IPPB2/415-326/10-3/MG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 26 marca 2010 r. (data wpływu 16 kwietnia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania i wykazania w zeznaniu rocznym za 2009 rok kwot otrzymanych od dewelopera w oparciu o prawomocne wyroki Sądu - jest:

* nieprawidłowe - w części dotyczącej zasądzonych kar umownych, zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz odsetek za zwłokę w zapłacie kar umownych,

* prawidłowe - w części dotyczącej zwrotu kosztów wpisu sądowego.

W dniu 16 kwietnia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania i wykazania w zeznaniu rocznym za 2009 rok kwot otrzymanych od dewelopera w oparciu o prawomocne wyroki Sądu.

W przedmiotowym wniosku zostały przedstawione następujące stany faktyczne.

I stan faktyczny.

W dniu 29 marca 2006 r. Wnioskodawca zawarł z W. Sp. z o.o. (dalej "deweloper") umowę deweloperską (dalej "Umowa I"), na podstawie której deweloper zobowiązał się w terminie do dnia 30 lipca 2006 r. za cenę w wysokości 1.568.703,43 zł wybudować na rzecz Wnioskodawcy: (i) lokal mieszkalny spełniający cechy określone w Umowie I (obecny adres ul. S.); (ii) taras na części dachu położony na wysokości nabywanego lokalu o pow. 306,48 m#178; w tym ogród zimowy o pow. 29,65 m#178;; (iii) pomieszczenie przynależne; (iv) dwa miejsca postojowe w garażu podziemnym pod budynkiem oraz wyodrębnić własność i sprzedać Wnioskodawcy ww. lokal wraz z pomieszczeniem przynależnym, jak również ustanowić na rzecz Wnioskodawcy wyłączne prawo do korzystania z tarasu oraz miejsc postojowych.

Deweloper przedstawił Wnioskodawcy do odbioru lokal i taras po terminie oraz z licznymi wadami. Wady uniemożliwiły odbiór lokalu.

Powyższe Wnioskodawca zgłosił reklamacją z dnia 8 sierpnia 2006 r. oraz podnosił wielokrotnie w dalszych pismach. W związku ze zbliżającym się sezonem jesienno - zimowym oraz faktem, iż zaciekający taras uniemożliwiał prawidłowe korzystanie z lokalu wobec jego ciągłego zaciekania, jak również wobec niezdolności dewelopera do dokonania skutecznej naprawy tarasu, pismem z dnia 24 maja 2007 r. Wnioskodawca zaproponował deweloperowi, że przejmie od niego wadliwie wykonany taras w takim stanie, w jakim jest i zleci wykonanie tarasu zewnętrznej profesjonalnej firmie, zaś koszty naprawy tarasu poniesie deweloper (wykonanie zastępcze).

Pismem z dnia 1 czerwca 2007 r. deweloper zaakceptował ofertę Wnioskodawcy i zagwarantował zwrot poniesionych kosztów na naprawę izolacji tarasu i częściową wymianę podłogi drewnianej.

Następnie Wnioskodawca zawarł umowę z D. z dnia 20 sierpnia 2007 r., na podstawie której wykonawca przeprowadził remont tarasu zgodnie z zestawieniem kosztów oraz wystawił na Wnioskodawcę fakturę za wykonane usługi opiewającą na kwotę 208.655,55 zł, którą Wnioskodawca zapłacił. Deweloper uznał żądanie Wnioskodawcy do kwoty 84.423,89 zł, której jednak dobrowolnie nie zapłacił. W związku z tym Wnioskodawca wystąpił na drogę sądową domagając się zwrotu poniesionych kosztów naprawy tarasu w części uznanej przez dewelopera.

Nakazem zapłaty z dnia 23 stycznia 2009 r. wydanym w postępowaniu upominawczym, uwzględniając w całości powództwo Wnioskodawcy, Sąd Okręgowy w W. Wydział Cywilny nakazał zapłacić deweloperowi na rzecz Wnioskodawcy:

* 84.423,89 zł - tytułem zwrotu uiszczonych przez Wnioskodawcę kosztów naprawy tarasu,

* kwotę odsetek ustawowych od ww. kwoty od dnia 23 listopada 2007 r. do dnia zapłaty,

* 7.839,00 zł tytułem kosztów procesu.

W dniu 10 lutego 2009 r. na rachunek bankowy Wnioskodawcy wpłynął przelew od dewelopera w związku z ww. (prawomocnym) orzeczeniem Sądu w kwocie 104.267,27 zł.

Kwota ta, po rozbiciu na poszczególne pozycje, zgodnie z żądaniem pozwu i orzeczeniem Sądu Okręgowego, obejmuje:

* 4.222 zł - zwrot wpisu sądowego,

* 3.617 zł - zwrot kosztów zastępstwa procesowego (w tym 17 zł opłata za pełnomocnictwo),

* 84.423,89 zł - zwrot kosztów naprawy tarasu zasądzony przez sąd,

* 12.004,38 zł - odsetki za opóźnienie w zapłacie kosztów naprawy tarasu za okres od dnia 23 listopada 2007 r. (dzień następujący po upływie terminu na zapłatę wyznaczonego w wezwaniu do zapłaty).

Pełnomocnikowi profesjonalnemu za zastępstwo procesowe Wnioskodawca uiścił wynagrodzenie w kwocie 3.660 zł. (FV kancelarii na tę kwotę brutto z 10 marca 2009 r.).

