IPPB1/415-121/11-4/JB - Opodatkowanie wynagrodzenia otrzymywanego od sądów z tytułu obrony z urzędu w ramach wykonywanego zawodu adwokata.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 30 grudnia 2010 r. (data wpływu 4 lutego 2011 r.) oraz piśmie z dnia 5 maja 2011 r. (data nadania 5 maja 2011 r., data wpływu 9 maja 2011 r.) uzupełniającym braki formalne na wezwanie Nr IPPB1/415-121/11-2/JB z dnia 20 kwietnia 2011 r. (data doręczenia 2 maja 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kwalifikacji przychodów z tytułu świadczenia usług adwokackich z urzędu - jest nieprawidłowe.

W dniu 4 lutego 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kwalifikacji przychodów z tytułu świadczenia usług adwokackich z urzędu.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje.

Wnioskodawca od 1 maja 2009 r. prowadzi działalność gospodarczą, z miejscem wykonywania tej działalności na podstawie zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej wydanej przez Prezydenta Miasta z dnia 9 kwietnia 2009 r. Od początku prowadzonej działalności gospodarczej, a więc zarówno w 2009 r., jak również w całym 2010 r., aż do chwili obecnej, jedynymi przychodami uzyskanymi przez Wnioskodawcę były wynagrodzenia za zlecone przez sądy zastępstwa procesowe z urzędu.

Wynagrodzenia te sądy wypłaciły na podstawie wystawionych przez Wnioskodawcę faktur VAT, zawierających dane Jego indywidualnej kancelarii adwokackiej.

Od wynagrodzeń tych sądy, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o p.d.o.f., naliczyły i odprowadziły zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, traktując wypłacone wynagrodzenia jako przychody z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 13 pkt 6 ustawy o p.d.o.f.

Rozróżnienie źródeł przychodów (z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 13 pkt 6 ustawy o p.d.o.f., czy też z pozarolniczej działalności gospodarczej, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 przedmiotowej ustawy nie jest w przypadku Wnioskodawcy zabiegiem nieistotnym, bowiem stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o p.d.o.f. dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym, a jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W związku z kwalifikowaniem wynagrodzeń za pomoc prawną świadczoną z urzędu do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, działalność gospodarcza prowadzona przez Wnioskodawcę w formie (indywidualnej) kancelarii adwokackiej, dzięki której Wnioskodawca może wykonywać zawód adwokata i wykonywać czynności obrońcy z urzędu generuje wyłącznie koszty i w konsekwencji straty (strata za 2009 r. 6 696,55 zł strata za 2010 r. 9 97651 zł)

Wnioskodawca podkreśla, że limitowane koszty uzyskania przychodu (20% w odniesieniu do przychodów określonych w art. 13 pkt 6 ustawy o p.d.o.f.) nie odpowiadają w przypadku Wnioskodawcy rzeczywistym kosztom uzyskania wynagrodzenia za pomoc prawną świadczoną z urzędu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wynagrodzenia otrzymywane od sądów z tytułu obrony z urzędu w ramach wykonywanego przez Wnioskodawcę zawodu adwokata, w formie (indywidualnej) kancelarii adwokackiej, stanowią przychody z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 13 pkt 6 ustawy o p.d.o.f., czy tez z pozarolniczej działalności gospodarczej o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 przedmiotowej ustawy.

Zdaniem Wnioskodawcy kwalifikowanie przychodów uzyskiwanych za pomoc prawną świadczoną z urzędu jako przychody z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 13 pkt 6 ustawy o p.d.o.f. jest nie do pogodzenia z zasadami regulującymi wykonywanie zawodu adwokata, a mianowicie z przepisami art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (Dz. U. Nr 16, poz. 124, z późn. zm.), które stanowią, że adwokat nie może wykonywać zawodu w innej formie organizacyjno - prawnej niż wybrana przez niego spośród form określonych w tymże przepisie (w kancelarii adwokackiej, w zespole adwokackim oraz w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej).

Świadczenie pomocy prawnej poza tą formą nie mogłoby być traktowane jako wykonywanie zawodu adwokata, w konsekwencji zaś osoba taka nie mogłaby również świadczyć pomocy z urzędu. W przypadku kwalifikowania wynagrodzeń za pomoc prawną świadczoną z urzędu do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, działalność gospodarcza prowadzona przez Wnioskodawcę w formie (indywidualnej) kancelarii adwokackiej, dzięki której Wnioskodawca może wykonywać zawód adwokata i wykonywać czynności obrońcy z urzędu, generować będzie wyłącznie koszty iw konsekwencji straty.

