IPPB2/415-1240/08-2/JS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 14 sierpnia 2008 r. (data wpływu 25 sierpnia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 25 sierpnia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni jest współwłaścicielką w 11/60 części nieruchomości (całkowita powierzchnia nieruchomości wynosi 4409 m²), jako spadkobierczyni po zmarłej J A J. W czasie wojny w 1940 r. nieruchomość została zajęta przez władze okupacyjne, a od maja 1945 r. była zajmowana przez jednostkę Wojska Polskiego. Była więc bezspornie wykorzystywana na cele użyteczności publicznej i w oparciu o ten fakt została wywłaszczona na rzecz Skarbu Państwa decyzją Prezydium Rady Narodowej Miasta z dnia 13 lutego 1953 r. na mocy dekretu Rady Państwa z dnia 7 kwietnia 1948 r. Wywłaszczenie to było bezzasadne, ponieważ 25 września 1945 r. postanowieniem Sądu Grodzkiego w przywrócono J A J posiadanie przedmiotowej nieruchomości i tym samym stan prawny nieruchomości na dzień wejścia w życie tego dekretu (16 kwietnia 1948 r.) nie dawał podstaw do wywłaszczenia.

Dopiero w 2001 r. Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast decyzją Nr PO.5.3-R-913/98 stwierdził nieważność decyzji Prezydium Rady Narodowej Miasta z dnia 13 lutego 1953 r. Przez cały okres przedmiotowa nieruchomość pozostawała w posiadaniu Skarbu Państwa-miasta Ł. Było to posiadanie w złej wierze, ponieważ posiadacz nieruchomości (miasto Ł) miał wiedzę, że nie jest właścicielem nieruchomości.

Nieruchomość nie została zwrócona współwłaścicielom. W październiku 2004 r. pełnomocnik współwłaścicieli wystąpił z wnioskiem do Prezydenta Miasta i o wypłatę odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Miasto odmówiło wypłaty odszkodowania twierdząc, że roszczenie uległo przedawnieniu. Sprawa znalazła więc finał w sądzie. Sąd uwzględnił roszczenie częściowo. Nie zostało uwzględnione roszczenie w stosunku do zabudowanej części nieruchomości, w której znajdują się lokale mieszkalne i która jest administrowana przez administrację nieruchomościami Ł "Południe" w Ł za wiedzą m.in. Wnioskodawczyni, a rozliczenie kosztów tego administrowania jest przedstawiane. Na tej podstawie Wnioskodawczyni zaakceptowała zmianę stawek czynszu tak, aby pokrywały one koszty utrzymania, rezygnując z dochodów z tego tytułu.

Sąd uwzględnił roszczenie w stosunku do trzech niezabudowanych działek będących terenami zieleni, częściowo włączonymi do parku miejskiego oraz działki przeznaczonej pod istniejącą drogę gminną.

W wyroku z dnia 22 stycznia 2008 r. Sąd Okręgowy w Ł II Wydział Cywilny zasądził od pozwanego miasta Ł na rzecz Wnioskodawczyni i współwłaścicieli kwoty po 18336,15 zł z ustawowymi odsetkami za okres od 26 czerwca 2007 r. do dnia zapłaty.

Wnioskodawczyni otrzymała pieniądze na konto w dniu 8 kwietnia 2008 r. Odszkodowanie obejmuje okres 10-ciu lat (od 1 stycznia 1997 do 31 grudnia 2006), gdyż tak stanowią przepisy art. 225 w związku z art. 224 § 2 k.c. Za podstawę obliczenia wysokości odszkodowania sąd przyjął stawki czynszu dzierżawnego dla poszczególnych działek za ten okres, które ustanawiał Zarząd Miasta Łodzi oraz wskaźniki cen usług konsumpcyjnych za ten sam okres. Wyliczenie kwot za poszczególne działki znajduje się w uzasadnieniu wyroku.

Do wniosku Wnioskodawczyni załączyła wyrok wraz z uzasadnieniem oraz decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast (kserokopie).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez miasto Ł otrzymane na mocy wyroku sądowego jest zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawczyni:

Odszkodowanie zasądzone przez sąd za bezumowne korzystanie z nieruchomości powinno być zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych. Przekonanie swoje Wnioskodawczyni opiera na następujących przesłankach:

Uzyskane odszkodowanie nie dotyczy korzyści, które mogłaby osiągnąć posiadając nieruchomość, a nie była ona w posiadaniu miasta Łodzi.

