IPPB1/415-54/10-2/ES - Opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych jednorazowego odszkodowania umownego za wcześniejsze rozwiązanie stosunku najmu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 15 stycznia 2010 r. (data wpływu 18 stycznia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy w formie aktu notarialnego na mocy którego wypłacone zostało jednorazowe odszkodowanie za: rozwiązanie stosunku najmu, koszty przeprowadzki i koszty opróżnienia lokalu - jest nieprawidłowe.

W dniu 18 stycznia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy w formie aktu notarialnego na mocy którego wypłacone zostało jednorazowe odszkodowanie za: rozwiązanie stosunku najmu, koszty przeprowadzki i koszty opróżnienia lokalu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 9 listopada 2009 r. Wnioskodawca wraz z małżonką (pozostający w rozdzielności majątkowej), jako najemcy lokalu mieszkalnego Nr 18 położonego w W przy A, zawarł ze spółką R Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W - właścicielem lokalu umowę notarialną (przed notariuszem Anną C), na mocy której doszło do rozwiązania umowy najmu ww. lokalu w zamian za zapłatę w określonych terminach kwot po 175.000 zł na rzecz każdego z małżonków tytułem jednorazowego odszkodowania za rozwiązanie umowy najmu, koszty przeprowadzki oraz znalezienia przez najemców innego lokalu.

Przyczyną zawarcia ugody było przeprowadzenie przez właściciela lokalu remontu budynku, który obejmował również ww. lokal. Zakres i sposób przeprowadzenia remontu uniemożliwiał dalsze korzystanie z lokalu przez najemców i zmuszał do poszukiwania innego miejsca zamieszkania. Stan, do jakiego doprowadzony został lokal i budynek w związku z remontem, wymuszał opuszczenie lokalu przez najemców i rezygnację z prawa najmu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy opisane wyżej odszkodowanie stanowi odszkodowanie ustawowe w rozumieniu art. 415 k.c., jako naprawienie wyrządzonej przez właściciela szkody polegającej na uniemożliwieniu korzystania z lokalu i jako takie, jest zwolnione z podatku zgodnie z art. 21 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku uznania tego świadczenia za przychód podlegający opodatkowaniu, stosownie do generalnej zasady wyrażonej w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychód ten może być pomniejszony o koszty jego uzyskania.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. W opisanej sytuacji uzyskanie przychodu w postaci odszkodowania uwarunkowane było rozwiązaniem umowy najmu lokalu i opuszczeniem lokalu. Bezsprzecznie prawo najmu, jakie przysługiwało podatnikowi, jest prawem majątkowym posiadającym określoną wartość możliwą do oszacowania przez rzeczoznawcę. Rezygnacja z tego prawa stanowi świadczenie podatnika w celu uzyskania odszkodowania. A zatem wartość tego prawa powinna pomniejszać wysokość otrzymanego przychodu. Nadto wykonanie ugody wymaga opuszczenia lokalu, co generuje dla najemcy dodatkowe koszty związane z przeprowadzką. Koszty te wraz z wartością utraconego prawa najmu winny stanowić koszt uzyskania przychodu określony w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód w postaci odszkodowania nie zostałby osiągnięty, gdyby najemca nie zrzekł się prawa najmu i nie opuścił lokalu. Odmienne stanowisko, tj. przyjęcie, że opodatkowaniu podlega przychód w pełnej wysokości stałby w sprzeczności z jedną z podstawowych reguł opodatkowania podatkiem dochodowym wyrażoną w art. 26 ust. 1 omawianej ustawy, który stanowi iż podstawę ustalenia podatku stanowi dochód, a nie przychód.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje:

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Wyrazem jej praktycznej realizacji jest art. 11 ust. 1 tejże ustawy, z którego treści wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze oraz innych nieodpłatnych świadczeń. Dotyczy to m.in. podatników osiągających przychody z innych źródeł.

W praktyce, w pojęciu przychodu mieści się każda realna korzyść, jaką uzyskał podatnik. Zatem o przychodzie można mówić wtedy, gdy ma on charakter trwałego przysporzenia majątkowego, tj. ma konkretny wymiar finansowy. Wobec tego do przychodów podlegających opodatkowaniu nie zalicza się kwot uzyskanych z tytułu różnego rodzaju zwrotu nakładów własnych poczynionych za inny podmiot.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca otrzymał jednorazowe odszkodowanie za rozwiązanie umowy najmu, koszty przeprowadzki oraz znalezienia przez najemców innego lokalu.

Odszkodowanie to stanowi przysporzenie majątkowe, a wobec faktu, iż nie ma możliwości zakwalifikowania ww. korzyści do jakichkolwiek zwolnień przewidzianych w art. 21 ust. 1, art. 52, 52a i 52c ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku stanowi ona w tej części, co do zasady, przychód podlegający opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyte w tym przepisie sformułowanie "w szczególności" oznacza, iż przepis zawiera tylko przykładowe wyliczenie przychodów. Zatem przysporzenia majątkowe (w przedmiotowej sprawie odszkodowanie) niezaliczane do pozostałych źródeł przychodów stanowią przychody objęte tym przepisem.

Na gruncie prawa podatkowego przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest każda forma przysporzenia majątkowego (korzyść) tzn. zarówno pieniężna jak i niepieniężna.

Podkreślić należy, iż ww. odszkodowanie nie podlega zwolnieniu z podatku na podstawie art. 21 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są:

Z treści ww. przepisu wynika, iż zwolnione z podatku dochodowego są wyłącznie odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, bądź też inne odszkodowania wynikające z wyroków czy ugód sądowych, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, iż Wnioskodawca w dniu 9 listopada 2009 r. zawarł z właścicielem lokalu umowę notarialną na mocy której doszło do rozwiązania umowy najmu lokalu w zamian za zapłatę odszkodowania za rozwiązanie umowy najmu, koszty przeprowadzki oraz znalezienie przez najemców innego lokalu.

Zawarta pomiędzy wnioskodawczynią a właścicielem lokalu ugoda stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie bowiem z art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Zatem kwota odszkodowania wynika jedynie z ustaleń zawartych pomiędzy stronami ugody, ma charakter czysto umowny, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron. W związku z tym należy uznać, iż przedmiotowe odszkodowanie nie jest odszkodowaniem, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest również innym odszkodowaniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b) ww. ustawy. Z wniosku wynika, że odszkodowanie nie zostało otrzymane na podstawie ugody sadowej.

Wobec tego odszkodowanie w części dotyczącej odszkodowania za rozwiązanie umowy najmu, pokrycia kosztów przeprowadzki oraz znalezienia przez najemców innego lokalu jest przychodem z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych niezwolnionym z podatku dochodowego.

Generalną zasadą obowiązującą w podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada, że opodatkowaniu podlegają dochody czyli przychody pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, jeżeli takie zostały poniesione.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

W świetle przytoczonych przepisów należy wskazać, iż do kosztów uzyskania przychodów Wnioskodawca może zaliczyć poniesione i udokumentowane koszty, które zostały poniesione w związku z otrzymanym świadczeniem pieniężnym.

Wobec tego jeżeli Wnioskodawca poniósł wydatki związane z przeprowadzką oraz znalezieniem innego lokalu oraz posiada dowody poniesienia tych wydatków wówczas kwoty poniesionych wydatków może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu w postaci rekompensaty z tytułu pokrycia tych kosztów.

Natomiast do kosztów uzyskania przychodów nie może zaliczyć wartości rynkowej utraconego prawa najmu, gdyż Wnioskodawca nie poniósł takiego kosztu.

Reasumując stwierdzić należy, iż odszkodowanie za wcześniejsze ustanie stosunku najmu nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych. Kwota ta stanowi przychód z innych źródeł. Wnioskodawca może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów tylko poniesione i udokumentowane koszty, które zostały poniesione w związku z otrzymanym odszkodowaniem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.