IPPB2/415-313/09-2/AS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 24 kwietnia 2009 r. (data wpływu 27 kwietnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodu z tytułu zamiany walut - jest nieprawidłowe.

W dniu 27 kwietnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodu z tytułu zamiany walut.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca - osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej podlegająca w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w podatku dochodowego od osób fizycznych, dokonywała oraz będzie dokonywać wymiany walutowej środków pieniężnych (zamiany waluty jednego kraju na walutę innego kraju), nie stanowiących majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z działem specjalnym produkcji rolnej.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1. Prawidłowe jest stanowisko, iż zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 3 oraz art. 15 w zw. z art. 14b oraz art. 24c ust. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych Wnioskodawca nie ma obowiązku wykazywania przychodu oraz kosztu uzyskania przychodu w rozliczeniu rocznym w podatku dochodowym od osób fizycznych w zw. z wymianą walutową środków pieniężnych (zamiany waluty jednego kraju na walutę innego kraju) nie stanowiących majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z działem specjalnym produkcji rolnej.

W świetle art. 14b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych "podatnicy ustalają różnice kursowe na podstawie art. 24c (...)". Art. 24c ust. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż "zasady ustalania różnic kursowych określone < art. 24c > w ust. 1-9 stosują podatnicy prowadzący działalność gospodarczą lub działy specjalne produkcji rolnej". W ocenie Wnioskodawcy z tych przepisów wynika, iż obowiązek ujęcia różnic kursowych w rozliczeniu podatku dochodowego od osób fizycznych dotyczy wyłącznie środków pieniężnych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z działem specjalnym produkcji rolnej.

Ad. 2. Art. 17 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych enumeratywnie określa, co uważa się za przychód z "kapitałów pieniężnych", a art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - co uważa się za przychód z praw majątkowych. Art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż "za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, z wyjątkiem alimentów na rzecz dzieci, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach."

Zdaniem Wnioskodawcy, prawidłowe jest stanowisko, iż zgodnie z (i) art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 17 i art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz (ii) art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie powstaje u Wnioskodawcy przychód ze źródła przychodów - odpowiednio - "kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c)" oraz "inne źródła" z tytułu wymiany walutowej środków pieniężnych (zamiany waluty jednego kraju na walutę innego kraju) nie stanowiących majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z działem specjalnym produkcji rolnej. Dodatkowym przemawia za takim stanowiskiem brak w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych przepisów co do tego, w jaki sposób ustalać przychód z ww. tytułu. W razie, gdy ustawodawca wyraża wolę objęcia podatkiem dochodowym od osób fizycznych danej kategorii przychodów (dochodów), wówczas w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zawarta odpowiednia regulacja (tak w art. 24c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych regulującym zasady ustalania różnic kursowych dla podatników prowadzących działalność gospodarczą lub działy specjalne produkcji rolnej).

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego, stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 ww. ustawy nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Należy w tym miejscu podkreślić, na co też wielokrotnie zwracano uwagę w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, że wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe są wyjątkiem, istotnym odstępstwem od zasady sprawiedliwości podatkowej (powszechności i równości opodatkowania), a ich zastosowanie nie może odbywać się na podstawie wykładni rozszerzającej.

W związku z powyższym każdy rodzaj osiągniętego dochodu - w wyjątkami wskazanymi w art. 9 ust. 1 ww. ustawy - podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz nie można samodzielnie, dla swoich partykularnych interesów rozszerzać zastosowanie zwolnień od podatku, na obszary których nie dotyczą.

W art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyszczególniono odrębne źródła przychodów:

Podział ten ma istotny wpływ na ustalenie podstawy opodatkowania, na sposób opodatkowania i wysokość podatku oraz na sposób prowadzenia dokumentacji finansowej.

Z przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego wynika, że jako osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej podlegająca w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w podatku dochodowego od osób fizycznych, dokonywała oraz będzie dokonywać wymiany walutowej środków pieniężnych (zamiany waluty jednego kraju na walutę innego kraju), nie stanowiących majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z działem specjalnym produkcji rolnej.

W art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyszczególniono odrębne źródło przychodów w postaci pozarolniczej działalności gospodarczej.

Pojęcie działalności gospodarczej zostało zdefiniowane w art. 5a pkt 6 ww. ustawy. Zgodnie z tym przepisem za pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się działalność zarobkową wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową, polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż, polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych - prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Pojęcie pozarolniczej działalności gospodarczej użyte w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych opiera się na trzech przesłankach:

Tak więc, aby określoną działalność uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych musi ona mieć charakter zarobkowy.

Jeżeli sprzedaż waluty następuje w warunkach określonych w art. 5a pkt 6 i nie zachodzą przesłanki wymienione w art. 5b ust. 1 powołanej ustawy, źródłem przychodów z tego tytułu jest pozarolnicza działalność gospodarcza. Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodem z działalności gospodarczej są również różnice kursowe.

Skoro działalność zarobkowa nie ma i nie będzie miała charakteru zorganizowanego i ciągłego (o którym mowa w art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), to przychód z tego tytułu nie powinien być kwalifikowany jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających. Przez pochodne instrumenty finansowe, zgodnie z definicją zawartą w art. 5a pkt 13 ww. ustawy, rozumie się instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538 z zm.).

