IP-PP2-443-199/07-4/IK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 22 sierpnia 2007 r. (data wpływu 3 września 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku wystawienia faktur VAT oraz opodatkowania podatkiem VAT z tytułu świadczenia z urzędu pomocy prawnej - jest nieprawidłowe.

W dniu 3 września 2007 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku wystawienia faktur VAT oraz opodatkowania podatkiem VAT z tytułu świadczenia z urzędu pomocy prawnej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółkę partnerską tworzy dwóch wspólników, z których jeden wykonuje zawód adwokata drugi radcy prawnego. Sądy - wydziały cywilne oraz sądy administracyjne - ustanawiają dla danych stron procesu adwokata lub radcę prawnego z urzędu. Okręgowa Rada Adwokacka w X oraz Okręgowa Rada Radców Prawnych w X wyznacza konkretną osobę do sprawowania funkcji adwokata z urzędu dla strony wskazanej w postanowieniu Sądu o ustanowieniu adwokata z urzędu. W piśmie Y lub X znajduje się wskazanie, że adwokat lub radca prawny wykonuje zawód w spółce partnerskiej i określa nazwę oraz dane teleadresowe spółki. Postanowienie Sądu nigdy nie wskazuje konkretnego adwokata lub radcę. Czynności reprezentacji strony przed sądem adwokat lub radca wykonuje: - w sprawach cywilnych - na podstawie zgłoszenia się do sprawy w związku z wyznaczeniem go przez Y lub X - w sprawach przed sądami administracyjnymi - na podstawie pełnomocnictwa, które podpisuje klient, dla którego został ustanowiony adwokat lub radca prawny z urzędu. Sąd w orzeczeniu końcowym orzeka o przyznaniu adwokatowi lub radcy prawnemu wynagrodzenia z rachunku Skarbu Państwa za pomoc prawną świadczoną z urzędu. Wynagrodzenie to jest płatne z kasy Sądu według wysokości i zasad określonych w odrębnych przepisach. Wspólnicy Spółki nie prowadzą spraw karnych i nie są wyznaczani do udziału w tych sprawach w charakterze obrońcy z urzędu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy Spółka powinna wystawiać Sądowi fakturę VAT, w której jako podatnik określona jest Spółka partnerska, czy też fakturę powinien wystawić wspólnik spółki jako indywidualny podmiot, czy też w ogóle nie należy wystawiać faktury VAT.

Czy podatnikiem podatku VAT z tytułu pomocy prawnej świadczonej z urzędu jest Spółka partnerska, w ramach której wspólnik wykonuje zawód adwokata lub radcy prawnego czy też podatnikiem podatku VAT jest konkretny adwokat lub radca prawny.

W ocenie Wnioskodawcy fakturę VAT powinna wystawiać Spółka w ramach, której adwokat lub radca prawny wykonują zawód. Podatnikiem podatku VAT jest Spółka w ramach której wspólnicy wykonują zawód.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000, Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), źródłami przychodów są:

rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną praca nakładcza, emerytura lub renta;

Zgodnie z art. 5a pkt 6 u.p.d.o.f. pozarolnicza działalność gospodarcza - ustawodawca definiuje jako działalność zarobkową:

W konsekwencji przychody ze źródeł wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2, 4-9 nie są przy-chodami z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Artykuł 10 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.f. jako źródło przychodów wskazuje działalność wykonywaną osobiście. Art. 13 pkt 6 u.p.d.o.f. statuuje, iż za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.f., uważa się między innymi przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności.

W realiach więc pomocy prawnej świadczonej z urzędu przez adwokata lub radcę prawnego zasadniczą kwestią jest odpowiedź na pytanie czy sąd zleca tym osobom wykonanie czyn-ności reprezentacji klienta przed tymże sądem. Istotna jest też odpowiedź na pytanie czy adwokat, radca prawny może wykonywać te czynności niejako poza formą prawną, jaką wy-brał dla wykonywania zawodu adwokata, ergo czy działalność tożsama z działalnością wyko-

nywana w ramach spółki może być traktowana jako działalność wykonywana osobiście, czyIi nie w ramach działalności gospodarczej.

Zdaniem podatnika adwokat lub radca prawny świadczący pomoc prawną z urzędu nie jest osobą której sąd zlecił, na podstawie właściwych przepisów, wykonanie określonych czyn-ności, toteż uzyskany przez niego przychód ze świadczenia takiej pomocy nie stanowi przy-chodu z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 13 pkt 6 u.p.d.o.f.

