IPB1-4407/127/07/I - Uzyskanie zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w terminie 25 dni od daty złożenia rozliczenia przy wystąpieniu płatności z kontrahentem w formie potrąceń wzajemnych wierzytelności.

Na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz art. 4 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 217, poz. 1590) po ponownym rozpatrzeniu, w związku z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 10 maja 2007 r., sygn. akt III SA /Gl 216/07, zażalenia z dnia 7 kwietnia 2005 r., znak: PK/EF/163/2005 złożonego przez Spółkę Akcyjną na postanowienie Naczelnika Pierwszego Śląskiego Urzędu Skarbowego w Sosnowcu z dnia 31 marca 2005 r., znak: PSUS/PPOI-443/84/05/JJ stanowiące interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej prawa do uzyskania zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w terminie 25 dni od daty złożenia rozliczenia przy wystąpieniu płatności z kontrahentem w formie potrąceń wzajemnych wierzytelności, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

- zmienia zaskarżone postanowienie organu pierwszej instancji w ten sposób, iż uznaje stanowisko Spółki Akcyjnej przedstawione we wniosku z dnia 17 lutego 2005 r., znak: PK/EF/77/2005., za prawidłowe.

Wnioskiem z dnia 17 lutego 2005 r., znak: PK/EF/77/2005 Spółka Akcyjna zwróciła się do Naczelnika Pierwszego Śląskiego Urzędu Skarbowego w Sosnowcu o udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów art. 87 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), w szczególności o udzielenie informacji, czy do zwrotu różnicy podatku VAT w terminie 25 dni od dnia złożenia rozliczenia jest uprawniony podatnik, który złoży wniosek o wcześniejszy zwrot, a kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji wynikają z faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone wystawcy faktury przelewami bankowymi oraz poprzez potrącenie wzajemnych wierzytelności (potocznie: kompensatę).

Opisując stan faktyczny Spółka wskazała, że kupuje od J. węgiel, a sprzedaje jej maszyny, sprzęt górniczy i materiały do produkcji. Do Z. oraz do K. dostarcza węgiel a kupuje od K. koks na eksport. Sprzedaż po obu stronach transakcji dokumentowana jest fakturami VAT. W takim układzie gospodarczym obie firmy są wobec siebie zarówno dłużnikami jak i wierzycielami. Zamiast uiszczać wzajemnie należne pretensje pieniężne, kontrahenci rozliczają się w drodze dokonywania dwustronnych potrąceń wzajemnych wierzytelności, co nie angażuje zbędnie środków pieniężnych, upraszcza rozliczenie oraz pozwala uniknąć kosztów związanych z obrotem bankowym. Obok potrąceń dokonuje się także zapłat przelewami bankowymi.

Spółka stwierdziła również, że stosowane pomiędzy firmami sposoby rozliczeń zgodne są z obowiązującymi przepisami, a zwłaszcza z art. 498 i niżej Kodeksu cywilnego i potwierdzają je również obowiązujące ustalenia dwustronne.

Przedstawiając własne stanowisko w sprawie Spółka powołując się na art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług stwierdziła, że przepis ten statuuje obowiązek dokonywania i przyjmowania przez przedsiębiorstwo płatności za pośrednictwem rachunku bankowego, jeżeli płatność jest realizowana w ramach jednorazowej transakcji gospodarczej przekraczającej równowartość w złotych 15 tys. Euro. Spółka stwierdziła, że ustawa podatkowa nie zawiera definicji, ani jakichkolwiek ograniczeń, co do formy "zapłaty w całości". Ograniczenia takie nie wynikają także z wykładni historycznej ani celowościowej cyt. przepisu. Zatem określenie to należy interpretować w kategoriach zachowań cywilnoprawnych. Polskie prawo zna różne sposoby wygaśnięcia zobowiązania, które łączy z zaspokojeniem wierzyciela. Nie ma przeszkód do uznania, że formą zapłaty może być także potrącenie. Zgodnie z art. 498 § 2 k.c. potrącenie wierzytelności daje skutek w postaci wzajemnego ich umorzenia do wysokości niższej, jest więc sposobem wykonania zobowiązania.

Na gruncie przepisów cywilnoprawnych zapłata pieniędzy gotówką lub przelewem bankowym, w sytuacji objętej dyspozycją art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, jest równoprawnym sposobem wykonania zobowiązania. Zdaniem Spółki gdyby zamiarem ustawodawcy było wprowadzenie obowiązku regulowania wszystkich należności wyłącznie za pośrednictwem rachunku bankowego w formie przepływów pieniężnych wówczas zastrzegłby to bezpośrednio w ustawie. Dla dodatkowego podbudowania swego stanowiska Spółka przedstawiła ponadto argumenty natury historyczno - systemowej odnoszące się do art. 87 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług.

W konsekwencji powyższego, przedstawiając własne stanowisko, stwierdziła, że rozliczenie w całości faktur dokumentujących kwoty należności, z których wynikają kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji, poprzez zapłatę ich przelewem bankowym na rachunek wystawcy faktury oraz poprzez potrącenie wzajemnych należności i zobowiązań z wystawcą faktury, wyczerpuje znamiona przepisu art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy podatkowej.

W tej sytuacji (zdaniem Spółki) zaistnienie zdarzeń gospodarczych opisanych powyżej (rozliczenie stron przez wzajemne potrącenia) uprawnia podatnika do ubiegania się o zwrot różnicy podatku w ciągu 25 dni od dnia złożenia rozliczenia.

