszłego:

Wnioskodawczyni uzupełniła braki formalne wniosku w ustawowym terminie pismem z dnia 16 sierpnia 2010 r. (data nadania 16 sierpnia 2010 r., data wpływu 19 sierpnia 2010 r.), w którym wyjaśniła, iż podział małżeńskiego majątku dorobkowego, który miał miejsce w 2009 r. dotyczył wspólnego majątku, w skład którego oprócz przedmiotowych nieruchomości, wchodziły m.in. środki pieniężne, udziały w spółce prawa handlowego oraz inna nieruchomość (która przypadła w wyniku podziału drugiemu z małżonków). Podział ten był wynikiem negocjacji i odzwierciedlał osiągnięty kompromis. W ocenie Wnioskodawczyni był zatem ekwiwalentny, gdyż dokonując podziału, miano na względzie interesy i intencje obydwu małżonków. O ekwiwalentności podziału świadczy również fakt dopłat, do jakich na podstawie umowy podziału majątku małżeńskiego Wnioskodawczyni została zobowiązana na rzecz współmałżonka. Wnioskodawczyni podniosła, iż wspólnym celem małżonków był taki podział majątku, w wyniku którego każdy z małżonków otrzyma najbardziej interesujące go składniki (w przypadku Wnioskodawczyni - m.in. przedmiotowe nieruchomości, w przypadku męża Wnioskodawczyni - m.in. inna nieruchomość), co spowodowało konieczność dokonania dopłat ze strony Wnioskodawczyni.

Wartość majątku, jaki Wnioskodawczyni otrzymała w wyniku podziału, przekracza udział, jaki przysługiwał Wnioskodawczyni w majątku dorobkowym (1/2). W ocenie Wnioskodawczyni, rozpatrując to zagadnienie, nie można abstrahować od dopłat, do których dokonania Wnioskodawczyni została zobowiązana. Dopłaty te niwelują ewentualną dysproporcję, do jakiej mógłby doprowadzić przeprowadzony podział. Inny podział majątku wspólnego nie był w sytuacji Wnioskodawczyni oraz współmałżonka Wnioskodawczyni możliwy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawczyni.

Wspólność małżeńska, która jest współwłasnością łączną ze swej istoty cechuje bezudziałowy charakter. Oznacza to, iż każdy z małżonków nabywając nieruchomość do współwłasności małżeńskiej nie nabywa określonej części nieruchomości, lecz jej niepodzielną całość. W konsekwencji dokonując podziału małżeńskiego majątku wspólnego nie dochodzi do faktycznego zbycia przez jedną ze stron małżeństwa na rzecz drugiej strony określonej część owego majątku, a jedynie dokonywany jest jego nowy podział dla celów sposobu rozporządzania owym majątkiem. Zdaniem Wnioskodawczyni bez znaczenia w zaistniałym stanie faktycznym jest zatem fakt takiego sformułowania umowy podziału małżeńskiego majątku wspólnego, w wyniku którego to Wnioskodawczyni przypadły przedmiotowe nieruchomości, zaś współmałżonkowi wartości pieniężne, gdyż sam podział w swym zamiarze i istocie miał charakter ekwiwalentny. Zgodnie z powyższym w ocenie Wnioskodawczyni należy przyjąć, iż faktyczną datą nabycia przez Wnioskodawczynię przedmiotowych nieruchomości pozostają odpowiednio lata 2000-2003, a co za tym idzie dla ustalenia prawidłowego sposobu opodatkowania sprzedaży w roku 2010 owych nieruchomości zastosowanie znajdować będą przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obowiązujące do dnia 31 grudnia 2006 r. Ponadto z uwagi na okres czasu dzielący moment nabycia przez Wnioskodawczynię działek w latach 2000-2003 należy założyć, iż spełniony został warunek określony w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, tj. upłynął już okres 5 lat liczonych od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie, co pociąga za sobą możliwość skorzystania przez Wnioskodawczynię w momencie sprzedaży działek (w roku 2010) ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym przychodu uzyskanego z ich zbycia.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego, stwierdzam, co następuje.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodu jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W związku z powyższym przychody uzyskane z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1994 r. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.).

Zgodnie z treścią art. 31 § 1 ww. ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Stosownie do treści art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Natomiast, jak stanowi art. 46 omawianej ustawy, w sprawach nieunormowanych w artykułach poprzedzających od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku.

Zgodnie z teorią prawa rzeczowego przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w wyniku podziału majątku wspólnego jest nabyciem tych rzeczy.

Mając na uwadze przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego nabyciem w rozumieniu powołanego powyżej art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest przyznanie rzeczy na wyłączną własność jednemu z małżonków w wyniku podziału majątku wspólnego, jeśli:

