IPPB1/415-568/09-2/AG

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 15 października 2009 r. Izba Skarbowa w Warszawie IPPB1/415-568/09-2/AG

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 3 sierpnia 2009 r. (data wpływu 6 sierpnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przyznanego sądownie świadczenia pieniężnego wraz z ustawowymi odsetkami - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 sierpnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przyznanego sądownie świadczenia pieniężnego wraz z ustawowymi odsetkami za zwłokę.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W roku 2002 wnioskodawczyni wraz z mężem odpowiedziała na ogłoszenie prasowe spółki S. z Ł., która poszukiwała kandydatów do prowadzenia na zasadach franchisingu, restauracji pod szyldem spółki w W. W wyniku prowadzonych rozmów kwalifikacyjnych - zostali oni wybrani jako kandydaci do prowadzenia restauracji w W.

Warunkiem zawarcia umowy i prowadzenia restauracji było znalezienie lokalu użytkowego w atrakcyjnej lokalizacji, doprowadzenie do wynajęcia tegoż lokalu przez spółkę S., która następnie, miała ten lokal podnajmować franchisingobiorcy (czyli kandydatowi na restauratora - w tym przypadku wnioskodawczyni z małżonkiem).

Przez 2 lata (od 2002 do 2004 r.) na własny koszt i własne ryzyko wnioskodawczyni z mężem poszukiwali takiego lokalu, wydając pieniądze na prasę, ogłoszenia, telefony, przejazdy i inne niezbędne działania, które miały w konsekwencji doprowadzić do wynajęcia przez spółkę S. lokalu na restauracje. W wyniku starań wnioskodawczyni i męża - spółka S. wynajęła 2 lokale.

Jednakże pomimo ustaleń - nie zawarła z wnioskodawczynią i jej mężem umowy franchisingu i w lokalach, do wynajęcia których oni doprowadzili - nie prowadzą oni restauracji. Natomiast Spółka poprowadziła tam działalność. Czując się oszukani przez spółkę - wnioskodawczyni i jej mąż wystąpili do Sądu Okręgowego przeciwko S. z żądaniem wypłacenia odszkodowania za niedotrzymanie warunków umowy.

W styczniu 2009 r. w wyniku apelacji w Sądzie Apelacyjnym zapadł prawomocny wyrok w wyniku którego pozwana spółka S., na podstawie art. 410 k.c. i art. 405 k.c. została zobowiązana do wydania nienależnego jej świadczenia, które od małżonków wcześniej otrzymała. Jako że wydanie korzyści w naturze było niemożliwe - Sąd Apelacyjny nakazał zwrot wartości świadczenia wyceniając je na 90 000 złotych oraz nakazał wypłacenie odsetek ustawowych należnych od 2 listopada 2004 r..

W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że podstawą żądania zapłaty za wyszukanie dwóch lokali mógł być i był przepis art. 410 § 1 k.c. Świadczenie małżonków polegało na usłudze, na podejmowaniu czynności faktycznych zmierzających do skłonienia osób w dyspozycji których te lokale znajdowały się do zawarcia ze spółką S. umów najmu. Jeżeli dla uzyskania tych lokali spółka S. musiałaby skorzystać z usług agencji to musiałaby też zapłacić jej prowizję stanowiącą odzwierciedlenie wkładu jej pracy. Zatem wysokość takiej prowizji stanowi też odzwierciedlenie, uznanego za równorzędny, nakładu pracy wnioskodawczyni i jej męża i wydatków jakie ponieśli dla uzyskania dla spółki tych lokali. Zasądzenie kwoty 90.000 zł tj. po 45.000 zł za każdy lokal stanowi wartość świadczenia małżonków w świetle art. 410 § 1 k.c. w związku z art. 405 k.c.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

1.

Czy w związku z faktem, iż zasądzona na rzecz wnioskodawczyni i małżonka, zgodnie z art. 410 k.c. 405 k.c., od spółki S. kwota 90.000 zł stanowi zwrot nienależnego spółce świadczenia - w rozumieniu przepisów u.p.d.o.f. nie stanowi ona przychodu i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Jeśli zwrot wartości świadczenia miałby stanowić przychód - czy wówczas koszty uzyskania przychodu powinny być równe temu przychodowi, i tym samym dochód stałby się zerowy a podatek z tego tytułu wyniósłby "0".

2.

Czy należne ustawowe odsetki od listopada 2004 r. - powinny podlegać opodatkowaniu jak odsetki od pożyczek-podatkiem 9 proc., zgodnie z art. 30a pkt 1 i pkt 7 u.p.d.o.f., a może nie podlegają opodatkowaniu w ogóle.