Następnie w 2010 r. deweloper doręczył Wnioskodawcy informację PIT-8C za 2009 r., w którym wykazał jako przychód Wnioskodawcy całą kwotę 104.267,27 zł w pozycji "Informacja o wysokości przychodów, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy, a zatem sklasyfikował jako przychód Wnioskodawcy zwrot wpisu sądowego, zwrot kosztów zastępstwa procesowego, zwrot kosztów naprawy tarasu i odsetki za zwłokę w spełnieniu świadczenia.

II stan faktyczny.

Umowa deweloperska opisana w opisie I stanu faktycznego (Umowa I) wprowadza karę umowną za szkodę związaną z opóźnieniem dewelopera w spełnieniu świadczenia (w oddaniu lokalu w stanie umówionym). W umowie ustalono termin oddania (odbioru) przedmiotu sprzedaży najpóźniej na dzień 30 lipca 2006 r. Deweloper naruszył ten termin znacznie. W związku z odmową dobrowolnej wypłaty kary umownej Wnioskodawca wystąpił z roszczeniem o zapłatę kary umownej z Umowy I odrębnym pozwem. W wyroku z dnia 22 czerwca 2009 r. Sąd Okręgowy w W. Wydział Cywilny ustalił niemal roczne opóźnienie dewelopera w oddaniu lokalu oraz zasądził na rzecz Wnioskodawcy karę umowną za opóźnienie w oddaniu lokalu zgodnie z Umową I wraz z odsetkami za opóźnienie w zapłacie kary umownej oraz kosztami procesu, tj.:

* 10.890,00 zł - tytułem zwrotu kosztów procesu,

* 145.447,37 zł - tytułem kary umownej za opóźnienie w oddaniu lokalu,

* odsetki za opóźnienie w zapłacie kary umownej od dnia wymagalności do dnia zapłaty.

Powyższy wyrok uprawomocnił się. Kwota wpłacona przez dewelopera (zaksięgowania w banku Wnioskodawcy 27 lipca 2009 r.) w oparciu o ww. wyrok wyniosła 184.460,52 zł, na co zgodnie z żądaniem pozwu (przepisami) oraz powołanym wyrokiem składają się następujące pozycje:

* 7.273 zł - tytułem zwrotu kosztów sądowych (wpis),

* 3.617 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (w tym 17 zł za pełnomocnictwo),

* 145.447,37 zł - zasądzona przez Sąd kara umowna za opóźnienie w oddaniu lokalu,

* 28.123,15 zł - odsetki za opóźnienie w zapłacie kary umownej zasądzone przez Sąd.

Pełnomocnikowi Wnioskodawca uiścił tytułem zastępstwa radcy prawnego w tej sprawie kwotę 3.599.00 zł (FV z dnia 2 września 2009 r. wystawiona przez Kancelarię na tę kwotę brutto).

W dniu 3 sierpnia 2006 r. Wnioskodawca zawarł z deweloperem (W. Sp. z o.o.) inną (niż Umowa I) ale analogiczną umowę deweloperską (dalej "Umowa II"), na podstawie której deweloper zobowiązał się w terminie do dnia 30 września 2006 r., za cenę w wysokości 1.019.994,66 zł przy ul. K. w W. wybudować na rzecz Wnioskodawcy inny lokal mieszkalny (obecny adres ul. S., w W.) oraz dwa miejsca postojowe w garażu podziemnym pod budynkiem oraz wyodrębnić własność i sprzedać Wnioskodawcy ww. lokal, jak również ustanowić na rzecz Wnioskodawcy wyłączne prawo do korzystania z miejsc postojowych. Ostateczna cena sprzedaży została przez strony ustalona na łączną kwotę 1.092.224,15 zł.

Deweloper nie wykonał zobowiązania w umówionym terminie.

Umowa II (taki sam wzorzec umowny jak Umowa I) wprowadza na identycznych zasadach co Umowa I karę umowną za szkodę związaną z opóźnieniem dewelopera w spełnieniu świadczenia (w oddaniu lokalu w stanie umówionym).

W związku z odmową dobrowolnej wypłaty kary umownej za opóźnienie w oddaniu lokalu nr 53 Wnioskodawca wystąpił z roszczeniem o zapłatę kary umownej z Umowy II pozwem. W wyroku z dnia 5 listopada 2009 r. Sąd Rejonowy w W. Wydział Cywilny zasądził na rzecz Wnioskodawcy karę umowną za opóźnienie w oddaniu lokalu nr 53 w kwocie 31.659,54 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w zapłacie kary oraz kosztami procesu w kwocie 4.000 zł.

Deweloper zapłacił na rzecz Wnioskodawcy na podstawie ww. wyroku, który się uprawomocnił, kwotę 39.358,07 zł (data księgowania przelewu w banku Wnioskodawcy 25 listopada 2009 r.). Obejmuje ona następujące pozycje zgodnie z przepisami i wyrokiem:

* 1.583,00 zł - tytułem zwrotu kosztów sądowych,

* 2.417,00 zł - tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

* 31.659,54 zł - zasądzoną karę umowną,

* 3.698,53 zł - zasądzone odsetki za opóźnienie w zapłacie kary umownej.

Pełnomocnikowi Wnioskodawca uiścił tytułem zastępstwa radcy prawnego w tej sprawie kwotę 2.440,00 zł na podstawie wystawionej przez kancelarię prawną FV z dnia 1 grudnia 2009 r.

