IPPB1/415-1423/08-2/AŻ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 18 grudnia 2008 r. (data wpływu 29 grudnia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodów z tytułu świadczenia usług prawniczych z urzędu jako pełnomocnik - jest nieprawidłowe.

W dniu 29 grudnia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodów z tytułu świadczenia usług prawniczych z urzędu jako pełnomocnik.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług prawniczych - kancelaria radcy prawnego. Została wyznaczona na pełnomocnika z urzędu i z tego tytułu Sąd zasądził Wnioskodawczyni wynagrodzenia uwzględniające podatek od towarów i usług VAT. Wystawiła Sądowi faktury VAT w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, które zostały zaakceptowane a następnie wypłacone w kwocie niższej niż 20% sumy netto. W wydziale administracyjnym Wnioskodawczyni uzyskała informację, że odprowadzono podatek do Urzędu Skarbowego, a po zakończeniu roku otrzyma formularz PIT-11 umożliwiający rozliczenie się z fiskusem z uzyskanego dochodu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Sąd w sytuacji wystawienia i przyjęcia faktury VAT w ramach prowadzonej działalności gospodarczej był uprawniony do odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy, a tym samym pomniejszenia kwoty wypłaconych środków.

Zdaniem Wnioskodawczyni postępowanie Sądu jest niezasadne, gdyż otrzymując fakturę za świadczenie pomocy prawnej z urzędu w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (która nie musiała być wykonywana osobiście - Wnioskodawczyni mogła się posłużyć osobą trzecią o odpowiednich kwalifikacjach) nie był uprawniony do poboru zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. W ocenie Wnioskodawczyni najwłaściwsze - Sąd twierdzi, że takie wytyczne otrzymał - byłoby potraktowanie kwoty przekazanej przez Sąd - po otrzymaniu deklaracji podatkowej potwierdzającej wpłatę zaliczki - jako zaliczki za rok 2008 na podatek dochodowy od osób fizycznych płacony w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (w przypadku Wnioskodawczyni - liniowy).

Odmienna interpretacja doprowadziłaby do:

Ad 1) Kwota netto wynikająca z faktury VAT wystawionej Sądowi została zaksięgowana i stanowi przychód który opodatkowano podatkiem w wysokości 19%. Potraktowanie tego przychodu jako umowę zlecenie opodatkowaną na zasadach ogólnych i rozliczenie jej w oparciu o obowiązującą skalę podatkową spowoduje ponowne opodatkowanie tej samej kwoty podatkiem w wysokości co najmniej 19% (w przypadku Wnioskodawczyni 40%)

Ad 2) Jeśli faktura VAT wystawiona Sądowi nie zostałaby uwzględniona w ramach prowadzonej działalności gospodarczej podatek od towarów i usług VAT powinien zostać przeze mnie odprowadzony w całości a nie uwzględniony w deklaracji VAT 7 co miało miejsce.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje.

Świadczenie pomocy prawnej z urzędu regulują przepisy ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.), ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059 z późn. zm.).

Stosownie do treści art. 6 ust. 1 ustawy o radcach prawnych zawód radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sadami i urzędami.

Zgodnie z art. 7 ww. ustawy pomocą prawną jest w szczególności udzielanie porad i konsultacji prawnych, opinii prawnych, zastępstwo prawne i procesowe.

Jednocześnie w art. 8 ust. 1 powołanej ustawy ustawodawca postanowił, że radca prawny wykonuje zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej.

W myśl art. 14 ww. ustawy radca prawny prowadzi samodzielnie sprawy przed organami orzekającymi, dbając o należyte wykorzystanie przewidzianych przez prawo środków dla ochrony uzasadnionych interesów jednostki organizacyjnej.

Radca prawny, bez względu na sposób wykonywania zawodu ma przy tym zawodowy i korporacyjny obowiązek prowadzenia sprawy z urzędu.

Nadto podkreślić należy, że to sąd w trybie art. 117 § 4 kodeksu postępowania cywilnego decyduje o uwzględnieniu wniosku strony o ustanowienie dla niej radcy prawnego określonego w § 1 tego przepisu (w sprawach objętych treścią tej ustawy). Ustanowienie przez sąd radcy prawnego powoduje powstanie obowiązków i uprawnień właściwej okręgowej izby radców prawnych w zakresie wyznaczenia konkretnej osoby pełnomocnika z urzędu (art. 117 § 1 k.p.c.). Sposób wyznaczania radcy prawnego do prowadzenia spraw z urzędu określa stosowna uchwała Krajowej Rady Radców Prawnych.

