IPPB2/415-1296/08-2/JK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 3 września 2008 r. (data wpływu 8 września 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego pracownikowi na podstawie ugody sądowej:

* w części dotyczącej odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę - jest prawidłowe,

* w części dotyczącej odszkodowania za nie wypłacenie wynagrodzenia za nadgodziny - jest nieprawidłowe.

W dniu 8 września 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego pracownikowi na podstawie ugody sądowej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 20 grudnia 2005 r. były pracownik Wnioskodawcy wniósł do sądu pozew o zapłatę za godziny nadliczbowe, zadośćuczynienie i odszkodowanie w związku z rozwiązaniem umowy o pracę w łącznej kwocie 147.600,00 zł. Spółka nie zgodziła się z zarzutami przedstawionymi przez byłego pracownika i odmówiła wypłaty jakiejkolwiek kwoty na rzecz powoda oraz wniosła powództwo wzajemne w stosunku do byłego pracownika. W toku sprawy w sierpniu 2006 r. były pracownik podniósł kwotę pozwu do 204.845,85 zł wraz z odsetkami ustawowymi do dnia zapłaty oraz zażądał pokrycia kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego. Ze względu na skomplikowany charakter sprawy, przesłuchanie wielu świadków, rozbieżne opinie biegłych sądowych sprawa ciągnęła się przez ponad dwa lata, aż wreszcie została zakończona ugodą, gdzie spółka zgodziła się wypłacić byłemu pracownikowi kwotę 40.000,00 zł tytułem odszkodowania. Poniżej została przedstawiona treść ugody zawartej przed sądem w dniu 3 kwietnia 2008 r.:

UGODA

Spółka A - B T w dniu 17 kwietnia 2008 r. przelała byłemu pracownikowi kwotę 40.000,00 zł na jego konto osobiste.

Dodatkowe informacje dotyczące sprawy niezbędne do wydania interpretacji:

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy firma powinna odprowadzić za byłego pracownika podatek dochodowy od osób fizycznych od wypłaconego mu odszkodowania.

Zdaniem Wnioskodawcy

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z innych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw (w tym wypadku Kodeks pracy) są zwolnione z podatku dochodowego. Litera g) przytoczonego wyżej przepisu, która wyklucza ze zwolnienia odszkodowania wynikające z zawartych umów lub ugód jest natomiast niezgodna z Konstytucją RP i nie powinna mieć zastosowania przy interpretacji prawa podatkowego w opisanym w poz. 50 stanie faktycznym.

Na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 listopada 2006 r., sygn. akt SK 51/06 (Dz. U. Nr 226, poz. 1657), z dniem 11 grudnia 2006 r. art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) w zakresie, w jakim wyłącza zwolnienie podatkowe w stosunku do odszkodowań uzyskanych na podstawie ugody sądowej, został uznany za niezgodny z art. 2 i art. 332 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Mając powyższe na uwadze stoimy na stanowisku, iż nie musimy odprowadzać od wypłaconego odszkodowania podatku dochodowego za byłego pracownika, gdyż odszkodowanie jest zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z zasadą wyrażoną w treści art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Natomiast zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy źródłami przychodów są m.in.: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Za przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uważa się w myśl art. 12 ust. 1 ww. ustawy, wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu wypowiedzenia umowy o pracę reguluje Kodeks pracy.

Stosownie do postanowień art. 55 § 11 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) pracownik, może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1 także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika. W takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wynagrodzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy - w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni.