Jak wynika z przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964, Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002, Nr 153, poz. 1270 z późn, zm.), strony mogą działać przed sądem osobiście lub przez pełnomocnika (art. 86 k.p.c., art. 34 p.p.s.a.). Pełnomocnikiem może być w szczególności adwokat lub radca prawny (art. 87 § 1 k.p.c., art. 35 p.p.s.a.). W pewnych sytuacjach procesowych udział adwokata lub radcy prawnego jest wymagany prawem (art. 871 § 1 k.p.c., art. 79, art. 80, art. 526 2 k.pk.) dlatego też strona nie może działać bez adwokata, a jeśli spełnia warunki Sąd obowiązany jest przyznać jej tzw. prawa ubogich. Stosownie do treści art. 117 k.p.c. sąd ustanawia dla strony adwokata lub radcę prawnego. W postępowaniu cywilnym i administracyjnym postanowienie o ustanowieniu adwokata z urzędu stanowi jedynie przyznanie samego prawa do adwokata z urzędu nie zaś ustanowienie konkretnego adwokata lub radcę. Konkretną osobę wyznacza właściwa jednostka samorządu zawodowego.

W postępowaniu cywilnym imiennie ustanowiony adwokat lub radca prawny może działać z chwilą zgłoszenia się do sprawy. W postępowaniu sądowo-administracyjnym postanowienie sądu oraz wyznaczenie adwokata lub radcy przez organ samorządu stanowi jedynie upraw-nienie strony do udzielenia pełnomocnictwa wyznaczonemu adwokatowi lub radcy prawnemu (art. 244 p.p.s.a.).

Po wyznaczeniu konkretnego adwokata lub radcy prawnego Sąd nie może podejmować żadnych decyzji, których skutkiem byłoby zwolnienie danego adwokata z pełnienia funkcji i wyznaczenie innego. Jedynie właściwa izba adwokacka lub izba radców prawnych mogą również decydować o zwolnieniu adwokata lub radcy prawnego od zastępowania strony w procesie (art. 117 i art. 119 § 2 k.p.c.).

Sytuacja prawna adwokata i radcy prawnego ustanowionych z urzędu nie różni się od sytuacji pełnomocnika z wyboru.

Z art. 29 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2002, Nr 123, poz. 1058 z późn. zm.), i art. 22 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U.

2002, Nr 123, poz. 1059 z późn. zm), wynika, że koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ponosi Skarb Państwa na zasadach określonych w drodze rozporządzenia przez Ministra Sprawiedliwości. Wynagrodzenie za pomoc prawną świadczoną przez adwokata lub radcę prawnego ustanowionego w trybie art. 117 k.p.c, nie obciąża strony. A zatem wyznaczenie adwokata z urzędu oznacza jedynie i aż tyle, że Skarb Państwa przejmuje na siebie obowiązek sfinansowania tej pomocy. Nie oznacza jednak, że Skarb Państwa może wpływa na sposób wykonywania tej pomocy prawnej. Nie oznacza to również, że może odmówić zapłaty.

Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że w wyniku wydania przez sąd postanowienia o ustanowieniu pełnomocnika z urzędu, pomiędzy sądem, a tym pełnomocnikiem nie nawiązuje się żadna więź prawna o charakterze prywatno czy publicznoprawnym, której treścią byłoby zlecenie wykonania na rzecz Sądu czynności. I nie chodzi tu tylko o klasycznie cywilistyczne pojmowanie zlecenia, ale również rozumienie go jako pewnego nakazu lub polecenia. Taka relacja pomiędzy pełnomocnikiem a sądem nie istnieje, a wręcz istnieje precyzyjny rozdział ról procesowych oparty na niezależności pełnionej przez pełnomocnika funkcji i działania w interesie i na rzecz klienta a nie Sądu. Postanowienie Sądu jest jedynie upoważnieniem dla strony postępowania do oczekiwania, iż jednostka samorządu zawodowego wyznaczy określonego adwokata.

Ustanowienie przez sąd lub prezesa sądu adwokata lub radcy prawnego albo wyznaczenie obrońcy z urzędu nie jest przewidzianym w art. 13 pkt 6 u.p.d.o.f. "zleceniem wykonania okre-ślonych czynności na podstawie w właściwych przepisów", lecz umożliwia stronie lub oskar-żonemu skorzystanie z fachowej pomocy prawnej bez ponoszenia związanych z tym kosztów.

To, czy i jakie czynności podejmuje ustanowiony lub wyznaczony (przez władze samorządu zawodowego) we wskazanym trybie pełnomocnik wynika nie z faktu jego ustanowienia lub wyznaczenia, a więc nie z decyzji sądu, ale ze stanu sprawy, przepisów prawa procesowego, a przede wszystkim z woli osoby, która ma mieć świadczoną pomoc prawną.

