IPPB1/4511-1217/15-3/KS1

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 15 października 2015 r. (data wpływu 19 października 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania w wyniku likwidacji spółki jawnej powstałej z przekształcenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wierzytelności pożyczkowej, która wygaśnie wskutek konfuzji - jest prawidłowe.

W dniu 19 października 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania w wyniku likwidacji spółki jawnej powstałej z przekształcenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wierzytelności pożyczkowej, która wygaśnie wskutek konfuzji.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną, mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. W przyszłości Wnioskodawca zamierza wnieść do jednej lub więcej spółek kapitałowych z siedzibą w Polsce (dalej: "Spółka z o.o.") posiadane przez siebie udziały w spółce lub spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w kraju Unii Europejskiej. Oprócz wniesienia udziałów, ww. spółka kapitałowa może dodatkowo zostać wyposażona w kapitał poprzez wniesienie przez Wnioskodawcę lub innych wspólników wkładu pieniężnego lub niepieniężnego.

Wnioskodawca bierze również pod uwagę możliwość przekształcenia Spółki z o.o. w spółkę jawną (dalej: "Spółka jawna")

Spółka z o.o. będzie zarówno prowadziła działalność gospodarczą, jak i uzyskiwała przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. W szczególności, Spółka z o.o może uzyskać przychody ze zbycia, w tym sprzedaży lub umorzenia udziałów.

Wnioskodawca nie wyklucza, że w przyszłości, w przypadku gdy Spółka jawna zrealizuje założone cele gospodarcze, dojdzie do jej rozwiązania. Zakończenie bytu prawnego Spółki jawnej nastąpi w drodze likwidacji albo w drodze podjętej przez jej wspólników, w tym przez Wnioskodawcę, jednomyślnej uchwały o zakończeniu działalności Spółki jawnej bez przeprowadzenia jej likwidacji stosownie do treści art. 67 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm., dalej: "k.s.h."). Rozwiązanie Spółki jawnej może zatem nastąpić zarówno z przeprowadzeniem postępowania likwidacyjnego, jak i bez likwidacji przewidzianej przepisami k.s.h. W przypadku rozwiązania Spółki jawnej bez przeprowadzania likwidacji, rozwiązanie zostanie przeprowadzone na mocy jednomyślnej uchwały wspólników zgodnie z art. 58 k.s.h.

Spółka jawna zostanie powołana w drodze przekształcenia Spółki z o.o. w celu prowadzenia poprzez tę spółkę zarobkowej działalności gospodarczej. W związku z tym, fakt uzyskania przez Wnioskodawcę, jako wspólnika Spółki jawnej, dochodu (przychodu) będzie uzależniony od biznesowego powodzenia planowanych inwestycji. Niemniej, zasadnym jest przyjęcie, iż w trakcie funkcjonowania Spółki jawnej po stronie Wnioskodawcy powstanie obowiązek podatkowy na gruncie Ustawy o PIT tak długo i w takim zakresie, w jakim będzie on wynikał z prowadzonej przez Spółkę jawną działalności gospodarczej. Obowiązek podatkowy będzie wynikał z przypisania m.in. do Wnioskodawcy, na gruncie art. 8 ust. 1 Ustawy o PIT, dochodu (przychodu) uzyskanego poprzez Spółkę jawną.

W przypadku rozwiązania / likwidacji Spółki jawnej przewiduje się, że na majątek podlegający podziałowi składać się mogą środki pieniężne, których źródłem uzyskania może być zarówno działalność prowadzona przed, jak i po przekształceniu, a także ewentualnie inne składniki majątku niebędące środkami pieniężnymi istniejące na moment likwidacji bądź rozwiązania bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego. W szczególności tymi składnikami majątku mogą być:

* wierzytelności z tytułu pożyczek udzielonych Wnioskodawcy przez Spółkę z o.o. przed przekształceniem w Spółkę jawną i/lub

* wierzytelności, które uprzednio zostały zarachowane jako przychód należny, pomniejszone o należny podatek od towarów i usług.

W wyniku likwidacji Wnioskodawca otrzyma zatem majątek Spółki jawnej, który:

* nie będzie pochodził z dochodów wypracowanych przez Spółkę z o.o. lub Spółkę jawną; lub

* będzie pochodził z dochodów wypracowanych przez Spółkę z o.o. lub Spółkę jawną, jednak dochód ten zostanie opodatkowany przez Spółkę z o.o. (w przypadku wypracowania dochodu na etapie funkcjonowania Spółki z o.o.) lub Wnioskodawcę proporcjonalnie do udziału w zyskach Spółki jawnej (w przypadku wypracowania dochodu przez Spółkę jawną).