Uwzględniając powyższe, za datę nabycia prawa do nieruchomości, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku sprzedaży nieruchomości, która przypadła danej osobie w wyniku podziału majątku dorobkowego małżeńskiego, należy przyjąć datę jej nabycia w czasie trwania związku małżeńskiego, jeżeli wartość otrzymanej przez daną osobę nieruchomości w wyniku podziału tego majątku, mieści się w udziale, jaki przysługuje małżonkowi w majątku dorobkowym małżeńskim. Jeżeli wartość otrzymanej przez małżonka nieruchomości przekracza jego udział w majątku dorobkowym małżeńskim, to wówczas za datę nabycia tej części nieruchomości, która przekracza udział małżonka w majątku dorobkowym małżeńskim, należy przyjąć dzień, w którym dokonano podziału majątku dorobkowego małżeńskiego.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że w latach 2000-2003 Wnioskodawczyni wraz z mężem nabyła do majątku wspólnego (objętego wspólnością majątkową małżeńską) kilka nieruchomości w postaci niezabudowanych działek. W lipcu 2009 r. małżonkowie podpisali umowę o podział małżeńskiego majątku wspólnego, w wyniku której Wnioskodawczyni przypadło prawo własności przedmiotowych działek w zamian za przekazanie małżonkowi środków pieniężnych zgromadzonych na wspólnych rachunkach bankowych. Wnioskodawczyni zobowiązana była przekazać na osobisty rachunek bankowy męża dodatkowe środki pieniężne pochodzące z zaciągniętych przez Wnioskodawczynię na ten cel pożyczek. Dokonany podział majątku dorobkowego dotyczył wspólnego majątku, w skład którego oprócz przedmiotowych nieruchomości wchodziły m.in. środki pieniężne, udziały w spółce prawa handlowego oraz inna nieruchomość, która przypadła w wyniku podziału współmałżonkowi. Wartość majątku, jaki Wnioskodawczyni otrzymała w wyniku podziału, przekracza udział, jaki przysługiwał Wnioskodawczyni w majątku dorobkowym. Obecnie Wnioskodawczyni rozważa dokonanie sprzedaży przedmiotowych działek, w zamian za przejęcie przez ich przyszłego właściciela zobowiązania wobec banku.

Tym samym, jak wskazuje przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe nie można stwierdzić, iż podział majątku wspólnego (dorobkowego) małżonków dokonany w 2009 r. był ekwiwalentny. O ekwiwalentnym podziale w naturze mówić można jedynie wówczas, gdy w wyniku podziału majątku dorobkowego, każdy z małżonków otrzymuje na wyłączną własność majątek tej samej wartości. Tymczasem dokonany w 2009 r. przez małżonków podział majątku dorobkowego przesądza o nieekwiwalentnym podziale majątku dorobkowego, bowiem jak wskazała Wnioskodawczyni w uzupełnieniu wniosku na wezwanie tut. organu wartość majątku, jaki Wnioskodawczyni otrzymała w wyniku podziału, przekracza udział, jaki przysługiwał Wnioskodawczyni w majątku dorobkowym, a ponadto Wnioskodawczyni zobowiązana była do przekazania na osobisty rachunek bankowy męża dodatkowych środków pieniężnych pochodzących z zaciągniętych przez Wnioskodawczynię na ten cel pożyczek. Tym samym nie można zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawczyni, iż dokonany przez współmałżonków podział majątku był ekwiwalentny, ponieważ dopłaty na rzecz współmałżonka, jakich Wnioskodawczyni zobowiązana była dokonać świadczą o jego nieekwiwalentności.

W związku z powyższym przychód, jaki Wnioskodawczyni osiągnie ze zbycia przedmiotowych nieruchomości w części nabytej przez Wnioskodawczynię w latach 2000-2003 w ramach wspólności ustawowej nie będzie podlegał opodatkowaniu, gdyż sprzedaż tych części nieruchomości nastąpi po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie, a zatem nie będzie stanowić źródła przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast przychód z odpłatnego zbycia przedmiotowych nieruchomości w części odpowiadającej udziałowi nabytemu w 2009 r., w wyniku podziału majątku dorobkowego małżonków stanowić będzie źródło przychodu podlegające opodatkowaniu i od tej części Wnioskodawczyni zobowiązana będzie do zapłaty zryczałtowanego 19 % podatku dochodowego, zgodnie z treścią art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu ustawy obowiązującym na dzień 1 stycznia 2009 r.

Należy wskazać, iż ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316) zmieniono m.in. zasady opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nowe zasady opodatkowania, zgodnie z art. 14 ustawy zmieniającej, mają zastosowanie do dochodów (poniesionej straty) od dnia 1 stycznia 2009 r.

Stosownie do art. 30e ust. 1 i 2 ww. ustawy, podatek dochodowy od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) wynosi 19 % podstawy obliczenia podatku. Podstawą obliczenia podatku jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw. Podatek jest płatny w terminie złożenia zeznania, o którym mowa w art. 45, za rok podatkowy, w którym nastąpiło odpłatne zbycie (art. 30e ust. 4 ww. ustawy).

Zgodnie z zasadą wynikającą z art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Przychód tak obliczony można pomniejszyć o koszty uzyskania przychodów. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.

Z kolei stosownie do przepisu art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), z zastrzeżeniem ust. 6d, stanowią udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie jej posiadania.

Ponadto, zgodnie z art. 22 ust. 6e ww. ustawy wysokość nakładów, o których mowa powyżej, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.

Reasumując, przychód, jaki Wnioskodawczyni osiągnie w 2010 r. ze zbycia przedmiotowych nieruchomości w części nabytej przez Wnioskodawczynię w latach 2000-2003 w ramach wspólności ustawowej nie będzie stanowić źródła przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ sprzedaż tych części nieruchomości nastąpi po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie. Natomiast przychód z odpłatnego zbycia przedmiotowych nieruchomości w części odpowiadającej udziałowi nabytemu w 2009 r., w wyniku podziału majątku dorobkowego małżonków stanowić będzie źródło przychodu podlegające opodatkowaniu, zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniem ustawy obowiązującym na dzień 1 stycznia 2009 r., tj. od tej części przychodu Wnioskodawczyni zobowiązana będzie do zapłaty zryczałtowanego 19 % podatku dochodowego, zgodnie z treścią powołanego art. 30e ustawy podatkowej.

Organ podatkowy wskazuje, że jeżeli przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe różnić się będzie od zdarzenia przyszłego, które wystąpi w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja indywidualna nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie rzeczywiście zaistniałego zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.