Do wniosku takiego prowadzą również następujące argumenty:

Przeciwne stanowisko prowadzi do wniosku, że adwokat potrzeby pomocy prawnej z urzędu wykonuje zawód niejako poza wybraną przez niego formą organizacyjno-prawną wykonywanego zawodu. Zapatrywanie to jest sprzeczne z przepisami ustrojowymi, regulującymi zasady wykonywania zawodu radcy prawnego i adwokata.

Stosownie do art. 4a p.o.a. adwokat wykonuje zawód w kancelarii adwokackiej, w zespole adwokackim oraz w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej, przy czym wspólnikami w spółkach cywilnej, jawnej i partnerskiej oraz komplementariuszami w spółce komandytowej mogą być wyłącznie adwokaci lub adwokaci i radcowie prawni, a także praw-nicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 126, poz. 1069), a wyłącznym przedmiotem działalności takich spółek jest świadczenie pomocy prawnej. Radca prawny zgodnie z art. 8 u.r.p. wykonuje zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej, przy czym wspólnikami w spółkach cywilnej, jawnej i partnerskiej oraz komplementariuszami w spółce komandytowej mogą być wyłącznie radcowie prawni lub radcowie prawni i adwokaci, a także prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 126, poz.

1069), a wyłącznym przedmiotem działalności takich spółek jest świadczenie pomocy prawnej.

Ani adwokat, ani radca prawny nie mogą wykonywać zawodu w innej formie organizacyjno-prawnej niż wybrana przez nich z wyżej opisanych. Świadczenie pomocy prawnej poza wskazanymi formami nie mogłoby być traktowane jako wykonywanie zawodu adwokata lub radcy prawnego, a w konsekwencji osoba taka nie mogłaby świadczyć pomocy prawnej z urzędu.

Już tylko z faktu, że jak wyżej wskazano właściwa izba samorządowa wyznacza i może zwolnić danego adwokata lub radcę prawnego z obowiązków wynika, że pomoc prawna świadczona z urzędu przez profesjonalnego pełnomocnika nie jest, na etapie powstania obowiązku jej wykonania, jakąś prywatna aktywnością adwokata czy radcy prawnego - czytaj działalnością wykonywaną osobiście. Jest działalnością podporządkowaną ramom wyznaczonym przez przepisy ustrojowe samorządów zawodowych i zasady korporacyjne. Tylko wtedy gdy adwokat spełnia wymagania wynikające z tych przepisów może świadczyć pomoc prawną Z tych przepisów wynika, że adwokat nie może jej wykonać poza normalną aktywnością zawodową w ramach przyjętej formy prawnej wykonywania zawodu. Nie może zatem rano być wspólnikiem spółki partnerskiej zaś popołudniu, niejako po godzinach, świadczyć osobiste usługi na zlecenie Sądu jako podatnik nie funkcjonujący w żadnej z form wykonywania zawodu adwokata wymienionych w art. 4a p.o.a. Przeciwne bowiem zapatrywanie prowadzi bowiem do wniosku, że adwokat musi być na użytek dochodów z tego samego rodzaju usług co wykonywane w ramach spółki partnerskiej, podatnikiem - adwokatem nie wykonującym zawodu w ramach ani własnej kancelarii, ani zespołu adwokackiego czy też spółki.

Skoro zatem adwokat, radca prawny nie może wykonywać czynności pomocy prawnej poza wybraną formą organizacyjno-prawną to oznacza, że dochód z tytułu pomocy prawnej świadczonej z urzędu jest dochodem z działalności gospodarczej prowadzonej w wybranej formie organizacyjno-prawnej.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o podatku VAT pomoc prawna jest usługą podlegającą podatkowi VAT. Stosownie zaś do treści art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. A zatem to spółka partnerska, w ramach której adwokat, radca prawny wykonuje zawód jest podatnikiem podatku VAT, a nie konkretny adwokat czy radca prawny. Stosownie do treści art. 106 i art. 99 ustawy o VAT to spółka jest obowiązana wystawiać faktury i składać deklaracje uwzględniające obrót z tytułu dochodu z urzędówek. Stanowisko powyższe znajduje pełne odzwierciedlenie w wyrokach WSA w X wydanych w dniu 31 stycznia 2007 r. w sprawie sygn. akt I S.A./Lu 781/06 oraz z dnia 9 lutego 2007 r. I S.A./Lu 779/06.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1058 z późn. zm.) adwokat wykonuje zawód w kancelarii adwokackiej, w zespole adwokackim oraz w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej, przy czym wspólnikami w spółkach cywilnej, jawnej i partnerskiej oraz komplementariuszami w spółce komandytowej są wyłącznie adwokaci lub adwokaci i radcowie prawni, przy czym wyłącznym przedmiotem takich spółek jest świadczenie pomocy prawnej. Stosownie do art. 21 ust. 3 tej ustawy, adwokat świadczy pomoc prawną z urzędu w okręgu sądu rejonowego, w którym wyznaczył swoją siedzibę zawodową.

