IPPB2/415-475/11-2/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 27 maja 2011 r. (data wpływu 30 maja 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania, zwrotu wydatków (dotychczasowych i przyszłych) poniesionych przez pracownika w związku z wypadkiem przy pracy, dokonanych przez Spółkę na podstawie zawartej ugody pozasądowej oraz wynikających z tego tytułu obowiązków płatnika - jest nieprawidłowe.

W dniu 30 maja 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania, zwrotu wydatków (dotychczasowych i przyszłych) poniesionych przez pracownika w związku z wypadkiem przy pracy dokonanych przez Spółkę na podstawie zawartej ugody pozasądowej oraz wynikających z tego tytułu obowiązków płatnika.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 11 października 2002 r. Spółka z o.o. z siedzibą w W. (dalej; "Spółka"), jako pracodawca zawarła umowę o pracę na czas nieokreślony z Panem J. W. (dalej: Pracownik). W dniu 16 lutego 2010 r. Pracownik podczas wykonywania prac przy montażu i uruchamianiu urządzeń linii produkcyjnej do procesu przetwarzania tytoniu w ramach wykonywania obowiązków pracowniczych uległ wypadkowi, w wyniku którego doszło do zmiażdżenia ręki prawej - amputacji na poziomie śródręcza z uszkodzeniami naczyń tętniczych - tętnicy promieniowej i łokciowej nerwu pośrodkowego, łokciowego, licznych złamań kości śródręcza i paliczków. Na podstawie protokołu powypadkowego uznano, że wypadek ten jest wypadkiem przy pracy w rozumieniu przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym z przyczyn niezawinionych tak ze strony Spółki jak i Pracownika.

Spółka w związku z wypadkiem w drodze ugody pozasądowej zobowiązała się jednak do zapłaty na rzecz Pracownika tytułem zaspokojenia wszelkich roszczeń związanych z tym wypadkiem m.in. kwotę tytułem zwrotu wszelkich wydatków poniesionych przez Pracownika z tytułu dotychczasowych i przyszłych kosztów leczenia, a także obejmującą wydatki z tytułu zwiększonych kosztów utrzymania chorego oraz kosztów pomocy w jego funkcjach życiowych. Kwotę tą ustalono w wysokości równowartości 60.000 euro.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy zwrot przez Spółkę wydatków poniesionych przez Pracownika w tytułu dotychczasowych i przyszłych kosztów leczenia, a także z tytułu zwiększonych kosztów utrzymania chorego oraz kosztów pomocy w jego funkcjach życiowych zwolniony jest od podatku dochodowego od osób fizycznych, tj. czy Spółka jako płatnik zobowiązana jest pobrać i odprowadzić do urzędu skarbowego należny podatek PIT.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Świadczenie polegające na zwrocie Pracownikowi wydatków (dotychczasowych i przyszłych) na leczenie w związku z wypadkiem przy pracy, zwolnione jest z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a zatem równocześnie Spółka zwolniona jest z obowiązku pobrania podatku, jako jego płatnik. Podstawę zwrotu wydatków kosztów leczenia Pracownika stanowią przepisy Kodeksu cywilnego. Zgodnie z brzmieniem art. 444 § 1 k.c. w zw. z art. 300 Kodeksu pracy w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia (...). Oznacza to zdaniem Wnioskodawcy, że zwrot wydatków związanych z leczeniem pracownika, jako wynikający z odrębnych przepisów, korzysta na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 Ustawy o PIT ze zwolnienia w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Do podobnej konstatacji doszedł m.in. NSA w wyroku z dnia 9 stycznia 2007 r. (II FSK 93/06) przyznał, że zawarty w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z zm.) zwrot "wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw należy rozumieć możliwie szeroko. W przeciwnym razie, mając na uwadze właśnie element wolicjonalny stron, który niewątpliwie pojawia się przy zawieraniu każdego rodzaju ugody, w ogóle podważałby racjonalność omawianych unormowań. Nie można byłoby bowiem wskazać ani jednego adresata normy tegoż art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zważywszy na uregulowania zawarte w treści art. 444 Kodeksu cywilnego należy stwierdzić, że kwota stanowiąca zwrot kosztów leczenia Podatniczki poszkodowanej w wypadku jako forma odszkodowania, którego zasady ustalania wynikają z Kodeksu cywilnego - będzie korzystała ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych".

Podobne wnioski zawiera decyzja Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku. W piśmie z dnia 26 kwietnia 2007 r. (Bl/4117-0014/07) przyznał, że "Zważywszy na uregulowania zawarte w treści art. 444 Kodeksu cywilnego należy stwierdzić, że kwota stanowiąca zwrot kosztów leczenia Podatniczki poszkodowanej w wypadku - jako forma odszkodowania.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady, wyrażonej w art. 9 ust. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Wyrazem jej praktycznej realizacji jest art. 11 ust. 1 ww. ustawy, z którego treści wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do regulacji zawartej w art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Z literalnego brzmienia powyższego przepisu jednoznacznie wynika, że nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego korzystają bowiem jedynie te odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy. Oznacza to, że dyspozycją tego przepisu nie są objęte wszystkie odszkodowania (zadośćuczynienia) przyznane na podstawie ustaw lub przepisów wykonawczych a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań. Wyłączone ze zwolnienia są m.in. odszkodowania wypłacane według ww. uregulowań, ale wynikające z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe (art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ww. ustawy).

Aby zatem wypłacone odszkodowanie korzystało ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g), muszą zostać spełnione łącznie dwa warunki:

* jego wysokość lub zasady ustalania muszą wynikać z przepisów odrębnych ustaw,

* podstawą jego przyznania nie może być zawarta umowa lub ugoda inna niż ugoda sądowa.

Powyższe nie oznacza, że w odniesieniu do odszkodowań, przyznanych na podstawie regulacji, które nie normują ich wysokości (zasad ustalania) ustawodawca nie przewiduje możliwości skorzystania ze zwolnienia. Do takich odszkodowań może mieć zastosowanie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ale tylko wówczas gdy zostały otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej i nie dotyczą wyjątków wskazanych przez ustawodawcę.

Jak stanowi bowiem art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolnie od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Ustawodawca przyjął bowiem, iż w odniesieniu do odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów, które nie zawierają szczególnych regulacji w zakresie wysokości odszkodowań, wystarczającym kryterium uzasadniającym zwolnienie, będzie udział w procesie przyznania odszkodowania niezawisłego organu sądowniczego (stąd wymagania dotyczące wyroku lub ugody sądowej), co gwarantuje adekwatność kwoty przyznanego odszkodowania do rozmiaru poniesionej szkody oraz zapewnia, iż przepis ten nie będzie wykorzystywany do obchodzenia przepisów podatkowych.

Przy interpretacji przepisów dotyczących zwolnień podatkowych stosuje się wykładnię literalną, która ma pierwszeństwo przed wykładnią celowościową, co oznacza, że katalog zwolnień przedmiotowych zawarty w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest katalogiem zamkniętym i nie można interpretować go rozszerzająco.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca, będący pracodawcą w drodze ugody pozasądowej zobowiązał się na rzecz Pracownika poszkodowanego w wyniku wypadku przy pracy dokonać zapłaty tytułem zaspokojenia wszelkich roszczeń związanych z tym wypadkiem m.in. zwrotu wszelkich wydatków poniesionych przez Pracownika z tytułu dotychczasowych i przyszłych kosztów leczenia, a także wydatków z tytułu zwiększonych kosztów utrzymania chorego oraz kosztów pomocy w jego funkcjach życiowych. W związku z zaistniałą sytuacją powstała wątpliwość czy dokonana wypłata dokonana tytułem zaspokojenia wszelkich roszczeń związanych z wypadkiem zwolniona jest od podatku dochodowego i czy na Spółce ciążą z tego tytułu obowiązki płatnika.

Podstawę prawną wypłaconej kwoty stanowiącej zwrot wydatków stanowił przepis art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego.

W myśl art. 444 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego).

Podkreślenia wymaga, iż zadośćuczynienie, analogicznie jak odszkodowanie, jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Co prawda w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia "zadośćuczynienia" z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, pojęcie odszkodowania odnosi się również do zadośćuczynienia, będącego formą wynagrodzenia szkody.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz przywołane uregulowania prawne wskazać należy, iż dokonana wypłata na rzecz pracownika z tytułu wypadku przy pracy wynika z zawartej ugody pozasądowej. Wysokość tego odszkodowania podobnie jak zasady ustalenia wysokości wypłaconego odszkodowania nie wynikają z żadnej ustawy, ani aktu wykonawczego, bowiem art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego normuje jedynie zakres rekompensaty (naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty). Przepis ten nie zawiera jednak dodatkowego elementu, który jest istotny z uwagi na zastosowanie zwolnienia podatkowego, tj. nie normuje wysokości odszkodowania, lub regulacji (zasad) jego ustalenia. W związku z tym należy uznać, iż przedmiotowa wpłata nie będzie odszkodowaniem, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Niezależnie od powyższego z wniosku wynika, że odszkodowanie zostało przyznane na podstawie ugody pozasądowej w formie odszkodowania finansowego. Cytowany art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jednoznacznie wskazuje, iż ze zwolnienia nie korzystają te odszkodowania, które wynikają z zawartych umów lub ugód innych niż sądowe, niezależnie od istnienia lub nieistnienia podstawy prawnej regulującej charakter odszkodowawczy oraz wysokość lub zasady ustalania tego rodzaju świadczeń pieniężnych.

Wypłacone przez Wnioskodawcę odszkodowanie nie może korzystać również ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy, bowiem nie zostało otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej. Zatem ze względu na brak możliwości zakwalifikowania odszkodowania finansowego, przyznanego przez Wnioskodawcę dla pracownika do któregokolwiek ze zwolnień przewidzianych w art. 21 ust. 1, art. 52, art. 52a i art. 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy stwierdzić, że kwota tego odszkodowania stanowić będzie przychód w rozumieniu ww. art. 11 ust. 1 - jako wypłata pieniężna.

Reasumując dokonana na podstawie zawartej ugody pozasądowej wypłata na rzecz pracownika z tytułu wypadku przy pracy - nie podlega zwolnieniu od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Powyższe skutkuje tym, że Spółka jako płatnik zobowiązana jest pobrać i odprowadzić do urzędu skarbowego należny podatek dochodowy.

Odnosząc się do powołanego przez Wnioskodawcę wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego tut. Organ informuje, że w myśl zasady wyrażonej w art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) został on wydany w indywidualnej sprawie i dotyczy wyłącznie tej sprawy, w której zapadł.

Natomiast w odniesieniu do przywołanej decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku organ podatkowy zauważa, że dotyczy ona tylko konkretnej, indywidualnej sprawy, podatnika osadzonej w określonym stanie faktycznym i w tej sprawie rozstrzygnięcie w niej zawarte jest wiążące. Natomiast Organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, iż nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.