IPPB2/415-326/09-4/JB - Zasady opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowania za bezumowne korzystanie z udziału we współwłasności nieruchomości, wypłaconego na podstawie ugody pozasądowej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 24 kwietnia 2009 r. (data wpływu 29 kwietnia 2009 r.) oraz piśmie z dnia 11 maja 2009 r. (data nadania 12 maja 2009 r., data wpływu 18 maja 2009 r.) uzupełniającym braki formalne na wezwanie Nr IPPB2/415-326/09-2/JB i IPPP1/443-419/09-2/AW z dnia 5 maja 2009 r. (data nadania 5 maja 2009 r., data doręczenia 11 maja 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania za bezumowne korzystanie z udziału we współwłasności nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 29 kwietnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania za bezumowne korzystanie z udziału we współwłasności nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni zawarła w dniu 20 maja 2008 r., w formie aktu notarialnego ugodę, dotyczącą wypłaty na jej rzecz odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z jej udziału we współwłasności nieruchomości przez osoby trzecie (osoby prawne).

Strona posiada nabyty w drodze spadkobrania udział wynoszący 6/16 części we współwłasności przedmiotowej nieruchomości stanowiącej działkę o powierzchni 9.602 m². Na działce składającej się na nieruchomość znajdują się budynki oraz inne nakłady w postaci sieci, w tym budynek produkcyjno-magazynowo-biurowy. Budynek ten wraz z gruntem o powierzchni 2.733 m² był przez m. W. wydzierżawiany Stowarzyszeniu będącemu stroną ugody, na podstawie umowy dzierżawy.

Umowę dzierżawy zawarto na czas określony od 4 listopada 2002 r. do 3 listopada 2005 r.

Stowarzyszenie uiszczało czynsz dzierżawny w wysokości umownej. Strony uzgodniły, że zapłata kwoty ustalonej ugodą ogranicza zakres odszkodowania za bezumowne korzystanie z udziału we współwłasności nieruchomości oraz zwrotu pożytków z tym związanych za okres 10 lat poprzedzających termin zawarcia ugody.

Wnioskodawczyni podnosi, iż powstaje wątpliwość, czy otrzymane przez Stronę w wyniku ugody odszkodowanie, należy w danych okolicznościach traktować jako podlegające wyłączeniu od obowiązku podatkowego w ramach zwolnienia przedmiotowego wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. 00.14.176, dalej ustawa PIT"), czy też wypłacone odszkodowanie stanowi przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r., podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych i/lub podatkiem od towarów i usług zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U kwietnia 54.535 dalej "Ustawa PTiU").

Pismem z dnia 5 maja 2009 r. Nr IPPB2/415-326/09-2/AK i IPPP1/443-419/09-2/AW wezwano stronę o:

Wnioskodawczyni uzupełniła swój wniosek w terminie pismem z dnia 11 maja 2009 r. (data wpływu 18 czerwca 2009 r.) informując, iż:

Strona poinformowała ponadto, iż nieruchomość, której dotyczyła ugoda była przedmiotem dzierżawy zawartej między miastem W. a Stowarzyszeniem Producentów i Handlowców Budownictwa D. i od tej czynności prawnej strony uiściły wymagane podatki.

Wnioskodawczyni podnosi, iż gdyby zatem przyjąć, iż należność wynikająca z ugody nie stanowi odszkodowania, lecz stanowi swoisty "zaległy czynsz" i winna być opodatkowana, to ta sama czynność zostałaby opodatkowana dwukrotnie.

Równocześnie Wnioskodawczyni wskazuje, iż uiszczona kwota dotyczyła interpretacji w zakresie podatku dochodowego. Niemniej strona podtrzymuje wniosek o interpretacje także w zakresie przepisów podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy otrzymane przez Stronę w wyniku ugody odszkodowanie z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości należy w niniejszej sprawie traktować jako podlegające zwolnieniu przedmiotowemu wynikającemu z art. 21 ust 1 pkt 3) ustawy PIT, co oznaczałoby ze nie ma obowiązku uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych, czy tez stanowi ono przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych i/lub w świetle przepisów podatkowych stanowi również świadczenie usług opodatkowane podatkiem od towarów i usług zgodnie z ustawą PTiU...

