IPPB1/415-817/10-4/MT - Opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych zasądzonego wyrokiem zwrotu wydatków poniesionych na utrzymanie nieruchomości i otrzymanie świadczeń wzajemnych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 13 września 2010 r. (data wpływu 15 września 2010 r.) oraz piśmie (data nadania 14 grudnia 2010 r.), (data wpływu 20 grudnia 2010 r.) uzupełniającym braki formalne na wezwanie Nr IPPB1/415-817/10-2/MT z dnia 26 listopada 2010 r. (data nadania 29 listopada 2010 r., data doręczenia 8 grudnia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zasądzonego wyrokiem zwrotu wydatków poniesionych na utrzymanie nieruchomości i otrzymanie świadczeń wzajemnych - jest nieprawidłowe.

W dniu 15 września 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zasądzonego wyrokiem zwrotu wydatków poniesionych na utrzymanie nieruchomości i otrzymanie świadczeń wzajemnych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Postanowieniem z dnia 5 marca 2002 r. Sąd Rejonowy ogłosił upadłość przedsiębiorstwa Wnioskodawcy prowadzącego przedsiębiorstwo G. z siedzibą w M., ul. O. Przedsiębiorstwo zostało zarejestrowane w ewidencji działalności gospodarczej w dniu 6 stycznia 1992 r. W związku z ogłoszeniem upadłości Skarb Państwa wystąpił o wyłączenie z masy upadłości nieruchomości oddanych do odpłatnego korzystania.

Działalność gospodarcza była prowadzona na majątku, który został oddany do odpłatnego korzystania w formie umowy zawartej aktem notarialnym w dniu 3 stycznia 1992 r. Do dnia 3 stycznia 1992 r. majątek należał do przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą K. w M., który został zlikwidowany celem oddania gospodarstwa osobie fizycznej do odpłatnego korzystania. Umowa o oddanie mienia Skarbu Państwa Wnioskodawcy do odpłatnego korzystania i pobierania pożytków została zawarta na okres 10 lat tj. do dnia 2 stycznia 2002 r. Umowę zawarto na podstawie art. 49 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych, jako umowa typu leasingowego. W dniu 15 grudnia 1994 r. pomiędzy Skarbem Państwa a Wnioskodawcą i jego żoną została zawarta umowa o rozwiązaniu umowy o oddanie mienia Skarbu Państwa do odpłatnego korzystania z dnia 3 stycznia 1992 r. i jednocześnie zawarto umowę sprzedaży. Sąd I i II instancji uznały umowę sprzedaży z dnia 15 grudnia 1994 r. za nieważną. Wyrokiem z dnia 20 stycznia 2010 r. Sąd Apelacyjny Wydział Cywilny wyłączył z masy upadłości Wnioskodawcy - G. nieruchomości położone w M. gmina L. oraz P. o łącznej powierzchni 87 ha 17 a 92 m kw. oraz nieruchomość położoną w K. o powierzchni 2424 m kw. i świadczenie wzajemne uzyskane ze sprzedaży nieruchomości położonej w K. w kwocie 100.001,00 zł oraz świadczenie wzajemne uzyskane ze sprzedaży szklarni w kwocie 431.501,00 zł. Nakazał wydanie tych nieruchomości oraz uzyskanych świadczeń wzajemnych Skarbowi Państwa - Ministrowi Skarbu Państwa, za jednoczesnym zwrotem przez Skarb Państwa na rzecz Syndyka masy upadłości wydatków poniesionych przez upadłego i masę upadłości na utrzymanie tych nieruchomości i uzyskanie świadczeń wzajemnych w kwocie 7.015.446,81 zł.

W odpowiedzi na wezwanie z dnia 26 listopada 2010 r. Nr IPPB1/415-817/10-2/MT Wnioskodawca uzupełnił swój wniosek pismem z dnia 13 grudnia 2010 r. informując, iż osoba występująca w imieniu Wnioskodawcy z wnioskiem o interpretacje przepisów prawa podatkowego Postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 28 października 2003 r. została powołana do pełnienia funkcji Syndyka w postępowaniu upadłościowym Wnioskodawcy i do chwili obecnej nie został z tej funkcji odwołany.

