IPPB1/415-244/11-4/IF - Opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych dochodu uzyskanego z odpłatnego zbycia nieruchomości nabytej uprzednio w wyniku podziału majątku wspólnego rozwiedzionych małżonków.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 15 lutego 2011 r. (data wpływu 18 lutego 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych uzupełnionym pismem (data nadania 29 kwietnia 2011 r., data wpływu 2 maja 2011 r. złożonym na wezwanie Nr IPPB1/415-244/11-2/IF z dnia 21 kwietnia 2011 r. (data nadania 21 kwietnia 2011 r., data doręczenia 22 kwietnia 2011 r.) w zakresie obowiązku podatkowego w związku ze sprzedażą nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 18 lutego 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku podatkowego w związku ze sprzedażą nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 29 listopada 2001 r. brat Wnioskodawczyni - Robert J. umową darowizny przekazał jej i ówczesnemu mężowi Romanowi B. nieruchomość, oznaczoną jako działka nr 119 o powierzchni 6 hektarów i 37 arów. Nieruchomość ta stanowiła gospodarstwo rolne.

Darowizna brata weszła do majątku objętego wspólnością ustawową małżeńską dowód: akt notarialny z 29 listopada 2001 r.. W grudniu 2001 r. na darowanej nieruchomości Wnioskodawczyni rozpoczęła wraz z mężem budowę domu jednorodzinnego, a w 2004 r. doszło do podziału nieruchomości na dwie działki o numerach 119/1 i 119/2, jednak podział ten nigdy nie został wpisany do Księgi Wieczystej.

Po rozwodzie z mężem, w wyniku przeprowadzonego postępowania w sprawie o podział majątku wspólnego, Sąd Rejonowy, a następnie Sąd Okręgowy dokonał podziału majątku wspólnego w ten sposób, że przyznał Wnioskodawczyni wyżej opisaną nieruchomość położoną we wsi W., oznaczoną jako działki nr 119/1 i 119/2.

Wnioskodawczyni jako dowód podłączyła kserokopię odpisów postanowień Sądu Rejonowego z 1 kwietnia 2009 r. i Sądu Okręgowego z 24 września 2009 r.. W dniu 6 kwietnia 2000 r. Wnioskodawczyni wyszła ponownie za mąż za Tomasza M. i na mocy umowy małżeńskiej zawartej w formie aktu notarialnego w dniu 3 kwietnia 2006 r. obowiązuje nas ustrój rozdzielności majątkowej - w załączeniu kserokopia aktu notarialnego.

W 2010 r. Wnioskodawczyni dokonała podziału działek 119/1 i 119/2 na działkę 119/3 z późniejszym podziałem na działki 119/4 i 119/5. W dniu 9 lipca 2010 r. Sąd Rejonowy zawiadomił Wnioskodawczynię, że z księgi wieczystej urządzonej dla nieruchomości o obszarze 6,37 ha odłączono część o obszarze 0,30 ha (działka 119/4) i dla odłączonego obszaru urządzono księgę wieczystą - w załączeniu kserokopia zawiadomienia Sądu Rejonowego, Wydziału Ksiąg Wieczystych oraz kserokopia odpisu z Księgi Wieczystej. W dniu 23 lipca 2010 r. na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego Wnioskodawczyni sprzedała działkę gruntu oznaczoną numerem 119/4 Tomaszowi M. w załączeniu kserokopia aktu notarialnego z 23 lipca 2010 r..

Pismem z dnia 28 kwietnia 2011 r. Wnioskodawczyni poinformowała, iż jej zdaniem podział majątku wspólnego był ekwiwalentny i polegał na tym, że Wnioskodawczyni otrzymała dwie działki oraz część ruchomości, zaś były mąż Wnioskodawczyni otrzymał część ruchomości, środki pieniężne zgromadzone na funduszu emerytalnym, a nadto Sąd Okręgowy zasądził od Wnioskodawczyni na rzecz byłego męża spłatę, zatem otrzymał równowartość majątku w pieniądzu. W tej sytuacji podział majątku był ekwiwalenty, lecz nie w naturze, ze spłatą do wyrównania udziału. Udział Wnioskodawczyni w majątku dorobkowym wynosił 50%, a z części majątku ponad 50% Wnioskodawczyni spłaciła byłego męża - według Wnioskodawczyni wartość majątku mieści się w jej udziale.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawczyni przedmiotową nieruchomość nabyła w drodze darowizny dokonanej przez swojego brata w dniu 29 listopada 2001 r. i podział majątku dorobkowego małżonków nie jest równoznaczny z nabyciem nieruchomości, o której mówi art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodom od osób fizycznych. Zatem w dniu 23 lipca 2010 r. Wnioskodawczyni sprzedała Tomaszowi M. nieruchomość, sprzedaż ta nie nastąpiła w wykonaniu działalności gospodarczej i nastąpiła po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości (29 listopada 2001 r.), zatem nie jest źródłem przychodu i korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam co następuje.

Odnosząc się do pytania pierwszego nadmienić należy, że Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów dokonuje interpretacji przepisów prawa podatkowego. Zakres obowiązków urzędów skarbowych nie stanowi przepisów prawa podatkowego, a więc tutejszy organ nie ma upoważnienia do wydania interpretacji w zakresie wyjaśnienia czy stanowisko Urzędu Skarbowego znajduje uzasadnienie w obowiązujących przepisach prawa.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodu jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

W świetle powyższego, każda czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy stanowi źródło przychodów w rozumieniu tego przepisu, jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie, tj. przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości następuje po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Ponadto dokonując oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości jej części lub udziału w nieruchomości dokonanego przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie, trzeba zawsze ustalić w jakim brzmieniu przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy stosować. Ocena prawna skutków podatkowych w przypadku sprzedaży nieruchomości jej części lub udziału w nieruchomości jest skonkretyzowana bowiem odrębnie dla nieruchomości nabytych do 31 grudnia 2006 r., odrębnie dla nieruchomości nabytych od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. i odrębnie dla nieruchomości nabytych po 31 grudnia 2008 r.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 217, poz. 1588 z późn. zm.) do przychodu (dochodu) z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nabytych lub wybudowanych (oddanych do użytkowania) do dnia 31 grudnia 2006 r., stosuje się zasady określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316 z późn. zm.) do przychodu (dochodu) z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nabytych lub wybudowanych (oddanych do użytkowania) w okresie od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 grudnia 2008 r., stosuje się zasady określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2008 r. Z kolei nowe zasady opodatkowania, zgodnie z art. 14 ustawy zmieniającej, mają zastosowanie do dochodów (poniesionej straty) od dnia 1 stycznia 2009 r.

Z powyższego wynika zatem, iż w przypadku sprzedaży nieruchomości decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma ustalenie zarówno daty jak i formy nabycia nieruchomości.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że w 2001 r. Wnioskodawczyni wraz ze swym mężem nabyła w drodze darowizny od brata nieruchomość, która stanowiła gospodarstwo rolne - działka Nr 119. Przedmiotowa działka weszła do majątku objętego wspólnością ustawową. W 2001 r. na darowanej nieruchomości małżonkowie rozpoczęli budowę domu jednorodzinnego. Następnie w 2004 r. doszło do podziału nieruchomości na dwie działki Nr 119/1 i 119/2. W 2010 r. Wnioskodawczyni dokonała podziału działek 119/1 i 119/2 na działkę 119/3 z późniejszym podziałem na działki 119/4 i 119/5. Po rozwodzie małżonków, nastąpił podział majątku wspólnego, gdzie Wnioskodawczyni otrzymała dwie działki oraz część ruchomości, zaś były mąż otrzymał część ruchomości i środki pieniężne zgromadzone na funduszu emerytalnym, a nadto Sąd zasądził od Wnioskodawczyni na rzecz byłego męża spłatę. W dniu 23 lipca 2010 r. Wnioskodawczyni sprzedała działkę oznaczoną Nr 119/4.

W tym miejscu należy podkreślić, iż stosunki majątkowe pomiędzy małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.). W myśl art. 31 cytowanej ustawy, istota wspólności ustawowej wyraża się w tym, że: 1) powstaje z mocy samego prawa z chwilą zawarcia małżeństwa (o ile wcześniej przyszli małżonkowie nie zawarli małżeńskiej umowy majątkowej - intercyzy), 2) obejmuje dorobek małżonków (rozumiany jako przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich). Co więcej, wspólność ustawowa charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania udziały małżonków w majątku wspólnym nie są określone, a zatem jest to typ współwłasności łącznej.

Opisany ustrój majątkowy trwa do ustania lub unieważnienia małżeństwa albo orzeczenia separacji, chyba że w czasie trwania związku małżeńskiego: 1) małżonkowie zawarli małżeńską umowę majątkową, 2) z ważnych powodów na żądanie jednego z małżonków sąd orzekł zniesienie wspólności, 3) wspólność ustała z mocy prawa na skutek całkowitego lub częściowego ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków. Zgodnie z art. 47 § 1 zd. 1 Kodeksu małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa), przy czym do ustanowionej umową wspólności majątkowej stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności ustawowej, z zachowaniem przepisów art. 49-511 (art. 48).

Zgodnie z teorią prawa rzeczowego przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w drodze zniesienia współwłasności (działu spadku, podziału majątku wspólnego) jest nabyciem tych rzeczy. Natomiast, biorąc pod uwagę przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego nabyciem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest przyznanie jej na wyłączną własność jednemu z małżonków w wyniku podziału majątku wspólnego, jeśli:

* podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub

* jeżeli wartość otrzymanego przez daną osobę składnika majątku (prawa rzeczowego) w wyniku podziału tego majątku, mieści się w udziale, jaki byłemu małżonkowi przysługuje w majątku dorobkowym małżeńskim.

Za datę nabycia prawa rzeczowego, które przypadło osobie w wyniku podziału majątku wspólnego, należy przyjąć datę jego nabycia, jeżeli wartość otrzymanego przez daną osobę prawa w wyniku podziału, mieści się w udziale jaki przysługuje każdemu z małżonków w majątku dorobkowym małżeńskim. Jeżeli natomiast wartość otrzymanego przez małżonka prawa rzeczowego przekracza jego udział w majątku dorobkowym małżeńskim, to wówczas za datę nabycia tej części prawa, która przekracza udział małżonka w majątku dorobkowym małżeńskim, należy przyjąć dzień dokonania podziału majątku wspólnego.

W tym miejscu należy podkreślić, iż w każdej sytuacji, kiedy w wyniku podziału majątku jeden z małżonków został zobowiązany do spłaty, mamy do czynienia z nieekwiwalentnym podziałem majątku, a po stronie małżonka zobowiązanego do spłaty następuje nabycie majątku przekraczające pierwotnie posiadany przez niego udział w majątku wspólnym. W tej części bowiem, w której przyznane na wyłączną własność składniki majątkowe przekraczają wartość udziału w majątku wspólnym, podmiot musi przeważnie zapłacić odpowiednią kwotę tytułem wyrównania udziałów w postaci dopłaty pieniężnej.

Mając na uwadze powyższe, w świetle przedstawionego stanu faktycznego, należy stwierdzić, że wbrew twierdzeniom Wnioskodawczyni, udział w przedmiotowej nieruchomości oznaczonej jako działki nr 119/1 i 119/2 nabyła w następujący sposób:

* udział mieszczący się w udziale jaki przysługiwał Wnioskodawczyni w majątku dorobkowym wspólnym nabyła odpowiednio z chwilą nabycia przedmiotowych nieruchomości wspólnie z byłym mężem w drodze darowizny w 2001 r.,

* udział przekraczający udział jaki przypadał jej w majątku dorobkowym małżeńskim w wyniku przeprowadzonego postępowania w sprawie o podział majątku wspólnego w 2009 r.

Reasumując, przenosząc opisane wcześniej uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy oraz mając na względzie ujęty we wniosku stan faktyczny należy stwierdzić, iż odpłatne zbycie w 2010 r. działki nr 119/4 powstałej w wyniku podziału nieruchomości nr 119 (nabytej w 2001 r.) na działki nr 119/1 i 119/2 a następnie na działkę 119/3 z późniejszym podziałem na działki 119/4 i 119/5, w części przypadającej na Wnioskodawczynię w majątku dorobkowym wspólnym, będzie miało miejsce po upływie pięciu lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie. Zatem dokonana transakcja, w tej części, nie będzie dla Wnioskodawczyni stanowiła źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym uzyskany przychód w tej części z uwagi na upływ 5 - letniego terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ww. ustawy nie podlega opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast dochód uzyskany przez Wnioskodawczynię z tytułu odpłatnego zbycia przedmiotowej działki w części nabytej w wyniku podziału majątku dorobkowego w części przekraczającej udział jaki przysługiwał Wnioskodawczyni w majątku wspólnym, będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 30e ust. 1 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2009 r.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Krańcowo należy dodać, iż dokumenty dołączone do wniosku nie podlegały analizie i weryfikacji w ramach wydanej interpretacji, gdyż tutejszy organ w toku wydawania interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego nie ma stosownego umocowania w przepisach prawa, umożliwiającego weryfikację przedstawionego we wniosku stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1Maja 10, 09-402 Płock.