IP-PB3-423-552/07-4/AG - Konsekwencje podatkowe umorzenia udziałów.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 5 grudnia 2007 r. (data wpływu 10 grudnia 2007 r.), uzupełnionym pismem z dnia 22 stycznia 2008 r. (data wpływu 24 stycznia 2008 r.) na wezwanie z dnia 17 stycznia 2008 r. - o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w konsekwencji podatkowych umorzenia udziałów - jest prawidłowe.

W dniu 10 grudnia 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie konsekwencji podatkowych umorzenia udziałów.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne A S. A. (dalej A lub Spółka) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie produkcji i sprzedaży leków. A jest częścią międzynarodowego koncernu farmaceutycznego S, która poprzez swoje spółki jest obecna w 140 krajach. Obecnie akcjonariuszami A są: B (spółka zarejestrowana we Francji posiadająca 75,47 % akcji A), E (spółka węgierska z udziałem 24,25 % akcji), S. Polska Sp. z o.o. (spółka polska z udziałem 0,08 % akcji), pozostali akcjonariusze mniejszościowi (osoby fizyczne z udziałem 0,20 % akcji).

Powyższe wartości procentowe odpowiadają również udziałowi w prawach głosu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy Spółki.

Nabycie przez E akcji w A nastąpiło w 1997 r. i od tej daty E posiada pakiet akcji w wyżej wymienionej procentowo wartości (24,25 %).

Produkcja A obejmuje zarówno leki oryginalne, objęte ochroną patentową jak i leki generyczne (tzn. leki będące zamiennikami leków oryginalnych, produkowane po upływie okresu ich ochrony patentowej np. ... i inne). Produkcja leków wymaga wykorzystywania - obok środków trwałych takich jak np. linie produkcyjne - także określonych wartości niematerialnych i prawnych. W zakresie produkcji leków generycznych wartości niematerialnych i prawne wykorzystywane przez A obejmują:

A zamierza dokonać umorzenia akcji należących do E w drodze umorzenia dobrowolnego w trybie przewidzianym w Kodeksie Spółek Handlowych (k.s.h.). Statut A zezwala na dokonanie takiego umorzenia akcji. Umorzenie akcji nastąpi zgodnie z art. 359 ust. 1 k.s.h., czyli w drodze ich nabycia od E w celu umorzenia. Umorzenie będzie odpłatne tzn. E otrzyma wynagrodzenie za swoje akcje. Wynagrodzenie dla E nastąpi w formie niepieniężnej, tzn. A przekaże E tytułem wynagrodzenia za umorzenie akcji wartości niematerialne i prawne (opisane powyżej) dotyczące produkcji leków generycznych.

Pismem z dnia 22 stycznia 2008 r. wnioskodawca uzupełnił przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe w odpowiedzi na wezwanie z dnia 17 stycznia 2008 r.

E objął pakiet 24,25 % akcji A S.A. w drodze wkładu pieniężnego. Akcje te nie były wiec obejmowane w zamian za przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część.

Z tytułu umorzenia akcji A przekaże E opisane we wniosku wartości niematerialne i prawne. Odbiorca dochodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych będzie zatem E, która to spółka jest rezydentem podatkowym na Węgrzech, opodatkowanym tam od całości swoich dochodów.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Ad. 1) Zdaniem wnioskodawcy wydanie aktywów w postaci wartości niematerialnych i prawnych w ramach umorzenia akcji nie stanowi odpłatnego zbycia tych aktywów i nie powoduje powstanie przychodu z odpłatnego zbycia na podstawie art. 14 u.p.d.o.p.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z zm.) przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie.

Na gruncie tego przepisu podlegają opodatkowaniu przesunięcia majątkowe pomiędzy podatnikami które spełniają dwie cechy:

Zdaniem Spółki w stanie faktycznym sprawy Spółka, która umarza własne akcje za wynagrodzeniem nie dokonuje ich odpłatnego zbycia. Nabycie akcji w celu umorzenia następuje bowiem w oparciu o inny tytuł prawny.

Umorzenie akcji jest instytucją regulowaną w ustawie z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r., Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.), której istotą i celem jest kształtowanie struktury właścicielskiej spółek. Zgodnie z art. 359 § 1 k.s.h., akcja może być umorzona albo za zgodą akcjonariusza w drodze jej nabycia przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe). Zgodnie z § 2 cytowanego przepisu umorzenie akcji wymaga uchwały walnego zgromadzenia. Uchwała powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi akcji umorzonych oraz sposób obniżenia kapitału zakładowego. Uchwała o umorzeniu powinna w szczególności określać w wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi.

W świetle postanowień k.s.h., nabycie akcji w celu ich umorzenia jest szczególnym rodzajem czynności prawnej. Źródłem nabycia i tytułem do uzyskania wynagrodzenia przez akcjonariusza nie jest umowa cywilnoprawna, ale uchwała walnego zgromadzenia akcjonariuszy (akt o charakterze właścicielskim) w oparciu o odpowiednie zapisy statutu Spółki. Jest to czynność wyraźnie uregulowana w k.s.h. i nie mają do niej zastosowania przepisy ustawy z 18 maja 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93, z późn. zm.) dotyczące sprzedaży lub zamiany. Celem umorzenia akcji nie jest bowiem zbycie dóbr (co jest charakterystyczne dla form zbycia określanych w ustawie - k.c.) a kształtowanie struktury właścicielskiej spółki.