Natomiast w przypadku przeniesienia wierzytelności Spółki jawnej przysługującej jej wobec Wnioskodawcy do majątku osobistego Wnioskodawcy, zobowiązanie Wnioskodawcy do zwrotu kwoty pożyczki wygasłoby z mocy prawa w drodze konfuzji (confusio legis), tj. instytucji prawa cywilnego, powodującej wygaśnięcie prawa podmiotowego w postaci przyszłej wierzytelności Spółki jawnej wobec Wnioskodawcy na skutek połączenia w tym samym podmiocie (Wnioskodawcy) prawa (wierzytelności Spółki jawnej wobec Wnioskodawcy) i korelatywnie sprzężonego z nim obowiązku (zobowiązania Wnioskodawcy wobec Spółki jawnej do spłaty kwoty pożyczki wraz z ewentualnie należnymi odsetkami). Innymi słowy, jeżeli w ramach przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego Wnioskodawca otrzyma przedmiotową wierzytelność pożyczkową w wyniku likwidacji lub rozwiązania Spółki jawnej, to nastąpi z mocy prawa wygaśnięcie zobowiązania Wnioskodawcy do zwrotu kwoty udzielonej mu przez Spółkę z o.o. pożyczki (wraz z ewentualnym zobowiązaniem do zapłaty należnych odsetek) na rzecz Spółki jawnej na skutek konfuzji powodującej wygaśnięcie prawa podmiotowego poprzez połączenie w tym samym podmiocie, prawa i korelatywnie sprzężonego z nim obowiązku.

Wierzytelność, którą Wnioskodawca otrzymałby z związku z likwidacją lub rozwiązaniem Spółki jawnej nie byłaby zarachowana u Wnioskodawcy jako przychód należny. Opisywana wierzytelność powstałaby poprzez udzielenie pożyczki Wnioskodawcy przez Spółkę z o.o., która w momencie udzielania pożyczki będzie osobą prawną (spółką z ograniczoną odpowiedzialnością). Wnioskodawca pragnie w tym miejscu podkreślić, że bez wpływu na skutki podatkowe zdarzenia przyszłego opisanego we wniosku pozostaje art. 14 ust. 8 Ustawy o PIT, ponieważ dotyczy on jedynie wierzytelności z tytułu pożyczki udzielonej przez spółkę niebędącą osobą prawną, podczas gdy wierzytelność, która zostałaby otrzymana przez Wnioskodawcę, miałaby swoje źródło w pożyczce udzielonej Wnioskodawcy przez Spółkę z o.o., która w momencie udzielania pożyczki będzie osobą prawną. Jednocześnie, ponieważ przedmiotowa wierzytelność pożyczkowa (inaczej niż np. wierzytelność z tytułu sprzedaży towaru) ma charakter pieniężny to w przypadku powstania takiej wierzytelności nie dochodzi do zarachowania przychodu należnego w rozumieniu przepisów Ustawy o PIT (udzielenie pożyczki jest neutralne w podatku dochodowym).

Wnioskodawca przed przekształceniem Spółki z o.o. w Spółkę jawną chciałby dowiedzieć się jakie będą skutki podatkowe ewentualnej likwidacji Spółki jawnej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy w świetle przedstawionego powyżej zdarzenia przyszłego środki pieniężne oraz (lub) inne składniki majątku (w tym wierzytelność pieniężna wobec Wnioskodawcy o zwrot kwoty pożyczki i ewentualnych odsetek, jeżeli będą do tego czasu należne) otrzymane przez Wnioskodawcę w wyniku likwidacji bądź rozwiązania Spółki jawnej będą stanowiły dla Wnioskodawcy przychód podlegający opodatkowaniu w rozumieniu przepisów Ustawy o PIT na moment likwidacji / rozwiązania Spółki jawnej.

2. Czy w świetle przedstawionego powyżej zdarzenia przyszłego wygaśnięcie w drodze konfuzji zobowiązania Wnioskodawcy wobec Spółki z o.o., przekształconej w Spółkę jawną, z tytułu zaciągniętej od Spółki z o.o. pożyczki pieniężnej (w wyniku podziału majątku z tytułu likwidacji/rozwiązania Spółki jawnej) spowoduje powstanie po stronie Wnioskodawcy przychodu w rozumieniu Ustawy o PIT.

Odpowiedź na pytania Nr 2 stanowi przedmiot niniejszej interpretacji. Odpowiedź na pytanie Nr 1 zostanie udzielona odrębnie.