Zgodnie z art. 60 Rozporządzenia Prezydenta Rzeczpospolitej z dnia 24 października 1934 r. prawo upadłościowe "Postępowanie dotyczące mienia wchodzącego w skład masy upadłości może być wszczęte i dalej prowadzone jedynie przez syndyka lub przeciwko niemu" (przepisy Rozporządzenia Prezydenta Rzeczpospolitej z dnia 24 października 1934 r. prawo upadłościowe mają zastosowanie do postępowania upadłościowego przedsiębiorcy - Wnioskodawcy - G. zgodnie z przepisem art. 536 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. prawo upadłościowei naprawcze.). Z powyższego przepisu jednoznacznie wynika, iż chwilą ogłoszenia upadłości Upały traci przymiot strony w każdym postępowaniu, niezależnie od jego rodzaju (w postępowaniu sądowym, administracyjnym itp.). Pozbawienie Upadłego przymiotu strony postępowania wynika z charakteru uprawnień, obowiązków i odpowiedzialności przysługujących syndykowi z mocy ustawy w toku postępowania upadłościowego, jak również z faktu pozbawienia upadłego atrybutów władztwa nad jego majątkiem. Z chwilą ogłoszenia upadłości, stosownie do przepisu art. 20 § 1 prawa upadłościowego, upadły traci na rzecz syndyka prawo zarządu, korzystania i rozporządzania swoim majątkiem, a syndyk na mocy art. 90 § 1 prawa upadłościowego obejmuje z mocy samego prawa majątek upadłego, zarządza tym majątkiem I przeprowadza jego likwidację. Upadły traci legitymację do występowania w obrocie wobec osób trzecich w powyższym zakresie. W konsekwencji upadły traci też legitymację procesową i legitymację do występowania w innych postępowaniach (nieprocesowych itp.) i nie może być stroną jakiegokolwiek postępowania sądowego, administracyjnego lub egzekucyjnego, jeżeli procedury te dotyczą mienia wchodzącego w skład masy upadłości. Stanowisko takie jest jednoznacznie przyjęte przez doktrynę i linię orzeczniczą (vide Duże Komentarze Becka Stanisław Grugul Prawo upadłościowe i układowe. Powołane powyżej przepisy i argumenty jednoznacznie wskazują, iż Upadły - Wnioskodawca nie może być stroną jakiekolwiek postępowania. Uprawnienia strony w powyższym zakresie przysługują jedynie syndykowi. Ponieważ pytanie zawarte we wniosku dotyczy środków finansowych, które wejdą do masy upadłości legitymację do złożenia wniosku, z mocy prawa ma syndyk i nie jest dopuszczalne udzielanie przez upadłego syndykowi pełnomocnictw.

Ponadto Wnioskodawca wskazał, iż zasądzona wyrokiem Sądu Apelacyjnego kwota 7.015.446,81 złotych to wydatki poniesione przez upadłego i masę upadłości na utrzymanie nieruchomości wyłączonych z masy upadłości tym wyrokiem. Wydatki te w dacie ich ponoszenia były zaliczane do kosztów uzyskania przychodu w dacie ich ponoszenia.

Stan faktyczny został doprecyzowany o następujące informacje.

Upadły - Wnioskodawca (wraz z żoną) na podstawie umowy sprzedaży, zawartej w formie aktu notarialnego kupił od Skarbu Państwa w 1994 r. K. w M., w tym nieruchomości, i prowadził normalną działalność gospodarczą - gospodarstwo ogrodnicze wykorzystując zakupione nieruchomości i urządzenia. 5 marca 2002 r. została ogłoszona upadłość Tomasza M. W 2002 r. Skarb Państwa wystąpił z pozwem o wyłączenie przedmiotowych nieruchomości z masy upadłości, opierając swoje roszczenie na nieważności umowy sprzedaży. Wyrokiem z 20 stycznia 2010 r. Sąd Apelacyjny wyłączył z masy upadłości kupione przez Upadłego od Skarbu Państwa nieruchomości na podstawie art. 28 prawa upadłościowego, a na podstawie art. 29 prawa upadłościowego zasądził na rzecz Syndyka masy upadłości ww. kwotę kosztów poniesionych przez okres od 1994 r. do 2010 r. na utrzymanie przedmiotowych nieruchomości. Były to m.in. koszty podatków, koniecznych napraw, koszty administracyjne itp.

