IP-PB3-423-864/08-2/JB - Czy w konsekwencji dokonanej wpłaty w papierach wartościowych na nabycie jednostek uczestnictwa funduszu (wniesienia do Funduszu inwestycyjnego posiadanych akcji spółek na poczet nabycia jednostek uczestnictwa tego Funduszu), w sytuacji, w której suma rynkowej wartości wniesionych do Funduszu akcji była niższa od sumy wartości ich cen nabycia, w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych po stronie Spółki powstanie z tego tytułu strata podatkowa?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 4 czerwca 2008 r. (data wpływu 5 czerwca 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy w konsekwencji dokonanej wpłaty w papierach wartościowych na nabycie jednostek uczestnictwa funduszu (wniesienia do Funduszu inwestycyjnego posiadanych akcji spółek na poczet nabycia jednostek uczestnictwa tego Funduszu), w sytuacji, w której suma rynkowej wartości wniesionych do Funduszu akcji była niższa od sumy wartości ich cen nabycia, w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych po stronie Spółki powstanie z tego tytułu strata podatkowa - jest nieprawidłowe.

W dniu 5 czerwca 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy w konsekwencji dokonanej wpłaty w papierach wartościowych na nabycie jednostek uczestnictwa funduszu (wniesienia do Funduszu inwestycyjnego posiadanych akcji spółek na poczet nabycia jednostek uczestnictwa tego Funduszu), w sytuacji, w której suma rynkowej wartości wniesionych do Funduszu akcji była niższa od sumy wartości ich cen nabycia, w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych po stronie Spółki powstanie z tego tytułu strata podatkowa.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujący stan faktyczny.

W 2008 r. Spółka podjęła decyzję o nabyciu jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym (dalej: Fundusz).

Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146, poz. 1546) wpłaty do funduszu inwestycyjnego mogą być dokonywane nie tylko w formie pieniężnej, ale również mogą być wniesione jako zdematerializowane papiery wartościowe lub inne niż zdematerializowane papiery wartościowe, lub udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością - jeżeli przedmiotowa ustawa oraz statut funduszu tak stanowią. W związku z powyższym, w dniu 22 lutego 2008 r. Spółka dokonała nabycia jednostek uczestnictwa Funduszu poprzez wniesienie części uprzednio nabytych przez Towarzystwo akcji różnych spółek. W efekcie dokonanej wpłaty, Spółka otrzymała jednostki uczestnictwa Funduszu o wartości odpowiadającej wartości rynkowej wnoszonych akcji, ustalonej na dzień wpłaty. Na dzień wpłaty suma rynkowej wartości wniesionych do Funduszu akcji była niższa od sumy wartości ich cen nabycia.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w konsekwencji dokonanej wpłaty w papierach wartościowych na nabycie jednostek uczestnictwa funduszu (wniesienia do Funduszu inwestycyjnego posiadanych akcji spółek na poczet nabycia jednostek uczestnictwa tego Funduszu), w sytuacji, w której suma rynkowej wartości wniesionych do Funduszu akcji była niższa od sumy wartości ich cen nabycia, w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych po stronie Spółki powstanie z tego tytułu strata podatkowa?

Zdaniem Spółki wniesienie posiadanych przez nią akcji do Funduszu w celu objęcia jednostek uczestnictwa nie powoduje powstania straty podatkowej na gruncie obowiązujących przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej "ustawa o CIT").

Spółka podkreśla, iż ustawa o CIT nie przewiduje powstania obowiązku podatkowego w przypadku takiej transakcji. Nie zostały w niej bowiem w ogóle uregulowane oraz określone konsekwencje dla transakcji nabycia jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym poprzez wniesienie do takiego funduszu akcji spółki prawa handlowego.

Ustawa o CIT reguluje jednakże moment powstania przychodu z tytułu obrotu jednostkami uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, wiążąc powstanie obowiązku podatkowego z ich odpłatnym zbyciem określając jednocześnie na ten moment powstanie skorelowanego z tym przychodem kosztu uzyskania przychodu.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT przychodami są m.in. otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Dodatkowo do przychodów zalicza się również wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także nominalną wartość udziałów (akcji) w spółce kapitałowej albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część. Zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o CIT za przychody uważa się także należne przychody, przy czym zgodnie z art. 12 ust. 3a ustawy o CIT za datę powstania przychodu uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa, majątkowego lub wykonania usługi.