Zdaniem wnioskodawczyni zwrot świadczenia nie podlega przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Sąd nakazał spółce S. zwrot wartości nienależnego jej świadczenia opierając się na art. 410 k.c. i 405 k.c. Art. 410 k.c. mówi o tym, co jest świadczeniem nienależnym. Art. 405 k.c. natomiast brzmi następująco: " Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości".

Następnie wnioskodawczyni posługując się "Małym Słownikiem Języka Polskiego" pod redakcją S. Skorupki, H. Auderskiej, Z. Łempickiej. Wydawnictwa PAN, przytacza definicję słownikową słowa "zwrot" co oznacza "oddanie z powrotem, zwrócenie". Słowo zwracać - "oddać poprzedniemu właścicielowi".

Jak zauważa wnioskodawczyni skoro zgodnie ze słownikiem języka polskiego zwrot jest niczym innym jak oddaniem właścicielowi jego własności - zatem odzyskanie własności nie może być opodatkowane ani podatkiem dochodowym ani żadnym innym. Aczkolwiek nie wynika to wprost z art. 11 ustawy p.d.o.f. - za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Zatem wszystkie kwoty otrzymane "tytułem zwrotnym" nie są zaliczane do przychodów podatkowych.

W przekonaniu wnioskodawczyni zasądzona od spółki S. kwota 90.000 zł nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, ponieważ jest tylko i wyłącznie zwrotem wartości świadczenia, jakie spółka S. otrzymała od wnioskodawczyni i jej męża w latach 2002-2004 i jako tylko zwrot nie zawiera zysku na ich rzecz.

Dalej wnioskodawczyni podnosi, że gdyby warunkiem prowadzenia restauracji pod szyldem S. było wpłacenie do kasy spółki 1000 zł, a spółka nie podpisałaby umowy na prowadzenie restauracji przez wnioskodawczynię i jej męża - to świadczenie stałoby się także nienależne i zwrotowi podlegałaby kwota 1000 zł. Od zwrotu 1000 zł-nie zapłaciliby oni podatku dochodowego. Gdyby warunkiem prowadzenia restauracji byłoby przekazanie spółce 10 stolików, a do zawarcia umowy na prowadzenie restauracji by nie doszło - świadczenie nienależne podlegałoby zwrotowi i spółka zwróciłaby 10 stolików. Od zwrotu stolików - podatku małżonkowie by nie zapłacili. Nie zapłaciliby także podatku od sumy która byłaby wypłacona jako ekwiwalent za te stoliki (których np. fizycznie nie można by było już zwrócić).

Skoro niemożliwym był zwrot świadczenia w naturze - i spółka zgodnie z art. 405 k.c. obowiązana została do zwrotu wartości świadczenia - logicznym jest w ocenie strony, że nie podlega on (zwrot świadczenia) u.p.d.o.f., a tym samym - nie podlega opodatkowaniu.

Zwrot świadczenia można potraktować jak zwrot pożyczki, dlatego zgodnie z art. 30a pkt 1 i 7 u.p.d.o.f. - odsetki opodatkowane są podatkiem zryczałtowanym w wys. 19% i nie łączy się ich z innymi dochodami.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z art. 405 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93) kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

Przepis art. 410 § 2 Kodeksu stanowi, iż świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Z przeprowadzonej analizy stanu faktycznego wynika, iż podstawą świadczenia wnioskodawczyni i jej małżonka w postaci znalezienia dla spółki S. dwóch lokali było porozumienie, z którego wynikało, że małżonkowie będą prowadzić w takim lokalu restaurację. Małżonkowie spełniając to świadczenie liczyli zatem na osiągnięcie zamierzonego celu. Celem świadczenia, które spełnili małżonkowie było zawarcie umowy franchisingowej. Spełniając to świadczenie mieli oni na celu uzyskanie od spółki S. ekwiwalentnego świadczenia, do którego Spółka nie była prawnie zobowiązana, bowiem nie przyjęła na siebie obowiązku zawarcia umowy franchisingowej.

Zatem przedmiotem świadczenia wnioskodawczyni i jej małżonka na rzecz spółki S. była usługa polegająca na podejmowaniu czynności faktycznych zmierzających do skłonienia osób w dyspozycji których znajdowały się lokale do zawarcia ze spółką S. umów najmu.