Konkludując - kwoty zasądzone wyrokami z dnia 22 czerwca 2009 r. oraz z dnia 5 listopada 2009 r. różnią się, jednak obejmują identyczne co do charakteru składniki (zasądzone przez sąd: zwrot wpisu sądowego, zwrot kosztów zastępstwa procesowego, karę umowną za opóźnienie w oddaniu lokalu oraz odsetki za opóźnienie w zapłacie kary umownej).

W powołanej wcześniej (w opisie I stanu taktycznego) informacji PIT-8C za 2009 rok deweloper wykazał jako przychód Wnioskodawcy z tytułu kary umownej obydwie te kwoty, to jest całą kwotę 184.460,52 zł oraz całą kwotę 39.358.07 zł w pozycji "Informacja o wysokości przychodów, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy", a zatem sklasyfikował jako przychód Wnioskodawcy z tytułu kar umownych zasądzone wyrokami zwroty wpisów sądowych, zwroty kosztów zastępstwa procesowego, kary umowne i odsetki za zwłokę w spełnieniu świadczenia z tytułu kar umownych.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Przedmiotowa interpretacja indywidualna została udzielona w zakresie pytania Nr 2 wniosku w odniesieniu do drugiego nakreślonego we wniosku stanu faktycznego, natomiast odpowiedź na pytanie Nr 1 wniosku w zakresie pierwszego przedstawionego we wniosku stanu faktycznego została udzielona odrębną interpretacją indywidualną.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Stanowisko w zakresie I stanu faktycznego.

Stanowisko Wnioskodawcy jest takie, iż kwotę otrzymaną przez Wnioskodawcę w dniu 10 lutego 2009 r. na rachunek bankowy w wysokości 104.267,27 zł sklasyfikować należy zgodnie z poniższym schematem:

Kwota otrzymana tytułem zwrotu kosztów sądowych (wpisu) nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej "u.p.d.o.f.").

Kwota otrzymana przez Wnioskodawcę tytułem zwrotu poniesionych kosztów naprawy tarasu również nie stanowi przychodu.

Natomiast zasądzone przez Sąd wyrokami i otrzymane: zwrot kosztów zastępstwa procesowego oraz odsetki za opóźnienie w zapłacie zwrotu kosztów naprawy tarasu stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 11 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f., przy czym w odniesieniu do odsetek za opóźnienie przychód ten jest zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Powołany przepis reguluje generalną zasadę opodatkowania wszystkich przychodów. Nawet jeżeli zachodzą przesłanki określone w tym przepisie, nie jest to wystarczające, aby uznać postawioną do dyspozycji lub otrzymaną kwotę za przychód, ponieważ musi ona znajdować również swoje źródło w źródłach przychodu określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 10 u.p.d.o.f.). Zwrotu kosztów sądowych w ocenie Wnioskodawcy nie można zaliczyć do żadnego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 u.p.d.o.f. Nie należy również do kategorii "innych źródeł", o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 u.p.d.o.f. Wprawdzie kategoria "innych źródeł" może obejmować przysporzenia z różnych tytułów, to jednak źródło takie należy określić - zaś w przypadku zwrotu kosztów sądowych nie jest to możliwe. Ponadto na gruncie art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. utrwalony jest pogląd, iż aby mówić o przychodzie, musi wystąpić przysporzenie w majątku podatnika. W przypadku zwrotu kosztów sądowych (wpis) przysporzenie to nie następuje.

Aby ustalić charakter zwrotu kosztów sądowych trzeba przeanalizować regulacje Kodeksu postępowania cywilnego dotyczące kosztów procesu. Przepis art. 98 § 1 k.p.c. stanowi, iż strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Zgodnie z art. 100 w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań, koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak nałożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania, albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. Na podstawie art. 101 k.p.c. zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu.

Z powołanych regulacji wynika, iż wprawdzie strona zakładając sprawę musi wyłożyć koszty procesu, to jednak nie jest wiadome do daty orzeczenia sądu, kogo koszty procesu obciążają. Do tego czasu zatem ich poniesienie nigdy nie ma charakteru trwałego, zaś w razie obciążenia w wyroku kosztami drugiej strony niż strona wykładająca koszty, kwota wyłożona okazuje się zapłacona nienależnie. Jeżeli zatem kwoty na prowadzenie procesu opuściły majątek powoda, to w cale nie oznaczą iż stanowię jego obciążenie w sensie prawnym, gdyż o tym kogo obciążą, postanowi dopiero prawomocny wyrok. Konkludując - do daty wyroku nikogo nie obciąża obowiązek ponoszenia kosztów procesu, zaś wymóg ich wyłożenia ma charakter czysto procesowy, gwarancyjny dla sądu i interesu publicznego, iż koszty te na pewno zostaną zapłacone. Problem wzajemnego rozliczenia kosztów został przerzucony na strony. Przy innej konstrukcji egzekucją wpisu musiałby zajmować się sąd.