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, do pochodnych instrumentów finansowych należy zaliczyć te instrumenty finansowe, które nie są papierami wartościowymi, czyli między innymi: finansowe kontrakty terminowe oraz inne równoważne instrumenty finansowe rozliczane pieniężnie, umowy forward dotyczące stóp procentowych, swapy akcyjne, swapy na stopy procentowe, swapy walutowe.

Stosownie do art. 2 pkt 18 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 146, poz. 1546 z zm.) przez instrumenty pochodne - rozumie się prawa majątkowe, których cena rynkowa zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. a) ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, oraz inne prawa majątkowe, których cena rynkowa bezpośrednio lub pośrednio zależy od kształtowania się ceny rynkowej walut obcych lub od zmiany wysokości stóp procentowych.

W wypadku dokonywania transakcji walutowych, w których kantory są pośrednikami w zawarciu transakcji na międzybankowym rynku wymiany walut, i na tym rynku zawierane są finansowe kontrakty terminowe lub inne transakcje zaliczone według ww. definicji do pochodnych instrumentów finansowych, to przychody uzyskane z tego tytułu należy zakwalifikować jako przychody z kapitałów pieniężnych.

Z opisu stanu faktycznego nie wynika, czy wymiana walut ma miejsce za pośrednictwem np. kantorów, które są pośrednikami w zawarciu transakcji na międzybankowym rynku wymiany walut lub z udziałem kantorów zagranicznych pośredniczących w transakcjach wymiany walut.

Zatem, jeżeli na tym rynku zawierane są finansowe kontrakty terminowe lub inne transakcje zaliczone według ww. definicji do pochodnych instrumentów finansowych, to przychody uzyskane z tego tytułu należy zakwalifikować jako przychody z kapitałów pieniężnych.

Sposób opodatkowania tychże przychodów jest uregulowany przez art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym od dochodów uzyskanych, między innymi z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych i z realizacji praw z nich wynikających, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Przepisy art. 30b ust. 1 ustawy:

* stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z takiej umowy albo niezapłacenie podatku zgodnie z tymi umowami jest możliwe pod warunkiem posiadania przez podatnika certyfikatu rezydencji (art. 30b ust. 3 ustawy);

* nie stosuje się, jeżeli odpłatne zbycie papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacja praw z nich wynikających następuje w wykonaniu działalności gospodarczej (art. 30b ust. 4 ustawy).

Zgodnie z art. 30b ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochodów o których mowa w ust. 1, nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 oraz art. 30c.

Stosownie do art. 30b ust. 6 ww. ustawy, po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 1, wykazać m.in. dochody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych, a także dochody z realizacji praw z nich wynikających i obliczyć należny podatek dochodowy.

Na mocy przepisu art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnicy osiągający przychody z kapitałów pieniężnych zobowiązani są do złożenia w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym zeznania o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (poniesionej straty).

Jeżeli zamiana walut, jest dokonywana bez zawierania transakcji na międzybankowym rynku wymiany walut i bez zawierania finansowych kontraktów terminowych lub innych transakcji na takim rynku, a wymiana dokonywana jest bezpośrednio np. w kantorach, w których wymienia się gotówkę fizycznie "z rąk do rąk", uzyskany z tego tytułu przychód należy zakwalifikować do kategorii tzw. przychodu z innych źródeł w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Co do prawnopodatkowej kwalifikacji użytych w powyższym artykule stwierdzeń, po pierwsze słowo "w szczególności" każe zawarte w tym przepisie wyliczenie traktować jako wyliczenie przykładowe (katalog otwarty innych źródeł), a po drugie na poparcie tego założenia należy odwołać się do reguły ogólnej określonej w art. 9 ust. 1 wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem ściśle określonych.

Z tych wszystkich względów należy przyjąć, że źródłami przychodu, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy, mogą być także przychody z innych źródeł niż określonych w art. 20 ust. 1 ustawy np. z tytułu wymiany walut obcych w kantorach wymiany walut lub bankach.

Dochody z tego źródła opodatkowane są zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wg którego podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 28 do 30, art. 30a-30d oraz 44 ust. 4, pobiera się od podstawy jego obliczenia według skali. Dochody te podlegają wykazaniu w rocznym zeznaniu podatkowym.

Natomiast, jeżeli zamiana walut, jest dokonywana z udziałem kantorów zagranicznych pośredniczących w transakcjach wymiany walut, i ich działanie będzie identyczne jak kantorów wymiany walut znajdujących się w Polsce, w których wymienia się fizycznie gotówkę, uzyskany z tego tytułu przychód należy również zakwalifikować do kategorii przychodu z innych źródeł.

Reasumując:

Dodatkowo wskazać należy, że w przypadku uzyskiwania dochodów z zagranicy, zastosowanie mogą znajdować odpowiednie zapisy umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Końcowo zauważyć należy, iż w przedmiotowej sprawie, mając na uwadze treść przepisu art. 14b ustawy - Ordynacja podatkowa, tut. Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego nie jest uprawniony do przeprowadzania postępowania dowodowego, które wskazałoby, że uzyskane przychody i poniesione wydatki mają związek z działalnością gospodarczą i są wykorzystywane wyłącznie w prowadzonej działalności. Do postępowania w sprawie wydania pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego nie mają bowiem zastosowania przepisy o postępowaniu podatkowym, a postępowanie dowodowe jest częścią postępowania podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego - stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja Nr 10, 09-402 Płock.