IPPB2/415-198/11-4/MS1

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 25 lutego 2011 r. (data wpływu 28 lutego 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 4 kwietnia 2011 r. (data wpływu 6 kwietnia 2011 r.) na wezwanie organu z dnia 24 marca 2011 r. Nr IPPB2/436-76/11-2/MZ, IPPB2/415-198/11-2/MS1 o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych spłaty raty kredytu przez byłego małżonka - jest prawidłowe.

W dniu 28 lutego 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych spłaty raty kredytu przez byłego małżonka.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W 2009 r. Wnioskodawczyni zaciągnęła wraz z mężem kredyt na nabycie lokalu mieszkalnego. W świetle zawartego przez aktu notarialnego Wnioskodawczyni z mężem są jedynymi właścicielami kupionego mieszkania. Z umowy kredytu wynika natomiast, iż oboje kredytobiorcy odpowiadają solidarnie za zadłużenie wynikające z umowy. Dotychczas kredyt był sukcesywnie spłacany przez małżonków, którzy pozostawali w ustroju ustawowej wspólności majątkowej.

W 2011 r. przeprowadzony zostanie rozwód. Małżonkowie zakładają, iż po rozwodzie pozostałą do spłaty część kredytu (wraz z odsetkami) będzie spłacał były mąż Wnioskodawczyni (przy czym będąc dłużnikami solidarnymi małżonkowie nie przewidują np. wystąpienia o zwolnienie Wnioskodawczyni z długu). Spłaty będą dokonywane bezpośrednio na rzecz banku. Po spłacie kredytu małżonkowie pozostaną współwłaścicielami mieszkania i będą mogli swobodnie dysponować swoim w nim udziałem.

W związku powyższym, Wnioskodawczyni jest zainteresowana skutkami, jakie powyższa sytuacja wywoła na gruncie podatkowym.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy spłata przez męża po rozwodzie kredytu zaciągniętego w czasie trwania ustawowej wspólności majątkowej będzie dla Wnioskodawczyni neutralna podatkowo... W szczególności, czy z tytułu poszczególnych spłat nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn lub w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przedmiotowa interpretacja stanowi rozstrzygnięcie w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. W zakresie podatku od spadków i darowizn zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawczyni:

Zdaniem Wnioskodawczyni spłata przez męża po rozwodzie kredytu zaciągniętego w czasie trwania ustawowej wspólności majątkowej będzie dla niej neutralna podatkowo. W związku z tym, w szczególności nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn lub w podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny. Na gruncie natomiast art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1991 r. Nr 80, poz. 350 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów zwolnionych z opodatkowania oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, przy czym źródłem dla tych dochodów są różnego rodzaju przychody zdefiniowane w kolejnych artykułach tej ustawy. Stosownie do art. 366 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). W myśl natomiast § 2 tego przepisu aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidami pozostają zobowiązani. Małżonkowie w świetle umowy kredytowej pozostają w stosunku do banku właśnie dłużnikami solidarnymi (i nie przewidują np. wystąpienia o zwolnienie Wnioskodawczyni z długu).

Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika, że każdy z dłużników solidarnych odpowiada za całość długu, a nie tylko za część, jaką możnaby mu przypisać poprzez np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych.

Mając na uwadze powyższe, w sytuacji, gdy były małżonek dokona, po ustaniu małżeństwa w skutek rozwodu, spłaty kredytu zaciągniętego przez oboje małżonków w trakcie trwania ustroju ustawowej wspólności majątkowej:

* wykona on ciążące na nim, wynikające z umowy kredytu zobowiązanie wobec banku, który może dochodzić od niego takiej spłaty w całości jako od dłużnika solidarnego (były małżonek dokona zatem spłaty własnego długu),

* nie dokona obdarowania Wnioskodawczyni ani bezpośrednio (poprzez przekazanie jej środków pieniężnych) ani w żaden inny sposób (brak jest bowiem woli dokonania takiego obdarowania),

* nie przekaże środków pieniężnych Wnioskodawczyni jako ekwiwalentu za jakiekolwiek wzajemne świadczenie ani z jakiegokolwiek innego tytułu, mogących stanowić dla Wnioskodawczyni przychód lub nieodpłatne świadczenie,

uznać należy, iż taka spłata nie powoduje po stronie Wnioskodawczyni powstania obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn (nie dochodzi bowiem do obdarowania Wnioskodawczyni ani do nabycia przez nią praw majątkowych z tytułu dokonania przez byłego męża spłaty), jak również w podatku dochodowym od osób fizycznych (spłata kredytu dokonywana bezpośrednio na rzecz banku nie może stanowić dla Wnioskodawczyni przychodu). Jednocześnie, po spłacie kredytu były małżonek pozostanie współwłaścicielem mieszkania i będzie mógł swobodnie dysponować swoim w nim udziałem. Spłata kredytu przez byłego małżonka nie będzie zatem skutkować przysporzeniem majątkowym po stronie Wnioskodawczyni, które mogłoby być zaklasyfikowane jako przychód lub darowizna.

W zakresie neutralności podatkowej w podatku od spadków i darowizn w przypadku spłaty kredytu przez tylko niektóre osoby zobowiązane z tytułu zawartej umowy kredytowej, stanowisko Wnioskodawczyni znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej z dnia 13 kwietnia 2010 r., znak ITPB2/436-4/10/TJ.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że w przypadku spłaty przez męża po rozwodzie pozostałej części zobowiązania wynikającego z zawartej w trakcie trwania ustroju ustawowej wspólności majątkowej umowy kredytu, nie powstanie dla Wnioskodawczyni obowiązek podatkowy zarówno w podatku od spadków i darowizn jak i w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje:

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów, wśród których w pkt 9 tego artykułu wymienione są przychody z innych źródeł.

Stosownie do treści art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodem są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne, wartość otrzymanych świadczeń w naturze oraz innych nieodpłatnych świadczeń.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczyni zaciągnęła wraz z mężem kredyt na nabycie lokalu mieszkalnego, którego są współwłaścicielami. W 2011 r. przeprowadzony zostanie rozwód. Małżonkowie zakładają, iż po rozwodzie pozostałą do spłaty część kredytu (wraz z odsetkami) będzie spłacał były mąż Wnioskodawczyni (przy czym będąc dłużnikami solidarnymi małżonkowie nie przewidują np. wystąpienia o zwolnienie Wnioskodawczyni z długu). Spłaty będą dokonywane bezpośrednio na rzecz banku. Po spłacie kredytu małżonkowie pozostaną współwłaścicielami mieszkania i będą mogli swobodnie dysponować swoim w nim udziałem.

Należy wskazać, iż zaciągając wspólnie w trakcie trwania małżeństwa kredyt mieszkaniowy, małżonkowie stają się razem dłużnikami banku i razem odpowiadają za spłatę zaciągniętego kredytu, bowiem kredyt zaciągnięty przez małżonków ma charakter zobowiązania solidarnego.

Solidarność dłużników jest regulowana w art. 366 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), zgodnie z którym "kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych. Aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarnie pozostają zobowiązani".

Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu a nie tylko część, jaką możnaby mu przypisać poprzez np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych.

Po orzeczeniu rozwodu przestaje istnieć wspólność majątkowa. Dotychczasowy wspólny majątek małżonków staje się przedmiotem własności w częściach ułamkowych. Rozwód nie wpływa jednak na ważność zobowiązania zaciągniętego przez małżonków, wynikającego z umowy kredytowej. Nadal za spłatę kredytu odpowiadają oboje małżonkowie.

W sytuacji więc gdy strona zobowiązania solidarnego spłaca całość zadłużenia bez woli czynienia tego w celu uzyskania korzyści przez pozostałe strony zobowiązania, a jedynie w zamiarze zwolnienia się z długu, poprzez samą zapłatę całości, czy też części zobowiązania solidarnego, nie może dojść do powstania przychodu u któregokolwiek z pozostałych dłużników. Solidarny dłużnik spłaca bowiem własny dług a nie cudzy.

Wskazać jednak należy, że stosownie do art. 376 § 1 kodeksu cywilnego, jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych. Treść powyższego przepisu wskazuje więc, że z chwilą spełnienia świadczenia przestaje istnieć jakikolwiek stosunek pomiędzy wierzycielem a współdłużnikami solidarnymi. Natomiast dłużnik, który spełnił świadczenie, przestaje być współdłużnikiem solidarnym i staje się wierzycielem dla pozostałych współdłużników.

Dawni współdłużnicy są dalej dłużnikami - lecz wobec innego wierzyciela (dłużnika, który wierzyciela zaspokoił), w stosunku do którego odpowiadają każdy za przypadająca na niego część długu. Zatem w chwili spełnienia świadczenia były małżonek może żądać od Wnioskodawczyni zwrotu długu przypadającego na Wnioskodawczynię.

Reasumując, mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, iż w przypadku spłaty raty kredytu przez byłego małżonka (po rozwodzie) na Wnioskodawczyni nie będzie ciążył obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1Maja 10, 09-402 Płock.