IPPB1/415-1331/13-6/ES

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 23 grudnia 2013 r. (data wpływu 27 grudnia 2013 r.) oraz uzupełnieniu wniosku z dnia 24 marca 2014 r. (data wpływu 26 marca 2014 r.) uzupełniającym braki formalne na wezwanie Nr IPPB1/415-1331/13-2/ES z dnia 13 marca 2014 r. (data nadania 13 marca 2014 r., data doręczenia 17 marca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych, jakie dla wspólnika spółki osobowej powstaną w związku z wygaśnięciem zobowiązań wskutek konfuzji - jest prawidłowe.

W dniu 27 grudnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych, jakie dla wspólnika spółki osobowej powstaną w związku z wygaśnięciem zobowiązań wskutek konfuzji.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną posiadającą miejsce zamieszkania na terytorium Polski, podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Wnioskodawca jest bezpośrednim lub pośrednim właścicielem udziałów i akcji polskich spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółek komandytowo-akcyjnych. Obecnie planowana jest szersza restrukturyzacja grupy kapitałowej Wnioskodawcy zmierzająca do uproszenia struktury i zmniejszenia ilości podmiotów w grupie. W efekcie planowanych działań restrukturyzacyjnych większość aktywów spółek tworzących grupę kapitałową Wnioskodawcy, w tym środki pieniężne, wierzytelności pożyczkowe, ogół praw i obowiązków polskiej spółki osobowej i/lub udziały polskiej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przeniesione zostaną do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, której Wnioskodawca jest obecnie wspólnikiem (dalej "Sp. z o.o."). Na tym etapie restrukturyzacji planowane jest przekształcenie Sp. z o.o. w Spółkę jawną (dalej "Spółka osobowa").

Ewentualne przyszłe zakończenie bytu prawnego spółki powstałej z przekształcenia Sp. z o.o. dokonane będzie w drodze jej rozwiązania bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego. Na moment rozwiązania Spółki osobowej jej majątek będą stanowić m.in. wierzytelności (wraz z należnymi odsetkami) z tytułu pożyczek udzielonych na rzecz Wnioskodawcy, wierzytelności (wraz z należnymi odsetkami) z tytułu pożyczek udzielonych na rzecz podmiotów trzecich oraz udziały w spółkach kapitałowych. Ustanie Spółki osobowej nastąpi na mocy jednomyślnej uchwały wszystkich jej wspólników. W wyniku powyższego, działalność Spółki osobowej zostanie zakończona, a cały majątek Spółki osobowej zostanie podzielony pomiędzy wspólników, zgodnie z postanowieniami umowy Spółki osobowej. Sposób podziału majątku zostanie określony w uchwale wspólników Spółki osobowej.

W ramach podziału majątku Spółki osobowej, na rzecz Wnioskodawcy zostaną wydane wierzytelności z tytułu pożyczek i odsetek od tych pożyczek oraz udziały w spółkach kapitałowych. Przedmiotowe wierzytelności pożyczkowe nabyte zostaną przez Sp. z o.o. przed przekształceniem jej w Spółkę osobową w wyniku przeprowadzanego procesu restrukturyzacji grupy. Są to wierzytelności z tytułu pożyczek udzielanych przez inne spółki z grupy w toku ich działalności gospodarczej.

Część z pośród przedmiotowych wierzytelności powstanie w związku z pożyczkami udzielonymi innym podmiotom w grupie a część w związku z pożyczkami na rzecz Wnioskodawcy i drugiego wspólnika. Uchwała o rozwiązaniu Spółki osobowej przewidywać będzie, że wierzytelności pożyczkowe na rzecz spółek z grupy oraz udziały przejmowane będą przez wspólników zgodnie z ich udziałem w zyskach Spółki osobowej, natomiast wierzytelności z tytułu pożyczek na rzecz wspólników przypadną wspólnikom tak aby każdy z nich objął wierzytelność wobec samego siebie.