Gdyby wraz z współwłaścicielami była posiadaczem nieruchomości mogłaby nią rozporządzić w dowolny sposób np. dzierżawić, prowadzić na niej działalność gospodarczą, a nawet sprzedać.

Jednakże charakter nieruchomości (w większości są to tereny zieleni włączone częściowo do parku miejskiego) znacznie ograniczałby możliwości jej użytkowania. Zauważył to sąd w uzasadnieniu do wyroku. Jakkolwiek w wyliczeniu wysokość odszkodowania oparł się na stawkach czynszów dzierżawnych ustalanych przez Zarząd Miasta oraz współczynniki inflacyjne nie znaczy to, że taką korzyść Wnioskodawczyni uzyskałaby będąc posiadaczem tej nieruchomości. Ponadto odszkodowanie dotyczy tylko 10-ciu lat, a nie całego okresu bezprawnego użytkowania nieruchomości przez miasto Ł. Nie można więc stwierdzić, że jest ono odzwierciedleniem korzyści możliwych do osiągnięcia w sytuacji władania nieruchomością.

Wnioskodawczyni uważa, że jest to zadośćuczynienie za użytkowanie nieruchomości przejętej przez miasto z rażącym naruszeniem prawa.

W związku z powyższym wywodem uważa,że otrzymane odszkodowanie jest zwolnione z podatku na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b i nie zachodzą okoliczności, o których mowa w tym punkcie pod literą b ustawy.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do regulacji zawartej w art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

W świetle powołanych przepisów, zwolnieniu od podatku dochodowego podlegają te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów ustaw lub przepisów wykonawczych, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań, a także inne odszkodowania, otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkami wskazanymi w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a)-b).

Jak wynika z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, otrzymane przez Wnioskodawczynię, na podstawie wyroku sądowego, odszkodowanie zostało przyznane z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości. Zagadnienia dotyczące bezumownego korzystania zostały uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z art. 224 § 2 w związku z art. 225 i 230 ww. ustawy, posiadacz w złej wierze jest m.in. obowiązany względem właściciela, do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, w tym wypadku nieruchomości, stanowiącej własność podatnika. Dla objęcia zwolnieniem od podatku dochodowego, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, otrzymanego odszkodowania, nie jest wystarczające, aby w przepisach prawa określone były same tylko przesłanki powodujące powstanie roszczenia o odszkodowanie. Przepisy Kodeksu cywilnego nie określają bowiem wprost wysokości ani zasad ustalania otrzymanego odszkodowania.

Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmuje spodziewane korzyści z tytułu umowy najmu lub dzierżawy, która zostałaby zawarta, gdyby nieruchomość nie została zajęta. Przepisy prawa cywilnego dają więc właścicielowi rzeczy prawo do roszczenia o odszkodowanie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby rzecz na przykład wynajął. Utrata korzyści w szczególności polega na nieuzyskaniu pożytków cywilnych, które rzecz przynosi.

Z powyższego wynika jednoznacznie, iż odszkodowanie otrzymane przez Wnioskodawczynię na podstawie wyroku sądowego, za bezumowne korzystanie z nieruchomości, ma na celu wyrównanie właścicielowi utraconych przez niego korzyści. Obejmują one wszystko, co uzyskałby właściciel nieruchomości, gdyby nieruchomość nie została zajęta w sposób bezumowny. Cytowany wyżej przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wyłącza możliwość zwolnienia z opodatkowania odszkodowań dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Nie ma więc podstaw, aby uznać wypłaconą Wnioskodawczyni kwotę odszkodowania za odszkodowanie, które korzysta ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych z artykułu wymienionego w zdaniu poprzednim.

Zatem, otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota odszkodowania zasądzona przez Sąd, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jako kwota nie objęta katalogiem zwolnień przedmiotowych od tego podatku.

Jednocześnie wskazać należy, iż otrzymana kwota odszkodowania stanowi przychód z innych źródeł, o którym stanowią przepisy art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z art. 20 ww. ustawy, źródłami przychodów są również źródła inne niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1 - 8 ustawy podatkowej w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. Z przychodem z innych źródeł mamy zatem do czynienia w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową.

Reasumując, otrzymane odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowi przychód "z innych źródeł", o których mowa w art. 20 ust. 1 cytowanej ustawy i należy je wykazać w zeznaniu rocznym za rok podatkowy, w którym zostało wypłacone.

Końcowo należy dodać, iż dokumenty dołączone przez Panią do wniosku nie podlegały analizie i weryfikacji w ramach wydanej interpretacji. Tym samym, jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.