Jednocześnie, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT za koszt podatkowy nie uważa się wydatków na objęcie lub nabycie m.in. udziałów albo akcji w spółce oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Wydatki takie są kosztem dopiero w momencie ich odpłatnego zbycia.

W związku z powyższym Spółka podkreśla, iż w ramach analizowanej transakcji wniesienia akcji do Funduszu nie dochodzi do otrzymania przez Spółkę pieniędzy, czy też wartości pieniężnych. Zdaniem Spółki, w analizowanym przypadku nie dochodzi również do nieodpłatnego lub częściowo odpłatnego przekazania rzeczy lub praw. Ponadto nie budzi wątpliwości, iż jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym nie stanowią udziałów (akcji) w spółce kapitałowej, jak również nie stanowią wkładów w spółdzielni. W związku z powyższym wartość jednostek uczestnictwa nie będzie stanowić przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT.

Z kolei, z wymienionym w art. 12 ust. 3a ustawy o CIT expressis verbis zbyciem praw majątkowych, mamy do czynienia, jeżeli świadczeniu jednego podmiotu biorącego udział w danej czynności prawnej towarzyszy inne świadczenie, kompensujące w określony sposób uszczuplenie majątkowe spowodowane tym pierwszym, świadczeniem. W przypadku jednak wniesienia papierów wartościowych tytułem wpłaty do Funduszu, rozporządzeniu majątkiem przez wnoszącego nie towarzyszy rozporządzenie majątkiem przez jakikolwiek inny podmiot, które prowadziłoby do tego, że w zamian za elementy majątku podlegające rozporządzeniu, rozporządzający otrzymał inne wartości majątkowe. Faktyczna bowiem wartość jednostki uczestnictwa ulega zmianie każdego dnia, stosownie do trendów rynkowych. Spółka nie otrzymuje trwałego przysporzenia majątkowego, a jedynie zmienia rodzaj instrumentu finansowego w nadziei na zwiększenie swoich dochodów z tytułu inwestycji finansowych w przyszłości. Spółka zatem jedynie pokrywa jednostki uczestnictwa, a nie zbywa posiadanych przez siebie akcji. Spółka wskazuje, iż ewentualny i dochód lub strata z tytułu tej transakcji będzie dopiero znana w momencie odkupienia lub umorzenia jednostek przez Fundusz (gdy Spółka otrzyma trwałe przysporzenie w postaci środków pieniężnych lub poniesie stratę, albowiem, zgodnie z zasadami rynku, Spółka może zarówno zyskać na powyższej transakcji jak również stracić).

Konsekwentnie, w opinii Spółki, analizowana transakcja nie będzie również podlegać opodatkowaniu na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy o CIT w związku z art. 12 ust. 3a tej ustawy. Należy dodatkowo zaznaczyć, iż w ramach opłacenia jednostek uczestnictwa Spółka nie wnosi aportu. Aport jest bowiem instytucją prawa handlowego, zgodnie z którą aport wnoszony jest na pokrycie kapitału zakładowego spółki kapitałowej, a wnoszący aport nabywa szereg uprawnień regulowanych kodeksem spółek handlowych. Natomiast nabycie jednostek uczestnictwa nie daje uczestnikowi funduszu takich uprawnień.

Zdaniem Spółki, wpłata papierów wartościowych do funduszu jest więc swoistą dla ustawy o funduszach inwestycyjnych formą wniesienia papierów wartościowych, nieregulowaną bezpośrednio w innych aktach prawnych, w tym w ustawie o CIT.

Należy jednakże zwrócić uwagę na fakt, iż jednostki uczestnictwa w Funduszu spełniają definicję papieru wartościowego. Zgodnie bowiem z art. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538), instrumentami finansowymi są min.: papiery wartościowe, a także niebędące papierami wartościowymi tytuły uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania, instrumenty rynku pieniężnego, a także prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od wartości oznaczonych co do gatunku rzeczy, określonych rodzajów energii, mierników i limitów wielkości produkcji lub emisji zanieczyszczeń (pochodne instrumenty towarowe). Przez papiery wartościowe w rozumieniu tej ustawy rozumie się również m.in. akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, z późn. zm.) natomiast pod pojęciem tytułu uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania - rozumie się wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego tub obcego papiery wartościowe lub niebędące papierami wartościowymi instrumenty finansowe reprezentujące prawa majątkowe przysługujące uczestnikom instytucji zbiorowego inwestowania, w tym w szczególności jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych.