Zgodnie z przepisem art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059 z późn. zm.) radca prawny wykonuje zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej, przy czym wspólnikami w spółkach cywilnej, jawnej i partnerskiej oraz komplementariuszami w spółce komandytowej mogą być wyłącznie radcowie prawni lub radcowie prawni i adwokaci, a także prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 126, poz. 1069), a wyłącznym przedmiotem działalności takich spółek jest świadczenie pomocy prawnej. Powyżej wskazane formy są środkami pomocniczymi do prowadzenia działalności polegającej na świadczeniu pomocy prawnej. Zarówno radcy prawni jak i adwokaci są ograniczeni w wyborze formy prawnej prowadzenia działalności zawodowej.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.) reguluje szczegółowe zasady ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu - przepis § 1 pkt 3. Analogicznie kwestia ta została uregulowana w przypadku adwokatów - przepis § 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.).

Z powyższych przepisów wynika, że ich zakres podmiotowy odnosi się do wykonującego zawód adwokata, czy radcy prawnego bez względu na sposób wykonywania zawodu. W przypadku świadczenia pomocy prawnej z urzędu nie ma zatem znaczenia fakt, czy adwokat wykonuje zawód w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim - czy jest wspólnikiem np.: spółki cywilnej, jawnej, czy komandytowej, gdyż to on osobiście świadczy pomoc prawną z urzędu. Także w przypadku udzielenia substytucji w oparciu o przepisy art. 25 ust. 3 prawa o adwokaturze (odpowiednio art. 21 ust. 1 ww. ustawy o radcach prawnych), pomoc prawną osobiście świadczy adwokat (radca prawny), któremu udzielono substytucji, a nie adwokat (radca prawny) zastępowany. Zatem z analizy przytoczonych powyżej przepisów jednoznacznie wynika, iż pomocy prawnej z urzędu, na zlecenie sądu, udziela osobiście adwokat (radca prawny), bądź osobiście wyznaczony przez niego zastępca, po udzieleniu substytucji.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) odpłatna dostawa i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa - art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy. Oznacza to, że fakt wykonywania pewnych czynności z nakazu władzy, np. sądu nie stanowi kryterium do uznania, że świadczenie nie jest wykonywane niezależnie.

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ww. ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności, która obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z przepisu art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Dz 2000 r., Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) wynika, że przychody osób, którym sąd zlecił na podstawie właściwych przepisów wykonanie określonych czynności, uważa się za przychody z działalności wykonywanej osobiście. Warunkiem uznania, że czynność ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest łączne spełnienie warunków określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług. Stosownie bowiem do postanowień art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1 nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonywania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonywanie tych czynności.

Zatem, oceniając skutki podatkowe na płaszczyźnie podatku od towarów i usług warunkiem uznania, że czynności te nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest kumulatywne spełnienie warunków art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z przedstawionych przez Stronę okoliczności faktycznych sprawy, wynika, że o przyznaniu pomocy prawnej postanawia właściwy sąd. Uwzględniając wniosek w tej sprawie Okręgowa Rada Radców Prawnych oraz Okręgowa Rada Adwokacka wyznacza konkretnego adwokata, czy radcę prawnego w celu prowadzenia sprawy. Kwestię tę normują stosowne uchwały i wydawane na ich podstawie regulaminy. Podkreślenia wymaga fakt, że pomiędzy sądem a adwokatem lub radcą prawnym nie istnieje stosunek cywilnoprawny. Adwokatowi lub radcy prawnemu nie przysługuje roszczenie o to, by zostać powołanym do sprawowania z urzędu funkcji - pełnomocnika klienta. Z tego też tytułu nie wynika roszczenie pełnomocników o zapłatę kwot należnych w związku ze świadczeniem pomocy prawnej z urzędu, bowiem to sąd każdorazowo zasądza taką opłatę. Otrzymane przez pełnomocników należności nie wynikają ze stosunku prawnego, z którym wiązałby się przymiot zależności, czego nie można wykluczyć np. w umowach o dzieło, czy podporządkowania, co jest z kolei charakterystyczne dla stosunków prawnych wynikających z umowy o pracę.

