IPPB1/415-466/09-2/JB - Określenie przychodu w przypadku objęcia udziałów w spółce kapitałowej z siedzibą na terenie państwa członkowskiego Unii Europejskiej w zamian za składniki majątkowe w postaci udziałów (akcji) oraz certyfikatów inwestycyjnych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 17 czerwca 2009 r. (data wpływu 22 czerwca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie określenia przychodu z tytułu objęcia udziałów (akcji) w zamian za wkład niepieniężny - jest nieprawidłowe.

W dniu 22 czerwca 2009 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie określenia przychodu z tytułu objęcia udziałów (akcji) w zamian za wkład niepieniężny.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest właścicielem udziałów i akcji spółek kapitałowych oraz certyfikatów inwestycyjnych wyemitowanych przez fundusze inwestycyjne mające siedzibę na terytorium Unii Europejskiej, w tym certyfikatów wyemitowanych przez fundusze działające na podstawie ustawy o funduszach inwestycyjnych.

W przyszłości Wnioskodawca nie wyklucza wniesienia powyższych walorów jako wkładu niepieniężnego do spółki kapitałowej, mającej siedzibę na terytorium Unii Europejskiej.

W praktyce może wystąpić sytuacja, w której wartość wkładu niepieniężnego, w dniu jego wniesienia do spółki kapitałowej będzie wyższa niż wartość nominalna udziałów (akcji) obejmowanych przez Wnioskodawcę za ten wkład. W takiej sytuacji nadwyżka wartości przedmiotu wkładu ponad nominalną wartość otrzymanych udziałów (akcji) przekazywana będzie na kapitał zapasowy spółki kapitałowej otrzymującej aport.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Zdaniem Wnioskodawcy w przedstawionej sytuacji, uzyskany przez stronę przychód podatkowy będzie stanowiła wartość nominalna udziałów (akcji) objętych w zamian za wniesiony wkład niepieniężny, także w sytuacji gdy rynkowa wartość przedmiotu wkładu będzie wyższa od nominalnej wartości udziałów (akcji) obejmowanych za wnoszony wkład.

Jednocześnie - w ocenie Wnioskodawcy - w przedstawionym stanie faktycznym nie będzie możliwe (w oparciu o art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) ustalenie przychodu podatkowego w innej wysokości, niż wartość nominalna obejmowanych w spółkach udziałów (akcji), o ile przedmiot aportu zostanie wyceniony według wartości rynkowej, a nadwyżka ponad wartość nominalną otrzymanych udziałów (akcji) zostanie przekazana na kapitał zapasowy spółki otrzymującej aport.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), jednym ze źródeł przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe.

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się nominalną wartość udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną objętych w zamian za wkład niepieniężny.

Przedmiotem wkładu niepieniężnego (aportu) mogą być wszelkie przedmioty majątkowe (prawa i rzeczy), o ile są zbywalne i mogą jako aktywa wejść do bilansu spółki, przy czym muszą one być wymienione w umowie ze wskazaniem osoby wnoszącej i przeznaczonych za ten aport udziałów.

Przepis art. 17 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, iż w przypadku wniesienia wkładu niepieniężnego, stosuje się odpowiednio przepisy art. 19.

Zgodnie z przepisem art. 19 ust. 1 przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.

W opinii Wnioskodawcy, odpowiednie stosowanie art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie daje podstawy organowi podatkowemu do określenia przychodu podatnika w oparciu o wartość rynkową uzyskanych przez podatnika udziałów (akcji) lub w oparciu o wartość rynkową przedmiotu wkładu. Odpowiednie stosowanie oznacza, że przepis, do którego się odwołano może zostać zastosowany jedynie w zakresie, w jakim da się pogodzić z charakterem instytucji prawnej regulowanej przepisem odsyłającym.

Ustawodawca odwołuje się w art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do wartości nominalnej udziałów lub akcji (a więc wartości wynikającej ściśle z umowy lub statutu spółki). Należy więc uznać, iż gdyby ustawodawca chciałby przychód ten odpowiadał rynkowej wartości objętych udziałów (akcji) lub rynkowej wartości przedmiotu wkładu, wówczas wyraźnie wskazałby sytuacje, w których art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajdowałby zastosowania, a wartość objętych udziałów określałoby się w wartości rynkowej. Żaden przepis ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie daje jednak podstawy do stwierdzenia, że przychodem wspólnika z tytułu objęcia udziałów (akcji) w zamian za aport może być rynkowa wartość obejmowanych udziałów (akcji) lub rynkowa wartość wkładu niepieniężnego wnoszonego w zamian za obejmowane udziały (akcje).