Odpowiedź na pytanie w części dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych stanowi przedmiot niniejszej interpretacji. Odpowiedź w części dotyczącej podatku od towarów i usług została udzielona w interpretacji indywidualnej z dnia 24 czerwca 2009 r. Nr IPPP1/443-419/09-6/AW.

Zdaniem Wnioskodawczyni o powstaniu obowiązku podatkowego decydują każdorazowo okoliczności sprawy, zaś w niniejszej sprawie do uzyskania przychodu nie dochodzi. Zdaniem Wnioskodawczyni, otrzymane odszkodowanie, jako odszkodowanie za bezumowne korzystanie z gruntu w oparciu o przepisy art. 224 k.c. nie powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Należy uznać, że wypłacone odszkodowanie podlega zwolnieniu, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT, gdyż jego wysokość lub zasady ustalania wynikają z odrębnych przepisów prawa.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) - opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Ze stanu faktycznego przedstawionego w niniejszej sprawie wynika, iż Wnioskodawczyni zawarła w dniu 20 maja 2008 r., w formie aktu notarialnego ugodę, dotyczącą wypłaty na jej rzecz odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z jej udziału we współwłasności nieruchomości przez osoby trzecie (osoby prawne).

Ugoda ta stanowiła ugodę zawartą poza sądem. Odszkodowanie, jego wysokość i zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy, tj. art. 224-225 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Przedmiotowe odszkodowanie z tytułu bezumownego korzystania z udziału we współwłasności nieruchomości zostało wypłacone 3 lipca 2008 r.,

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy wskazać należy, iż ścisły katalog zwolnień podatkowych, m.in. w zakresie odszkodowań, precyzuje art. 21 ust. 1 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 tej ustawy - w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2008 r. - wolne od podatku są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Z literalnego brzmienia powołanego przepisu jednoznacznie wynika, iż nie wszystkie odszkodowania otrzymywane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia bowiem korzystają jedynie te odszkodowania, których prawo do otrzymania wynika wprost z przepisów ustawy lub aktów wykonawczych, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy. I tak stosownie do uregulowania zawartego w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) z przedmiotowego zwolnienia wyłączone zostały odszkodowania wynikające z zawartych umów i ugód innych niż ugody sądowe.

Jednocześnie przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b stanowi, iż wolne od podatku są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wymienionymi wyjątkami. Nadmienić należy, iż będą to przede wszystkim inne odszkodowania niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów prawa, jednakże dla zastosowania zwolnienia koniecznym jest aby to inne odszkodowanie otrzymane zostało na mocy wyroku lub ugody sądowej.

Analiza cytowanych przepisów wskazuje jednoznacznie, że ustawodawca konsekwentnie wyłączył z katalogu zwolnień odszkodowania otrzymane na podstawie zawartej pomiędzy stronami umowy lub ugody pozasądowej, która jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego stanowiła podstawę dokonanej na rzecz Wnioskodawczyni wypłaty.

Zatem ze względu na brak możliwości zakwalifikowania kwoty odszkodowania otrzymanej przez Wnioskodawczynię na podstawie zawartej ugody do któregokolwiek ze zwolnień przewidzianych w art. 21 ust. 1, art. 52, art. 52a i art. 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychód ten należy potraktować jako przychód z tzw. "innych źródeł", o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyte w tym przepisie słowo "w szczególności" oznacza, iż podana definicja innych przychodów zawiera otwarty katalog przychodów z innych źródeł, w którym mieszczą się również środki pieniężne uzyskane przez Wnioskodawczynię.

Mając na uwadze treść przepisu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym w 2008 r., przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, wypłacone 3 lipca 2008 r. odszkodowanie należało wykazać w zeznaniu podatkowym za 2008 r.

Reasumując, w świetle przedstawionego stanu faktycznego oraz powołanych przepisów prawa podatkowego stwierdzić należy, iż środki pieniężne, jakie w 2008 r. Wnioskodawczyni otrzymała w związku z wypłatą na Jej rzecz odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z Jej udziału we współwłasności nieruchomości przez osoby trzecie (osoby prawne) nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy podatkowej i stanowią przychód z innych źródeł, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

Ponadto dokumenty dołączone do wniosku nie podlegały analizie i weryfikacji w ramach wydanej interpretacji. Tym samym, jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.