IPPB1/415-474/09-4/IF - Odpowiedzialność byłego małżonka za zobowiązania podatkowe powstałe w trakcie trwania związku małżeńskiego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 23 czerwca 2009 r. (data wpływu 25 czerwca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe powstałe w trakcie trwania związku małżeńskiego - jest nieprawidłowe.

W dniu 25 czerwca 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe powstałe w trakcie trwania związku małżeńskiego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

Były mąż Wnioskodawczyni Adam M. prowadził jednoosobową działalność gospodarczą "P" od 2001 r. do 5 sierpnia 2005 r. Ze względu na fakt, iż Wnioskodawczyni była ofiarą przemocy w rodzinie - po wielu latach dręczenie jej i dziecka zdecydowała się na rozwód, który został orzeczony w dniu 24 lipca 2008 r. przez Sąd Okręgowy Wydział Cywilny. Rozwód został orzeczony z wyłącznej winy byłego męża, z nakazem jego eksmisji z wspólnie zajmowanego lokalu. Obecnie toczy się sprawa o pozbawienie praw rodzicielskich byłego męża do ich dziecka, sprawa karna o przemoc w rodzinie (która czeka na termin pierwszej rozprawy), a także inne sprawy karne związane z dręczeniem Wnioskodawczyni. W czasie podjęcia działań przez Wnioskodawczynię w celu złożenia wniosku o podział majątku wspólnego okazało się, że były mąż posiada bliżej nie określone jednak bardzo duże zadłużenie w urzędzie skarbowym. W urzędzie odmówiono Wnioskodawczyni udzielenia informacji o kwocie zadłużenia. Wnioskodawczyni dodała, iż dowiedziała się, że zgodnie z art. 26 Ordynacji podatkowej podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki. Zgodnie zaś z art. 29 § 1 Ordynacji podatkowej w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność ta obejmuje majątek odrębny podatnika, a także majątek wspólny podatnika i jego małżonka.

Wnioskodawczyni nadmienia, że zgłosiła u komornika sprawę alimentów a także wniosek o wykonanie eksmisji.

Wnioskodawczyni doprecyzowała, że w 1996 r. zawarła związek małżeński ze swoim byłym mężem i od tego roku między nimi istniała wspólność majątkowa małżeńska.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w związku z faktem powstania rozdzielności majątkowej pomiędzy Wnioskodawczynią a byłym mężem w dniu 24 lipca 2008 r. (wyrok prawomocny z dnia 30 grudnia 2008 r.) obecnie Wnioskodawczyni ponosi odpowiedzialność swoim majątkiem za zobowiązania podatkowe ciążące na byłym mężu z tytułu prowadzenia przez niego działalności gospodarczej w latach 2001 - 2005.

Zdaniem Wnioskodawczyni nie powinna ona ponosić odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe byłego męża przede wszystkim ze względu na fakt, że o zobowiązaniach tych nie wiedziała i nie miała możliwości uzyskania o tym informacji. Wnioskodawczyni dodaje, iż zobowiązania powstały wbrew jej woli i wiedzy. Zgodnie z art. 41 § 2 Kodeksu cywilnego jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązania bez zgody drugiego małżonka, albo zobowiązanie jednego z małżonków nie wynika z czynności prawnej, wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej (...), a jeżeli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, że z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa. Co więcej zgodnie z art. 5 Kodeksu cywilnego nie można czynić ze swojego prawa użytku, który był sprzeczny ze społecznym gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Według Wnioskodawczyni nie powinna ona odpowiadać za zobowiązania byłego męża ani teraz ani w przyszłości.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje.

Stosownie do art. 29 § 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) odpowiedzialność majątkowa osób pozostających w związku małżeńskim obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka, chyba że przed powstaniem zobowiązań nastąpiło ograniczenie, zniesienie, wyłączenie lub ustanie wspólności majątkowej małżonków.

Natomiast w przypadku ustania związku małżeńskiego w następstwie rozwodu czy unieważnienia oraz w przypadku separacji odpowiedzialność małżonka podatnika określa art. 110 Ordynacji.

Zgodnie z art. 110 § 1 Ordynacji podatkowej rozwiedziony małżonek podatnika odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z byłym małżonkiem za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w czasie trwania wspólności majątkowej, jednakże tylko do wysokości wartości przypadającego mu udziału w majątku wspólnym.

Zawarte w art. 110 § 2 Ordynacji podatkowej ograniczenie odpowiedzialności małżonka rozwiedzionego dotyczy należności z tytułu podatków niepobranych przez płatnika - w całości, a odsetek za zwłokę i kosztów egzekucyjnych - powstałych po dniu uprawomocnienia się orzeczenia o rozwodzie. Jeżeli ten dzień pokrywa się z dniem ustania wspólności majątkowej - odsetki i koszty powstałe w okresie między tymi zdarzeniami są przedmiotem odpowiedzialności.

Wobec powyższego, warunkiem ponoszenia przez byłego małżonka odpowiedzialności jest powstanie zobowiązania podatkowego w trakcie trwania związku małżeńskiego i trwania wspólności majątkowej. Odpowiedzialność rozwiedzionego małżonka ma charakter odpowiedzialności osobistej ograniczonej kwotowo. Odpowiada on z całego swojego majątku, ale tylko do wysokości wartości przypadającego mu udziału w majątku wspólnym.

Zgodnie z art. 306h § 1 pkt 3 ww. ustawy organy podatkowe, za zgodą podatnika, wydają zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych podatnika na żądanie małżonka podatnika, z zastrzeżeniem § 2, a także rozwiedzionego małżonka w zakresie zaległości powstałych w czasie trwania wspólności majątkowej oraz innych osób wymienionych w art. 111.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawczyni od 1996 r. do 2008 r. pozostawała w związku małżeńskim i w tym czasie pomiędzy małżonkami istniała wspólność majątkowa małżeńska. W trakcie prowadzenia działalności gospodarczej w latach 2001 - 2005 przez byłego współmałżonka powstało bliżej nie określone jednak bardzo duże zadłużenie w urzędzie skarbowym.

Zatem zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań podatkowych powstały w czasie trwania wspólności majątkowej.

Reasumując, mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa podatkowego stwierdzić należy, iż Wnioskodawczyni odpowiada za zaległości podatkowe byłego małżonka powstałe w czasie trwania wspólności majątkowej, jednakże odpowiedzialność Wnioskodawczyni ograniczona jest wartościowo do wysokości udziału w majątku wspólnym.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawczyni w zakresie przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w części dotyczącej zdarzenia przyszłego stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Z uwagi na fakt, iż Strona opłaciła wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych w kwocie odpowiadającej 2 zdarzeniom przyszłym (w wysokości 80 zł), natomiast winna być uiszczona kwota odpowiadająca 1 zdarzeniu przyszłemu, opłata w wysokości 40 zł dokonana w dniu 23 czerwca 2009 r. będzie zwrócona zgodnie z art. 14f § 2a Ordynacji podatkowej - przekazem pocztowym na adres wskazany w części B.4 wniosku ORD-IN (adres do korespondencji).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.