W ocenie Wnioskodawcy, ustalenie przychodu w wysokości wyższej niż wartość nominalna obejmowanych udziałów w oparciu o przepis art. 19 ust. 1 zdanie drugie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje podstaw prawnych.

Stanowisko powyższe potwierdzone zostało w orzecznictwie sądów administracyjnych. Zdaniem sądów administracyjnych odpowiednie stosowanie art. 19 do art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, oznacza iż zastosowanie ma jedynie zdanie pierwsze art. 19 ust. 1 ww. ustawy, zgodnie z którym przychodem wnoszącego aport będzie wartość nominalna otrzymanych udziałów. Wartość nominalna udziałów (akcji) jest zaś wartością obiektywną wynikającą z umowy spółki. Zdaniem sądów administracyjnych organ podatkowy nie ma więc uprawnień do odpowiedniego stosowania art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do określania przychodu osoby wnoszącej aport w wysokości wartości rynkowej obejmowanych udziałów (akcji). Stałoby to bowiem w opinii Wnioskodawcy w sprzeczności z art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który ustala taki przychód w wysokości wartości nominalnej obejmowanych udziałów (akcji).

Takie stanowiska zajęły przykładowo:

Podsumowując, Wnioskodawca podkreśla, iż praktyka sądów administracyjnych wyraźnie wskazuje, iż odpowiednie stosowanie przepisów art. 19 do art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uprawnia organu podatkowego do określania przychodu osoby wnoszącej aport w wysokości wartości rynkowej obejmowanych udziałów (akcji) lub wartości rynkowej przedmiotu aportu.

Wnioskodawca dodatkowo zauważa, iż w doktrynie prezentowany jest pogląd, iż odesłanie do art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w zakresie, w jakim dotyczy przychodu w postaci nominalnej wartości udziałów (akcji) nie zawiera żadnej treści normatywnej i nie można na jego podstawie wnioskować o istnieniu jakiejkolwiek normy prawnej (F. Seredyński, M. Sobiech "Konwersja wierzytelności na podwyższenie kapitału oraz aport w postaci wierzytelności - skutki podatkowe", Przegląd Podatkowy 2005 r. Nr 3).

Przyjęcie odmiennego stanowiska i ustalenie przychodu w wysokości wartości rynkowej przedmiotu wkładu doprowadziłoby do podwójnego opodatkowania tego samego dochodu. Pierwszy raz na dzień objęcia udziałów, gdy przychodem wspólnika byłaby ich wartość rynkowa, po raz drugi na dzień ich zbycia (przychodem będzie wówczas wartość rynkowa udziałów). Zgodnie bowiem z art. 22 ust. 1f pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kosztem uzyskania przychodu w momencie zbycia udziałów (akcji) będzie jedynie ich wartość nominalna.

Wystąpienie podwójnego opodatkowania można przedstawić zdaniem Wnioskodawcy na następującym przykładzie:

Przyjmując, iż przychodem podatnika na dzień wniesienia wkładu jest wartość rynkowa przedmiotu wkładu (lub wartość rynkowa obejmowanych akcji), podatnik uzyskałby przychód podatkowy w wysokości 40, pomniejszony o koszt nabycia wnoszonych w formie aportu akcji (20). Podatnik rozpoznałby więc z tytułu tej transakcji dochód w wysokości 20 (podatek dochodowy 3,8).

Jednocześnie w momencie sprzedaży akcji obejmowanych w zamian za aport np. za cenę 60, podatnik uzyskałby ponownie przychód podatkowy pomniejszony o koszt uzyskania, którym byłaby wartość nominalna zbywanych akcji (20). Podatnik wykazałby więc po raz drugi dochód podatkowy w wysokości 40 (podatek dochodowy 7,6).

Ustalenie przychodu w wartości rynkowej przedmiotu aportu (lub obejmowanych akcji) prowadzi więc do podwójnego opodatkowania tego samego dochodu.

