IPPB1/415-241/07-3/AM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 3 października 2007 r. (data wpływu 8 października 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku sporządzenia informacji PIT- 8 C z tytułu wypłaconego odszkodowania - jest prawidłowe.

W dniu 8 października 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku sporządzenia informacji PIT- 8 C.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony zaistniały stan faktyczny.

W dniu 7 czerwca 2003 r. podatnik (dalej również: poszkodowany lub pracownik) zatrudniony w X Sp. z o.o. (dalej: spółka, płatnik lub pracodawca) podczas wykonywania obowiązków pracowniczych uległ wypadkowi przy pracy w wyniku którego doznał ciężkiego uszkodzenia ciała - w postaci urazu kręgosłupa wymagającego hospitalizacji, zabiegu chirurgicznego i długotrwałego leczenia, obecnie skutkującego ograniczeniem w znacznym stopniu pewnych funkcji życiowych, co w konsekwencji spowodowało w szczególności ograniczenie możliwości zarobkowania. Wypadek ten został uznany za wypadek przy pracy.

W związku z powyższym, na podstawie art. 444 2 Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z 1964 r. z późn. zm., dalej również: k.c.) co zostało potwierdzone Oświadczeniem do Umowy Ugody zawartym w formie aktu notarialnego w dniu 14 maja 2007 r. z byłym pracodawcą, podatnikowi wypłacono: jednorazowe świadczenie, będące skapitalizowaną rentą uzupełniającą w łącznej wysokości 90.000,00 zł, przeznaczoną na realizację pewnych planów życiowych (na przykład uruchomienie własnej działalności gospodarczej) w związku z utratą zdolności do pracy zarobkowej oraz zwiększonych teraz i w przyszłości potrzeb poszkodowanego, a także z racji zmniejszenia się jego widoków na przyszłość wynikłych z wypadku oraz 50.000,00 zł w na podstawie art. 444 i art. 445 k.c. tytułem naprawienia szkody i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Jednocześnie pismem z dnia 2 stycznia 2008 r. (data wpływu 04.01.008 r.) X sp. z o. o przesłała uwierzytelniony odpis Krajowego Rejestru Sądowego potwierdzającego upoważnienie dla Y.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Płatnik zwraca się z prośbą o wyjaśnienie czy, zgodnie z art. 42 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 14, poz. 176 z 2000 r. z późn. zm.) zobowiązany jest do sporządzenia informacji PIT-8C o wypłaconej kwocie tytułem naprawienia szkody i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę tj. 50.000,00 zł.

Zdaniem wnioskodawcy w przedstawionym stanie faktycznym, świadczenie przekazane podatnikowi zgodnie z zasadami determinowanymi odrębną ustawą (w tym przypadku Kodeksem cywilnym) w związku z wypadkiem przy pracy, tytułem naprawienia szkody i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (tj. 50.000,00 zł), korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W rezultacie potencjalny przychód należy uznać za wolny od podatku dochodowego, co powoduje brak konieczności sporządzania informacji PIT-8C przez płatnika.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 62c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru.

Zgodnie z art. 21 ust. I pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód.

W przedstawionym powyżej stanie faktycznym, bez wątpienia pozostaje fakt, iż podstawę prawną do wypłaty wymienionych świadczeń stanowiły odrębne ustawy, tj. art. 444 oraz art. 445 k.c. Art. 444 k.c. stanowi, że w przypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę na koszty przygotowania do innego zawodu. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo, jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Renta z art. 444 § 2 ma na celu naprawienie szkody przyszłej, wyrażającej się w wydatkach na zwiększone potrzeby oraz w nieosiągnięciu tych zarobków i innych korzyści majątkowych, jakie poszkodowany mógłby osiągnąć w przyszłości gdyby nie doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, w związku z czym nie ma ona charakteru alimentacyjnego, lecz wyłącznie odszkodowawczy.

Mając na uwadze powyższe oraz stan faktyczny, płatnik potwierdza również, iż przedmiotowe świadczenie ("tytułem naprawienia szkody i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę") w wysokości 50.000,00 zł wypłacone na podstawie art. 444 oraz art. 445 § 1 i § 2 k.c. ma w całości charakter odszkodowawczy. Należy zwrócić uwagę, iż praktyka organów skarbowych w tym względzie jednoznacznie wskazuje: że zadośćuczynienie będące rekompensatą pieniężną za poniesione krzywdy należne podatnikowi na podstawie art. 445 § 1 i § 2 k.c. w nawiązaniu do art. 444 k.c., które jest częścią odszkodowania, korzysta ze zwolnienia podatkowego w myśl art. 21 ust. pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (np. US32/PDL/PŁ/4 15/01/04)

Ponadto zauważyć można, iż pojęcie "odszkodowania" wiąże się jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcie "zadośćuczynienia" za doznaną krzywdę z uszczerbkiem niematerialnym, jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji użyte przez ustawodawcę w art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy pojecie odszkodowania odnosi się również do zadośćuczynienia, będącego formą wynagrodzenia szkody (np. SD/415-11/06).

Z powyższego wynika, że otrzymane świadczenie, mające charakter odszkodowawczy wynika wprost z przepisów prawa cywilnego, a zatem kwoty wypłacone z tego tytułu korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego.

Reasumując, stwierdzić należy, iż świadczenie w wysokości 50.000,00 zł wypłacone na podstawie prawa cywilnego ma charakter odszkodowawczy. Nie pozostawia wątpliwości również fakt, iż k.c. jest aktem prawnym o randze ustawowej, zgodnie więc z wykładnią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odszkodowanie to korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym.

Z dotychczasowej praktyki i orzecznictwa w tym zakresie wynika, iż nie wszystkie szczegółowe warunki ustalania odszkodowań, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, muszą wynikać wprost z przepisów ustawowych: gdyż przepisy te wielokrotnie pozostawiają stronom umów swobodę co do określania, np. wysokości świadczenia. Przepisu tego nie można zatem interpretować zawężająco, przyjmując, iż jedynie odszkodowania, które zostały szczegółowo unormowane w przepisach prawa spełniają przesłanki tej normy. Zgodnie bowiem z omawianym przepisem, odszkodowania podlegające zwolnieniu to takie, których źródłem są przepisy prawa. Jak zaś wykazano powyżej, przedmiotowe odszkodowania mają swoje źródło w przepisach prawa cywilnego, a zetem dyspozycja powołanego przepisu została spełniona.

Na potwierdzenie powyższego przywołać można na przykład uchwałę NSA z dnia 24 listopada 2003 r. (sygn. PPS 9/2 003), która określa, między innymi, jakie odszkodowania należy uznać za wypłacane na podstawie przepisów prawa. Zgodnie z tą uchwałą "za odszkodowania wypłacone na podstawie przepisów prawa, należy uznać takie odszkodowania, których źródłem jest przepis prawa niezależnie od tego, że bezpośrednim tytułem wypłaty odszkodowania jest umowa, wyrok sądu lub decyzja innego organu państwa

Powyższej konkluzji nie zmienia brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w której ustawodawca, dążąc, między innym do wyeliminowania przypadków uchylania się od opodatkowania, wykluczył możliwość zwolnienia podatkowego dla odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód.

W przedstawianej sytuacji, widać wyraźnie, iż odszkodowanie wypłacono na podstawie przepisów prawa cywilnego. Jak wspominano, źródłem, jest tu w gruncie rzeczy zaistniała sytuacja oraz przepis prawa. Bez znaczenia dla kwalifikacji prawnej zdarzenia polegającego na wypłacie odszkodowania, pozostaje Oświadczenie do Umowy Ugody zawarte pomiędzy pracownikiem i byłym pracodawcą. Orzecznictwo dotyczące omawianego art. 21 ust. I pkt 3 lit. g) ww. ustawy, wskazuje na cel wprowadzonego od 1 stycznia 2003 r. rozszerzonego katalogu wyjątków od generalnego zwolnienia z opodatkowania odszkodowań, w tym odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód. Celem jego wprowadzenia było uniemożliwienie podatnikom obchodzenia przepisów prawa podatkowego. W przedmiotowej sprawie nie zachodzi niebezpieczeństwo obejścia przepisów prawa, albowiem przyznane świadczenie ma swoje źródło w prawie cywilnym (np. II FSK 467/06).

Ponadto, gdyby przyjmować, iż odszkodowanie przyznane zgodnie np. z k.c., w sytuacji gdy dochodzi do ugody pomiędzy stronami miałoby być opodatkowane podatkiem dochodowym, poprzez fakt zastosowania wyłączenia z art. 21 ust. I pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w praktyce założenie to powodowałoby istoty brak jasność co do sposobu zachowania się podatnika i płatnika w takiej sytuacji.

Zgodnie bowiem z regulacją zawartą w art. 917 k.c. "przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać".

Dodatkowo należy dodać, że prawo cywilne, dla ważności ugody nie "przewiduje więc żadnej szczególnej formy".

Wobec powyższego wydaje się iż, co do zasady, ugoda zawarta ustnie, będzie również prawnie skuteczna. Fakt niepotwierdzania jej na piśmie skutkować będzie jedynie brakiem dowodu co do zawarcia takiej ugody. Nietrudno sobie zatem wyobrazić, iż w sytuacji gdy dwie strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejących między niemi stosunków prawnych, w pewnych sytuacjach możliwym jest uznanie, iż de facto zawierają ugodę.

Przy takim założeniu opodatkowaniem należałoby objąć również wszystkie odszkodowania zawierane na podstawie ugody ustnej, co z przyczyn praktycznych nie ma miejsca w rzeczywistości gospodarczej. Skoro prawo cywilne nie przewiduje specjalnej formy dla ważności ugody, sprzeczne z konstytucyjną zasadą równości byłoby opodatkowywanie odszkodowania przyznanego na podstawie odrębnej ustawy - Kodeksu cywilnego - poświadczonego dokumentem w formie aktu notarialnego.

Podsumowując zauważa się, iż w rozważanej sprawie spełnione zostały istotne przesłanki zwalniające odszkodowanie w wysokości 50.000,00 zł z podatku dochodowego - źródłem wypłaty świadczenia były przepisy prawa cywilnego, zaś techniczne aspekty jej wypłaty np. wysokość świadczenia doprecyzowane zostały w oświadczeniu pracodawcy i pracownika.

Dodatkowo, należy zauważyć, iż mając na uwadze, że wypłacone na podstawie art. 444 i art. 445 § 1 k.c. renta i zadośćuczynienie es delicto nie służą wzbogaceniu poszkodowanego, lecz jedynie wyrównaniu szkody a ich kompensacyjny charakter przemawia za zwolnieniem ich z podatku dochodowego.

Zdaniem płatnika przedstawiona analiza pozwala na uznanie jej przez władze skarbowe za prawidłową, jednakże w celu uniknięcia jakichkolwiek wątpliwości w przedmiotowej kwestii uprzejmie proszę o potwierdzenie po wyższego stanowiska.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.