IPPB1/415-684/14-4/IF - PIT w zakresie opodatkowania wypłaconego wynagrodzenia w związku z ustanowieniem drogi koniecznej

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 30 kwietnia 2014 r. (data wpływu 8 maja 2014 r.) uzupełnione pismem z dnia 14 lipca 2014 r. (data nadania 21 lipca 2014 r., data wpływu 23 lipca 2014 r.) na wezwanie z dnia 9 lipca 2014 r. Nr IPPB1/415-684/14-2/IF (data nadania 9 lipca 2014 r., data odbioru 14 lipca 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wypłaconego wynagrodzenia w związku z ustanowieniem drogi koniecznej - jest nieprawidłowe.

W dniu 8 maja 2014 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wypłaconego wynagrodzenia w związku z ustanowieniem drogi koniecznej.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni wraz z siostrą i mamą zawarły umowy cywilnoprawne dotyczące wyrażenia zgody sąsiadom na przejście i przejazd przez niezabudowaną nieruchomość gruntową - gospodarstwo rolne (działka nr 4 " droga bez nazwy" - opisane w księdze wieczystej). Sąsiedzi w 2011 r. wystąpili z wnioskiem do Sądu Rejonowego o ustanowienie drogi koniecznej przez Wnioskodawczyni, jej siostry oraz mamy działkę. Sąd umorzył postępowanie, gdyż ugodowo znaleziono rozwiązanie administracyjne, aby wydać sąsiadom zgodę na przejście i przejazd za wynagrodzeniem odszkodowawczym za użytkowanie przez nich części Wnioskodawczyni i jej rodziny działki-gospodarstwa rolnego.

W listopadzie 2011 r. została zawarta taka umowa. W grudniu 2011 r. Wnioskodawczyni zwróciła się do Urzędu Skarbowego z zapytaniem jaki podatek powinna zapłacić, jeśli powstają z tego tytułu jakiekolwiek zobowiązania podatkowe. Nic nie stało na przeszkodzie aby wtedy niezwłocznie uiścić należny podatek. Wnioskodawczyni otrzymała wtedy informację od urzędnika z Urzędu Skarbowego, że obowiązek podatkowy ciąży jedynie na użytkownikach. Odpowiedź taką uznała za wiarygodną, kompetentną i ostateczną, gdyż pochodzi już z samego źródła przepisów podatkowych w polskim prawie.

Dodatkową przesłanką był również fakt, że działka była wtedy gospodarstwem rolnym, które według przepisów ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych Dz. U. z 1991 r. Nr 80, poz. 350, art. 21 ust. 120 stanowi interpretację i odniesienie do tejże umowy cywilnoprawnej. W latach 2012 i 2013 również zostały zawarte takie umowy. Jednak w roku 2013 sytuacja uległa zmianie, gdyż przedmiotowa działka została podzielona na cztery odrębne działki i automatycznie przestała być gospodarstwem rolnym, co jak fakty i przepisy prawa polskiego wskazują zobowiązuje do zapłaty podatku od dochodu za przyjęte wynagrodzenie odszkodowawcze w związku z umową cywilnoprawną zawartą w grudniu 2013 r. Co też zostało uwzględnione w zeznaniach podatkowych za rok 2013 i opłacone wg obowiązującej stawki podatku - jak już za działki odrębne niebędące gospodarstwem rolnym.

Pismem z dnia 14 lipca 2014 r. (data wpływu 23 lipca 2014 r.) Wnioskodawczyni doprecyzowała, że osoby, które wpłaciły wynagrodzenie w momencie, kiedy działka stanowiła gospodarstwo rolne to - sąsiedzi. W momencie wypłaty wynagrodzenia działka stanowiła gospodarstwo rolne-taki wpis jest w Księdze Wieczystej.

Przedmiotowe wynagrodzenie Wnioskodawczyni otrzymała z tytułu wydania zgód na przejście i przejazd przez nieruchomość gruntową wydane na podstawie umów cywilnoprawnych zawartej w drodze porozumienia ugodowego w celu zakończenia procesu sądowego. Ponadto Wnioskodawczyni poinformowała, że otrzymane odszkodowanie nie zostało wypłacone w związku z prowadzonymi na jej gruntach przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów inwestycji, dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o której mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawczyni winna zapłacić podatek dochodowy od zawartych umów cywilnoprawnych za wynagrodzeniem odszkodowawczym za zgodę na przejście i przejazd przez gospodarstwo rolne, którego była współwłaścicielem do 2012 r.