Mając powyższe na uwadze, w opinii Spółki należy uznać, iż obejmowane jednostki uczestnictwa są papierami wartościowymi, a zatem rozpoznanie przychodu z tytułu obrotu tymi papierami nastąpi dopiero w momencie ich odpłatnego zbycia. W związku z powyższym, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, koszt z tytułu przedmiotowej transakcji wystąpi dopiero w momencie sprzedaży lub umorzenia jednostek uczestnictwa przez Spółkę.

Podsumowując powyższą argumentację, Spółka w chwili dokonania odpłatnego zbycia jednostek uczestnictwa będzie zobowiązana do:

Na poparcie zaprezentowanego stanowiska Spółka powołała się na indywidualną interpretację wydaną w dniu 12 grudnia 2007 r. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IP-PB3-423-296/07-2/JB) oraz interpretację wydaną w dniu 28 listopada 2007 r. przez Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach (sygn. IP-PB3/42347/07/BG/KAN-5 19/08/07).

Podsumowując, Spółka podkreśla, iż z uwagi na brak w ustawie o CIT jakiegokolwiek przepisu, który by przesądzał, iż w przypadku wniesienia akcji do funduszu inwestycyjnego może powstać przychód lub strata podatkowa w wysokości jednostek uczestnictwa w takim funduszu, ewentualna wykładnią przepisów ustawy o CIT zmierzająca do uznania takiego wniesienia za moment powstania przychodu/kosztu z tytułu wniesienia do funduszu inwestycyjnego akcji, jako pozbawiona podstawy prawnej wynikającej z ustawy, wydaje się niedopuszczalna (nullum tribulum sine lege).

W odniesieniu do przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje:

Kwestie dotyczące nabywania jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych reguluje ustawa z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych, dalej zwaną UFI (Dz. U. Nr 146, poz. 1546 z późn. zm.). Zgodnie z art. 3 ust. 1 ww. ustawy, fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 7 UFI wpłaty do funduszu są dokonywane w formie pieniężnej. Zamiast wpłaty w formie pieniężnej jest jednak możliwe wniesienie zdematerializowanych papierów wartościowych, jeżeli statut funduszu tak stanowi lub innych niż zdematerializowane papiery wartościowe lub udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, jeżeli ustawa lub statut funduszu tak stanowią.

Zgodnie z art. 28 ust. 2 ww. ustawy w przypadku wpłat do funduszu inwestycyjnego, dokonywanych w innych niż zdematerializowane, papierach wartościowych (m.in. w akcjach) lub w udziałach w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, osoba zapisująca się na certyfikaty inwestycyjne przenosi, w drodze umowy, zgodnie z odrębnymi przepisami, prawa z tych papierów lub udziałów na towarzystwo funduszy inwestycyjnych.

Ponadto, w przypadku dokonywania wpłat na certyfikaty inwestycyjne papierami wartościowymi (m.in. akcjami) lub udziałami w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością wyceniane są one według metody przyjętej przez fundusz dla wyceny aktywów netto, zgodnie z art. 128 ustawy o funduszach inwestycyjnych. W momencie wniesienia papierów wartościowych (m.in. akcji) lub udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością do funduszu ustalana jest ich wartość pieniężna, która stanowi de facto cenę, po której owe papiery są zbywane.

Powołane regulacje ustawy o funduszach inwestycyjnych wskazują, iż wpłata do funduszu inwestycyjnego w postaci papierów wartościowych (m.in. akcji) lub udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością stanowi szczególną formę ich zbycia. Przemawia za tym fakt, iż w odniesieniu do udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, wniesienie ich do funduszu związane będzie z obowiązkiem zachowania wymogów przewidzianych przepisami Kodeksu spółek handlowych, regulujących m.in. kwestię formy prawnej zbycia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 180 k.s.h.), jak i również zawiadomienia spółki o fakcie zbycia udziałów (art. 187 § 1 k.s.h.). Podobnie w przypadku akcji spółek handlowych, gdzie zastosowanie znajdą m.in. przepisy art. 337-339 k.s.h.