W związku z powyższym, z rozwiązaniem Spółki osobowej dojdzie do wygaśnięcia zobowiązań Wnioskodawcy wobec Spółki osobowej w odniesieniu do pożyczek udzielonych na rzecz Wnioskodawcy poprzez tzw. konfuzję (confusio), instytucję prawa cywilnego, powodującą wygaśnięcie prawa podmiotowego (wierzytelności Spółki osobowej wobec Wnioskodawcy) na skutek połączenia w rękach tej samej osoby (Wnioskodawcy) prawa (wierzytelności Spółki osobowej wobec Wnioskodawcy) i korelatywnie sprzężonego z nim obowiązku (zobowiązania Wnioskodawcy wobec Spółki osobowej).

Wnioskodawca pismem z dnia 24 marca 2014 r. (data wpływu 26 marca 2014 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie, doprecyzował opis zdarzenia przyszłego poprzez wskazanie, że:

Spółka osobowa będzie kontynuatorem działalności prowadzonej wcześniej przez Sp. z o.o., pełniąc funkcję podmiotu holdingowego i finansowego w grupie. W konsekwencji, Spółka osobowa prowadzić będzie działalność firm centralnych (head offices) i holdingów, z wyłączeniem holdingów finansowych, w ramach której będzie mogła m.in. rozporządzać akcjami, udziałami, papierami wartościowymi oraz wierzytelnościami. W ramach prowadzonej działalności Spółka osobowa będzie mogła zbywać i nabywać wierzytelności, akcje, udziały, certyfikaty inwestycyjne, jak również udzielać pożyczek.

Udziały w spółkach kapitałowych, nabyte zostaną przez Sp. z o.o., jako wkład na podwyższenie kapitału zakładowego. Przedmiotem aportów, w ramach których Sp. z o.o. nabędzie przedmiotowe udziały w spółkach kapitałowych, będą każdorazowo pakiet albo dający jej bezwzględną większość praw głosu, albo zwiększający już posiadaną większość w spółce, której udziały będą przedmiotem aportu.

Wnioskodawca zadając pytanie nr 2 we wniosku, w celu jego doprecyzowania, chciał uzyskać odpowiedź na następujące pytanie: W jaki sposób Wnioskodawca powinien ustalić koszt nabycia udziałów w spółkach kapitałowych w przypadku przyszłego odpłatnego ich zbycia.

W ocenie Wnioskodawcy, w przypadku ewentualnego przyszłego, odpłatnego zbycia udziałów w spółkach kapitałowych, otrzymanych tytułem rozwiązania Spółki osobowej, Wnioskodawca powinien ustalić koszt uzyskania przychodu w wysokości wartości tych udziałów, wykazywanych przez Sp. z o.o, dla celów podatkowych, przed jej przekształceniem w Spółkę osobową. Innymi słowy, zdaniem Wnioskodawcy, w razie odpłatnego zbycia tych udziałów, Wnioskodawca będzie uprawniony do rozpoznania kosztu uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia w takiej wysokości, w jakiej wykazałaby ten koszt Sp. z o.o.

W zakresie przedstawionej argumentacji przez Wnioskodawcę w uzasadnieniu do pytania nr 2 wniosku, w ocenie Wnioskodawcy pozostaje ona adekwatna do przeformułowanego pytania i przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy otrzymanie przez Wnioskodawcę, jako wspólnika Spółki osobowej, wierzytelności (wraz z należnymi odsetkami) z tytułu pożyczek udzielonych na rzecz Wnioskodawcy, wierzytelności (wraz z należnymi odsetkami) z tytułu pożyczek udzielonych na rzecz podmiotów trzecich oraz udziałów w spółkach kapitałowych w związku z zakończeniem działalności Spółki osobowej poprzez jej rozwiązanie bez przeprowadzenia procedury likwidacji będzie skutkowało powstaniem po jego stronie przychodu podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

2. W jaki sposób Wnioskodawca powinien ustalić koszt nabycia udziałów w spółkach kapitałowych w przypadku przyszłego odpłatnego ich zbycia.