Przedstawiony przykład wskazuje jednocześnie, iż objęcie akcji przez podatnika w wartości nominalnej niższej niż wartość rynkowa przedmiotu aportu (i przekazanie nadwyżki na kapitał zapasowy), umożliwi zachowanie w spółce parytetu. Podatnik wniesie bowiem do spółki aport równy wartości majątku spółki przed dokonaniem aportu (40) i w zamian obejmie akcje o wartości nominalnej równej wartości nominalnej akcji drugiego wspólnika (20). Przyjęcie odmiennego rozwiązania (i wydanie wchodzącemu wspólnikowi akcji o wartości nominalnej równej wartości wkładu niepieniężnego - 40) oznaczałoby w praktyce, iż wspólnik wnoszący aport do takiej spółki uzyskiwałby niewspółmiernie duże (w stosunku do wniesionego wkładu) prawo do majątku spółki (przejawiające się np. w prawie do dywidendy), jak i wpływ na jej działalność (poprzez ilość głosów na walnym zgromadzeniu).

Wnioskodawca ponadto zauważa, iż w opinii organów podatkowych odesłanie (na podstawie art. 17 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) do odpowiedniego stosowania art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, daje podstawę w przypadku art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych badanie, czy ustalona w umowie spółki lub uchwale wartość wkładu niepieniężnego równa jest jego wartości rynkowej. Zdaniem organów podatkowych nie będzie więc możliwe oszacowanie przychodu u podmiotu wnoszącego aport w wysokości wyższej niż wartość nominalna obejmowanych udziałów (akcji), jeżeli wartość przedmiotu aportu jest ustalona na zasadach rynkowych, natomiast nadwyżka jego wartości ponad wartość nominalną obejmowanych akcji jest przekazywana na kapitał zapasowy spółki.

Powyższe stanowisko zaprezentowane zostało przykładowo w indywidualnych interpretacjach: Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 11 lipca 2008 r., sygn. IP-PB3-423-316/08-4/JG oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 14 listopada 2007 r., sygn. ITPB3/423-14/07/AT. Pisma te odnoszą się do przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jednakże z uwagi na analogiczne regulacje zawarte w obu ustawach w omawianym zakresie, tezy zawarte w tych pismach znajdują także zastosowanie do wkładów wnoszonych przez osoby fizyczne.

Wnioskodawca wskazuje, iż w pismach tych czytamy:

" (...) jeśli aport wniesiony do spółki kapitałowej w postaci składnika majątku niestanowiącego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, następuje w warunkach, o których mowa w cytowanym art. 12 ust. 1 pkt 7, to u udziałowca wnoszącego taki wkład powstanie przychód podatkowy, w wysokości nominalnej wartości udziałów objętych w zamian za taki wkład.

Okoliczności tej nie zmienia fakt, że Wnioskodawca obejmuje udziały o wartości nominalnej niższej od wartości wnoszonych do spółki kapitałowej nieruchomości, a wartość stanowiąca nadwyżkę ponad wartość nominalną otrzymanych udziałów przekazana zostanie na kapitał zapasowy.

Istotnym jest bowiem, czy aport do spółki zostanie wniesiony w jego wartości rynkowej, w przeciwnej bowiem sytuacji do ustalenia przychodu, na podstawie cytowanego art. 12 ust. 1 pkt 7 mogą mieć odpowiednie zastosowanie postanowienia art. 14 ust. 1-3 omawianej ustawy dające podstawę jego weryfikacji przez organy podatkowe, jeżeli bez uzasadnionych przyczyn wartość wniesionego aportu odbiegałaby od wartości rynkowej".

Na podstawie powyższych interpretacji należy stwierdzić, zdaniem Wnioskodawcy, iż organ podatkowy nie ma możliwości oszacowania przychodu, o ile wartość przedmiotu aportu jest ustalona według wartości rynkowej. Nie zmienia tego fakt, iż w zamian obejmowane są udziały (akcje) o wartości nominalnej niższej od wartości przedmiotu aportu, a wartość stanowiąca nadwyżkę ponad wartość nominalną otrzymanych udziałów (akcji) przekazana zostanie na kapitał zapasowy spółki.

