IPPB1/415-720/08-2/AJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 18 czerwca 2008 r. (data wpływu 23 czerwca 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodów z tytułu diet wypłaconych ławnikowi - jest nieprawidłowe.

W dniu 23 czerwca 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodów z tytułu diet wypłaconych ławnikowi.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni w latach 2004-2007 pełniła funkcję ławnika w Sądzie Rejonowym dla W.... Od należnych diet pobierano podatek. Wnioskodawczyni zwróciła się do właściwego Urzędu Skarbowego o zwrot nadpłaconego podatku za lata 2006-2007. W następstwie powyższego Wnioskodawczyni uzyskała informację, że w przedmiotowej sprawie powinna wystąpić z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Analizując złożony wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej należy zauważyć, iż intencją Wnioskodawczyni było zapytanie, czy w świetle obowiązujących przepisów Wnioskodawczyni przysługuje zwrot pobranego podatku za lata 2006-2007.

Zdaniem Wnioskodawczyni w świetle obowiązujących przepisów od diet ławników nie powinien być pobierany podatek, gdyż jest to funkcja społeczna z wyboru, nie jest to ani umowa zlecenia, ani umowa o dzieło i powinna być traktowana jak inne funkcje z wyboru. Nadto Wnioskodawczyni przywołała przypadek osoby działającej w Radzie Ławników, która wygrała analogiczną sprawę w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w W... (Sąd stwierdził, iż podatek nie powinien być pobierany).

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje.

W przedmiotowej sprawie należności pieniężne otrzymane w latach 2006-2007 przez Wnioskodawczynię jako ławnika sądowego wypłacone były przez sąd w oparciu o regulacje zawarte w ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 z późn. zm.).

W myśl art. 172 § 4 tej ustawy ławnik, który nie pozostaje w stosunku pracy, za czas wykonywania czynności w sądzie, otrzymuje rekompensatę pieniężną.

Analizując znaczenie słowa rekompensata w tym konkretnym przypadku należy badać istotę tego świadczenia, a nie nazewnictwo. W konsekwencji należy stwierdzić, iż rekompensata ta ma raczej charakter wynagrodzenia, niż literalnych definicji, takich jak (wg. Słownika Języka Polskiego PWN) "zlikwidowanie poniesionych przez kogoś strat lub doznanych krzywd", "to, co równoważy braki, straty lub krzywdy".

Z kolei w myśl art. 173 powołanej ustawy, ławnicy zamieszkali poza siedzibą sądu otrzymują diety oraz zwrot kosztów przejazdu i noclegu według zasad ustalonych w tym zakresie dla sędziów.

Przechodząc na płaszczyznę prawa podatkowego zgodnie z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Przepis ten w sposób jednoznaczny konstytuuje zasadę powszechności opodatkowania. Wszelkie odstępstwa od tej zasady są możliwe tylko wówczas, jeżeli zostały dokładnie określone, a więc gdy wola ustawodawcy jest w tym względzie niewątpliwa. Tak jak nie jest możliwe nakładanie, w drodze interpretacji rozszerzającej, obowiązków podatkowych na podatników, tak nie jest możliwe stosowanie tego rodzaju interpretacji przy ustalaniu dopuszczalności i zakresu stosowania ulg i zwolnień podatkowych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów zwolnionych na podstawie art. 21, 52, 52a, 52c tej ustawy lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ustawodawca w art. 10 ust. 1 pkt 2 cytowanej ustawy identyfikuje jako osobne źródło przychodu działalność wykonywaną osobiście.

Do tej kategorii przychodów stosownie do treści art. 13 pkt 5 ww. ustawy należy zakwalifikować przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7, w tym przychody ławników sądowych.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy podatkowej wolne od opodatkowania są natomiast wyłącznie diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich - do wysokości nie przekraczającej miesięcznie kwoty 2.280,00 zł.

Zwolnienia przedmiotowe są wyjątkiem od powszechności opodatkowania, a zatem nie wolno interpretować ich dowolnie ani rozszerzająco.

Jeżeli więc zgodnie z wykładnią literalną i celowościową tego przepisu zwolnieniu podlegają tylko diety i kwoty stanowiące zwrot kosztów, to do takich zwolnień można zaliczyć wyłącznie otrzymywane przez ławników sądów powszechnych diety oraz zwrot kosztów przejazdu i noclegu według zasad ustalonych w tym zakresie dla sądów stosownie do treści powołanego art. 173 ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Wypłacone natomiast przez sąd rekompensaty pieniężne (za udział w sesjach sądowych) na podstawie art. 172 § 4 ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych nie są wypłacane jako zwrot kosztów, ale są świadczeniem mającym charakter wynagrodzenia za czynności wykonane przez ławnika, dlatego też nie korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy podatkowej i podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

Brak jest zatem podstaw faktycznych i prawnych do stwierdzenia nadpłaty (i zwrotu podatku) za lata 2006-2007 w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu rekompensat wypłaconych ławnikowi na podstawie przepisów ustawy o ustroju sądów powszechnych.

Natomiast wypłacone na podstawie art. 173 ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych diety i kwoty, stanowiące zwrot kosztów przejazdu i noclegu ławników zamieszkałych poza siedzibą sądu, są zwolnione od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych (do wysokości 2280 zł w układzie miesięcznym).

W odniesieniu do powołanego przez Wnioskodawczynię orzeczenia WSA w Warszawie należy podkreślić, iż orzeczenia Sądów nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i są wiążące jedynie w sprawach, w których zapadły. Zgodnie bowiem z art. 153 ustawy dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) ocena prawna i wskazania do co dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia.

W tym stanie rzeczy przedstawione we wniosku stanowisko Wnioskodawczyni należy uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.