Reasumując, poprzez wniesienie papierów wartościowych (m.in. akcji) lub udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością do funduszu inwestycyjnego, w zamian za jednostki uczestnictwa, dochodzi do ich zbycia na rzecz funduszu oraz do jednoczesnego nabycia innych papierów wartościowych - jednostek uczestnictwa. Stosownie do tego należy ocenić skutki tej transakcji w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Nie można podzielić zdania, że w przypadku wpłaty do funduszu inwestycyjnego dokonanej w formie wniesienia papierów wartościowych (m.in. akcji) lub udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, dochód do opodatkowania, wynikający z różnicy wartości zbywanych praw oraz kosztów uzyskania przychodu, powstanie dopiero w momencie zbycia lub umorzenia udziałów jednostek uczestnictwa w funduszu.

Rozpatrując konsekwencje podatkowe transakcji nabycia oraz sprzedaży certyfikatów inwestycyjnych należy mieć na względzie art. 7 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), zgodnie z którym, przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych jest dochód, rozumiany jako nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w r. podatkowym. Dochodem jest, z zastrzeżeniem art. 10 i 11, nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w r. podatkowym, jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.

Przychodami, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, są przede wszystkim otrzymane pieniądze i wartości pieniężne w tym również różnice kursowe.

Natomiast kosztami uzyskania przychodów stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu wydatków enumeratywnie wymienionych w przywołanym art. 16 ust. 1 ustawy, stanowić mogą koszty uzyskania przychodu, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów.

Jednocześnie na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wyłączone zostały z kosztów uzyskania przychodów wydatki na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów albo akcji w spółce oraz innych papierów wartościowych, a także wydatki na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych wkładów, udziałów, akcji oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e.

A zatem, wartość pieniężna certyfikatów inwestycyjnych nabywanych przez Spółkę w zamian za akcje lub udziały stanowi jej przychód na dzień objęcia certyfikatów, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy. Jednocześnie, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy, powstanie koszt uzyskania przychodu ze zbycia akcji w związku z nabyciem certyfikatów inwestycyjnych.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Spółka otrzymała jednostki uczestnictwa Funduszu o wartości odpowiadającej wartości rynkowej wnoszonych akcji, ustalonej na dzień zapłaty. Na dzień wpłaty suma rynkowej wartości wniesionych do funduszu akcji była niższa od sumy wartości ich cen nabycia.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, należy stwierdzić, że zbywając akcje, w dniu w którym nastąpi nabycie jednostek uczestnictwa funduszu, Spółka powinna rozpoznać, na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy, przychód z tytułu zbycia akcji i jednocześnie, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy, pomniejszyć go o wydatki poniesione na zakup tych akcji. Jeżeli wydatki na nabycie przedmiotowych akcji przewyższają przychód z tytułu zbycia tych akcji, to wynik na tej transakcji będzie stratą podatkową.

W kolejnym etapie, następuje nabycie jednostek uczestnictwa. Wydatki na ich nabycie, odpowiadające wysokością wartości papierów wartościowych lub udziałów wniesionych do funduszu, o czym stanowi art. 128 ustawy o funduszach inwestycyjnych, będą kosztem uzyskania przychodu w momencie ich zbycia, odkupienia lub umorzenia. Wtedy również nastąpi rozpoznanie przychodu lub straty podatkowej z tytułu zbycia jednostek uczestnictwa.

Reasumując, poprzez wniesienie papierów wartościowych (m.in. akcji) lub udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością do funduszu inwestycyjnego, w zamian za jednostki uczestnictwa, dochodzi do ich zbycia na rzecz funduszu oraz do jednoczesnego nabycia innych papierów wartościowych - certyfikatów inwestycyjnych. Może również zaistnieć sytuacja, że zbywając akcje na rzecz Funduszu Spółka rozpozna stratę podatkową.

Jednocześnie, informuję że interpretacje indywidualne, na które powołuje się Strona uzasadniając własne stanowisko, zostały wydane w indywidualnych sprawach innych podatników i nie mają mocy wiążącej dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.