IPPB1/415-619/14-2/MS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 26 marca 2014 r. (data wpływu 31 marca 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych związanych z otrzymaniem świadczenia pieniężnego z tytułu ustanowienia służebności przesyłu - jest nieprawidłowe.

W dniu 31 marca 2014 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych związanych z otrzymaniem świadczenia pieniężnego z tytułu ustanowienia służebności przesyłu.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej ("Wnioskodawca"). Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości gruntowej wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego. Nieruchomość Wnioskodawcy została podzielona w taki sposób, że wydzielono na niej działkę ("Enklawa"), która została całkowicie otoczona przez pozostałą część gruntu ("Grunt Wnioskodawcy"). Grunt Wnioskodawcy wchodzi w skład gospodarstwa rolnego.

W kwietniu 2013 r. Wnioskodawca zawarł umowę sprzedaży nieruchomości z inną osobą fizyczną ("Kupujący"), na mocy której Kupujący nabył nieruchomość gruntową w postaci Enklawy ("Umowa"). Następnie Kupujący sprzedał Enklawę spółce, która planuje zbudować na jej terenie elektrownię wiatrową ("Spółka"). Wnioskodawca pozostał właścicielem pozostałej części gruntu (tekst jedn.: Gruntu Wnioskodawcy).

Spółka uzyskała pozwolenie na budowę elektrowni wiatrowej z infrastrukturą towarzyszącą. W związku z planowaną inwestycją Spółki, Wnioskodawca został zmuszony do ustanowienia w Umowie na czas nieokreślony służebności przesyłu na Gruncie Wnioskodawcy. Służebność ta polega na prawie korzystania z całego Gruntu Wnioskodawcy w celu wybudowania, na terenie Enklawy elektrowni wiatrowej i jej eksploatacji oraz na prawie posadowienia urządzeń służących do przesyłu energii elektrycznej, w tym przyłącza energetycznego ("Służebność Przesyłu", "Służebność").

Służebność pozostaje w ścisłym związku z inwestycją polegającą na budowie elektrowni wiatrowej i utrudnia Wnioskodawcy korzystanie z gruntu wchodzącego w skład gospodarstwa rolnego. W Umowie ustalono, że w zamian za ograniczenie swojego prawa własności wskutek realizacji inwestycji, Wnioskodawca otrzyma od Spółki świadczenie pieniężne. Wysokość świadczenia została ustalona z uwzględnieniem tego, że Służebność stale utrudnia korzystanie z Gruntu Wnioskodawcy. Zgodnie z treścią Umowy, Wnioskodawca otrzyma wynagrodzenie za korzystanie z niej w każdym kolejnym roku trwania tej służebności. Budowa elektrowni rozpoczęła się w październiku 2013 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy świadczenie pieniężne z tytułu Służebności Przesyłu podlega zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy świadczenie pieniężne z tytułu Służebności jest zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 u.p.d.o.f. Poniżej Wnioskodawca przedstawia argumenty potwierdzające to stanowisko.

Zgodnie z ogólną zasadą, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art, 21,52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku (art. 9 ust. 1 u.p.d.o.f.).

Ustawodawca rezygnuje zatem z opodatkowania niektórych dochodów, wyliczając je w ustawie. Wśród dochodów zwolnionych z opodatkowania znajdują się m.in. odszkodowania wypłacone na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód) posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu ustanowienia służebności gruntowej, rekultywacji gruntów oraz szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie - w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz, 651, z późn. zm. ("UGN")) (art. 21 ust. 1 pkt 120 u.p.d.o.f.).

Przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się budowę drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Istotą powyższego zwolnienia jest udzielenie preferencji podatkowej rolnikom, którzy zmuszeni są udostępnić grunt wchodzący w skład gospodarstwa rolnego na cele realizowanej w ich sąsiedztwie inwestycji dot. budowy urządzeń infrastruktury technicznej. Ustanowienie i wykonywanie służebności powoduje, że prace rolne stają się utrudnione (a nawet niemożliwe), przez co spada bieżąca produkcja rolna a przyszłe przychody ulegają obniżeniu lub zupełnej utracie. Rolnik ponosi zatem "rzeczywistą stratę" oraz traci "spodziewane korzyści" (które razem składają się na cywilistyczne pojęcie "szkody"). Utrwaloną w praktyce formą rekompensaty za tę ponoszoną przez rolnika szkodę jest wypłata przez przedsiębiorcę odszkodowania.

Jak już wspomniano wyżej, otrzymane odszkodowanie jest po stronie rolnika wolne od opodatkowania pod warunkiem, że spełnia następujące przesłanki (art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) u.p.d.o.f.):

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczenie z tytułu Służebności spełnia powyższe kryteria.

Po pierwsze, Służebność została ustanowiona na gruncie będącym w posiadaniu Wnioskodawcy, który wchodzi w skład gospodarstwa rolnego.

Po drugie, świadczenie pieniężne z tytułu Służebności ma swoje źródło w Umowie zawartej przez Wnioskodawcę i Spółkę. Po trzecie, odszkodowanie jest wypłacane Wnioskodawcy z tytułu ustanowienia służebności gruntowej w wyniku prowadzenia na Gruncie Wnioskodawcy inwestycji. Służebność polega na prawie korzystania z całego Gruntu Wnioskodawcy w celu wybudowania, na terenie Enklawy elektrowni wiatrowej i jej eksploatacji oraz na prawie posadowienia urządzeń służących do przesyłu energii elektrycznej, w tym przyłącza energetycznego. Inwestycja polegająca na budowie elektrowni wiatrowej mieści się w przywołanej definicji budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 UGN. Odszkodowanie wypłaca Spółka, która uzyskała pozwolenie na budowę elektrowni wiatrowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą.

Zdaniem Wnioskodawcy, skoro odszkodowanie wynikające z Umowy spełnia łącznie powyższe kryteria, to będzie ono zwolnione z opodatkowania, niezależnie od swoistych cech, którymi się charakteryzuje.

W szczególności, zwolnienie będzie przysługiwało niezależnie od tego, że Służebność jest służebnością przesyłu. W świetle art. 305 (4) Kodeksu cywilnego, do służebności przesyłu stosuje się przepisy o służebnościach gruntowych. Istotą zarówno służebności gruntowej jak i służebności przesyłu jest to, że obie służą korzystaniu przez przedsiębiorców z cudzej nieruchomości w celu wybudowania i eksploatacji urządzeń przesyłowych. Zdaniem Wnioskodawcy, skoro ustawodawca podatkowy nie wprowadził przepisu wyłączającego służebność przesyłu ze zwolnienia, z chwilą gdy do Kodeksu cywilnego wprowadzana była służebność przesyłu, to z mocy przepisu art. 305 (4) Kodeksu cywilnego służebność przesyłu jest traktowana jak służebność gruntowa (czyli ze skutkiem zwalniającym od podatku dochodowego od osób fizycznych). Pierwotną intencją ustawodawcy podatkowego było zwolnienie odszkodowania z tytułu służebności gruntowych, a służebność przesyłu była i jest w swej istocie służebnością gruntową (jedynie technicznie wyodrębnioną do innej jednostki redakcyjnej w Kodeksie cywilnym). Wnioskodawca podziela powtarzane w licznych orzeczeniach sądów administracyjnych stanowisko, że zaprezentowany wyżej sposób interpretacji przepisu art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a u.p.d.o.f. nie narusza zasady ścisłego interpretowania zwolnień podatkowych. Mimo technicznej zmiany nazwy służebności na gruncie prawa cywilnego, przepisem podatkowym nadal objęte są bowiem te same desygnaty. Powyższe stanowisko jest jednolicie akceptowane przez sądy administracyjne (przykładowo: NSA w wyroku z dnia 29 września 2011 r. (II FSK 654/10), NSA w wyroku z dnia 1 czerwca 2011 r. (II FSK 88/10), WSA w Rzeszowie w wyroku z dnia 10 stycznia 2012 r. (SA/Rz 5/12).