Stosownie do przepisu art. 64 ww. ustawy o radcach prawnych oraz art. 80 ustawy prawo o adwokaturze, radca prawny lub adwokat podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za zawinione, nienależyte wykonanie zawodu radcy prawnego, za czyny sprzeczne ze ślubowaniem radcowskim lub zasadami etyki radcy prawnego oraz za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia. Z powyższego wynika, że radca prawny lub adwokat odpowiada sam za wykonywane przez siebie czynności, niezależnie od tego, kto go zobowiązał do ich podejmowania, a na wypadek ewentualnych roszczeń odszkodowawczych szkoda pokrywana jest z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy świadczeniu pomocy prawnej, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych czy występowaniu przed sądami i urzędami. Natomiast sądy sprawując wymiar sprawiedliwości dążą również do zapewnienia stronom procesu ich praw, tj. m.in. prawa do obrony, z uwagi na to, że każdy ma prawo do bezstronnego i sprawiedliwego procesu. W tym układzie rolą radcy prawnego lub adwokata jest rzetelna obrona klienta, zgodnie z zasadami etyki wykonywanego zawodu. Zatem radca prawny lub adwokat są niezależnymi od sądu podmiotami i nie ponoszą wzajemnej odpowiedzialności za wykonywane przez siebie ustawowe funkcje. Obowiązkowi podatkowemu podlegają usługi wykonywane pod nadzorem, a także na ryzyko i odpowiedzialność zleceniodawcy, świadczone w ramach szczególnej podległości osoby, która je wykonywała. W sytuacji ustanowienia obrońcy z urzędu lub pełnomocnika brak jest tak daleko idącej ingerencji sądu, by można mówić o przyjęciu przez niego odpowiedzialności za działania obrońcy. Wnioskować z powyższego można, że również warunki wykonywania czynności w ramach świadczenia pomocy prawnej z urzędu określone są w ustawie, bowiem zdeterminowane są funkcją pełnioną przez adwokatów lub radców prawnych.

W przedmiotowej sprawie należy odróżnić skutki podatkowe wynikające z faktu uzyskiwania przychodów z działalności wykonywanej osobiście w związku z podjętymi aktami władczymi o ustanowieniu z urzędu pełnomocnika, od faktu uzyskiwania przychodów z tytułu udziału w spółce partnerskiej, w związku z zawieranymi przez spółkę umowami, których przedmiotem jest świadczenie pomocy prawnej. Prawidłowe zdefiniowanie przychodów ma znaczenie dla ustalenia właściwych następstw podatkowych na gruncie podatku od towarów i usług. Reasumując, pomimo wykonywania zawodu przez radców i adwokatów w spółce partnerskiej usługi, polegające na świadczeniu pomocy prawnej z urzędu, stanowią samodzielnie wykonywaną działalność gospodarczą w rozumieniu ww. przepisów, bowiem nie jest możliwe przy reprezentowaniu podmiotu przed sądem przeniesienie odpowiedzialności na zleceniodawcę.

Zatem, adwokat lub radca prawny wykonujący czynności w wyżej wymienionych okolicznościach jest uznawany, zgodnie z art. 15 ww. ustawy o podatku od towarów i usług za podatnika podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 i 2 ww. ustawy o podatku od towarów i usług, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

W myśl art. 99 ust. 1 ww. ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, z zastrzeżeniem ust. 2-10 i art. 133.

Mając powyższe na uwadze Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stoi na stanowisku, że świadczenie pomocy prawnej z urzędu przez adwokata lub radcę prawnego w przedmiotowej sprawie, stanowi działalność wykonywaną osobiście i jest on podatnikiem podatku od towarów i usług w myśl wyżej powołanego art. 15 ww. ustawy z tytułu wykonywania tej działalności. Stosownie do treści art. 106 ust. 1 i art. 99 ustawy adwokat lub radca prawny jako indywidualny podmiot ma obowiązek wystawienia faktury VAT oraz złożenia deklaracji VAT-7 uwzględniających obrót z tytułu wynagrodzenia za świadczenie powyższej usługi.

Końcowo stwierdzić należy, iż powołane przez Stronę wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie wydane w dniu 31 stycznia 2007 r. sygn. akt I S.A./Lu 781/06 oraz z dnia 9 lutego 2007 r. sygn. akt I S.A./Lu 779/06 nie są opublikowane i stanowią rozstrzygnięcie w konkretnych sprawach, osadzonych w określonych stanach faktycznych i tylko do nich się zawężają, w związku z tym nie stanowią źródła prawa powszechnie obowiązującego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.