IP-PB3-423-78/07-2/JB

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 31 marca 2008 r. Izba Skarbowa w Warszawie IP-PB3-423-78/07-2/JB

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 24 grudnia 2007 r. (data wpływu 31 grudnia 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie potwierdzenia, czy zasądzona na rzecz klienta kwota odszkodowania stanowi koszt uzyskania przychodu Banku oraz, czy w takim przypadku otrzymane od ubezpieczyciela odszkodowanie z tytułu negatywnych skutków prowadzonej przez Bank działalności będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 31 grudnia 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie potwierdzenia, czy zasądzona na rzecz klienta kwota odszkodowania stanowi koszt uzyskania przychodu Banku oraz, czy w takim przypadku otrzymane od ubezpieczyciela odszkodowanie z tytułu negatywnych skutków prowadzonej przez Bank działalności będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Bank wskazuje, że dokonywał z Klientem transakcji zwanej Depo + polegającej na tym, że Klient składał w Banku środki pieniężne na podwyższone oprocentowanie na określony czas w zamian za możliwość przewalutowania tych środków przez Bank na inną walutę po z góry ustalonym kursie. W przypadku jednej z takich transakcji, Klient w dniu 2 lipca 2001 zdeponował określoną kwotę na okres do 2 sierpnia 2001 r., zaś Bank miał prawo odkupić zdeponowaną walutę według ustalonego w umowie kursu wymiany na walutę polską. W dniu 11 lipca 2001 r. Klient zażądał niezwłocznego zwrotu zdeponowanych środków. Bank uważał, że nie ma podstaw do zwrotu środków, jako że transakcja została zawarta na okres do 2 sierpnia 2001 r., a w przypadku jej wcześniejszego zerwania Bankowi należy się opłata za zerwanie lokaty. Bank w dacie 2 sierpnia 2001 r. zwrócił klientowi zdeponowane środki w złotych polskich korzystając z uprawnienia do ich przewalutowania na złote według kursu ustalonego w umowie. Klient twierdził, że środki te powinny mu być zwrócone zgodnie z jego żądaniem przesłanym w dniu 11 lipca 2001 r. Spór został rozstrzygnięty przez Sąd. Zdaniem Banku transakcja była depozytem złożonym na oznaczony czas z dodatkowymi opcjami wymiany walut zawartymi w umowie, a jej zerwanie było możliwe ze skutkiem zapłaty określonej kwoty. Zdaniem Sądu transakcja Depo + miała charakter zwykłego rachunku bankowego, a Klient mógł zażądać zwrotu środków w każdej chwili.

Po wyczerpaniu wszystkich instancji odwoławczych, łącznie z kasacją do Sądu Najwyższego, sprawa trafiła ponownie do Sądu Apelacyjnego, który orzekł, że Klientowi należy się odszkodowanie w wysokości różnicy między kwotą faktycznie wypłaconą w złotych w dniu 2 sierpnia 2001 r., a kwotą jaka powinna być wypłacona w dniu 12 lipca 2001 r. w wartości złożonych w walucie środków wraz z naliczonymi odsetkami od rachunku bankowego, uwzględniając kurs z tego dnia; kwota zasądzona wynosiła 2.470.825,68 złotych plus ustawowe odsetki od dnia 19 lipca 2001 r. Bank korzystał ze zdeponowanych środków na zasadach ogólnych, tak jak wykorzystywał w swojej działalności środki pieniężne złożone na innych rachunkach bankowych i depozytach, co przyczyniało się do generowania przychodu w Banku. Kwoty zasądzone zostały w 2006 r. i w tym też roku zasądzone odszkodowanie zostało wypłacone Klientowi wraz z należnymi odsetkami. Bank poniósł więc stratę na wykonywanej transakcji finansowej.

Bank był ubezpieczony od strat tego rodzaju, dlatego otrzymał odszkodowanie z tytułu poniesionej straty.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

3.