Podsumowując powyższe Wnioskodawca stwierdza, że w przedstawionym stanie faktycznym uzyskany przez Niego przychód podatkowy będzie stanowiła wartość nominalna udziałów (akcji) objętych w zamian za wniesiony wkład niepieniężny, także w sytuacji gdy rynkowa wartość przedmiotu wkładu będzie wyższa od nominalnej wartości udziałów (akcji) obejmowanych za wnoszony wkład.

Jednocześnie, w opinii Wnioskodawcy w przedstawionym stanie faktycznym nie będzie możliwe (w oparciu o art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) ustalenie przychodu podatkowego w innej wysokości, niż wartość nominalna obejmowanych w spółkach udziałów (akcji), o ile przedmiot aportu zostanie wyceniony według wartości rynkowej, a nadwyżka ponad wartość nominalną otrzymanych udziałów (akcji) zostanie przekazana na kapitał zapasowy.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast stosownie do przepisu art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy jednym ze źródeł przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c).

Jak wskazuje art. 17 ust. 1 pkt 9 cytowanej ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się, między innymi, nominalną wartość udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny.

W ust. 2 powyższego artykułu ustawodawca wskazał, iż przy ustalaniu wartości uzyskanego w wyżej wymieniony sposób przychodu stosuje się odpowiednio przepisy art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazujące tryb ustalania przychodu, gdy cena określona w umowie bez uzasadnienia znacznie odbiega od wartości rynkowej. W razie zaistnienia takich okoliczności, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej określa przychód w wysokości wartości rynkowej. Zgodnie z ust. 4 tego artykułu, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej jest uprawniony do określenia wartości przychodu z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych, jeżeli podatnik nie wskaże przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi podatnik.

Jak słusznie Wnioskodawca zauważył, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 9 cytowanej ustawy, przychodem z tytułu objęcia udziałów w zamian za wkład niepieniężny co do zasady jest ich wartość nominalna - jednak, gdy wartość ta bez uzasadnionej przyczyny odbiega od wartości rynkowej, organom podatkowym lub organom kontroli skarbowej przysługują uprawnienia nadane przepisem art. 19 ustawy. W tym kontekście przepisy art. 17 ust. 1 pkt 9 i art. 19 są przepisami, które wzajemnie się uzupełniają.

Zasadnicze znaczenie w rozpatrzeniu niniejszej sprawy ma jednak kwestia uprawnień nadanych organom podatkowym lub organom kontroli skarbowej przepisami art. 19 ww. ustawy. Są to uprawnienia nadane przepisami rangi ustawowej i nie mogą być zmienione drogą interpretacji w indywidualnej sprawie. To w gestii tych organów mieści się przeprowadzenie postępowania dowodowego i ocena, czy zachodzą przesłanki do skorzystania z uprawnień wynikających z art. 19 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w tym również z uwzględnieniem biegłego lub biegłych.

Reasumując, należy stwierdzić, że przychód Wnioskodawcy z tytułu objęcia udziałów w spółce kapitałowej mającej siedzibę na terenie państwa członkowskiego Unii Europejskiej w zamian za wniesione składniki majątkowe (udziały, akcje, certyfikaty inwestycyjne) stanowić będzie nominalna wartość uzyskanych udziałów (akcji).

Jednakże dokonując wyceny należy mieć również na uwadze przepis art. 17 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w myśl którego, w przypadku, gdy wartość wyrażona w cenie określonej w umowie znacznie odbiega od wartości rynkowej, organy podatkowe mogą na podstawie art. 19 tej ustawy oszacować przychód wspólnika wnoszącego wkład, dostosowując wielkość tego przychodu do wartości rynkowej przedmiotu wkładu.

W związku z tym należy stwierdzić, że w sytuacji objęcia przez Wnioskodawcę udziałów o wartości nominalnej znacznie niższej od wartości rynkowej wkładu, istnieje możliwość ustalenia przychodu w trybie art. 19 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Końcowo tutejszy organ pragnie podkreślić, że jeżeli Wnioskodawca będzie wnosił aport do spółki mającej siedzibę poza terytorium Polski to musi mieć na uwadze przepisy odpowiedniej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę wyroków sądów administracyjnych oraz pism organów podatkowych tut. organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.