IPPB2/415-406/07-4/SR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 31 października 2007 r. (data wpływu 19 listopada 2007 r.) oraz w piśmie z dnia 18 stycznia 2008 r. (data nadania 19 stycznia 2008 r., data wpływu 21 stycznia 2008 r.) uzupełniającym braki formalne na wezwanie Nr IPPB2/415-406/07-2/SR z dnia 7 stycznia 2008 r. (data nadania 9 stycznia 2008 r., data doręczenia 11 stycznia 2008 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku sporządzenia informacji o wysokości przychodów uzyskanych w wyniku dokonania zwolnienia z długu, w części dotyczącej wskazanych kosztów oraz opłat związanych z dochodzeniem wierzytelności - jest nieprawidłowe.

W dniu 19 listopada 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku sporządzenia informacji o wysokości przychodów uzyskanych w wyniku dokonania zwolnienia z długu, w części dotyczącej wskazanych kosztów oraz opłat związanych z dochodzeniem wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Bank, w szczególności prowadząc postępowanie zmierzające do restrukturyzacji udzielonego kredytu, w sytuacji, w której kredytobiorca będący osobą fizyczną ma istotne trudności z regularną obsługą wierzytelności przysługującej Bankowi, podejmuje decyzję o zwolnieniu dłużnika z długu. Zwolnienie dotyczy całości bądź części należności ubocznych związanych z wierzytelnością, wynikających z obciążającego dłużnika obowiązku zwrotu poniesionych przez Bank kosztów sądowych i egzekucyjnych związanych z dochodzeniem wierzytelności oraz naliczonych przez Bank opłat za czynności windykacyjne.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w wyniku dokonania zwolnienia z długu, w części dotyczącej wskazanych kosztów oraz opłat związanych z dochodzeniem wierzytelności, po stronie dłużnika powstaje przychód podlegający opodatkowaniu, w konsekwencji czy Bank jest zobowiązany do raportowania wskazanego zdarzenia w informacji podatkowej, o której mowa w art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy umorzone koszty sądowe i egzekucyjne, jak również związane z dochodzeniem wierzytelności opłaty naliczone przez Bank nie stanowią po stronie Klienta przysporzenia majątkowego kwalifikowanego jako przychód podatkowy, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Powyższe wynika z faktu, że umarzane należności uboczne nie powstały w wyniku realizacji z jego strony pozytywnej woli świadczenia na rzecz Klienta. Są one bowiem rezultatem nie wywiązania się przez niego z podjętych zobowiązań, a w konsekwencji decyzja o zwolnieniu Klienta z powstałego w ten sposób długu nie może podlegać opodatkowaniu jako przekazane przez wierzyciela nieodpłatnego świadczenia. W konsekwencji, skoro po stronie osoby fizycznej nie powstaje przychód podatkowy, Bank nie jest również zobowiązany do wystawienia informacji podatkowej (PIT-8C).

Wnioskodawca podaje, że zdanie takie wsparte zostało również w poglądach organów podatkowych, między innymi Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku. Zgodnie z tezą wyrażoną przez niego w decyzji z dnia 6 marca 2006 r. (Bl/4117-0003/06) "umorzone odsetki i koszty windykacji kredytu nie stanowią jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego dla kredytobiorcy (którym w rozpatrywanym przypadku jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej), a jedynie zmniejszą lub likwidują zobowiązanie pieniężne wobec kredytodawcy. Skutkiem takiej sytuacji jest wystąpienie po stronie dłużnika określonej korzyści. Ustawodawca wskazał wprawdzie w treści art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 lipca 1991 r. jako źródło przychodów wartość innych nieodpłatnych świadczeń, jednak orzecznictwo NSA potwierdza, że z tego, iż dłużnik nie wywiązuje się ze swojego zobowiązania, nie można wyciągnąć wniosku, iż fakt ten stanowi równocześnie nieodpłatne świadczenie wierzyciela na rzecz dłużnika. Aby mówić o otrzymaniu świadczenia przez świadczeniobiorcę, świadczeniodawca musi wyrazić pozytywną wolę świadczenia, tzn., że chce przekazać nieodpłatnie świadczenie na rzecz świadczeniobiorcy; działanie polegające na przekazaniu świadczenia nie może być bezwolne. Przeciwny pogląd prowadziłby do wniosku, że każde, nie tytko umorzone czy przedawnione, ale również nieterminowe regulowanie zobowiązania podlega opodatkowaniu jako nieodpłatne świadczenie wierzyciela na rzecz dłużnika. W świetle powyższego, kierując się ścisłą wykładnią systemową i celowościową przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy uznać, iż korzyści, jakie osiąga dłużnik z tytułu umorzenia odsetek od kredytu (pożyczki) oraz kosztów jego windykacji, są podatkowo obojętne, nie stanowią bowiem dla niego realnego przysporzenia majątkowego".