Czy na podstawie art. 15 ust. 1 oraz 4 (stanu prawnego do 31 grudnia 2006 r.) w związku z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 r. tj. (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm, dalej: ustawa CIT) kwota zasądzona w 2006 r. przez Sąd na rzecz klienta stanowi koszt uzyskania przychodów Banku w roku zasądzenia i wypłacenia.

4.

Czy na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o CIT odszkodowanie z tytułu straty poniesionej przez Bank na działalności bankowej stanowi przychód podlegający opodatkowaniu, jeśli strata na przedmiotowej transakcji bankowej stanowi koszt uzyskania przychodu, jeżeli strata na transakcji bankowej nie stanowi kosztu. uzyskania przychodu, to odpowiadające jej odszkodowanie nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Uzasadniając własne stanowisko w Bank powołuje się na z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którym kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Za koszty te uważa się koszty związane z działalnością gospodarczą podatnika, o ile nie są wprost wyłączone. Przedmiotowa transakcja była zawarta z Klientem w ramach działalności gospodarczej Banku. Bank wskazuje, iż zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy nie stanowią kosztu uzyskania przychodu kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót I usług. W analizowanym stanie faktycznym uznać można, że wypłacone środki pieniężne: kwota podstawowa wraz z odsetkami zasądzonymi przez Sąd stanowią koszt uzyskania przychodu ściśle związany z działalności gospodarczą Banku - zawarciem transakcji finansowej, która przyczyniła się do uzyskania przychodu. Kwoty zasądzone na rzecz Klienta: odsetki umowne od rachunku bankowego i skalkulowane na zasadach różnic kursowych kwoty oraz inne straty finansowe na zawartej transakcji stanowiłyby koszt uzyskania Banku na ogólnych zasadach. Źródłem ustalonej przez Sąd podstawowej kwoty były różnice kursowe między dniem 12 lipca 2001 r. (kurs 4,2906 PLN/USD) a dniem 2 sierpnia 2001 r. (kurs umowny: 4,1 PLN/USD) oraz umowne odsetki od rachunku bankowego za okres trwania depozytu. Wypłacana kwota nie ma charakteru kary lub odszkodowania z tytułu wadliwego wykonania usługi, lecz jest związana z rozbieżnością co do daty i kwoty rozliczenia przedmiotowej transakcji. Dlatego przedmiotowe koszty: różnica między kwotą wypłaconą w dniu 2 sierpnia 2001, a kwotą która miała być wypłacona 12 lipca 2001 wraz z odsetkami od rachunku bankowego oraz kwota odsetek ustawowych od dnia 19 lipca 2001 r. ustalone przez Sąd i wypłacone Klientowi w roku 2006 powinny stanowić koszt uzyskania przychodu roku 2006. W okresie trwania depozytu, a więc do dnia 2 sierpnia 2001 r., nie było możliwe zarachowanie tych kwot, gdyż wielkości były nieoznaczone co do kwoty, dopiero Sądy precyzyjnie ustaliły jaka kwota rozliczenia należy się Klientowi, znacznie obniżając pierwotną wartość roszczenia. Dlatego, w opinii Banku, w niniejszej sprawie zastosowanie znajduje art. 15 ust. 4 ustawy CIT (w stanie prawnym do 31 grudnia 2006), zwłaszcza ostatnia część tego przepisu w brzmieniu: "Koszty uzyskania przychodów są potrącalne tylko w tym roku podatkowym, którego dotyczą tj. są potrącane także koszty uzyskania poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy, lecz dotyczące przychodów roku podatkowego oraz określone co do rodzaju i kwoty koszty uzyskania, które zostały zarachowane, chociaż ich jeszcze nie poniesiono, jeżeli odnoszą się do przychodów danego roku podatkowego, chyba że ich zarachowanie nie było możliwe; w tym przypadku są one potrącalne w roku, w którym zostały poniesione."