Dopiero w chwili uprawomocnienia się wyroku, obowiązek poniesienia kosztów sądowych (tytuł do ich poniesienia) powstaje w odniesieniu do konkretnej osoby, najczęściej sąd obciąża nim stronę przegrywającą (zasada odpowiedzialności za wynik procesu), ale może w określonych przypadkach orzec o tym obowiązku na innych zasadach np. słuszności. W chwili zatem uprawomocnienia się wyroku, na jedną stronę - lub obydwie - w oznaczonej wysokości, zostaje nałożony obowiązek poniesienia kosztów procesu. Na ten stan prawny nakłada się oznaczony stan faktyczny w zakresie wyłożenia określonych kwot przez strony. Jeżeli stan prawny jest różny od stanu faktycznego, powstaje obowiązek rozliczenia kosztów procesu między stronami. Sam fakt rozliczenia kosztów sądowych jest obojętny z punktu widzenia przychodów. W przypadku bowiem poniesionych kosztów sądowych zawsze ich poniesienie wiąże się ostatecznie z uszczupleniem majątku osoby zobowiązanej do ich poniesienia i mają neutralny charakter (na poziomie obligacyjnym) dla osoby, której nie obciążono kosztami. W sytuacji gdy taka osoba uiściła wpis, to jest on - wobec obciążenia obowiązkiem uiszczenia wpisu przez sąd drugiej strony procesu - uiszczony przez nią nienależnie i jest jej zwracany z tego tytułu, że jest nienależny - tak więc jego zwrot nie stanowi samodzielnego źródła przychodów.

Odnośnie zwrotów kosztów zastępstwa procesowego, to są one zasądzane na wniosek, niezależnie od faktycznego ich poniesienia przez stronę. Jedynym warunkiem jest zaistnienie podstawy faktycznej w postaci zastępstwa przez radcę prawnego, czy adwokata. Z tego względu koszty zastępstwa procesowego zasądzane przez sąd mają samodzielny charakter i stanowią przychód po stronie strony, która je otrzymała, przy czym dochód stanowią tylko w zakresie, w jakim nie znajdują pokrycia w poniesionych wydatkach na zastępstwo procesowe (koszty uzyskania przychodów - art. 22 u.p.d.o.f). Natomiast w zakresie w jakim poniesione rzeczywiście koszty na zastępstwo procesowe przerastają zasądzone kwoty z tego tytułu przez sąd, stanowią one stratę podatnika.

Odnośnie do zasądzonych przez sąd poniesionych kosztów naprawy tarasu, to również nie stanowią one przychodu. Na podstawie umowy (oświadczenia Wnioskodawcy i dewelopera zawarte odpowiednio w pismach z dnia 24 maja 2007 r. oraz dnia 1 czerwca 2007 r.) deweloper zgodził się na zastępcze wykonanie przez Wnioskodawcę naprawy tarasu. Istotą wykonania zastępczego jest wykonanie przez wierzyciela świadczenia, do którego zobligowany jest dłużnik - na koszt dłużnika. Konstrukcję wykonania zastępczego reguluje art. 480 Kodeksu cywilnego stanowiąc w ust. 1, iż w razie zwłoki dłużnika w wykonaniu zobowiązania czynienia, wierzyciel może, zachowując roszczenie o naprawienie szkody, żądać upoważnienia przez sąd do wykonania czynności na koszt dłużnika. Nie ma przeszkód, aby na zasadzie umownej strony zgodziły się na wykonanie zastępcze, co miało miejsce w niniejszej sprawie. Wykonanie zastępcze - czy umowne, czy na podstawie upoważnienia sądu, ma jednakowy charakter. Jego istotą jest wykonanie czynności, do której zobowiązany jest dłużnik, przez wierzyciela, na koszt dłużnika. Oznacza to, iż skutek obligacyjny (obowiązek poniesienia kosztu) powstaje wprost w majątku dłużnika. Obowiązek zapłaty za czynność wprost obciąża dłużnika - w tym przypadku dewelopera, który nie wykonał umówionego tarasu. Inaczej mówiąc, wierzyciel dokonuje fizycznie zapłaty, za cudze (dłużnika) zobowiązanie. Z tego tytułu należy mu się zwrot wyłożonych pieniędzy, gdyż zapłata za wykonaną czynność nie wynika z jego zobowiązania, ale ze zobowiązania dłużnika (dewelopera) do naprawy tarasu.

Z opisanych przyczyn, zwrot kwoty uiszczonej przez wierzyciela wykonawcy za wykonanie zastępcze, stanowi jedynie skutek rozliczenia z tytułu zapłaty za cudzy dług. Tym samym nie może stanowić przychodu wierzyciela w rozumieniu art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., skoro nie znajduje podstawy w żadnym ze źródeł przychodów określonych w art. 10 u.p.d.o.f. i nie wiąże się z żadnym przysporzeniem po stronie wierzyciela.

Nie budzi wątpliwości Wnioskodawcy, iż do innych źródeł przychodów zaliczyć należy zasądzone wyrokiem odsetki za opóźnienie w zapłacie zwrotu kosztów naprawy tarasu. Zdaniem Wnioskodawcy odsetki takie korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f. Przepis ten stanowi, iż wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Oznacza to, iż wszystkie odszkodowania zasądzone wyrokiem są wolne od podatku, o ile nie są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz nie dotyczą tzw. utraconych korzyści. Odsetki za zwłokę zasądzone przez sąd służą zrekompensowaniu Wnioskodawcy rzeczywistej straty, a nie utraconych korzyści, związanej z otrzymaniem należnego świadczenia pieniężnego z opóźnieniem.