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Ustawodawca wyłączył z opodatkowania te odszkodowania, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, z wyjątkiem wymienionych w lit. a)-g) tego przepisu. tj. między innymi odszkodowań wypłacanych na podstawie zawartych ugód i umów. Jednakże Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 29 listopada 2006 r. sygnatura akt SK 51/06 (Dz. U. Nr 226, poz. 1657) uznał, iż art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w zakresie, w jakim wyłącza zwolnienie podatkowe w stosunku do odszkodowań uzyskanych na podstawie ugody sądowej, jest niezgodny z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z ugodą zawartą przed sądem w sprawie o wypłatę odszkodowania były pracodawca zobowiązał się wypłacić pracownikowi odszkodowanie w wysokości 40.000,00 zł. Zasądzone odszkodowanie zostało wypłacone na rzecz Wnioskodawcy 17 kwietnia 2007 r. Wnioskodawca zaznaczył, iż odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę nie wynikało z nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę - pracownik sam wypowiedział umowę o pracę ze względu na ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec niego jako pracownika i zażądał odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia - zgodnie z art. 55 § 11 Kodeksu pracy. Przedmiotowa ugoda sądowa nie wyróżnia poszczególnych roszczeń, z jakich wynikają odpowiednie składniki całej kwoty. Można jedynie domniemywać, że na kwotę 40.000 zł składa się odszkodowanie za rozwiązanie umowy o pracę w trybie art. 55 § 11 Kodeksu pracy w kwocie 4.320 zł, a pozostała kwota dotyczy odszkodowania za naruszenia art. 94 pkt 5 Kodeksu pracy (dot. wynagrodzenia za godziny nadliczbowe). Pracownik sam cofnął powództwo w części dotyczącej zadośćuczynienia za mobbing.

Zatem przedmiotowe odszkodowanie należy zakwalifikować jako odszkodowanie wynikające wprost z przepisów odrębnych ustaw, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odszkodowanie w kwocie 4.320 zł przysługujące pracownikowi w związku z rozwiązaniem umowy o pracę nie zostało również wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a) - g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. A zatem powyżej wskazana kwota odszkodowania podlega zwolnieniu od podatku dochodowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy.

Odnośnie natomiast kwoty odszkodowania dotyczącego spornego wynagrodzenia za nadgodziny należy stwierdzić, iż odszkodowanie jest świadczeniem, którego celem jest naprawienie wyrządzonej szkody. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono - wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się. Na podstawie ww. przepisów opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlega odszkodowanie otrzymane z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono. Opodatkowanie to wynika stąd, iż gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Zatem odszkodowanie z tytułu utraconego zysku powinno być opodatkowane, w przeciwnym razie poszkodowany znalazłby się w korzystniejszej sytuacji niż ta, w jakiej by był, gdyby szkoda nie zaistniała.

W przedmiotowej sprawie szkoda polegała na niewypłaconego pracownikowi wynagrodzenia za godziny nadliczbowe. Zatem wypłacona pracownikowi - w wyniku ugody sądowej - kwota odszkodowania stanowiła w rzeczywistości wypłatę zaległego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, a nie odszkodowanie o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wprawdzie w treści ugody - w odniesieniu do wskazanej w niej kwoty - użyto sformułowania "z tytułu odszkodowania", niemniej jednak nie jest to odszkodowanie w rozumieniu ani przepisów prawa cywilnego, ani prawa pracy, lecz jest to wypłata zaległych należności z tytułu łączącego podatnika z byłym pracodawcą - stosunku pracy. W tym wypadku bez znaczenia pozostaje fakt, iż realizacja tych należności nastąpiła na podstawie ugody sądowej.

Reasumując należy stwierdzić, iż odszkodowanie zasądzone przez Sąd w części przypadające na odszkodowanie z tytułu wypowiedzenia umowy o pracę będzie zwolnione z podatku dochodowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to równocześnie, iż Wnioskodawca jako płatnik nie jest obowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy od kwoty tej części odszkodowania. Natomiast odszkodowanie w kwocie przypadającej na wynagrodzenie za godziny nadliczbowe będzie stanowić dla pracownika przychód ze stosunku pracy. Tym samym Spółka od tej kwoty odszkodowania ma obowiązek zgodnie z art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obliczyć, pobrać i odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy, a następnie kwotę odszkodowania wykazać łącznie z innymi dochodami ze stosunku pracy w informacji PIT-11 (bądź w PIT-40 w przypadku dokonywania rocznego obliczenia podatku).

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul.1-ego Maja 10, 09-402 Płock.