W świetle powyższego należy stwierdzić, iż zwrot na podstawie art. 410 Kodeksu cywilnego tak rozumianego świadczenia nie jest możliwy, dlatego też w myśl art. 405 Kodeksu cywilnego zwrotowi podlega jego wartość. Jak wynika z uzasadnienia wyroku, jeżeli dla uzyskania tych lokali spółka S. musiałaby skorzystać z usług agencji to musiałaby też zapłacić jej prowizję stanowiącą odzwierciedlenie wkładu jej pracy. Zatem wysokość takiej prowizji stanowi też odzwierciedlenie, uznanego za równorzędny, nakładu pracy wnioskodawczyni i jej męża i wydatków jakie ponieśli dla uzyskania dla spółki tych lokali.

Zgodnie z wyrokiem Sądu zasądzenie kwoty 90.000 zł tj. po 45.000 zł za każdy lokal stanowi wartość świadczenia małżonków w świetle art. 410 § 1 k.c. w związku z art. 405 k.c. Sąd zasądzając na rzecz małżonków kwotę 90.000 zł określił, że jest to równowartość świadczeń niepieniężnych, które wykonywali małżonkowie na rzecz spółki S. Ekwiwalent ten nie należałby się w przypadku, gdyby umowa ze S. doszła do skutku. Nie ma także wątpliwości, że wnioskodawczyni i jej mąż działali w celu osiągnięcia korzyści majątkowej (zawarcia umowy o prowadzenie restauracji S.). Ponieważ korzyść ta nie nastąpiła otrzymali oni wynagrodzenie za prowadzenie czynności w celu zawarcia umowy.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia źródła przychodów, m.in. w pkt 9 inne źródła. Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, zgodnie z art. 20 ust. 1, uważa się w szczególności kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie "w szczególności" dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z treści powołanych powyżej przepisów wynika, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód, uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie, których mamy do czynienia z przyrostem mienia, osiągniętym przysporzeniem majątkowym mającym konkretny wymiar finansowy. Tak więc, podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł są takie czynności, w wyniku, których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe.

Biorąc zatem powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż wypłacone Wnioskodawczyni świadczenie pieniężne stanowi przychód z innych źródeł i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych. W obowiązującym stanie prawnym brak jest podstaw prawnych do uznania, że otrzymane na podstawie wyroku sądowego wynagrodzenie za spełnienie określonego świadczenia nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Dochodem ze źródła przychodów, stosownie do ust. 2 cyt. art. 9 ustawy, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym.

Koszty uzyskania przychodów reguluje art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 22 ust. 1 ww. ustawy kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Kosztami uzyskania przychodu są zatem wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z uzyskanymi przychodami. Z oceny związku z uzyskanym przychodem winno wynikać, iż poniesiony wydatek obiektywnie mógł się przyczynić do osiągnięcia przychodów z danego źródła. Aby zatem wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodu winien, w myśl powołanego przepisu spełniać łącznie następujące warunki:

* pozostawać w związku przyczynowym z przychodem lub źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,

* nie znajdować się na liście kosztów nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

* być właściwie udokumentowany.

W świetle przytoczonych przepisów należy wskazać, iż do kosztów uzyskania przychodów wnioskodawczyni może zaliczyć poniesione i udokumentowane koszty postępowania sądowego, koszty zastępstwa procesowego czy też inne koszty sądowe, które zostały poniesione w związku z otrzymanym świadczeniem pieniężnym.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 Kodeksu cywilnego. Stanowi on, iż jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe.

Zgodnie z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenia główne.

W katalogu zwolnień przedmiotowych nie zostały wymienione odsetki od wierzytelności, wobec tego otrzymane odsetki, zasądzone wyrokiem sądowym, są przychodem wierzyciela opodatkowanym na zasadach ogólnych.

Wypłata tych odsetek stanowi przychód z innych źródeł, określonych w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym, otrzymane odsetki stanowią przychód podatnika, wobec czego należy wykazać je w zeznaniu podatkowym, za rok podatkowy, w którym nastąpiła wypłata łącznie z innymi dochodami osiągniętymi przez podatnika w tym samym roku i opodatkować według skali podatkowej.

Reasumując należy stwierdzić, iż wypłacone Wnioskodawczyni na podstawie wyroku sądowego świadczenie pieniężne wraz z odsetkami podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Kwota ta stanowi przychód z innych źródeł i podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Do kosztów uzyskania przychodów wnioskodawczyni może zaliczyć poniesione i udokumentowane koszty postępowania sądowego, koszty zastępstwa procesowego czy też inne koszty sądowe, które zostały poniesione w związku z otrzymanym świadczeniem pieniężnym.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl