IPPB1/415-486/14-2/JB

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 1 kwietnia 2014 r. (data wpływu 7 kwietnia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zbycia lokalu mieszkalnego na podstawie umowy dożywocia - jest prawidłowe.

W dniu 7 kwietnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zbycia lokalu mieszkalnego na podstawie umowy dożywocia.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca od 31 maja 1975 r. posiada wspólnie z żoną spółdzielcze-własnościowe prawo do mieszkania, w którym na chwilę obecną zamieszkują. Jeszcze w tym roku (2014) małżonkowie planują sporządzić umowę o dożywocie - zgodnie z art. 908 kodeksu cywilnego - z synem i synową, by zapewnić sobie opiekę i pomoc. Wcześniej małżonkowie chcą przekształcić spółdzielcze-własnościowe prawo do mieszkania w odrębną własność, czyli podpisać ze spółdzielnią mieszkaniową umowę notarialną o ustanowieniu odrębnej własności mieszkania.

Wnioskodawca wie, że umowa o dożywocie wiąże się z zapłatą podatku od umów cywilno-prawnych w wysokości 2% od wartości mieszkania i ten podatek zostanie opłacony po podpisaniu aktu notarialnego. Jednakże, zgodnie z prawem umowa o dożywocie traktowana jest jako odpłatne zbycie nieruchomości, czyli jej skutkiem jest przychód dla dożywotnika/dożywotników, od którego obowiązkiem jest opłacenie podatku dochodowego od osób fizycznych w wysokości 19% wartości mieszkania. Jednak, art. 10 ust. 1 pkt 8 stanowi, że nie ma od obowiązku zapłaty tego podatku, gdy mieszkanie ulega zbyciu/sprzedaży w okresie późniejszym niż 5 lat od momentu nabycia mieszkania.

Wnioskodawca wskazuje, że w przypadku Jego i żony moment nabycia mieszkania nastąpił w roku 1975, czyli w momencie, kiedy opłacił wymagany wkład budowlany. Od tego czasu małżonkowie posiadają spółdzielczo-własnościowe prawo do mieszkania, które jest zbywalne, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji.

Od tego czasu upłynęło już ponad 5 lat (dokładnie w maju br. minie 39 lat), więc Wnioskodawca uznaje, że może przekazać lokal na podstawie umowy o dożywocie bez podatku dochodowego, a uzyskanie w tym roku prawa odrębnej własności nie będzie miało znaczenia.

Zwraca się więc z prośbą o potwierdzenie mojej interpretacji właściwej daty nabycia mieszkania, by mieć pewność, czy przy podpisywaniu umowy o dożywocie nie będzie konieczności zapłaty podatku dochodowego i że za datę zakupu lokalu uznaje termin nabycia spółdzielczo-własnościowego prawa do lokalu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy planowane przez Wnioskodawcę i żonę przekształcenie spółdzielczo-własnościowego prawa do mieszkania z 1975 r. w odrębną własność w 2014 r., nie zmieni niczego w kwestii zwolnienia od zapłaty podatku dochodowego przy planowanym podpisywaniu umowy o dożywocie w br....

2. Czy to właśnie 1975 r., w którym Wnioskodawca i żona uzyskali spółdzielcze-własnościowe prawo do mieszkania jest momentem, od którego jest liczony czas nabycia mieszkania, a nie rok 2014, kiedy planowane jest przekształcenie prawa spółdzielczo-własnościowego w odrębną własność i pozwoli to zgodnie z ustawą o podatku dochodowym, na zwolnienie z konieczności zapłaty podatku dochodowego przy zawieraniu umowy o dożywocie.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 zdarzenie, które małżonkowie planują, czyli podpisanie umowy o dożywocie, nie powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Planowane przez Wnioskodawcę i żonę podpisanie z synem i synową umowy o dożywocie nastąpi 39 lat od momentu nabycia przez małżonków spółdzielczo-własnościowego prawa do mieszkania. Przekształcenie mieszkania w odrębną własność w 2014 r. nie powinno być traktowane jako moment nabycia mieszkania, a jako zmianę formy prawnej dysponowania mieszkaniem.

Na potwierdzenie swoje stanowiska Wnioskodawca wskazuje interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy (nr ITPB2/415-493/10/RS). Potwierdził on, że w przypadku, gdy osoba posiada spółdzielczo-własnościowe prawo do mieszkania, a później przekształca je w odrębną własność, to data nabycia spółdzielczo-własnościowego prawa do lokalu powinna być wiążąca przy interpretacji ustawy o podatku dochodowym.

Tym samym Wnioskodawca uważa, że w planowanej przez małżonków sytuacji (podpisanie umowy o dożywocie) nie powinno być obowiązku do zapłaty podatku dochodowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, zatem każda czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy stanowi źródło przychodów w rozumieniu tego przepisu, jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie, tj. przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca z małżonka zamierza w 2014 r. sporządzić umowę o dożywocie z synem i synową, by zapewnić sobie opiekę i pomoc. Przedmiotem dożywocia będzie własnościowe prawo do lokalu, które przed podpisaniem umowy dożywocia zostanie przekształcone ze spółdzielczo-własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, które to prawo jest w posiadaniu małżonków od 31 maja 1975 r.

Zgodnie z treścią art. 908 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Zatem charakterystyczną cechą takiej umowy jest ekwiwalentność świadczeń stron tej umowy, przy czym w doktrynie uznaje się, że jest to ekwiwalentność rozumiana w sensie subiektywnym, a nie obiektywnym, co oznacza, że świadczenia stron względem siebie nie muszą mieć tego samego wymiaru ekonomicznego, ustalanego według kryteriów obiektywnych. Podkreślenia wymaga, że tego rodzaju umowy zaliczane są do odpłatnych czynności prawnych, które charakteryzują się tym, iż każda ze stron uzyskuje jakąś korzyść majątkową (niekoniecznie w postaci pieniężnej).

Uwzględniając powyższe, umowa o dożywocie, polegająca na tym. że w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie - ma charakter umowy wzajemnej, a w konsekwencji - jest czynnością prawną o charakterze odpłatnym, tj. w jej wyniku dochodzi do odpłatnego zbycia nieruchomości.

Cechą umów odpłatnych jest to, że świadczenie jednej strony umowy znajduje swój odpowiednik w świadczeniu drugiej strony. Jest to sytuacja, gdy każda ze stron umowy uzyskuje ekwiwalent (równoważnik) dla świadczenia własnego. Nie dochodzi więc w takim przypadku do sytuacji, gdy tylko jedna ze stron odnosi korzyść z dokonanego świadczenia, a świadczenie zbywcy nie odbywa się kosztem uszczuplenia własnego majątku. Niewątpliwe w przypadku umowy o dożywocie nie mamy do czynienia z klasycznym przykładem ekwiwalentności świadczeń jak przy umowie sprzedaży, gdzie świadczeniu zbywcy odpowiada uiszczenie ceny przez nabywcę. Nie oznacza to jednak, że przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie następuje pod tytułem darmym. W zamian za swoje świadczenie zbywca nieruchomości (dożywotnik) uzyskuje bowiem określone świadczenia służące zaspakajaniu jego potrzeb w taki sposób, aby nie musiał on przyczyniać się do zdobywania środków na zaspokojenie niezbędnych wymagań życiowych.

Świadczenie dożywotnika ma więc swój odpowiednik (równoważnik) w świadczeniach nabywcy nieruchomości. Nie ma przy tym znaczenia dla kwestii odpłatności to, czy świadczenie nabywcy odpowiada dokładnie wartości nieruchomości. Istotą odpłatności umowy o dożywocie jest bowiem to, że zbywca dokonując przysporzenia nie czyni tego kosztem własnego majątku, albowiem uzyskuje ekwiwalentne świadczenie, posiadające określony wymiar materialny, przejawiający się choćby w zaoszczędzeniu przez zbywcę tych wydatków, które musiałby ponieść w związku z własnym utrzymaniem, gdyby nie doszło do zawarcia umowy o dożywocie.

Z uwagi na powyższe, należy przyjąć, że w świetle art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych umowa o dożywocie stanowi dla dożywotnika (zbywcy) źródło przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości, w sytuacji gdy zawarta zostanie przed upływem 5 letniego terminu liczonego od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości.

Podkreślić w tym miejscu należy, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego jest ograniczonym prawem rzeczowym. Jest to prawo zbywalne, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Umożliwia ono korzystanie z lokalu oraz rozporządzanie tym prawem, z pewnymi ograniczeniami, na zasadach zbliżonych do prawa własności. Świadczy o tym chociażby umiejscowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w Księdze Drugiej ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) - "Własność i inne prawa rzeczowe".

Natomiast ustanowienie prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego powoduje, że osoba, której przysługuje to prawo, uzyskuje pełnię uprawnień właścicielskich do lokalu mieszkalnego oraz prawo do udziału w związanej z tym lokalem nieruchomości gruntowej.

W sytuacji, w której Wnioskodawca wraz z małżonką nabył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, a następnie nastąpi ustanowienie na rzecz małżonków prawa odrębnej własności tego lokalu, w trybie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.), za datę nabycia lokalu, potrzebną do obliczenia 5-letniego terminu określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy uznać datę nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

W świetle powyższych uregulowań prawnych, stwierdzić należy, że ustanowienie w 2014 r. odrębnej własności lokalu mieszkalnego jest tylko inną formą własności, a nie nowym nabyciem.

Tym samym przekształcenie lokalu mieszkalnego w odrębną własność w formie aktu notarialnego jest jedynie zmianą formy prawnej dysponowania lokalem mieszkalnym. Tak więc na gruncie art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, datę nabycia lokalu mieszkalnego należy utożsamiać z chwilą pierwotnego nabycia prawa do tego lokalu, tj. z datą nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Zatem, skoro w rozpatrywanej sprawie, data nabycia lokalu mieszkalnego jest 31 maja 1975 r., to umowa o dożywocie zostanie dokonana po upływie 5-ciu lat od daty nabycia nieruchomości, i nie będzie stanowiła źródła przychodu, o którym mowa w treści art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym zbycie to nie spowoduje obowiązku uiszczenia podatku dochodowego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.