Na gruncie k.s.h. nie ma żadnych przeszkód, aby wynagrodzenie akcjonariusza z tytułu nabycia jego akcji w celu umorzenia przyjęło formę niepieniężną. Takie stanowisko jest w pełni akceptowane w doktrynie prawnej i praktyce na gruncie k.s.h. Zastosowanie takiej formy wynagrodzenia akcjonariusza nie powoduje zmiany charakteru operacji umorzenia tzn. wydanie aktywów tytułem wynagrodzenia za umarzane akcje nie stanowi odrębnej transakcji, gdyż jest jedynie realizacja obowiązku wynikającego z umorzenia akcji jako tytułu prawnego. Otrzymanie wynagrodzenia za umorzone akcje (w tym w formie niepieniężnej) jest bowiem prawem akcjonariusza, stanowiącym pochodną praw majątkowych inkorporowanych w akcjach, które są umarzane.

W świetle powyższego, zdaniem Spółki, umorzenie akcji z wynagrodzeniem w formie przekazania (przeniesienia własności) aktywów nie stanowi ich zbycia w kontekście art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Nie występuje w tym przypadku również jakikolwiek element "odpłatności" dla Spółki z tytułu przekazania aktywów akcjonariuszowi (Spółka nie otrzymuje żadnego przysporzenia od akcjonariusza za przekazywane aktywa).

Z punktu widzenia systemowej wykładni ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, wynagrodzenie za umorzenie akcji (wynagrodzenie akcjonariusza związane z nabyciem przez Spółkę akcji w celu ich umorzenia) jest zaliczane do dochodów z udziału w zyskach osób prawnych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 ww. ustawy, dochodem z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału (akcji), w tym także:

Należy podkreślić, że ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych posługuje się pojęciem dochód (przychód) faktycznie uzyskany z udziału, nie ograniczając tego dochodu jedynie do dochodów pieniężnych. Jest to zrozumiałe z tego względu, że wśród rodzajów dochodu z udziału w zyskach osób prawnych art. 10 ust. 1 ww. ustawy, wymienia np. wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej. Tym samym sama ustawa podatkowa przesądza, że dochód z udziału w zyskach osoby prawnej może przyjmować formę świadczenia niepieniężnego i obejmować sytuacje przekazywania określonych praw majątkowych tytułem posiadania udziałów w kapitale zakładowym/akcyjnym. Tego rodzaju dochód (przychód) akcjonariusza podlega szczególnym zasadom opodatkowania (podatek u źródła pobierany przez płatnika) i nie jest rozpatrywany w innych kategoriach.

Zdaniem Spółki, fakt, że wynagrodzenie dla akcjonariusza związane z umorzeniem jego udziałów zostanie wydane w formie określonych wartości niematerialnych i prawnych nie wpływa na kwalifikację podatkową tej operacji. Sytuacja majątkowa obu spółek zaangażowanych w umorzenie za wynagrodzeniem niepieniężnym jest bowiem taka sama jak przy pieniężnym rozliczeniu umorzenia akcji. Inny jest tylko rodzaj aktywów zaangażowanych w rozliczenie (u Spółki zamiast zmniejszenia stanu gotówki następuje zmniejszenie stanu odpowiednich aktywów). Świadczenie niepieniężne uzyskane jako wynagrodzenie za umorzenie akcji stanowić będzie formę dochodu z udziału Spółki, określonego w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W konsekwencji, zdaniem Spółki, wydanie określonych aktywów (wartości niematerialnych i prawnych) tytułem wynagrodzenia za umorzenie akcji będzie traktowane jako dochód (przychód) określony w art. 10 ust. 1 ustawy. Przeniesienie własności określonych aktywów w tym trybie nie będzie skutkować powstaniem dochodu z odpłatnego zbycia tych aktywów.

Takie stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych, wydawanych na indywidualne wnioski podatników, które dotyczą braku obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych w przypadku wydania określonych aktywów (np. środków trwałych, akcji) tytułem wynagrodzenia za umorzenie akcji. W pismach tych organy podatkowe stoją na stanowisku, że tego rodzaju wydanie nie stanowi sprzedaży (zamiany) aktywów, gdyż inne jest źródło i tytuł prawny takiej operacji. Zdaniem Spółki sposób argumentacji zawarty w tych pismach stanowi potwierdzenie prawidłowości przedstawionego powyżej stanowiska podatnika.

Ad. 2) Zdaniem wnioskodawcy, tego rodzaju wydanie aktywów będzie podlegało opodatkowaniu jako dochód z udziału w zyskach osób prawnych na zasadach przewidzianych w art. 22 w związku z art. 10 ust. 1 u.p.d.o.p. W konsekwencji taki dochód będzie podlegać zwolnieniu od opodatkowania na podstawie art. 22 ust. 4 u.p.d.o.p.

Stosownie do postanowień art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, podatek dochodowy od dochodów (przychodów) z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustala się w wysokości 19 % uzyskanego przychodu.

Zgodnie natomiast z art. 22 ust. 4 tej ustawy, zwalnia się od podatku dochodowego dochody (przychody) z dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:

Na mocy art. 22 ust. 4a ww. ustawy, zwolnienie to ma zastosowanie w przypadku, kiedy spółka uzyskująca dochody (przychody) z dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych posiada udziały (akcje) w spółce wypłacającej te należności nieprzerwanie przez okres dwóch lat.

W zdarzeniu przyszłym, którego dotyczy zapytanie Spółki, będą spełnione warunki określone w art. 22 ust. 4 i 4a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tekst jedn.:

Zdaniem Spółki, konsekwencją uznania, że wydanie określonych aktywów w postaci wartości niematerialnych i prawnych tytułem wynagrodzenia za umorzenie akcji jest traktowane jako dochód z udziału w zyskach osób prawnych, będzie możliwość skorzystania w odniesieniu do dochodu uzyskanego przez E ze zwolnienia przewidzianego w art. 22 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe w pełnym zakresie.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.