3. Czy wygaśnięcie w wyniku konfuzji w związku z zakończeniem działalności Spółki osobowej zobowiązania Wnioskodawcy wobec Spółki osobowej z tytułu pożyczek udzielonych Wnioskodawcy nie spowoduje powstania dla Wnioskodawcy przychodu podatkowego na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

4. Czy w przypadku spłaty przez dłużnika całości lub części wierzytelności pożyczkowych wobec podmiotów trzecich otrzymanych przez Wnioskodawcę w związku z zakończeniem działalności Spółki osobowej poprzez jej rozwiązanie bez przeprowadzenia procedury likwidacji będzie skutkowało powstaniem po jego stronie przychodu podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

5. W przypadku uznania stanowiska Wnioskodawcy dotyczącego pytania 4 za nieprawidłowe, w jaki sposób Wnioskodawca powinien ustalić dochód do opodatkowania w przypadku spłaty przez dłużnika całości lub części wierzytelności pożyczkowych.

Odpowiedź na pytanie Nr 3 stanowi przedmiot niniejszej interpretacji. Odpowiedź na pozostałe pytania zostanie udzielona odrębnie.

Zdaniem Wnioskodawcy wygaśnięcie w wyniku konfuzji zobowiązania Wnioskodawcy wobec Spółki osobowej z tytułu umów pożyczek i odsetek od tych pożyczek, w związku z zakończeniem działalności Spółki osobowej nie spowoduje powstania dla Wnioskodawcy przychodu podatkowego na gruncie ustawy o PIT.

Jak zostało to przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego, na skutek planowanego rozwiązania Spółki osobowej bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego Wnioskodawca otrzyma wierzytelności pożyczkowe wobec samego siebie.

W konsekwencji, ten sam podmiot - w analizowanym przypadku Wnioskodawcy - stanie się jednocześnie dłużnikiem i wierzycielem tego samego stosunku zobowiązaniowego. Taka sytuacja będzie prowadzić do konfuzji, która w doktrynie prawa cywilnego jest wprost zaliczana do zdarzeń powodujących wygaśnięcie zobowiązania bez zaspokojenia wierzyciela (np. T. Henclewski;: "Instytucja konfuzji w polskim prawie cywilnym"; ABC nr 137831; komentarz praktyczny; Lex online).

Stanowi więc ona przypadek wygaśnięcia stosunku prawnego (zobowiązaniowego) pomimo braku spełnienia przez dłużnika świadczenia.

Z uwagi na fakt ze przepisy ustawy o PIT nie odnoszą się wprost do instytucji konfuzji należności i zobowiązań, przedmiotowe zdarzenie przyszłe należy przeanalizować w oparciu o zasady ogólne, z uwzględnieniem rozwiązań wypracowanych przez praktykę, doktrynę prawa cywilnego oraz prawa podatkowego.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art.: 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W doktrynie prawa podatkowego ugruntowało się pojęcie przychodu jako wszelkie przysporzenie o charakterze trwałym. O zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów podatkowych decyduje zatem definitywny charakter tego przysporzenia w takim sensie, że w sposób ostateczny powiększa ono aktywa danej osoby ergo powoduje rzeczywisty wzrost jej majątku (co potwierdzają także organy skarbowe, np. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z:E dnia 10 października 2013 r.; nr IPPB3/423-734/10-7/13/S/GJ). Organy podatkowe potwierdzają bezsporność tej zasady (np. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 24 września 2013 r.; nr IBPBI/1/415-631/13/KB).

W ocenie Wnioskodawcy, konfuzja na skutek otrzymania majątku polikwidacyjnego Spółki osobowej nie będzie wiązać się z uzyskaniem dla Wnioskodawcy jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego lub otrzymaniem przez Wnioskodawcę realnych, określonych wartości w sensie ekonomicznym. Przede wszystkim, w wyniku konfuzji dojdzie do połączenia w jednej osobie wierzyciela i dłużnika a co za tym idzie do zespolenia długu wobec Spółki osobowej oraz wierzytelności Spółki osobowej. Wnioskodawca nie uzyska jednak z tego tytułu żadnej wymiernej korzyści.

Tym samym podkreślenia wymaga fakt że nie zostanie spełniona podstawowa przesłanka powstania przychodu na gruncie ustawy o PIT, tj. zaistnienie przysporzenia majątkowego o charakterze definitywnym.

W ocenie Wnioskodawcy, w przedstawionych okolicznościach nie znajdzie zastosowania także art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, w części w jakiej stanowi o otrzymaniu świadczeń w naturze oraz innych nieodpłatnych świadczeń. Zdaniem Wnioskodawcy, nie dojdzie w przedstawionym zdarzeniu przyszłym do nieodpłatnego lub częściowo odpłatnego świadczenia, gdyż, jak zostało to już wskazane powyżej, nie powstanie jakiekolwiek przysporzenie majątkowe dla Wnioskodawcy.

Ponadto, w związku ze zdarzeniem przyszłym opisanym w niniejszym wniosku, nie można mówić także o powstaniu przychodu z tytułu umorzenia zobowiązania, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem, przychodem z działalności gospodarczej jest również wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 3 pkt 6 ustawy o PIT, w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy.

Jak wynika z ww. przepisu, przychód może powstać tylko w przypadku:

Należy zauważyć, że w przypadku wskazanym w opisie zdarzenia przyszłego, nie dojdzie do przedawnienia, o którym mowa w art. 117 i 118 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm., dalej jako "Kodeks cywilny"), jako że do momentu wydania wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy nie upłynie okres niezbędny do przedawnienia przedmiotowego zobowiązania.

Ponadto nie będzie miało również miejsce umorzenie zobowiązania Wnioskodawcy.

Przepisy prawa podatkowego nie definiują pojęcia "umorzenie zobowiązania", natomiast w doktrynie prawa cywilnego umorzenie zobowiązania może nastąpić w drodze:

* potrącenia,

* (odnowienia) nowacji,

* zwolnienia z długu.

Instytucja potrącenia została uregulowana w art. 498 Kodeksu cywilnego. Zgodnie ze wskazanym przepisem, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Zgodnie z art. 499 Kodeksu cywilnego, potrącenia dokonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie, Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe.

Instytucja nowacji uregulowana została w przepisie art. 506 § 1 Kodeksu cywilnego. Na podstawie tą regulacji, jeżeli w celu umorzenia zobowiązania dłużnik zobowiązuje się za zgodą wierzyciela spełnić inne świadczenie albo nawet to samo świadczenie, lecz z innej podstawy prawnej, zobowiązanie dotychczasowe wygasa.

Zwolnienie z długu jest natomiast uregulowane w art. 506 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Do skutecznego zwolnienia z długu konieczne jest, aby wierzyciel złożył oświadczenie woli o zwolnieniu a dłużnik potwierdził przyjęcie zwolnienia, tak więc zwolnienie z długu stanowi umowę wierzyciela z dłużnikiem.

W sytuacji przedstawionej w zdarzeniu przyszłym, gdzie dochodzi do konfuzji (połączenie się w jednej osobie wierzyciela i dłużnika), wygaśnięcie zobowiązania następuje nie na podstawie umowy, czy też jakiejkolwiek innego działania w celu umorzenia zobowiązania, a z mocy samego prawa. W konsekwencji w opisanym przypadku nie dojdzie do umorzenia zobowiązania Wnioskodawcy w rozumieniu art. 14 ust. 2 pkt 6 Ustawy PIT i po stronie podatnika nie powstanie przychód do opodatkowania.

Potwierdzeniem prawidłowości przedstawionego stanowiska Wnioskodawcy jest m.in.:

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 8 marca 2013 r., (nr ITPB1/415-1302b/12/MR),

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 8 kwietnia 2013 r. (nr ITPB1/415-50/13/WM),

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 21 maja 2013 r. (nr IPPB1/415-291/13-2/EC),

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 10 października 2013 r. (nr ILPB1/415-809/13-3/IM).

Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy, wygaśnięcie w wyniku konfuzji zobowiązania Wnioskodawcy wobec Spółki osobowej z tytułu umów pożyczek i odsetek od tych pożyczki, z tytułu nabycia przez Wnioskodawcę tych wierzytelności w związku z zakończeniem działalności Spółki osobowej nie spowoduje powstania dla Wnioskodawcy przychodu podatkowego na gruncie ustawy o PIT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienie prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.