IPPB1/415-459/09-2/EC

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 12 czerwca 2009 r. (data wpływu 19 czerwca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie rodzaju ksiąg podatkowych, do których prowadzenia jest obowiązany w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością - jest nieprawidłowe.

W dniu 19 czerwca 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie rodzaju ksiąg podatkowych, do których prowadzenia jest obowiązany w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W związku z nowelizacją Ustawy o Swobodzie Działalności Gospodarczej uległa zmianie definicja osoby zagranicznej, przez którą rozumie się teraz osobę fizyczną nie posiadającą obywatelstwa polskiego. We wcześniejszym brzmieniu ustawy osoba zagraniczna nie posiadała miejsca zamieszkania na terytorium Polski. Ustawa o rachunkowości nakłada na osoby zagraniczne obowiązek stosowania ustawy czyli prowadzenie ksiąg handlowych. W interpretacjach pojawiły się komentarze, że osoby zagraniczne z państw nie będących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, które mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy. W praktyce powodowałoby obowiązek prowadzenia ksiąg handlowych po przekroczeniu progu przychodów określonego w art. 2 ust. 1 pkt 2 Ustawy o Rachunkowości.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy ja jako osoba zamieszkała na terytorium Polski na podstawie karty stałego pobytu, posiadająca obywatelstwo azerbejdżańskie, prowadząca działalność gospodarczą na własne nazwisko, opodatkowana podatkiem liniowym, powinienem prowadzić księgi handlowe, czy mogę prowadzić uproszczoną ewidencję w postaci Podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Zdaniem wnioskodawcy, ze względu na brak pewności w ww. materii od 1 stycznia 2009 założył on księgi handlowe, ale brak odpowiedzi w ustawowym terminie potraktuje jako przyzwolenie prowadzenia uproszczonej ewidencji w postaci Podatkowej książki przychodów i rozchodów.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 24a ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, zwaną dalej "księgą", z zastrzeżeniem ust. 3 i 5, albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy, a także uwzględniać w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacje niezbędne do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 22a-22o.

Tymi odrębnymi przepisami jest ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.).

Zgodnie z brzmieniem art. 2 ust. 1 pkt 2 i 6 tej ustawy, przepisy ustawy o rachunkowości, stosuje się z zastrzeżeniem ust. 3, do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

* osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro,

* osób zagranicznych, oddziałów i przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Przy czym zmiana kwoty limitu wynikającej z pkt 2 wyżej wskazanego przepisu, została dokonana na mocy art. 1 ustawy z dnia 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o rachunkowości (Dz. U. Nr 144, poz. 900), która weszła w życie 22 sierpnia 2008 r.

Przepis ten ma jednak zastosowanie wyłącznie do podmiotów w nim wyszczególnionych, o ile nie spełniają one pozostałych kryteriów wynikających z art. 2 ust. 1 cyt. ustawy.

Z uwagi jednak na fakt, iż jak wynika z treści wniosku wnioskodawca jest obcokrajowcem zamieszkałym w Polsce, konieczne jest ustalenie, czy nie spełnia on warunków definicji osoby zagranicznej, o której mowa w art. 5 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 ze. zm.).

W świetle wyżej wskazanego przepisu, w brzmieniu obowiązującym do dnia 19 września 2008 r., osobą zagraniczną była osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania za granicą, nieposiadająca obywatelstwa polskiego. Łączne spełnienie obu wskazanych powyżej warunków obligowało uznanie danej osoby fizycznej, za osobę zagraniczną, a więc osobę, która w świetle ustawy o rachunkowości zobowiązana była do prowadzenie ksiąg rachunkowych.

W związku z powyższym, wnioskodawca z uwagi na zamieszkiwanie na terytorium Polski, mimo nieposiadania obywatelstwa polskiego, nie spełniał warunków definicji osoby zagranicznej wynikającej z wyżej wskazanego przepisu, a zatem był zobowiązany do zaprowadzenia ksiąg rachunkowych dopiero z chwilą przekroczenia limitu określonego przepisem art. 2 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o rachunkowości, w związku z art. 24a ust. 4 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ustawą z dnia 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 141, poz. 888) zmieniono brzmienie wyżej wskazanego przepisu art. 5 pkt 2 lit. a) ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, które weszły w życie z dniem 20 września 2008 r. Na mocy dokonanej zmiany, przez osobę zagraniczną rozumie się "osobę fizyczną nieposiadającą obywatelstwa polskiego". Jest to jedyne kryterium warunkujące uznanie osoby fizycznej za osobę zagraniczną.

Skoro zatem, każda osoba fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego, bez względu na miejsce zamieszkania, czy też ewentualne posiadanie lub jego brak zezwolenia na osiedlenie się, jest w świetle wyżej wskazanego przepisu, osobą zagraniczną, wówczas bez znaczenia dla ustalenia obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych pozostaje wysokość przychodu netto osiągnięta z prowadzonej przez tę osobę pozarolniczej działalności gospodarczej.

Mając powyższe na względzie, wnioskodawca jako osoba fizyczna, nie posiadająca obywatelstwa polskiego, zobowiązany jest do prowadzenia ksiąg rachunkowych, według zasad określonych w ww. ustawie o rachunkowości.

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawcy wskazujące, że może prowadzić uproszczoną ewidencję w postaci Podatkowej książki przychodów i rozchodów należało uznać za nieprawidłowe.

Odstępstwo od ww. zasady dotyczy jedynie obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej. Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 12 i 43 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską: "W zakresie zastosowania niniejszego Traktatu i bez uszczerbku dla postanowień szczególnych, które on przewiduje, zakazana jest wszelka dyskryminacja ze względu na przynależność państwową. Rada stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251, może przyjąć wszelkie przepisy w celu zakazania takiej dyskryminacji. (...) Ograniczenia swobody przedsiębiorczości obywateli jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego są zakazane w ramach poniższych postanowień. Zakaz ten obejmuje również ograniczenia w tworzeniu agencji, oddziałów lub filii przez obywateli danego państwa członkowskiego, ustanowionych na terytorium innego państwa członkowskiego. Z zastrzeżeniem postanowień rozdziału dotyczącego kapitału, swoboda przedsiębiorczości obejmuje podejmowanie i wykonywanie działalności prowadzonej na własny rachunek, jak również zakładanie i zarządzanie przedsiębiorstwami, a zwłaszcza spółkami w rozumieniu artykułu 48 akapit drugi, na warunkach określonych przez ustawodawstwo Państwa przyjmującego dla własnych obywateli".

Z wyrażonej w art. 43 Traktatu zasady swobody przedsiębiorczości i zasady pierwszeństwa prawa wspólnotowego nad prawem krajowym wynika, że:

Ponadto w swoich orzeczeniach Europejski Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że postanowienia Traktatu i bezpośrednio obowiązujące akty prawne wydane przez instytucje wspólnotowe po ich wejściu w życie nie tylko automatycznie wyłączają stosowanie jakichkolwiek sprzecznych z nimi aktów prawa krajowego, ale również wykluczają przyjęcie przez parlament państwa członkowskiego nowych ustaw, które byłyby niezgodne z przepisami prawa wspólnotowego. Ponadto Trybunał wskazał, że przepisy prawa wspólnotowego są bezpośrednim źródłem praw i obowiązków, dla tych wszystkich do których się odnoszą, tj. dla państw członkowskich oraz podmiotów prywatnych będących stronami stosunków prawnych na podstawie prawa wspólnotowego.

Reasumując, należy stwierdzić, że państwa członkowskie są zobligowane do przestrzegania prawa wspólnotowego.

W świetle powyższych przepisów, mając na uwadze zasadę równego traktowania obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej - osoby fizyczne (będące obywatelami tych państw) nieposiadające obywatelstwa polskiego powinny być traktowane tak jak obywatele polscy, w związku z czym zastosowanie do nich znajduje art. 2 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o rachunkowości, w świetle którego, osoby te są zobowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych dopiero po osiągnięciu, za poprzedni rok obrotowy, przychodów netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych wynoszących co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro.

Jeżeli zatem podatnik jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą na terytorium Polski, to zobowiązany będzie do prowadzenia ksiąg rachunkowych dopiero po osiągnięciu, za poprzedni rok obrotowy, przychodów netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych wynoszących co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro - zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o rachunkowości.

Natomiast w sytuacji, gdy wnioskodawca jest obywatelem państwa nie będącego członkiem Unii Europejskiej, wówczas w sprawie nie znajdą zastosowania przepisy wyżej wskazanego Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, stanowiące o zasadzie równego traktowania obywateli państw członkowskich. Powyższe oznacza, iż zastosowanie znajdzie wyłącznie cyt. powyżej art. 2 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy o rachunkowości (w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r.). W konsekwencji osoba zagraniczna (w rozumieniu art. 5 pkt 2 lit. a) ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) zobowiązana będzie do prowadzenia ksiąg handlowych bez względu na wielkość uzyskanego przychodu.

Z uwagi na fakt, iż Strona opłaciła wniosek wysokości 75 zł, nadpłata w wysokości 35 zł dokonana w dniu 15 czerwca 2009 r. będzie zwrócona, na wskazany adres zgodnie z art. 14f § 2a Ordynacji podatkowej.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.