Dla zastosowania zwolnienia nie ma także znaczenia, że strony w Umowie nazwały odszkodowanie "wynagrodzeniem", gdyż przy klasyfikowaniu świadczenia pieniężnego należy ustalić jego materialną istotę. Może ono być przy tym nazwane w dowolny sposób, np. ekwiwalent, wynagrodzenie, opłata, odszkodowanie, zapłata, należność itp. Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w bogatym orzecznictwie sądów administracyjnych, w tym m.in. w wyroku NSA z dnia 25 czerwca 2013 r., (II FSK 2131/11), wyroku WSA w Szczecinie z dnia 9 kwietnia 2011 r. (I SA/Sz 949/10), w wyroku NSA z dnia 1 czerwca 2011 r. (II FSK 88/10) czy w wyroku WSA w Szczecinie z dnia 21 października 2009 r. (I SA/Sz 463/09). Co ważne, w ostatnim z powołanych wyroków Sąd stwierdził wyraźnie, że świadczenie pieniężne wypłacane za ustanowienie służebności powinno być w samej ustawie podatkowej nazwane raczej wynagrodzeniem, a nie odszkodowaniem. Stanowi bowiem de facto zapłatę za korzystanie w określonym zakresie z cudzej własności (tzn. z nieruchomości obciążonej).

Zdaniem Wnioskodawcy taka argumentacja zasługuje na pełną aprobatę, szczególnie, że "ustanowienie służebności" to z cywilistycznego punktu widzenia nic innego, jak nadanie uprawnienia, umożliwienie określonego zachowania (szerzej: M. Warciński, Służebności gruntowe według kodeksu cywilnego, Lex 2013 - dostęp elektroniczny). To z kolei prowadzi do wniosku, że charakter odszkodowania wypłaconego właścicielowi nieruchomości obciążonej powinien być ściśle związany z tym jak często i jak dolegliwie osoba uprawniona korzysta z otrzymanej "możliwości". Przykładowo, gdyby osoba uprawniona nigdy z niej nie skorzystała (w końcu jest to tylko "możliwość"), to wypłacenie "z góry" jednorazowego odszkodowania właścicielowi nieruchomości obciążonej za samo ustanowienie służebności nie miałoby żadnego sensu. Przez czas "nie korzystania" nie powstałaby bowiem żadna szkoda. Przenosząc powyższe rozważania na grunt ustawy podatkowej, trudno uznać, by intencją ustawodawcy przy tworzeniu przepisu art. 21 ust. 1 pkt 120 u.p.d.o.f. było zwolnienie z opodatkowania odszkodowań wypłaconych za samo podpisanie umowy dot. służebności, mimo faktycznego jej niewykonywania. Prowadziłoby to do zwolnienia z podatku "odszkodowań" wypłaconych mimo braku szkody. Nie ma to sensu zwłaszcza w świetle art. 293 Kodeksu cywilnego, który mówi, że niewykonywanie służebności gruntowej przez określony czas powoduje, że wygasa ona z mocy prawa. Wraz z jej wygaśnięciem znika podstawa do dokonanej wypłaty i zastosowanego zwolnienia. Mając na uwadze to ryzyko, należy uznać, że zwolnienie z opodatkowania przysługuje tylko w sytuacji, gdy konstrukcja wypłacanego odszkodowania ma ścisły związek z faktycznym wykonywaniem służebności. Tak właśnie jest w niniejszym przypadku, gdzie szkoda po stronie Wnioskodawcy ma wyraźny związek z prowadzoną przez Spółkę inwestycją. Są zatem spełnione przestanki klasycznej odpowiedzialności odszkodowawczej wynikające z art. 361 § 1 Kodeksu cywilnego (powstanie szkody + zaistnienie działania powodującego szkodę + związek przyczynowy pomiędzy działaniem a szkodą).