Postanowieniem z dnia 31 marca 2005 r., znak: PSUS/PPOI-443/84/05/JJ Naczelnik Pierwszego Śląskiego Urzędu Skarbowego w Sosnowcu uznał za nieprawidłowe stanowisko podatnika w sprawie będącej przedmiotem wniosku. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ pierwszej instancji stwierdził, iż wzajemne potrącenia nie spełniają przesłanki bezpośredniości zapłaty.

Na powyższe postanowienie Spółka złożyła zażalenie z dnia 7 kwietnia 2005 r., znak: PK/EF/163/2005, w którym wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i orzeczenie co do istoty sprawy.

W wyniku rozpatrzenia ww. zażalenia, decyzją z dnia 21 lipca 2005 r., znak: PPB1-4407/I/17/2005 Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach zmienił zaskarżone postanowienie w ten sposób, iż uznał stanowisko podatnika przedstawione we wniosku z dnia 17 lutego 2005 r., znak: PK/EF/77/2005, tj. że rozliczenie w całości faktur dokumentujących kwoty należności, z których wynikają kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji, poprzez zapłatę ich przelewem bankowym na rachunek wystawcy faktury oraz poprzez potrącenie wzajemnych należności i zobowiązań z wystawcą faktury, (a więc z uwzględnieniem przepisów art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej - Dz. U. Nr 173, poz. 1807, z późn. zm.) wyczerpuje znamiona przepisu art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), za prawidłowe.

W uzasadnieniu decyzji dodatkowo wskazano, że jeżeli płatność wynikająca z jednorazowej transakcji przekracza 15.000 euro, to bezwzględnie należy dokonać tej zapłaty za pośrednictwem rachunku bankowego.

Na ww. decyzję organu odwoławczego Spółka złożyła skargę z dnia 19 sierpnia 2005 r., do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach.

Wyrokiem z dnia 10 maja 2007 r., sygn. akt III SA/Gl 216/07, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach (data wpływu do tut. organu prawomocnego wyroku 23 sierpień 2007 r.) uchylił ww. decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 21 lipca 2005 r. Nr PPB1-4407/I/17/2005.

W przedmiotowym wyroku Sąd wskazał, iż kwestię sporną stanowi możliwość uzyskania zwrotu różnicy podatku - na podstawie art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) - w terminie 25 dni, jeżeli kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji, wynikające z faktur dokumentujących nabycie towarów, zostały w całości zapłacone wystawcy faktury przelewami bankowymi oraz poprzez potrącenie wzajemnych wierzytelności. Powołując się na wym. wyżej przepis art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy, zgodnie z którym na umotywowany wniosek podatnika złożony wraz z deklaracją podatkową urząd skarbowy jest zobowiązany zwrócić różnicę podatku, o której mowa w ust. 2, w terminie 25 dni, (...), licząc od dnia złożenia rozliczenia, jeżeli kwoty podatku naliczonego, wykazane w deklaracji podatkowej, wynikają, m.in. z faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone bezpośrednio podatnikowi będącemu wystawcą faktury, z uwzględnieniem:

Sąd stwierdził, iż treść tego przepisu wskazuje, iż intencją ustawodawcy było związanie możliwości otrzymania zwrotu różnicy podatku w terminie 25 dni od daty złożenia deklaracji podatkowej z okolicznością dokonania zapłaty należności z faktur zakupu bezpośrednio wystawcy faktury, z uwzględnieniem powołanych przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (wcześniej ustawy - Prawo działalności gospodarczej). Następnie powołał przepis art. 22 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, który stanowi, iż dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy, w każdym przypadku, gdy:

i stwierdził, iż nie ulega wątpliwości, że przepis ten ustanawia konieczność zapłaty za pośrednictwem rachunku bankowego należności za transakcję o wartości przekraczającej 15.000 euro, a zatem nie dopuszcza w takim przypadku zapłaty bezpośrednio w formie gotówkowej. Nie odnosi się natomiast, w ocenie Sądu, do zapłaty w formie potrącenia wzajemnych wierzytelności, którą reguluje art. 498 Kodeksu cywilnego.

Sąd podkreślił także, iż powołany przepis ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, ani żaden inny nie wyłącza możliwości stosowania w rozliczeniach między kontrahentami obrotu gospodarczego instytucji uregulowanych w Kodeksie cywilnym, w tym zapłaty w formie potrącenia wzajemnych wierzytelności.

Zdaniem Sądu wartość 15.000 euro, o jakiej mowa w art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi granicę zapłaty w formie gotówkowej i za pośrednictwem rachunku bankowego, a równocześnie nie ma żadnego wpływu na możliwość dokonywania wzajemnych kompensat wierzytelności.

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach po ponownym rozpatrzeniu zażalenia z dnia 7 kwietnia 2005 r. mając na uwadze ocenę prawną wyrażoną w wyroku Sądu, uznaje stanowisko Spółki, że rozliczenie w całości faktur dokumentujących kwoty należności, z których wynikają kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji, poprzez zapłatę ich przelewem bankowym na rachunek wystawcy faktury oraz poprzez potrącenie wzajemnych należności i zobowiązań z wystawcą faktury, wyczerpuje znamiona przepisu art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy podatkowej, a w konsekwencji, że rozliczenie stron poprzez wzajemne potrącenia uprawnia podatnika do ubiegania się o zwrot różnicy podatku w ciągu 25 dni od dnia złożenia rozliczenia, za prawidłowe.

Niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dacie złożenia wniosku.

W związku z powyższym orzeczono jak w sentencji decyzji.