Wnioskodawca wskazuje, iż kwota 7.015.446,81 złotych jest to zwrot kosztów wydatkowanych przez upadłego i masę upadłości na utrzymanie nieruchomości, które jak uznały Sądy nie były własnością upadłego. Tak literalnie stanowi przepis art. 29 prawa upadłościowego: wydatki poniesione na rzecz do której prawo ma inny podmiot niż upadły. Zatem koszty te były niejako ponoszone w interesie tego innego podmiotu, który na skutek stwierdzenia nieważności umowy sprzedaży ma dalej prawo do rzeczy, bo nieważna umowa sprzedaży nie wywołała żadnego skutku. Ww. tytuł prawny nie ma bezpośredniego odniesienia do tytułów źródeł przychodów wymienianych w Ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych stąd powzięte zostały przez Wnioskodawcę wątpliwości jak powyższe traktować w kwestii opodatkowania. Podstawą wypłaty jest ww. prawomocny wyrok, a podstawą ustawową rozstrzygnięcia wyroku jest przepis art. 29 prawa upadłościowego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Jakie skutki podatkowe powoduje zasądzony wyrokiem z dnia 20 stycznia 2010 r. zwrot wydatków poniesionych przez upadłego i masę upadłości na utrzymanie nieruchomości i uzyskanie świadczeń wzajemnych w kwocie 7.015.446,81 zł w świetle Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy zgodnie z art. 14 ust. 1 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 (pozarolnicza działalność gospodarcza) uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Art. 14 ust. 2 wymienia inne przychody z działalności gospodarczej. W wymienionych 14 punktach tego ustępu nie znajdujemy tytułu przychodu, który odpowiadałby zwrotowi wydatków poniesionych przez upadłego i masę upadłości na utrzymanie nieruchomości i uzyskanie świadczeń wzajemnych. Zatem zasądzony wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 20 stycznia 2010 r. zwrot wydatków poniesionych przez upadłego i masę upadłości na utrzymanie nieruchomości i uzyskanie świadczeń wzajemnych w kwocie 7.015.446,81 zł nie stanowi przychodu z działalności gospodarczej określonego w Ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Otrzymana kwota zwrotu zostanie przeznaczona na spłatę wierzycieli upadłego, którzy świadczyli usługi na rzecz upadłego związane m.in. z utrzymaniem wyłączonych nieruchomości i uzyskaniem świadczeń wzajemnych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam co następuje.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 14 ust. 1 ww. ustawy za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Przychody należne to wszelkiego rodzaju przychody, co do których przysługuje podatnikowi uprawnienie do ich dochodzenia, czyli takie, które wynikają z konkretnego stosunku prawnego. "Należność" wynika z treści stosunku prawnego, a odnosi się zarówno do możliwości dochodzenia konkretnego świadczenia oraz do powinności jego spełnienia. Oznacza to, że powstanie przychodów należnych związane jest z powstaniem wierzytelności. Ponieważ wierzytelność to termin wywodzący się z prawa cywilnego, to przychodami należnymi są przychody wymagalne w rozumieniu prawa cywilnego, tj. możliwe do prawnie skutecznego ich dochodzenia.

Ustawodawca nie wymaga, aby przychodem były tylko wymienione w art. 14 ustawy pożytki, które są wprost wynikiem realizacji celu działalności gospodarczej osoby fizycznej. Wszelkie wpłaty pieniężne, o ile spełniają inne wymagania podane w rozdziale 2 ustawy, mogą być uznane za przychód osoby fizycznej, zwłaszcza że listę pożytków - stanowiącą katalog zamknięty - które nie mogą być zaliczone do przychodów zawarto w ust. 3 cytowanego przepisu.

Zgodnie z treścią art. 14 ust. 3 pkt 3a ww. ustawy do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się zwróconych innych wydatków nie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.

W świetle powyższego jeżeli otrzymana kwota nie stanowi dla podatnika przysporzenia majątkowego, lecz jest zwrotem dokonanego wcześniej świadczenia przez podatnika, nie ma powodu do zaliczania jej do przychodów. Natomiast w przypadku, gdy zwrócona kwota została zaliczona wcześniej do kosztów uzyskania przychodów, to należy ją również zaliczyć do przychodów. Zaliczenie jej do przychodów w istocie stanowi korektę kosztów. Zwrócone kwoty będą przychodem w momencie faktycznego dokonania zwrotu (otrzymania).

W niniejszej sprawie zwrócone kwoty poniesione przez Wnioskodawcę na utrzymanie nieruchomości i uzyskanie świadczeń wzajemnych zostały uprzednio zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, zatem wskazany przepis na gruncie rozstrzyganego zagadnienia nie znajduje zastosowania.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że postanowieniem z dnia 5 marca 2002 r. Sąd Rejonowy ogłosił upadłość przedsiębiorstwa Wnioskodawcy. W związku z ogłoszeniem upadłości Skarb Państwa wystąpił o wyłączenie z masy upadłości nieruchomości oddanych do odpłatnego korzystania. Sąd nakazał wydanie tych nieruchomości oraz uzyskanych świadczeń wzajemnych Skarbowi Państwa - Ministrowi Skarbu Państwa, za jednoczesnym zwrotem przez Skarb Państwa na rzecz Syndyka masy upadłości wydatków poniesionych przez upadłego - Wnioskodawcę i masę upadłości na utrzymanie tych nieruchomości i uzyskanie świadczeń wzajemnych w kwocie 7.015.446,81 zł. Wnioskodawca wskazał, że wydatki te były zaliczane przez niego w dacie ich ponoszenia do kosztów uzyskania przychodów.

Reasumując mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, iż kwota zwróconych wydatków poniesionych przez Wnioskodawcę na utrzymanie przedmiotowych nieruchomości i uzyskanie świadczeń wzajemnych w kwocie 7.015.446,81 zł zaliczonych uprzednio do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej, uwzględniając zapis art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowi przychód z tej działalności, który powinien być rozliczany zgodnie z zasadami przewidzianymi dla tego źródła przychodów.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.