Zdaniem Wnioskodawcy

Zdaniem Wnioskodawcy, wygaśnięcie w drodze konfuzji zobowiązania Wnioskodawcy z tytułu zaciągniętej od Spółki z o.o. pożyczki pieniężnej (w wyniku podziału majątku z tytułu likwidacji/rozwiązania Spółki jawnej) nie spowoduje powstania po stronie Wnioskodawcy przychodu w rozumieniu Ustawy o PIT.

UZASADNIENIE stanowiska Wnioskodawcy

W momencie, gdy Wnioskodawca otrzyma wierzytelność wynikającą z umowy pożyczki, z tytułu której jest jednocześnie zobowiązanym, dojdzie do wygaśnięcia jego zobowiązania w wyniku tzw. konfuzji legalnej, definiowanej jako "zjednoczenie w jedynym podmiocie prawa i odpowiadającego mu obowiązku" (K. Osajda, Kodeks cywilny. Komentarz, wydanie 7, SIP Legalis).

Na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o PIT za przychody z działalności gospodarczej uznaje się również wartość umorzonych zobowiązań. Pojęcie "umorzone zobowiązania" nie zostało zdefiniowane ustawowo. Odwołując się do wykładni językowej można sięgnąć do definicji zawartej w Słowniku Języka Polskiego Wydawnictwa Naukowego PWN, gdzie pojęcie "umorzyć" oznacza "zrezygnować całkowicie lub częściowo ze ściągania jakichś należności pieniężnych". Umorzenie zobowiązania wywołuje więc skutki w postaci zmniejszenia lub likwidacji zobowiązania przez to, że wierzyciel zrzekł się dochodzenia roszczeń. W wyniku umorzenia zobowiązanie więc wygasa, ale nie każde wygaśnięcie zobowiązania polega na jego umorzeniu.

Wnioskodawca pragnie podkreślić, iż na podstawie art. 498-508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm., dalej: "Kodeks cywilny"), wierzytelność może zostać umorzona w drodze potrącenia, odnowienia lub zwolnienia z długu. Należy podkreślić, iż z podatkowego punktu widzenia najważniejsze jest wskazanie, czy powyższe sposoby umorzenia wierzytelności powodują powstanie przyrostu w majątku dotychczasowego dłużnika, bo tylko to mogłoby stanowić dla niego przychód podatkowy. Stanowisko takie prezentują i potwierdzają organy podatkowe w wydawanych przez siebie interpretacjach podatkowych.

Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 31 maja 2013 r. (sygn. ITPB3/423-104a/13/MK) stwierdził, że "na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych pojęcie umorzenia zobowiązania ma węższe znaczenie niż na gruncie prawa cywilnego. Umorzeniem zobowiązania w rozumieniu przepisów omawianej ustawy podatkowej jest zwolnienie dłużnika z obowiązku wykonania zobowiązania, tj. zwolnienie go z długu. Instytucję tę reguluje art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), zgodnie z którym zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje."

Potwierdził to również Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 23 lipca 2013 r. (sygn. IBPBI/2/423-529/13/MS) przyjmując, że: "potrącenie polega na umorzeniu wzajemnych wierzytelności dłużnika i wierzyciela (po zaistnieniu określonych przesłanek). W rezultacie dochodzi do częściowej/całkowitej kompensaty wzajemnych wierzytelności, w związku z tym zarówno po stronie wierzyciela, jak i dłużnika nie powstanie przychód podatkowy. Podsumowując należy podkreślić, że przychód podatkowy powstanie, jeżeli do umorzenia dojdzie w drodze nieodpłatnego zwolnienia z długu, na które dłużnik musi wyrazić zgodę."

Z powyższego można wnioskować, iż wyłącznie umorzenie w postaci nieodpłatnego zwolnienia z długu można uznać za przychód dłużnika. Zgodnie z art. 508 Kodeksu cywilnego, zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Aby można było mówić o umorzeniu konieczne jest zatem spełnienie dwóch przesłanek.

Po pierwsze, wierzyciel musi złożyć oświadczenie woli o zwolnieniu dłużnika z długu. Po drugie, na to zwolnienie dłużnik musi wyrazić zgodę. Tylko zgodne oświadczenia woli stron skutkują zwolnieniem z długu i umorzeniem zobowiązania, które oznacza rezygnację wierzyciela z przysługującego mu świadczenia i przychód dłużnika z tytułu tej rezygnacji.