W świetle powyższego, na korzyść Wnioskodawcy dodatkowo przemawia fakt, że odszkodowanie będzie wypłacane cyklicznie przez czas nieokreślony, w zależności od tego czy Służebność będzie wykonywana. Jak podkreśla się w doktrynie, służebność gruntowa jest co do zasady prawem rzeczowym o charakterze bezterminowym, co wynika z podstawowego założenia, że służebność gruntowa powinna obiektywnie i trwale służyć zwiększeniu użyteczności nieruchomości władnącej. Jedynie wyjątkowo, na mocy umowy, może być ukształtowana jako prawo terminowe (szerzej: F. Gniewek (w:) System Prawa Prywatnego, t. 4, Warszawa 2007, s. 447-448). W niniejszej sytuacji, Wnioskodawca ustanowił służebność przesyłu na czas nieokreślony, zdeterminowany charakterem prowadzonej inwestycji. W związku z tym nie można określić ani przez jak długi czas Wnioskodawca będzie zmuszony "znosić" ograniczenie swojego prawa własności, ani jaka powinna być wysokość odszkodowania. Z tego powodu, strony ustaliły w Umowie mechanizm "ratalnej" (corocznej) wypłaty części odszkodowania, którego ostateczna wysokość będzie sumą corocznych wypłat. Wnioskodawca zwraca przy tym uwagę, że dzięki corocznej wypłacie części odszkodowania z tytułu Służebności, jego łączna kwota zostanie precyzyjnie ustalona. Gdyby Spółka wypłaciła z góry jednorazowe wynagrodzenie za ustanowienie Służebności na czas nieokreślony, to jego wysokość mogłaby nie odpowiadać szkodzie Wnioskodawcy, będąc albo zbyt niską (w przypadku, gdy inwestycja potrwa kilkadziesiąt lat) albo zbyt wysoką (w przypadku, gdy inwestycja potrwa tylko parę miesięcy). Ustalony mechanizm wypłat jest powiązany z cyklicznością działalności rolniczej i dzięki temu ma odzwierciedlać poniesione szkody. To minimalizuje ryzyko, że odszkodowanie przeniesie wartość szkody poniesionej w związku z ustanowieniem Służebności. Z punktu widzenia Skarbu Państwa, taki mechanizm dodatkowo eliminuje ryzyko zwolnienia z opodatkowania nieracjonalnie wysokiego odszkodowania.

Poza tym, gdyby intencją ustawodawcy podatkowego było wyłącznie zwolnienie jednorazowego odszkodowania, to w przedmiotowym przepisie użyłby liczby pojedynczej zwalniając "odszkodowanie wypłacone" zamiast "odszkodowań wypłaconych" albo wprost wskazał, że chodzi o jednorazowe świadczenie, tak jak uczynił to w innych przepisach dot. zwolnień przedmiotowych w tej samej ustawie (por. sąsiadujący przepis art. 21 ust. 1 pkt 121 u.p.d.o.f., a także art. 21 ust. 1 pkt 9, art. 21 ust. 1 pkt 26a i art. 21 ust. 1 pkt 73 u.p.d.o.f.).

W świetle wszystkich powyższych argumentów, należy uznać, że odszkodowanie wypłacane z tytułu Służebności podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyty we wskazanym przepisie zwrot "w szczególności" dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy bowiem mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy, wolne od podatku są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

- w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.).

Powołany wyżej art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami stanowi, że przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się budowę drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Wskazać przy tym należy, że ww. zwolnienie przysługuje tylko i wyłącznie posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, którego to pojęcia ustawa o podatku dochodowym nie definiuje. W celu wyjaśnienia tej kwestii odsyła jednak, zgodnie z dyspozycją art. 2 ust. 4 ww. ustawy, do przepisów ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1381 z późn. zm.).

Stosownie do art. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza. Natomiast art. 2 ust. 1 stanowi, iż za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o których mowa w art. 1, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej. Należy więc podkreślić, że gospodarstwem rolnym w myśl ustawy o podatku rolnym są grunty o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy. Grunty np. z uwagi na ich różne położenie nie muszą stanowić zorganizowanej całości. Takie rozumienie gospodarstwa rolnego powoduje m.in., że za gospodarstwo należy uznać grunty o powierzchni przekraczającej 1 ha, nawet wówczas, gdy nie istnieje pomiędzy nimi żadna więź ekonomiczna. Jedynym elementem łączącym grunty jest osoba właściciela tego gruntu.

Służebność gruntowa uregulowana została w art. 285 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121). Przepis ten stanowi, że nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Natomiast zgodnie z art. 305¹ Kodeksu cywilnego, nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Stosownie do art. 305⁴ Kodeksu cywilnego, do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

W myśl art. 305² § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem. Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu. (art. 305² § 2 Kodeksu cywilnego).

W świetle powyższego służebność przesyłu jest ustanawiana na rzecz przedsiębiorcy za odpowiednim wynagrodzeniem należnym od przedsiębiorcy na rzecz właściciela nieruchomości obciążonej. Wymaga to zawarcia stosownej umowy przez zainteresowane strony albo wydania konstytutywnego orzeczenia sądu (postanowienia), zapadającego na wniosek strony występującej z roszczeniem o ustanowienie służebności przesyłu.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawca jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości gruntowej wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego. Nieruchomość Wnioskodawcy została podzielona w taki sposób, że wydzielono na niej działkę ("Enklawa"), która została całkowicie otoczona przez pozostałą część gruntu ("Grunt Wnioskodawcy"). Grunt Wnioskodawcy wchodzi w skład gospodarstwa rolnego. W kwietniu 2013 r. Wnioskodawca zawarł umowę sprzedaży nieruchomości z inną osobą fizyczną ("Kupujący"), na mocy której Kupujący nabył nieruchomość gruntową w postaci Enklawy ("Umowa"). Następnie Kupujący sprzedał Enklawę spółce, która planuje zbudować na jej terenie elektrownię wiatrową ("Spółka"). Wnioskodawca pozostał właścicielem pozostałej części gruntu (tekst jedn.: Gruntu Wnioskodawcy). Spółka uzyskała pozwolenie na budowę elektrowni wiatrowej z infrastrukturą towarzyszącą. W związku z planowaną inwestycją Spółki, Wnioskodawca został zmuszony do ustanowienia w Umowie na czas nieokreślony służebności przesyłu na Gruncie Wnioskodawcy. Służebność ta polega na prawie korzystania z całego Gruntu Wnioskodawcy w celu wybudowania, na terenie Enklawy elektrowni wiatrowej i jej eksploatacji oraz na prawie posadowienia urządzeń służących do przesyłu energii elektrycznej, w tym przyłącza energetycznego ("Służebność Przesyłu", "Służebność"). Zgodnie z treścią Umowy, Wnioskodawca otrzyma wynagrodzenie za korzystanie z niej w każdym kolejnym roku trwania tej służebności.

W odniesieniu do możliwości zastosowania w niniejszej sprawie zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zauważyć należy, że regulacje prawne dotyczące służebności przesyłu, wprowadzone zostały do Kodeksu cywilnego z dniem 3 sierpnia 2008 r.

Konieczność wprowadzenia do przepisów Kodeksu cywilnego unormowań dotyczących tzw. służebności przesyłu powodowana była w szczególności potrzebą gospodarczą jednoznacznego, ustawowego uregulowania tej problematyki, wobec istniejących nadal wątpliwości prawnych wynikających z niedostosowania przepisów o służebności gruntowej do tzw. "inwestycji liniowych". Ustanowienie nowego rodzaju służebności, odnoszącej się do inwestycji polegających na budowie urządzeń infrastruktury technicznej w sposób ustawowy regulowało istniejącą już (zapoczątkowaną uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2003 r. sygn. III CZP 79/02) praktykę ustanawiania służebności gruntowych dla realizacji tych inwestycji.

Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą sądów administracyjnych, zastąpienie takiej służebności służebnością przesyłu, uregulowaną w Kodeksie cywilnym oznacza, że z dniem 3 sierpnia 2008 r. nie jest już możliwe ustanowienie służebności gruntowej dla realizacji inwestycji liniowych, lecz jedynie służebności przesyłu. Istotą tej służebności jest również (jak w przypadku wcześniej stosowanej służebności gruntowej) ograniczenie prawa własności właściciela nieruchomości na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza realizować inwestycję dotyczącą budowy urządzeń infrastruktury technicznej, lub który użytkuje takie urządzenia (stanowiące jego własność). Wobec tego, zastąpienie w sferze cywilistycznej służebności gruntowej służebnością przesyłu (spowodowane ustawowym uregulowaniem tej problematyki) ustanawianą w związku z budową lub użytkowaniem przedmiotowych urządzeń (sieci), nie zmieniło ani celu, ani treści tych instytucji prawnych. Ten fakt zaakcentował również ustawodawca, odsyłający w art. 305⁴ Kodeksu cywilnego do reżimu prawnego służebności gruntowych. W toku interpretacji i stosowania przepisów o służebności przesyłu należy więc dopełniać regulację prawną poprzez odpowiednie sięganie do przepisów z dziedziny służebności gruntowych.

Zatem, stwierdzić należy, że przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy zwolnienie z tytułu odszkodowania wypłaconego na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu ustanowienia służebności gruntowej przysługuje także z tytułu ustanowienia służebności przesyłu, jako odmiany służebności gruntowej.

Mając na uwadze powyższe należy zatem rozważyć, czy uzyskany przez Wnioskodawcę przychód z tyt. ustanowienia służebności przesyłu, stanowi świadczenie, które mieści się w katalogu ww. zwolnienia przedmiotowego.

Wnioskodawca otrzymał świadczenie od spółki, budującej w sąsiedztwie gospodarstwa należącego do Wnioskodawcy elektrownię wiatrową. Świadczenie to powstało w związku z utrudnieniem Wnioskodawcy korzystanie z gruntu wchodzącego w skład jego gospodarstwa rolnego.

W związku z powyższym nie można uznać, że utrudnienia te powstały w wyniku prowadzenia na gruntach Wnioskodawcy, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń elektrycznych. Przedmiotowe świadczenie Wnioskodawca otrzymał w związku z utrudnieniami jakie mogą wystąpić z uwagi na budowę ww. elektrowni wiatrowej w sąsiedztwie gospodarstwa rolnego należącego do Wnioskodawcy.

Wobec powyższego, otrzymanego przez Wnioskodawcę świadczenia nie można zakwalifikować do dochodów zwolnionych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy, z uwagi na zakres objęty dyspozycją tego artykułu.

Przepis ten wyraźnie wskazuje, że zwolnienie przysługuje posiadaczom gruntów, w wyniku prowadzenia na tych gruntach inwestycji, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Biorąc pod uwagę okoliczność, że otrzymane przez Wnioskodawcę świadczenie nie mieści się w katalogu zwolnień przedmiotowych, należy stwierdzić, że kwota otrzymana z tego tytułu podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z innych źródeł, o którym stanowią przepisy art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podkreślenia wymaga, że wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach opodatkowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

Krańcowo należy podkreślić, że przywołane przez Wnioskodawcę interpretacje oraz wyroki sądów dotyczące przepisów prawa wydane zostały w indywidualnych sprawach i nie mogą być źródłem praw i obowiązków w innych sprawach.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1Maja 10, 09-402 Płock.