Odsetki mają zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem sądów i wypowiedziami doktryny charakter kompensacyjny (odszkodowawczy). Odnośnie odszkodowawczego charakteru odsetek za opóźnienie wypowiedział się NSA w wyroku z dnia 25 września 2003 r. sygn. akt I SA/Ka 1913/02 stwierdzając: "uprawniony i niewykraczający poza granice dopuszczalnej wykładni (...) staje się wniosek, że stanowi on swoistą formę odszkodowania za nieterminowe spełnienie świadczenia pieniężnego. Ten wniosek należało w toku postępowania podatkowego odnieść do treści art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. (...) Bez wątpienia odszkodowanie (kwotę główną) zasądzono na podstawie stosownych przepisów prawa cywilnego. Bez wątpienia też zasądzenie odsetek (odszkodowania za nieterminowe spełnienie świadczenia) znajdowało oparcie w przepisach prawa cywilnego rangi ustawowej.

Sumując Wnioskodawca uważa, że w zeznaniu rocznym za 2009 rok powinienem ująć w pozycji inne źródła przychodów (niewymienione w poprzednich pozycjach zeznania) zasądzone wyrokiem:

i ustalić dochód lub stratę po uwzględnieniu wszystkich przychodów i kosztów uzyskania przychodów z kategorii innych źródeł przychodów (będą wynikać z II stanu faktycznego).

Stanowisko do II stanu faktycznego.

Stanowisko Wnioskodawcy jest takie, iż kwoty otrzymane przez Wnioskodawcę w dniu 27 lipca 2009 r. w wysokości 184.460,52 zł oraz w dniu 25 listopada 2009 r. w wysokości 39.358,07 sklasyfikować należy zgodnie z poniższym schematem:

Kwoty otrzymane tytułem zwrotu kosztów sądowych (wpisu) nie stanowią przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 u.p.d.o.f.

Natomiast zasądzone przez Sąd wyrokami i otrzymane: zwroty kosztów zastępstwa procesowego, kary umowne z tytułu zwłoki w oddaniu lokali oraz odsetki za opóźnienie w zapłacie kar umownych stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 11 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9, przy czym w odniesieniu do kar umownych oraz odsetek za opóźnienie w ich zapłacie, przychód ten jest zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Powołany przepis reguluje generalną zasadę opodatkowania wszystkich przychodów. Nawet jednak jeżeli zachodzą przesłanki określone w tym przepisie, nie jest to wystarczające, aby uznać postawioną do dyspozycji lub otrzymaną kwotę za przychód, ponieważ musi ona pochodzić ze źródła przychodu określonego w art. 10 u.p.d.o.f. Zwrot kosztów sądowych w ocenie Wnioskodawcy nie pochodzi z żadnego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-9 u.p.d.o.f., w szczególności nie zalicza się do kategorii "innych źródeł", może obejmować przysporzenia z różnych tytułów, to jednak źródło takie należy określić - zaś w przypadku zwrotu kosztów sądowych nie jest to możliwe. Nadto na gruncie art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. utrwalony jest pogląd, iż aby mówić o przychodzie, musi wystąpić przysporzenie w majątku podatnika. W przypadku kosztów sądowych (wpis) przysporzenie to nie następuje.

Aby ustalić charakter zwrotu kosztów sądowych (uiszczony przez Wnioskodawcę wpis) trzeba przeanalizować regulacje Kodeksu postępowania cywilnego dotyczące kosztów procesu. Przepis art. 98 § 1 k.p.c. stanowi, iż strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Zgodnie z art. 100 w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak nałożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania, albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. Na podstawie art. 101 k.p.c. zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu.

Z powołanych regulacji wynika, iż wprawdzie strona zakładając sprawę musi wyłożyć koszty procesu, to jednak nie jest wiadome do daty orzeczenia sądu, kogo koszty procesu obciążają. Do tego czasu ich poniesienie nigdy nie ma charakteru trwałego, zaś w razie obciążenia w wyroku kosztami drugiej strony niż strona wykładająca koszty, kwota wyłożona okazuje się zapłacona nienależnie. Jeżeli zatem kwoty na prowadzenie procesu opuściły majątek powoda, to wcale nie oznacza, iż stanowią jego obciążenie w sensie prawnym, gdyż o tym kogo obciążą, postanowi dopiero prawomocny wyrok. Konkludując - do daty wyroku nikogo nie obciąża obowiązek ponoszenia kosztów sądowych, zaś wymóg ich wyłożenia ma charakter czysto procesowy, gwarancyjny dla sądu i interesu publicznego, iż koszty te na pewno zostaną zapłacone. Problem wzajemnego rozliczenia kosztów sądowych został przerzucony na strony. Przy innej konstrukcji egzekucją wpisu musiałby zajmować się sąd.

Dopiero w chwili uprawomocnienia się wyroku, obowiązek poniesienia kosztów sądowych (tytuł do ich poniesienia) powstaje w odniesieniu do konkretnej osoby, najczęściej sąd obciąża nim stronę przegrywającą (zasada odpowiedzialności za wynik procesu), ale może w określonych przypadkach orzec o tym obowiązku na innych zasadach np. słuszności. W chwili zatem uprawomocnienia się wyroku na jedną stronę - lub obydwie - w oznaczonej wysokości, zostaje nałożony obowiązek poniesienia kosztów sądowych. Na ten stan prawny nakłada się oznaczony stan faktyczny w zakresie wyłożenia określonych kwot przez strony. Jeżeli stan prawny jest różny od stanu faktycznego, powstaje obowiązek rozliczenia kosztów sądowych między stronami. Sam fakt rozliczenia jest obojętny z punktu widzenia przychodów. W przypadku poniesionych kosztów sądowych zawsze ich poniesienie wiąże się ostatecznie z uszczupleniem majątku osoby zobowiązanej do ich poniesienia i mają neutralny charakter (na poziomie obligacyjnym) dla osoby, której nie obciążono kosztami. W sytuacji, gdy taka osoba uiściła wpis, to jest on - wobec obciążenia obowiązkiem uiszczenia wpisu przez sąd drugiej strony procesu - uiszczony przez nią nienależnie i jest jej zwracany z tego tytułu - a nie jego zwrot stanowi jakieś samodzielne źródło przychodów.

Odnośnie zwrotów kosztów zastępstwa procesowego, to są one zasądzane na wniosek, niezależnie od faktycznego ich poniesienia przez stronę. Jedynym warunkiem jest zaistnienie podstawy faktycznej w postaci zastępstwa przez radcę prawnego, czy adwokata. Z tego względu koszty zastępstwa procesowego zasądzane przez sąd mają samodzielny charakter i stanowią przychód po stronie strony, która je otrzymała, przy czym dochód stanowią tylko w zakresie, w jakim nie znajdują pokrycia w poniesionych wydatkach na zastępstwo procesowe (koszty uzyskania przychodów - art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f.).

Nie budzi wątpliwości Wnioskodawcy, iż do innych źródeł przychodów zaliczyć należy zasądzoną wyrokiem karę umowną oraz odsetki za opóźnienie w jej zapłacie. Zdaniem Wnioskodawcy obydwie te kategorie korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f. Przepis ten stanowi, iż wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Oznacza to, iż wszystkie odszkodowania zasądzone wyrokiem są wolne od podatku, o ile nie są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz nie dotyczą tzw. utraconych korzyści. Obydwie kary umowne Wnioskodawca otrzymał w związku z nabyciem lokali jako osoba fizyczna na prywatne potrzeby mieszkaniowe Wnioskodawcy i jego rodziny. Nie wykazują one żadnego związku z działalnością gospodarczą. Zarówno zasądzone kary umowne, jak i odsetki za zwłokę zasądzone przez sąd służą zrekompensowaniu Wnioskodawcy rzeczywistej straty - w pierwszym przypadku straty poniesionej w związku z oddaniem lokalu z opóźnieniem, w drugim przypadku związanej z otrzymaniem należnego świadczenia pieniężnego (kar umownych) z opóźnieniem.

Zarówno kara umowna, jak i odsetki za zwłokę mają zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem sądów i wypowiedziami doktryny charakter kompensacyjny (odszkodowawczy). Wprawdzie kara umowna ma charakter ryczałtowy, to jednak jej wysokość podlega ocenie sądu orzekającego i w zakresie w jakim traci swój charakter kompensacyjny, wielokrotnie jej wysokość jest podważana przez sądy np. w sprawach konsumenckich.

Przez fakt ryczałtowego określenia nie traci charakteru odszkodowania. Jest to po prostu ryczałtowe odszkodowanie ustalone w umowie, w celu uproszczenia dochodzenia roszczeń odszkodowawczych w związku ze zdarzeniem w umowie określonym.

Odszkodowawczy charakter odsetek za opóźnienie potwierdza przykładowo wyrok NSA z dnia z dnia 25 września 2003 r. I SA/Ka 1913/02.

Podsumowując, Wnioskodawca uważa, że w zeznaniu rocznym za 2009 r. powinien ująć w pozycji inne źródła przychodów (niewymienione w poprzednich pozycjach zeznania) oprócz kwot wskazanych w stanowisku do I stanu faktycznego - zasądzone wyrokami:

i ustalić dochód / stratę po uwzględnieniu wszystkich przychodów i kosztów uzyskania przychodów z kategorii innych źródeł przychodów (będą wynikać z I i II stanu faktycznego).

Po uwzględnieniu l i II stanu faktycznego przychody z innych źródeł przychodów wyniosą 9.651,00 zł, a koszty uzyskania wyniosą 9.699,00 zł, co da stratę z tego źródła w kwocie 48 zł.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe w części dotyczącej zasądzonych kar umownych, zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz odsetek za zwłokę w zapłacie kar umownych, natomiast w części dotyczącej zwrotu kosztów wpisu sądowego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W art. 10 ust. 1 omawianej ustawy wymienione zostały źródła przychodów, do których w pkt 9 zaliczono inne źródła.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast stosownie do treści art. 20 ust. 1 wyżej powołanej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie "w szczególności" dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z przedstawionego we wniosku opisu II stanu faktycznego wynika, że podpisana przez Wnioskodawcę z deweloperem w dniu 29 marca 2006 r. umowa na wybudowanie na rzecz Wnioskodawcy: (i) lokalu mieszkalnego; (ii) tarasu na części dachu, w tym ogrodu zimowego; (iii) pomieszczenia przynależnego; (iv) dwóch miejsc postojowych w garażu podziemnym, wprowadziła karę umowną za szkodę związaną z opóźnieniem dewelopera w spełnieniu świadczenia. Deweloper naruszył ustalony w umowie termin oddanie przedmiotu sprzedaży. W związku z odmową wypłaty kary umownej Wnioskodawca wystąpił do Sądu z roszczeniem o zapłatę kary umownej. W wyroku z dnia 22 czerwca 2009 r. Sąd Okręgowy zasądził na rzecz Wnioskodawcy karę umowną za opóźnienie w oddaniu lokalu zgodnie z umową wraz z odsetkami za opóźnienie w zapłacie kary umownej oraz kosztami procesu. Wpłacona przez dewelopera w oparciu o wyrok Sądu kwota wyniosła 184.460,52 zł, na którą składały się kwoty:

* 7.273 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych (wpis),

* 3.617 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (w tym 17 zł za pełnomocnictwo),

* 145.447,37 zł zasądzona kara umowna za opóźnienie w oddaniu lokalu,

* 28.123,15 zł - odsetki za opóźnienie w zapłacie kary umownej z.