Także w przypadku udzielenia substytucji na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 ustawy o radcach prawnych, pomoc prawną świadczy radca prawny, któremu udzielono substytucji, a nie radca prawny zastępowany.

Podobnie zgodnie z art. 254 § 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi rozpoznawanie wniosków o przyznanie prawa pomocy należy do wojewódzkiego sądu administracyjnego, w którym sprawa ma się toczyć lub już się toczy. Nie ma przy tym znaczenia, czy sąd zleca świadczenie pomocy prawnej z urzędu bezpośrednio, czy pośrednio (w trybie art. 253 tej ustawy z udziałem okręgowej rady adwokackiej).

Jednocześnie rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.) reguluje szczegółowe zasady ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (przepis § 1 pkt 3).

W § 15 pkt 2 cytowanego rozporządzenia określono, iż koszty nieopłaconej pomocy prawnej ponoszone przez Skarb Państwa obejmują m.in. niezbędne, udokumentowane wydatki radcy prawnego.

Analiza przytoczonych wyżej przepisów jednoznacznie wskazuje zatem, iż pomocy prawnej z urzędu, na zlecenie sądu, udziela osobiście radca prawny (a nie spółka, kancelaria radcy prawnego...), ewentualnie wyznaczony przez niego zastępca, po udzieleniu substytucji. Na podkreślenie zasługuje także fakt, iż wykonywanie zawodu radcy prawnego jest nieodłącznie związane z osobistą odpowiedzialnością (dyscyplinarną, cywilną...).

Ustawodawca w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) wyróżnia jako osobne źródło przychodów działalność wykonywaną osobiście.

W świetle treści art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Biorąc pod uwagę powyższe, przychody radców prawnych z tytułu świadczenia pomocy prawnej z urzędu na zlecenie sądu, należy kwalifikować do przychodów o których mowa w powołanym wyżej art. 13 pkt 6 w związku art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy przy tym podkreślić, że na gruncie prawa podatkowego nie ma przeszkód, aby osoby prowadzące działalność gospodarczą, równocześnie wykonywały określone czynności na zlecenie sądu i osiągały z tego tytułu przychody, których mowa w art. 13 pkt 6 powoływanej ustawy. Przychody z tego tytułu są zawsze przychodami z działalności wykonywanej osobiście, nie tracą one bowiem osobistego charakteru świadczenia usług.

Mając na uwadze powyższe uregulowania oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny należy stwierdzić, iż przychody z tytułu świadczenia usług prawniczych na zlecenie sądu będą zawsze traktowane jako przychody z działalności wykonywanej osobiście i jako takie winny być obowiązkowo opodatkowane tylko za pośrednictwem płatnika. Wobec tego Wnioskodawca nie może zaliczyć tego uzyskanego dochodu do dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Konsekwencją takiej klasyfikacji przychodu, jest spoczywający na sądzie obowiązek płatnika, określony w art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z treścią tego przepisu płatnik był obowiązany pobierać zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 19% należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz pomniejszonej o składki potrącone przez płatnika w danym miesiącu na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b).

Na podstawie art. 42 ust. 1 powoływanej ustawy, płatnik ma (w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu w którym zaliczkę pobrano) obowiązek przekazania pobranej zaliczki na rachunek urzędu skarbowego właściwego według siedziby płatnika. W terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, płatnik ma obowiązek przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania podatnika, imienne informacje o wysokości dochodu na formularzu PIT- 11/8B. Jednocześnie, osiągający przedmiotowe dochody podatnicy są obowiązani wykazać je, łącznie z dochodami uzyskanymi z innych źródeł, w składanym do dnia 30 kwietnia następnego roku zeznaniu rocznym i do obliczenia należnego podatku dochodowego, zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. według obowiązującej w danym roku skali podatkowej.

Reasumując dochód z tytułu świadczenia pomocy prawnej z urzędu jest dochodem z działalności wykonywanej osobiście i tylko z tego tytułu jest opodatkowany. Nie może więc być mowy o podwójnym opodatkowaniu.

Podatek dochodowy od uzyskiwanego wynagrodzenia z tytułu świadczenia pomocy prawnej z urzędu powinien być odprowadzany przez sąd jako płatnika.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.