Otrzymane odszkodowanie z tytułu strat na transakcji będzie stanowić przychód, o ile strata (kwota wypłacona objęta odszkodowaniem) będzie zaliczona do kosztu uzyskania przychodu. W przypadku, gdy kwota objęta odszkodowaniem nie może być zaliczona do kosztu uzyskania przychodu, to kwota otrzymanego odszkodowania nie stanowi przychodu, co wynika z art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy CIT: "nie zalicza się do przychodów zwróconych innych wydatków nie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów".

W odniesieniu do przedstawionego zdarzenia przyszłego, stwierdzam, co następuje:

Stosownie do treści przepisu art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy.

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu wydatków enumeratywnie wymienionych w przywołanym art. 16 ust. 1 ustawy, stanowić mogą koszty uzyskania przychodu, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów. Kosztami uzyskania przychodów są zarówno koszty bezpośrednio, jak i pośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami, dotyczące całokształtu działalności podatnika, związane z funkcjonowaniem firmy.

Uznaje się, że użyte w cytowanej normie prawnej określenie "w celu" oznacza konieczność istnienia związku pomiędzy osiąganymi przychodami bądź przynajmniej możliwością ich osiągnięcia a ponoszonymi w związku z działalnością mającą na celu ich osiągnięcie, kosztami. A zatem, aby uznać dany wydatek za koszt uzyskania przychodu konieczne jest istnienie związku pomiędzy osiągniętym przychodem a ponoszonym kosztem w takiej postaci, że możliwe jest, przy przyjęciu kryteriów obiektywnych, stwierdzenie że poniesiono wydatek w związku z działaniem które przyniosło, bądź - obiektywnie rzecz biorąc - mogło przynieść efekt w postaci uzyskania przychodu. Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie sądowym ukształtowany został pogląd, w myśl którego zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów podlegają wszelkie wydatki, jeżeli wykazany zostanie ich bezpośredni lub pośredni związek z wielkością osiąganych przychodów. W związku z tym, aby zaliczyć wydatek do kosztów uzyskania przychodów, konieczne jest wykazanie, że poniesiony wydatek wpływa w sposób bezpośredni lub pośredni na osiąganie przychodu.

Przedmiotem sprawy jest ocena prawna konsekwencji materialnych, jakie poniósł Bank z powodu wypłaty odszkodowania na rzecz klienta, z którym zawarł umowę z tytułu transakcji Depo+, co ostatecznie wpłynęło na powstanie straty na wykonywanej transakcji finansowej.

Co do zasady, wypłata odszkodowania nie pozostaje w bezpośrednim związku przyczynowym z przychodem, lecz wręcz przeciwnie - łączy się z negatywnymi dla strony konsekwencjami finansowymi. Należy mieć na względzie, że w obrocie gospodarczym występują przypadki, w których strona zmuszona jest do zapłaty różnego rodzaju odszkodowań. Jest to kwestia ryzyka związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej. Nie oznacza to jednak, że ryzyko to można zawsze przenieść przy użyciu przepisów podatkowych na Skarb Państwa.

Uznaje się, że do kosztów uzyskania przychodu można zaliczyć tylko takie straty, których występowanie w toku działalności danego rodzaju jest nieuniknione. Zaliczenie strat w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodu winno być oceniane nie tylko w aspekcie starań czynionych przez podatnika w celu uniknięcia straty, ale również w aspekcie całokształtu działalności prowadzonej przez podatnika oraz okoliczności, w których powstały te straty. Dla celów podatkowych, aby uznać za koszt uzyskania przychodu stratę powstałą w środkach obrotowych podatnika, muszą zaistnieć przede wszystkim przyczyny niezależne od niego i nie będące wynikiem zaniedbań, czy też jego lekkomyślności oraz nieracjonalnego działania.

Reasumując, co do zasady, kosztem podatkowym może być tylko takie odszkodowanie, które jest następstwem zdarzeń (w postaci działania lub zaniechania) niezależnych od woli podatnika.