Wobec powyższego Wnioskodawca uważa, że przychody osiągane przeze mnie z tytułu wynagrodzeń wypłacanych przez sądy za świadczone usługi adwokackie z urzędu, należy traktować jako przychody, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o p.d.o.f., tj. przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje.

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) wśród źródeł przychodów określonych w art. 10 ust. 1 wymienia m.in.:

* działalność wykonywaną osobiście (art. 10 ust. 1 pkt 2),

* pozarolniczą działalność gospodarczą (art. 10 ust. 1 pkt 3).

W myśl definicji zawartej w art. 5a pkt 6 powołanej ustawy pozarolnicza działalność gospodarcza to działalność zarobkowa:

Katalog przychodów, które należy zaliczyć do przychodów z działalności wykonywanej osobiście określony został w art. 13 ww. ustawy.

Zgodnie z art. 13 pkt 6 ww. ustawy za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Z treści powyższego przepisu wynika, że warunkiem uznania świadczeń otrzymanych przez osobę wykonującą czynność zleconą przez sąd za przychód z działalności wykonywanej osobiście jest aby uprawnienie podmiotu zlecającego wykonanie takiej czynności wynikało z przepisów prawa.

Świadczenie pomocy prawnej z urzędu regulują przepisy ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.), ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.), ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 146, poz. 1118 z późn. zm.), ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 z późn. zm.).

Jak wynika z treści art. 86 powołanej wyżej ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz art. 34 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, strony mogą działać przed sądem osobiście lub przez pełnomocnika.

Pełnomocnikiem może być w szczególności adwokat lub radca prawny (art. 87 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, art. 35 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy - Prawo o adwokaturze zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami.

Natomiast stosownie do treści art. 21 ust. 3 ww. ustawy adwokat świadczy pomoc prawną z urzędu w okręgu sądu rejonowego, w którym wyznaczył swoją siedzibę zawodową.

W myśl art. 25 ust. 3 tej ustawy w wypadku gdy adwokat prowadzący sprawę nie może wziąć osobiście udziału w rozprawie lub wykonać osobiście poszczególnych czynności w sprawie, może on udzielić substytucji.

Nadto podkreślić należy, że to sąd w trybie art. 117 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego decyduje o uwzględnieniu wniosku strony o ustanowienie dla niej adwokata określonego w § 1 tego przepisu (w sprawach objętych treścią tej ustawy).

Podobnie zgodnie z art. 254 § 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi rozpoznawanie wniosków o przyznanie prawa pomocy należy do wojewódzkiego sądu administracyjnego, w którym sprawa ma się toczyć lub już się toczy. Nie ma przy tym znaczenia, czy sąd zleca świadczenie pomocy prawnej z urzędu bezpośrednio, czy pośrednio (w trybie art. 253 tej ustawy z udziałem okręgowej rady adwokackiej).

Jednocześnie Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.) reguluje szczegółowe zasady ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu (przepis § 1 pkt 3).

Z kolei w § 19 pkt 2 cytowanego rozporządzenia określono, iż koszty nieopłaconej pomocy prawnej ponoszone przez Skarb Państwa obejmują m.in. niezbędne, udokumentowane wydatki adwokata.

Analiza przytoczonych wyżej przepisów jednoznacznie wskazuje zatem, iż pomocy prawnej z urzędu, na zlecenie sądu, udziela osobiście adwokat, ewentualnie wyznaczony przez niego zastępca, po udzieleniu substytucji.

Na podkreślenie zasługuje także fakt, iż wykonywanie zawodu adwokata jest nieodłącznie związane z osobistą odpowiedzialnością (dyscyplinarną, cywilną).

Ustawodawca w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyróżnia jako osobne źródło przychodów działalność wykonywaną osobiście.

Za przychody z działalności wykonywanej osobiście - stosownie do treści art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uważa się m.in. przychody osób, którym sąd na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności.

Biorąc pod uwagę powyższe, przychód adwokata z tytułu świadczenia pomocy prawnej z urzędu na zlecenie sądu jest przychodem z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 6 w związku art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem nie może stanowić przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Reasumując, przychody uzyskiwane przez Wnioskodawcę z tytułu świadczenia usług adwokackich na zlecenie sądu będą zawsze traktowane jako przychody z działalności wykonywanej osobiście i jako takie winny być opodatkowane tylko za pośrednictwem płatnika. Wobec tego Wnioskodawca nie może zaliczyć uzyskanego z tego tytułu dochodu do dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1Maja 10, 09-402 Płock.