Wnioskodawca wskazuje również, że analogiczny pogląd, ograniczający się jednak do umorzonych odsetek, wyraził na wniosek Banku Naczelnik Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie w postanowieniu z dnia 29 sierpnia 2007 r. (1471/DPF/415/50/2007/PP).

Pismem z dnia 7 stycznia 2008 r. Nr IPPB2/415-406/07-2/SR, IPPB2/415-407/07-2/SR tut. Organ wezwał Spółkę do uzupełnienia ww. wniosku poprzez:

* przedłożenie wypisu z Krajowego Rejestru Sądowego, z którego wynika sposób reprezentacji Spółki,

* przesłanie aktualnego pełnomocnictwa lub innego dokumentu, z którego wynika prawo do występowania w imieniu wnioskodawcy z wnioskiem o interpretacje przepisów prawa podatkowego.

W dniu 8 lutego 2008 r. Spółka uzupełniła wniosek w powyższym zakresie.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie "w szczególności" dowodzi, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do przepisu art. 42a ww. ustawy osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Artykuł 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

W rozpatrywanej sprawie, na tle ww. przepisów podatkowych, rozstrzygnięcia wymaga, w jakiej sytuacji umorzenie przez Wnioskodawcę wierzytelności w postaci należności ubocznych związanych z wierzytelnością, wynikających z obciążającego dłużnika obowiązku zwrotu poniesionych przez Bank kosztów sądowych i egzekucyjnych związanych z dochodzeniem wierzytelności oraz naliczonych przez Bank opłat za czynności windykacyjne skutkuje po stronie świadczeniobiorcy powstaniem przychodu w sensie podatkowym, a po stronie Wnioskodawcy obowiązkiem sporządzenia informacji podatkowej, o której mowa w art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu odwołać się należy do przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z późn. zm.).

W myśl art. 69 ust. 1 tejże ustawy przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

W świetle powyższego samo otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Natomiast umorzenie należności głównej (kapitał kredytu lub pożyczki), a w pewnych sytuacjach odsetek od kredytu, będzie stanowiło przychód dłużnika, gdyż otrzymał on w przeszłości określoną kwotę pieniędzy pod warunkiem jej zwrotu w ustalonym w umowie terminie i zobowiązał się do uiszczania odsetek z tytułu korzystania ze środków finansowych kredytodawcy.

Umorzenie tychże należności jest formą przysporzenia o konkretnym wymiarze finansowym i stanowić będzie przychód z innych źródeł, który winien być wykazany w sporządzanej przez kredytodawcę (pożyczkodawcę) informacji PIT-8C.

Podobnie rzecz się ma w przypadku umorzenia dłużnikowi kosztów sądowych i egzekucyjnych oraz innych kosztów z tytułu windykacji roszczeń. Biorąc pod uwagę, że koszty związane z dochodzeniem przysługujących wierzycielowi należności immanentnie odnoszą się do roszczeń wobec należności głównej - ich umorzenie nie może być traktowane jako neutralne podatkowo. Zwolnienie dłużnika od zapłaty rodzi ten skutek, że dłużnik nie musi ponosić wydatków, które na nim ciążą. W sensie podatkowym stanowi to realne przysporzenie, mające wymiar finansowy, a tym samym oznacza to powstanie przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W tego typu przypadkach, wierzyciel zobowiązany jest do sporządzenia informacji PIT-8C.

Reasumując należy stwierdzić, iż umorzenie wszelkiego rodzaju należności ubocznych związanych z wierzytelnością, wynikających z obciążającego dłużnika obowiązku zwrotu poniesionych przez Bank kosztów sądowych i egzekucyjnych związanych z dochodzeniem wierzytelności oraz naliczonych opłat za czynności windykacyjne nie są obojętne podatkowo, co skutkuje obowiązkiem sporządzenia informacji podatkowej, o której mowa w art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy przedstawionego stanu faktycznego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul.1-ego Maja 10, 09-402 Płock.