W dniu 3 sierpnia 2006 r. Wnioskodawca zawarł z deweloperem drugą, analogiczną umowę deweloperską (zawierającą zapis o przysługującej karze umownej), na podstawie której deweloper zobowiązał się w terminie do dnia 30 września 2006 r. wybudować na rzecz Wnioskodawcy lokal oraz dwa miejsca postojowe w garażu podziemnym pod budynkiem. Deweloper nie wykonał zobowiązania w umówionym terminie i w związku z odmową wypłaty kary umownej Wnioskodawca wystąpił z roszczeniem o zapłatę kary umownej do Sądu. W wyroku z dnia 5 listopada 2009 r. Sąd Rejonowy zasądził na rzecz Wnioskodawcy karę umowną za opóźnienie w oddaniu lokalu w kwocie 31.659,54 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w zapłacie kary oraz kosztami procesu w kwocie 4.000 zł. Wpłacona na konto bankowe Wnioskodawcy w dniu 25 listopada 2009 r. kwota 39.358,07 zł, obejmowała:

* 1.583,00 zł - tytułem zwrotu kosztów sądowych,

* 2.417,00 zł - tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

* 31.659,54 zł - zasądzoną karę umowną,

* 3.698,53 zł - zasądzone odsetki za opóźnienie w zapłacie kary umownej.

W powołanej w I stanie faktycznym Informacji PIT-8C za 2009 rok deweloper wykazał, jako przychód Wnioskodawcy z tytułu kary umownej obydwie kwoty, to jest kwotę 184.460,52 zł oraz kwotę 39.358.07 zł, jako przychód z innych źródeł.

Organ podatkowy w pierwszej kolejności odniesie się do dokonanego przez dewelopera na rzecz Wnioskodawcy zwrotu kosztów procesu, na który składają się zwrot wpisu sądowego oraz zwrot kosztów zastępstwa procesowego.

Zwrócone na rzecz Wnioskodawcy koszty wpisu sądowego oraz koszty zastępstwa procesowego nie stanowią przysporzenia po stronie Wnioskodawcy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ po stronie Wnioskodawcy w związku z dokonanym zwrotem nie nastąpiło realne przysporzenie majątkowe. Wynika to z tego, iż koszty te w pierwszej kolejności zostały sfinansowane z własnych środków Wnioskodawcy, a następnie na podstawie prawomocnego orzeczenia Sądu zostały Wnioskodawcy zwrócone. Kwoty te stanowią jedynie zwrot poniesionych wcześniej nakładów - nie są więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymane kwoty tytułem wpisu sądowego oraz kosztów zastępstwa procesowego są obojętne podatkowo. W konsekwencji, podmiot zwracający te koszty, tj. w przedmiotowej sprawie developer nie ma obowiązku wykazywania tych kosztów w Informacji PIT-8C, a tym samym podatnik opodatkowywania tych kwot w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym je otrzymał.

W związku z powyższym uznać należy, iż stanowisko Wnioskodawcy w zakresie otrzymanego zwrotu wpisu sądowego należy uznać za prawidłowe, natomiast odnoście zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za nieprawidłowe, z uwagi na to, że w ocenie Wnioskodawcy zwrot ten stanowi podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym przychód, który może być pomniejszony przez podatnika o wydatki poniesione przez podatnika na zastępstwo procesowe, z czym w ocenie organu nie można się zgodzić.

Ustosunkowując się w następnej kolejności do otrzymanej przez Wnioskodawcę w oparciu o prawomocne wyroki Sądu kary umownej, wynikającej zarówno z pierwszej, jak i z drugiej umowy deweloperskiej, organ podatkowy stwierdza nieprawidłowość stanowiska Wnioskodawcy w tym zakresie.

Zgodnie z przywołanym przez Wnioskodawcę art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

W przytoczonym przepisie wymieniono zwolnienie od podatku, stanowiące wyjątek od zasady powszechnego opodatkowania. Obowiązującym sposobem wykładni przepisu podatkowego jest wykładnia gramatyczna, zatem przepis ten, należy interpretować zgodnie z literalnym jego brzmieniem. Wszystkie bowiem normy wprowadzające zwolnienia przedmiotowe mają charakter odstępstwa od zasady powszechności opodatkowania według jednakowych, tych samych dla każdego podatnika zasad, dlatego też nie można traktować ich rozszerzająco. Skoro zatem w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy jest mowa o "odszkodowaniu" to zwolnienie to nie może dotyczyć innego rodzaju świadczenia jakim jest "kara umowna".

