IPPB1/415-461/08-2/MO - Możliwość rozliczenia uzyskanych dochodów w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 15 kwietnia 2008 r. (data wpływu 21 kwietnia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie możliwości rozliczenia uzyskanych dochodów w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko - jest nieprawidłowe.

W dniu 21 kwietnia 2008 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie możliwości rozliczenia uzyskanych dochodów w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest kawalerem pozostającym w konkubinacie. Ma jedno wspólne małoletnie dziecko. Zarówno Wnioskodawca jaki i matka dziecka posiadają pełnię praw rodzicielskich. Mieszkają w tym samym mieszkaniu. Ograniczenia zastosowania art. 6 ust. 4 ustawy o której mowa w ust. 8 tegoż artykułu nie mają do Wnioskodawcy zastosowania.

Matka dziecka (konkubina) nie rozlicza się jako osoba samotnie wychowująca dzieci. W rozliczeniu rocznym za rok 2007 po raz pierwszy Wnioskodawca zamierza skorzystać z możliwości opodatkowania się jako osoba samotnie wychowująca dziecko w rozumieniu art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w świetle powyższego stanu faktycznego Wnioskodawca prawidłowo interpretuje przepis art. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych rozliczając się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Zdaniem Wnioskodawcy przepis art. 6 ust. 5 ustawy w sposób wyraźny i jasny określa, kogo należy traktować jako osobę samotnie wychowującą dzieci. Ustawowa definicja osoby samotnie wychowującej dzieci zawarta w art. 6 ust. 5 ustawy nie odwołuje się w żadnym zakresie do tego, czy drugi rodzic żyje oraz gdzie mieszka. Nie odnosi się również do tego (z wyjątkiem małżeństw), czy tylko jedno z rodziców posiada władzę rodzicielską, czy też taką władzą dysponują obydwoje. W przypadku konkubinatu istotne jest zatem jedynie to, czy dana osoba jest jedną z osób wymienionych w art. 6 ust. 5 ustawy. W opisie stanu faktycznego Wnioskodawca wyraźnie wskazuje, że jest kawalerem, a zatem jego zdaniem spełnia wymogi ustawowej definicji osoby samotnie wychowującej dzieci. Zdaniem Wnioskodawcy z powyższego wynika, iż spełnia również pozostałe wymogi konieczne do skorzystania z możliwości preferencyjnego opodatkowania. Nie pozostaje w związku małżeńskim z matką dziecka. W konsekwencji to, czy władza rodzicielska przysługuje tylko jednemu czy też obojgu rodzicom, nie będącymi małżeństwem powinno pozostawać bez wpływu na możliwość skorzystania z ulgi.

Powyższy pogląd znajduje m.in. potwierdzenie w wyroku WSA w Bydgoszczy z dnia 21 grudnia 2004 r. L SA/BD 599/04 (niepubl.), w którym sąd stwierdził m.in., iż stosując wykładnię systemową art. 6 ust. 5 ustawy nie można utożsamiać pojęć "wychowywania dziecka" lub "samotnego wychowywania dziecka" z konstrukcją prawną władzy rodzicielskiej, chyba że ustawodawca wyraźnie to przewiduje, wiążąc pojęcie faktyczne "wychowywania" z pojęciem prawnym "władzy rodzicielskiej", jak uczynił to w stosunku do małżonków w zdaniu drugim powoływanego przepisu.

Podkreślenia wymaga fakt, że zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych, w sytuacji, gdy dane pojęcie zostało zdefiniowane w ustawie, niedopuszczalne jest posługiwanie się inną jego definicją bądź też interpretowanie tej definicji w taki sposób, aby wywieźć z niej dodatkowe warunki, które muszą zostać przez podatnika spełnione. Analiza art. 6 ust. 5 ustawy wskazuje, że ustawodawca położył nacisk na stan cywilny i formalne związki kobiety i mężczyzny nie zaś na rzeczywiste relacje międzyludzkie. Gdyby tak było należałoby badać każdorazowo związki faktyczne - dzieci - rodzice - dziadkowie - rodzeństwo - przyjaźnie - koleżeństwa - związki nieformalne.

Zdaniem Wnioskodawcy interpretacja przepisu musi być najbliższa jego treści i nie zawierać elementów pozaprawnych. W konsekwencji samotność w znaczeniu potocznym to życie bez innej osoby, a samotny na tle art. 6 ust. 5 ustawy to matka lub ojciec danego dziecka bez męża lub żony. Wobec powyższego wg Wnioskodawcy ma on pełne prawo do korzystania z możliwości opodatkowania zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy. Jednocześnie Wnioskodawca podkreśla, że zaprezentowana powyżej argumentacja i sposób interpretacji przedmiotowych przepisów został całkowicie podzielony przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 18 września 2007 r. sygnatura III SA/Wa 1133/07 wydanego w wyniku skargi na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie odmawiającej zmiany postanowienia organu pierwszej instancji wydanego w wyniku wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji co do sposobu i zakresu zastosowania przepisów prawa podatkowego w zakresie rozliczeń w podatku dochodowym od osób fizycznych jako osoba samotnie wychowująca dzieci. Przedmiotowy wyrok jest prawomocny, co oznacza, że Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie nie kwestionował tego rozstrzygnięcia. Wg Wnioskodawcy można stwierdzić, że Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie ostatecznie zgodził się z interpretacją sądu, iż ustawowa definicja osoby samotnie wychowującej dzieci zawarta w art. 6 ust. 5 ustawy nie odwołuje się w żadnym zakresie do tego, czy drugi rodzic żyje oraz gdzie mieszka. Nie odnosi się również do tego (z wyjątkiem małżeństw), czy tylko jedno z rodziców posiada władzę rodzicielską, czy też taką władzą dysponują obydwoje. W przypadku konkubinatu istotne jest zatem jedynie to, czy dana osoba jest jedną z osób wymienionych w art. 6 ust. 5 ustawy (np. kawaler). W związku z tym jeżeli podatnik jest kawalerem, to pomimo, iż z matką dzieci (dziecka) pozostaje w związku konkubenckim i mieszka w jednym mieszkaniu, spełnia wymogi ustawowej definicji osoby samotnie wychowującej dzieci. Ponadto Wnioskodawca wskazuje, że powoływany wyrok WSA w Warszawie jest opublikowany na stronach Ministerstwa Finansów w dziale "interpretacje i orzeczenia", tak więc Ministerstwo Finansów również podziela sposób interpretacji art. 6 ust. 4 ustawy w nim zawarty.

W świetle obowiązującego stanu prawnego, stanowisko wnioskodawcy, w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym w 2007 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) od osób samotnie wychowujących w roku podatkowym:

- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7: z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Stosownie do art. 6 ust. 5 ww. ustawy za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separacje, w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

Natomiast w myśl art. 6 ust. 8 wymienionej ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Po łącznym spełnieniu określonych warunków podatnik może być opodatkowany na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci, jeżeli zgłosi taką wolę we wniosku wyrażonym w zeznaniu rocznym, złożonym w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 6 ust. 10 ustawy).

Cytowane przepisy wprowadzono, mając na uwadze zasadę równości i sprawiedliwości społecznej, w związku z mniej korzystną sytuacją osób samotnie wychowujących dzieci od osób wychowujących dzieci wspólnie z drugim rodzicem.

W art. 6 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymieniono enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do stanu cywilno-prawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie tj. bez wsparcia drugiego z rodziców dziecka.

Należy zauważyć, że "wychowywać" kogoś to - jak wynika z definicji słownikowej - "zapewnić osobie niedorosłej osiągnięcie rozwoju fizycznego i psychicznego, zapewnić opiekę istocie niedorosłej i doprowadzić ją do samodzielności" (Słownik Języka Polskiego PWN 1992 r.).

Z kolei z istoty pojęcia "osoby samotnie wychowującej dziecko" wynika, że jest to osoba która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama zajmuje się wychowaniem dziecka.

Jednocześnie o samotnym wychowaniu dziecka nie musi przesądzać orzeczenie sądowe o sprawowaniu władzy rodzicielskiej przez jedno z rodziców. Warunek taki jest decydujący tylko i wyłącznie w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim.

Natomiast w sytuacji, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawiony władzy rodzicielskiej, a oboje są stanu wolnego, zarówno jeden jak i drugi może samotnie wychowywać dziecko. Przy czym prawo do omawianej preferencji będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców (opiekunów prawnych), który faktycznie w roku podatkowym samotnie wychowywał dziecko, czyli sprawował nad nim stałą opiekę, zamieszkując z nim. Spełnienie tylko jednej przesłanki, tj. statusu cywilnego rodzica (opiekuna prawnego), o którym mowa w art. 6 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w sytuacji, gdy nie wiąże się z okolicznością samotnego wychowywania dziecka, nie daje prawa z omawianego sposobu opodatkowania dochodów.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że podatnik jest kawalerem żyjącym w nieformalnym związku z matką dziecka. Razem prowadzą wspólne gospodarstwo domowe i wspólnie wychowują swoje dziecko. Spełnienie tylko jednej przesłanki, tj. statusu cywilnego rodzica (opiekuna prawnego), o którym mowa w art. 6 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w sytuacji, gdy nie wiąże się z okolicznością samotnego wychowywania dziecka, nie daje prawa do skorzystania z omawianego sposobu opodatkowania dochodów.

Nie można bowiem uznać Wnioskodawcy za osobę samotnie wychowującą dziecko, ponieważ wychowaniem dziecka ww. zajmuje się wspólnie z matką dziecka (we wspólnie prowadzonym gospodarstwie domowym). Ponadto, z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że matka dziecka ma władzę rodzicielską wobec dziecka. Tym samym oboje rodzice wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad dzieckiem i wspólnie to dziecko wychowują we wspólnym gospodarstwie domowym.

Reasumując, w tym stanie faktycznym i prawnym brak jest podstaw do skorzystania przez Wnioskodawcę z możliwości rozliczenia się z podatku dochodowego od osób fizycznych w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

W odniesieniu do powołanego przez Wnioskodawcę wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 września 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 1133/07 należy stwierdzić, iż ww. wyrok zapadł w indywidualnej sprawie i nie jest wiążący dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.