Tymczasem, w sytuacji Wnioskodawcy nie dojdzie do zwolnienia z długu. W przedstawionym stanie faktycznym nastąpi likwidacja bądź rozwiązanie Spółki jawnej, w wyniku której wierzytelność z tytułu pożyczki udzielonej przez Spółkę z o.o. Wnioskodawcy przejdzie na Wnioskodawcę, a wcześniej zostałaby ona przeniesiona ze Spółki z o.o. na Spółkę jawną w związku z sukcesją podatkową przy przekształceniu. W rezultacie, w rękach Wnioskodawcy znajdzie się jednocześnie wierzytelność i dług z tego samego tytułu, korelatywnie ze sobą sprzężona wierzytelność o zwrot pożyczki z obowiązkiem do jej zwrotu wraz z ewentualnie należnymi do tego momentu odsetkami.

W tym momencie, z mocy prawa nastąpi konfuzja prawa podmiotowego. Nie dojdzie do złożenia żadnych oświadczeń woli po obu stronach, gdyż konfuzja będzie automatycznym wynikiem zaistnienia określonego zdarzenia prawnego. Nie spełni się zatem przesłanka konieczna do uznania, by można było mówić o zwolnieniu z długu.

Dodatkowo, Wnioskodawca pragnie wskazać na różnicę znaczenia pojęć umorzenia i wygaśnięcia. Istnieje wiele sposobów wygaśnięcia zobowiązania. Można tego dokonać spełniając świadczenie, można także spełnić inne świadczenie w miejsce pierwotnego, albo w inny sposób, zarówno z zaspokojeniem wierzyciela (np. złożenie do depozytu sądowego), jak i bez niego (np. wypowiedzenie umowy). Umorzenie jest jednym ze sposobów prowadzących do wygaśnięcia stosunku prawnego. Nie można natomiast umorzenia utożsamiać z wygaśnięciem. Konfuzja jest odrębnym sposobem wygaśnięcia zobowiązania, które nie powoduje przysporzenia dla strony, gdyż staje się ona jednocześnie wierzycielem i dłużnikiem, sprowadzając do zera wszelkie korzyści i ciężary wynikające z danego stosunku prawnego.

Stanowisko to jest potwierdzane również przez organy podatkowe. Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 4 listopada 2013 r. (sygn. IBPBI/1/415-788/13/BK) w analogicznym stanie faktycznym stwierdził, iż stanowisko, zgodnie z którym konfuzja w rękach wspólnika spółki jawnej wierzytelności z tytułu pożyczki udzielonej temu wspólnikowi przez spółkę nie powoduje powstania przychodu, jest prawidłowe. Podobnie (również w stanie faktycznym obejmującym przekształcenie sp. z o.o. w spółkę jawną i konfuzję wierzytelności z tytułu pożyczki) wypowiedział się także Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 11 grudnia 2013 r. (sygn. ILPB1/415-1035/13-3/IM), w której stwierdził, że: "w konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, w analizowanym zdarzeniu przyszłym, wygaśnięcie zobowiązania Wnioskodawcy (wspólnika SpJ) wobec SpJ z tytułu zaciągniętej pożyczki oraz odsetek należnych od tej pożyczki, poprzez konfuzję, następującą w wyniku likwidacji SpJ na skutek połączenia w rękach tej samej osoby (Wnioskodawcy) prawa (wierzytelności SpJ z tytułu pożyczki oraz odsetek od tej pożyczki) i korelatywnie sprzężonego z nim obowiązku (zobowiązania Wnioskodawcy z tytułu pożyczki oraz odsetek od tej pożyczki), nie spowoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu. W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe."

Powyższy pogląd znajduje również potwierdzenie w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 22 listopada 2013 r. (sygn. ILPB1/415-1068/13-2/AG), w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 25 października 2013 r. (sygn. IBPB1/1/415-739/13/SK) czy w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 2 września 2013 r. (sygn. ILPB1/415-668/13-2/AG).

Zatem w przypadku, gdy Spółka z o.o., której Wnioskodawca będzie udziałowcem zostanie przekształcona w Spółkę jawną, a następnie rozwiązana i w wyniku jej rozwiązania Wnioskodawca otrzyma wierzytelność pożyczkową wraz z ewentualnie należnymi odsetkami, z tytułu której jest jednocześnie dłużnikiem i w związku z tym nastąpi w rękach Wnioskodawcy konfuzja wierzytelności i zobowiązania z tytułu tej pożyczki, to zdarzenie to nie spowoduje powstania po stronie Wnioskodawcy przychodu w rozumieniu przepisów Ustawy o PIT.

Motywowany przepisami art. 14k i 14 m Ordynacji podatkowej Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie jego stanowiska w sprawie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.