Jakkolwiek na gruncie przepisów prawa cywilnego kara umowna (art. 483 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) pełni funkcję analogiczną do odszkodowania z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, to jednak równocześnie zasadniczo różni się ona od odszkodowania z uwagi na fakt, że należy się ona zawsze wtedy, gdy zaistnieją okoliczności uzasadniające postawienie zarzutu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania i to bez względu na wysokość poniesionej szkody (art. 484 § 1 k.c.). Obowiązek zapłaty kary umownej powstaje zatem niezależnie od tego, czy szkoda wystąpiła rzeczywiście i w jakiej wysokości.

O ile kara umowna jest kategorią, która wynika z ustaleń zawartych w umowach cywilnoprawnych i jej wystąpienie nie jest uzależnione od wystąpienia rzeczywistej szkody, o tyle instytucja odszkodowania wiąże się z pojęciem powstania i naprawienia szkody.

Nawiązując do powyższego cywilnoprawnego rozróżnienia - z jednej strony "odszkodowań", a z drugiej strony "kar umownych" - ustawodawca w art. 21 ust. 1 pkt 3b tej samej ustawy przyjął rozwiązanie prawne, w myśl którego wolne od tego podatku są nie "kary umowne" lecz "odszkodowania i zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej". Nie można zatem uznać, że ustawodawca w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy zwalnia od podatku kary umowne, posługując się tym razem zupełnie innym pojęciem, tj. odszkodowaniem. Gdyby wolą ustawodawcy było umożliwienie podatnikom zwolnienia kar umownych od podatku - byłoby to, wprost uregulowane w przepisie art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak to ustawodawca uczynił w przypadku odszkodowań.

W związku z powyższym organ podatkowy stwierdza, iż otrzymana przez Wnioskodawcę od dewelopera kara umowna wynikająca z zawartych umów stanowi przysporzenie w majątku Wnioskodawcy, w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych, jako przychód z innych źródeł, który to przychód Wnioskodawca zobowiązany był wykazać w zeznaniu podatkowym składanym za rok 2009 w oparciu o uzyskaną od dewelopera informację PIT-8C i opodatkować z pozostałymi dochodami osiągniętymi w roku podatkowych.

Organ podatkowy nie podziela również stanowiska Wnioskodawcy w zakresie zwolnienia z opodatkowania zasądzonych prawomocnym orzeczeniem Sądu odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie kary umownej od dnia wymagalności do dnia zapłaty. Przywołane przez Wnioskodawcę przedmiotowe zwolnienie zawarte w treści art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma zastosowania do odsetek za zwłokę.

Ze zwolnienia określonego w tym przepisie korzystają odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, czyli odszkodowania otrzymane za tzw. szkodę rzeczywistą, nie skorzystają natomiast odszkodowania za utracone korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono, a nie jak twierdzi Wnioskodawca odsetki za opóźnienie w zapłacie kary umownej, jako odszkodowanie za otrzymanie należnego świadczenia pieniężnego z późnieniem.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 powołanej powyżej ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny. Stanowi on, iż jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może zażądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (§ 1 ww. artykułu).

Zgodnie z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenia główne - z czym mamy do czynienia w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, iż nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem (naprawieniem szkody). Istota odszkodowania związana jest z naprawieniem szkody i stanowi instytucję odrębną od odsetek za zwłokę. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem nie wykonania zobowiązań.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczeń - zwalnia od opodatkowania jedynie wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 3-3d odszkodowania lub zadośćuczynienia, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego.

Na zasadzie wyjątku w art. 21 ust. 1 pkt 95 ww. ustawy, zostały zwolnione z podatku jedynie odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracy nakładczej, emerytury lub renty.

Z powyższego wynika, że wypłacone przez dewelopera na rzecz Wnioskodawcy odsetki za opóźnienie w zapłacie kary umownej stanowią przysporzenie w majątku Wnioskodawcy, a tym samym przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych, który to przychód Wnioskodawca zobowiązany był wykazać w zeznaniu podatkowym PIT-36 za 2009 rok i tym samym opodatkować łącznie z pozostałymi dochodami osiągniętymi w danym roku podatkowym wg obowiązującej w 2009 r. skali podatkowej.

Reasumując, zwrócone na rzecz Wnioskodawcy koszty wpisu sądowego oraz koszty zastępstwa procesowego nie stanowią przysporzenia po stronie Wnioskodawcy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Otrzymane przez Wnioskodawcę od dewelopera kary umowne stanowią przysporzenie w majątku Wnioskodawcy w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym podlegają opodatkowaniu w zeznaniu podatkowym składanym przez Wnioskodawcę za rok 2009, jako przychód z innych źródeł, w oparciu o uzyskaną od dewelopera Informację PIT-8C. Wypłacone przez dewelopera na rzecz Wnioskodawcy odsetki za opóźnienie w wypłacie kary umownej stanowią przysporzenie w majątku Wnioskodawcy, a tym samym przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych, który to przychód Wnioskodawca zobowiązany był wykazać w zeznaniu podatkowym PIT-36 składanym za 2009 rok i tym samym kwotę odsetek opodatkować łącznie z pozostałymi dochodami osiągniętymi w danym roku podatkowym, wg obowiązującej w 2009 r. skali podatkowej.

Ponadto, odnosząc się do powołanego przez Wnioskodawcę wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego tut. organ podatkowy informuje, że w myśl zasady wyrażonej w art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) został on wydany w indywidualnej sprawie i dotyczy wyłącznie tej sprawy, w której zapadł.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.