IPPB2/415-142/09-4/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 9 lutego 2009 r. (data wpływu 17 lutego 2009 r.) oraz piśmie uzupełniającym braki formalne (data nadania 19 marca 2009 r., data wpływu 23 marca 2009 r., na wezwanie Nr IPPB2/415-142/09-2/MK z dnia 10 marca 2009 r. (data nadania 10 marca 2009 r., data doręczenia 12 marca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy przez komornika z tytułu wyegzekwowania należności objętych tytułem wykonawczym - jest nieprawidłowe.

W dniu 17 lutego 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku osób fizycznych w zakresie obowiązku pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy przez komornika z tytułu wyegzekwowania należności objętych tytułem wykonawczym.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawiony następujący stan faktyczny.

Z uwagi na braki formalne w złożonym wniosku, tutejszy organ podatkowy pismem z dnia 10 marca 2009 r. Nr IPPB2/415-145/09-2/MK wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia przedmiotowego wniosku poprzez:

* wskazanie nazwy i adresu organu podatkowego (Naczelnika Urzędu Skarbowego) właściwego dla Wnioskodawczy ze względu na sprawę będącą przedmiotem interpretacji indywidualnej,

* wskazanie przedmiotu wniosku, tj. czy wniosek dotyczy zaistniałego stanu faktycznego, czy zdarzenia przyszłego,

* opisania precyzyjnie i dokładnie zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego,

* zadanie pytania i przyporządkowanie go do przedstawionego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego,

* przedstawienie własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego w powiązaniu z zadanym pytaniem,

* uzupełnienie informacji poprzez złożenie oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej,

* oraz uiszczenia opłaty w wysokości odpowiadającej liczbie stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych,

* Podanie Pana Numeru Identyfikacji Podatkowej (NIP).

Pismem z dnia 18 marca 2009 r., Wnioskodawca dokonał uzupełnienia wniosku w wyznaczonym terminie, w którym przedstawił następujący stan faktyczny:

Na podstawie wniosku z dnia 5 stycznia 2009 r. wierzyciela: Pana Krzysztofa B. Wnioskodawca wszczął postępowanie egzekucyjne celem wyegzekwowania należności w wysokości 516.332,50 zł (stan na dzień 5 stycznia 2009 r.). Przedmiotem egzekucji były m.in. należności z tytułu: odszkodowania za nieuzasadnione i naruszające przepisy wypowiedzenie umowy o pracę, odszkodowania za naruszenie gwarancji zatrudnienia zawartej w umowie społecznej, odprawy przysługującej pracownikowi z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika, wraz z zasądzonymi odsetkami.

Powyższe zadłużenie wynikało z dołączonego do wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego tytułu wykonawczego w postaci Protokołu Ugody Sądu Rejonowego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 maja 2008 r., sygnatura akt zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 2 lipca 2008 r. (którego kopia została dołączona do wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej) z uwzględnieniem dokonanej już przez dłużnika wpłaty bezpośrednio wierzycielowi przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego.

Organ Egzekucyjny wyegzekwował należność zgodnie z wnioskiem wierzyciela w oparciu o ww. tytuł wykonawczy. Jednakże z uwagi na istniejące niejasności w kwestii obowiązku pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy wyegzekwowana kwota 69.719,00 zł została przekazana na rachunek depozytowy sądu do czasu uzyskania interpretacji przepisów prawa podatkowego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w przedstawionym stanie faktycznym organ egzekucyjny ma obowiązek jako płatnik pobrać i odprowadzić do właściwego dla wierzyciela urzędu skarbowego zaliczkę na podatek dochodowy od wyegzekwowanego:

* odszkodowania za nieuzasadnione i naruszające przepisy wypowiedzenie umowy o pracę,

* odszkodowania za naruszenie gwarancji zatrudnienia zawartej w umowie społecznej.

Zdaniem Wnioskodawcy,

Według posiadanej przez Wnioskodawcę (komornika) wiedzy na podstawie art. 42e ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku, gdy dokonuje on za zakład pracy wypłaty świadczeń określonych w art. 12 (powołanej wyżej ustawy) jest obowiązany, jako płatnik, do poboru zaliczek na podatek, stosując do wypłacanych świadczeń najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Jednak wobec posiadanych wątpliwości, jakie świadczenia w przypadku rozwiązania stosunku pracy podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, a co za tym idzie przy egzekucji jakich świadczeń powstaje obowiązek ze strony komornika do odprowadzenia zaliczki na podatek, zwracam się o udzielenie pisemnej informacji w tym zakresie.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Powyższa regulacja prawna wyraża zasadę powszechności opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych w aspekcie przedmiotowym, konsekwencją czego jest opodatkowanie wszelkiego rodzaju dochodów, z wyjątkiem dochodów zwolnionych - wyraźnie wskazanych przez przepisy.

W art. 10 ust. 1 ww. ustawy zostały określone źródła przychodów, gdzie między innymi wymienia się: pkt 1 - stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta, natomiast w pkt 9 - przychód z innych źródeł.

Za przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 uważa się, w myśl art. 12 ust. 1 ww. ustawy, wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, rożnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot "w szczególności" oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wymienione jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Takim przychodem jest przedmiotowe odszkodowanie wynikające z zawartej ugody sądowej z tytułu odszkodowania za nieuzasadnione i naruszające przepisy wypowiedzenie umowy o pracę

Kwestie dotyczące stosunku pracy, w tym wypłaty odszkodowań z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy, zawarte zostały w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 1998 Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

W myśl art. 45 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu (art. 45 § 2 ww. ustawy). Przepisu § 2 nie stosuje się do pracowników, o których mowa w art. 39 i 177, oraz w przepisach szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę, chyba że uwzględnienie żądania pracownika przywrócenia do pracy jest niemożliwe z przyczyn określonych w art. 411; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu (art. 45 § 3 ww. ustawy)

Zgodnie z art. 47#185; ustawy - Kodeks pracy odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Stosownie do regulacji art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Ustawodawca wyłączył z opodatkowania te odszkodowania, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, z wyjątkiem wymienionych w lit. a)-g) tego przepisu, tj. między innymi odszkodowań wypłacanych na podstawie zawartych ugod i umów.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 29 listopada 2006 r. sygnatura akt SK 51/06 (opublikowanym w Dz. U. Nr 226 poz. 1657) uznał, iż art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w zakresie, w jakim wyłącza zwolnienie podatkowe w stosunku do odszkodowań uzyskanych na podstawie ugody sądowej, jest niezgodny z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Jednakże w związku z tym, iż wyłączenie od zwolnienia podatkowego w stosunku do odszkodowań, o których mowa w pkt 3 lit. g) powyższego przepisu zostało uznane za niezgodne z Konstytucją, to w świetle powyższego przedmiotowe odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca (komornik) w wyniku prowadzonego postępowania egzekucyjnego wyegzekwował należność z tytułu odszkodowania za nieuzasadnione i naruszające przepisy wypowiedzenie umowy o pracę oraz odszkodowania za naruszenie gwarancji zatrudnienia zawartej w umowie społecznej. Powyższe odszkodowania zostały przyznane na podstawie ugody zawartej przed sądem.

Należy przy tym stwierdzić, iż odszkodowanie za nieuzasadnione i naruszające przepisy wypowiedzenie umowy o pracę, stanowi odszkodowanie, którego wysokość i zasady ustalania wynikają wprost z przepisów Kodeksu pracy i mają swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Sprawia to, iż wyegzekwowane przez Wnioskodawcę (komornika) przedmiotowe odszkodowanie należy do kategorii odszkodowań, do których zastosowanie będzie miał art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

Natomiast zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Z przedstawionego stanu faktycznego zawartego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wynika, że zawarta przed Sądem ugoda w kwestii odszkodowania za naruszenie gwarancji zatrudnienia zawartej w umowie społecznej stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 Kodeksu cywilnego. Kwota odszkodowania wynika jedynie z ustaleń zawartych w umowie społecznej pomiędzy stronami Ugody, ma charakter czysto umowny, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron, przede wszystkim ma rekompensować pracownikowi utracone przez pracownika w wyniku rozwiązania umowy spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.

Jeżeli wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) i b ustawy.

Z literalnego brzmienia powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że nie wszystkie odszkodowania zasądzone przez sąd i otrzymywane przez osoby fizyczne są wolne od podatku dochodowego. Zakres zwolnienia wynikający z bezpośredniego brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

W związku z tym należy uznać, iż przedmiotowe odszkodowanie nie jest odszkodowaniem wynikającym z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w ww. art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc zastosowanie do niego mógłby mieć przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b tej ustawy.

Jednakże zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ww. ustawy, zwolnienie nie ma zastosowania do odszkodowań dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W świetle powyższych regulacji prawnych ww. odszkodowanie nie korzysta również ze zwolnienia od podatku dochodowego, o którym mowa w przepisach art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż przepis ten wyłącza możliwość zwolnienia z opodatkowania odszkodowania dotyczącego korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zatem odszkodowanie to podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Opodatkowanie to wynika stąd, iż gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści (osiągał wynagrodzenie z tytułu posiadanej pracy), to korzyści te (wynagrodzenie) podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Zatem odszkodowanie z tytułu utraconego zysku powinno być opodatkowane, w przeciwnym razie poszkodowany znalazłby się w korzystniejszej sytuacji niż ta, w jakiej by był, gdyby szkoda nie zaistniała.

W przedstawionym we wniosku stanie faktycznym wyegzekwowana przez Komornika Sądowego kwota odszkodowania na rzecz byłego pracownika za naruszenie gwarancji zatrudnienia zawartej w umowie społecznej, stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a podmiot wypłacający należność stosownie do treści art. 42a ww. ustawy nie jest obowiązany do poboru zaliczki na podatek, natomiast obowiązany jest do sporządzenia w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego informacji PIT-8C i przekazania go podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika.

Reasumując w stosunku do wyegzekwowanych należności nie wystąpi obowiązek poboru zaliczki na podatek dochodowy przez Wnioskodawcę, ponieważ wyegzekwowana kwota z tytułu odszkodowania za nieuzasadnione i naruszające przepisy wypowiedzenie umowy o pracę, stanowi przychód zwolniony od podatku dochodowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, natomiast kwota wyegzekwowanego odszkodowania za naruszenie gwarancji zatrudnienia zawartej w umowie społecznej stanowi przychód z innych źródeł. W takim przypadku podmioty dokonujące wypłaty należności nie są obowiązane do poboru zaliczki na podatek.

Ponadto w sprawie będącej przedmiotem wniosku należy zwrócić uwagę, że dokumenty dołączone przez Wnioskodawcę do wniosku nie podlegały analizie i weryfikacji w ramach wydanej interpretacji. Zgodnie bowiem z art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska Wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Z powyższego wynika, że organ właściwy do wydania interpretacji indywidualnej nie przeprowadza postępowania dowodowego, nie jest zatem ani obowiązany ani uprawniony do analizy dołączonych do wniosku dokumentów ani do wykorzystania ich treści przy ocenie stanowiska Wnioskodawcy. Organ ten jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę. Tym samym, jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.