Zdaniem Wnioskodawcy, nie powinna ona ponosić zapłaty za podatek dochodowy od zawartej umowy cywilnoprawnej wyrażające zgodę na przejście i przejazd przez działkę, której była współwłaścicielką do 2012 r., gdyż art. 21 ust. 120 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1991 r. Nr 80, poz. 350) stanowi interpretację i odniesienie do tejże umowy cywilnoprawnej i z przepisów tych wynika, zdaniem Wnioskodawczyni, że opłata tego podatku jej nie dotyczy i podlega ona zwolnieniu - jako, że była formą ugody zawartej pomiędzy nią i jej rodziną a sąsiadami, i działka była wtedy gospodarstwem rolnym.

W tej chwili - czyli od roku 2012 już nim nie jest i oczywiście taki podatek został zapłacony, gdyż Wnioskodawczyni uważa, że w tej chwili jest już należny, bo działka nie jest gospodarstwem rolnym i nie toczy się również już proces sądowy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zatem wszelkie dochody podatnika nie wymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych podlegają opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r., przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłami przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2011 r., za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2012 r. za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Zauważyć należy, że katalog przychodów z innych źródeł jest katalogiem otwartym, o czym przesądza użycie przez ustawodawcę sformułowania "w szczególności". Wyliczenie zawarte w art. 20 ust. 1 ww. ustawy jest zatem jedynie wyliczeniem przykładowym. Tym samym zakres art. 20 ust. 1 tej ustawy obejmuje także kwoty wypłaconego wynagrodzenia za zgodę na przejście i przejazd przez gospodarstwo rolne.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r., wolne od podatku dochodowego, są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

- w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.);

Z powyższego przepisu wynika, że odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego, gdy spełnione są następujące warunki:

1. Otrzymuje je posiadacz gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego. Zgodnie z ustawą z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969 z późn. zm.) za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki nieposiadającej osobowości prawnej.

2. Odszkodowanie zostaje wypłacone z tytułu m.in. ustanowienia służebności gruntowej. Służebność gruntowa uregulowana w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.) ma na celu obciążenie nieruchomości na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega m.in. na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej (art. 285 § 1 k.c.).

3. Podmiot uprawniony na podstawie odrębnych przepisów prowadzi na gruntach wchodzących w skład gospodarstwa rolnego inwestycje dotyczące budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz inwestycję związaną z budową urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa jest w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Zgodnie z art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się urządzenie albo modernizację drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

4. Źródłem odszkodowania jest wyrok sądowy lub umowa (ugoda) zawarta między stronami. W przypadku zawarcia umowy winna ona mieć charakter umowy wzajemnej tzn., że każda ze stron według treści umowy jest zobowiązana do świadczenia wobec drugiej, uznawanego za odpowiednik tego co sama otrzymuje.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni otrzymała wynagrodzenie w związku z zawartymi umowami cywilnoprawnymi dotyczące wyrażenia zgody sąsiadom na przejście i przejazd przez niezabudowaną nieruchomość gruntową - gospodarstwo rolne, które było jej wspówłasnością.

W związku z powyższym nie można uznać, że Wnioskodawczyni otrzymała odszkodowanie z tytułu ustanowienia służebności przesyłu lub służebności gruntowej, rekultywacji gruntów albo szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie, w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej.

Wobec powyższego, otrzymanego przez Wnioskodawczynię wynagrodzenia nie można zakwalifikować do dochodów zwolnionych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy, z uwagi na zakres objęty dyspozycją tego artykułu.

Biorąc pod uwagę okoliczność, że otrzymane przez Wnioskodawczynię wynagrodzenie odszkodowawcze za zgodę na przejście i przejazd przez gospodarstwo rolne, którego była współwłaścicielem do 2012 r., nie mieści się w katalogu zwolnień przedmiotowych, należy stwierdzić, że kwota otrzymana z tego tytułu podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z innych źródeł, o którym stanowią przepisy art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podkreślenia wymaga, że wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach opodatkowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.