Z przedstawionego przez Bank stanu faktycznego wynika, że Bank dokonał z klientem transakcji zwanej Depo+, polegającej na tym, że klient składa w banku środki pieniężne na podwyższone oprocentowanie na określony czas w zamian za możliwość przewalutowania tych środków przez Bank na inną walutę po z góry ustalonym kursie. Klient nie zastosował się do warunków umowy i zażądał wypłaty zdeponowanych środków przed ustalonym terminem. Bank nie uwzględnił żądania klienta, uważając iż nie ma podstaw do zwrotu środków, jeżeli transakcja została zawarta na określony czas. Sprawa trafiła do Sądu. Zdaniem Banku omawiana transakcja była depozytem złożonym na oznaczony czas z dodatkowymi opcjami wymiany walut zawartymi w umowie, a jej zerwanie było możliwe ze skutkiem zapłaty określonej kwoty na rzecz Banku. Jednakże, w opinii Sądu, transakcja Depo+ miała charakter zwykłego rachunku bankowego, a klient mógł zażądać zwrotu środków w każdej chwili. Po wyczerpaniu wszystkich instancji odwoławczych, łącznie z kasacją do Sądu Najwyższego sprawa trafiła ponownie do Sądu Apelacyjnego, który orzekł, że klientowi należy się odszkodowanie w wysokości różnicy między kwota faktycznie wypłaconą w złotych, w terminie ustalonym w umowie, a kwotą jaka powinna być wypłacona, w terminie zgodnym z żądaniem klienta, w wartości złożonych w walucie środków wraz z naliczonymi odsetkami od rachunku bankowego uwzględniając kurs z tego dnia.

Bank wskazuje, iż był ubezpieczony od start tego rodzaju i otrzymał odszkodowanie z tytułu poniesionej straty.

Rozpatrując powyższe należy stwierdzić, że Bank świadomie nie zastosował się do warunków zawartej umowy z klientem. Bank sam wskazuje w niniejszym wniosku, że w przypadku przedterminowego zerwania umowy klient był zobowiązany ponieść na jego rzecz stosowne opłaty. Oznacza to, że mimo spodziewanych negatywnych konsekwencji, klient jednak miał prawo wycofać przed terminem zdeponowane środki na lokacie Depo+. Bank posiadał w tym zakresie wiedzę, a mimo tego nie zastosował się do dyspozycji klienta.

Bank, jako podmiot zorientowany w swojej dziedzinie i podejmujący przemyślane decyzje podjął ryzyko i nie wypłacił żądanej kwoty. Dzięki zdeponowanym środkom klienta osiągnął natomiast zamierzony cel - przychód. Jednakże takie działanie Banku, nie może być rozpatrywane w kontekście związku z osiąganym przychodem, albowiem Bank zdając sobie sprawę z następstw swojej decyzji świadomie działał na niekorzyść klienta. Potwierdza to również wyrok Sądu, który ostatecznie stwierdził, że Bank powinien wypłacić na rzecz klienta odszkodowanie wraz z odsetkami.

Reasumując należy stwierdzić, że zasądzona kwota odszkodowania wraz z odsetkami na rzecz klienta jest wynikiem świadomego działania Banku na niekorzyść klienta i w związku z tym nie może zostać zakwalifikowana do kosztów uzyskania przychodów, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Ponadto, w przedstawionym stanie faktycznym Bank wskazuje, że był ubezpieczony na wypadek negatywnych skutków swojej działalności i w związku z zaistniałą sytuacją otrzymał stosowne odszkodowanie.

Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do przychodów nie zalicza się zwróconych innych wydatków nie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów. Wobec faktu, iż kwota wypłacona na rzecz klienta z tytułu odszkodowania nie została uznana za koszt uzyskania przychodu, również otrzymane od ubezpieczyciela odszkodowanie nie wywołają żadnych skutków podatkowych na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl