Interpretacja art. 169 ust. 6 ustawy – Prawo telekomunikacyjne.

Z uwagi na zgłaszane przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych liczne przypadki negatywnych reakcji abonentów instytucjonalnych na konieczność uzasadniania wniosku o zastrzeżenie ich numeru/numerów telefonicznych oraz trudności w zakresie oceny przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych tego, czy naruszenie "słusznego interesu" zostało przez abonenta instytucjonalnego w sposób wystarczający wykazane i uzasadnione, Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej dokonał zmiany w ww. zakresie stanowiska z dnia 5 października 2007 r., dotyczącego interpretacji art. 169 ust. 6 Prawa telekomunikacyjnego.

Zgodnie z treścią art. 169 ust. 6 Prawa telekomunikacyjnego udostępnianie w spisie lub za pośrednictwem służb informacyjnych danych identyfikujących abonentów innych niż wymienieni w ust. 3 nie może naruszać słusznych interesów tych podmiotów.

Przepis ten dotyczy udostępniania w spisie danych abonentów instytucjonalnych (abonentów niebędących osobami fizycznymi, w tym osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą), tj.:

Zasadą jest, że dane te nie podlegają tym samym ograniczeniom i ochronie przewidzianej w stosunku do danych dotyczących osób fizycznych. Stosunkowo ogólne sformułowanie tego przepisu, jak również zawarta w nim niedookreślona klauzula "słusznego interesu" mogą budzić wśród przedsiębiorców telekomunikacyjnych wątpliwości natury teoretycznej, a w szczególności praktycznego jego zastosowania w kontekście postępowań administracyjnych, dotyczących wydania decyzji określających procedurę i warunki udostępniania Telekomunikacji Polskiej S.A. między innymi danych tych podmiotów przez dostawców publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych.

Przepis art. 169 ust. 6 ustawy Prawo telekomunikacyjne przewiduje możliwość ograniczenia lub wykluczenia danych identyfikujących te podmioty ze spisu i biura numerów. W opinii prof. Stanisława Piątka (Prawo telekomunikacyjne. Komentarz, Warszawa 2005 r., s. 918) wniosek w tej sprawie musi być jednak uzasadniony i podlega ocenie przedsiębiorcy telekomunikacyjnego. Ocena ta jest dokonywana na podstawie dość ogólnej klauzuli słusznego interesu wnioskodawcy.

Zaproponowane w zacytowanym powyżej komentarzu stanowisko, odmienne od uregulowanej w sposób szczegółowy sytuacji osób fizycznych, wynika z tego, że dane osób w szczególności prowadzących działalność gospodarczą nie są chronione w tym samym zakresie co dane osób fizycznych, chociażby ze względu na ogólną zasadę jawności działalności gospodarczej. Podmiot niebędący osobą fizyczną, w celu ochrony swoich słusznych interesów, powinien wystąpić do przedsiębiorcy, z którym łączy go umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych z uzasadnionym wnioskiem o zastrzeżenie tych danych.

Z uwagi jednak na zgłaszane przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych:

Prezes UKE przyjął interpretację, że fakt naruszenia słusznych interesów abonenta instytucjonalnego stwierdza sam abonent i w przypadku, gdy jego zdaniem takie naruszenie występuje, kieruje do swojego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego wniosek o zastrzeżeniu swoich danych (numeru/numerów telefonów). Abonent instytucjonalny nie musi jednak uzasadniać przedmiotowego wniosku, a przedsiębiorca badać słuszności takiego uzasadnienia. Należy zatem przyznać, że w istocie ostateczna ocena czy udostępnienie przedmiotowych danych narusza słuszny interes podmiotu którego one dotyczą, będzie ciążyła na podmiocie powołującym się na swój słuszny interes.

Prezes UKE uznał, że samo złożenie wniosku o zastrzeżeniu danych w całości lub w określonym zakresie wypełni wymóg uzasadnionego sprzeciwu.

Dokonując zatem interpretacji art. 169 ust. 6 Prawa telekomunikacyjnego należy przyjąć, iż wprowadza on ogólny zakaz naruszania słusznych interesów podmiotów niebędących osobami fizycznymi, których dane jako abonentów mogą być udostępniane w spisie abonentów lub za pośrednictwem służb informacyjnych. Żaden z przepisów Prawa telekomunikacyjnego nie definiuje pojęcia "słusznego interesu", jak również nie precyzuje kto powinien dokonywać oceny powyższego pojęcia w przypadku złożenia przez podmiot nie będący osobą fizyczną zastrzeżenia, co do umieszczenia jego danych w spisie abonentów lub podania ich za pośrednictwem służb informacyjnych.

Wobec nieostrości pojęcia "słuszny interes" oraz braku doprecyzowania w przepisach prawa, kto powinien dokonywać jego interpretacji, słusznym wydaje się pogląd, iż decyzję w tym zakresie należy pozostawić podmiotowi, który powołuje się na swój słuszny interes. Powyższe będzie skutkowało interpretacją, zgodnie z którą już samo złożenie przez abonenta instytucjonalnego wniosku o ograniczenie lub wykluczenie danych identyfikujących te podmioty ze spisu i baz danych służb informacyjnych należy uznać za wystarczające do przyjęcia, iż udostępnienie danych abonenta instytucjonalnego będzie naruszać jego słuszny interes.

W przypadku jednak, gdy dany podmiot z takim wnioskiem nie wystąpi przedsiębiorca telekomunikacyjny powinien przekazać jego dane, nie badając czy w wyniku tego przekazania słuszny interes tego podmiotu zostanie naruszony czy nie. Opisaną sytuację nie wystąpienia z wnioskiem o zastrzeżenie danych w całości lub w określonym zakresie należy traktować jako domniemaną zgodę na przekazanie wszystkich danych. Dokonywanie przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego udostępniającego te dane oceny słusznego interesu podmiotu, który sam tego nie zrobił byłoby nieuzasadnione i nieracjonalne.

Niniejsze stanowisko zwalnia zarówno samego abonenta instytucjonalnego z obowiązku uzasadniania wniosku o zastrzeżeniu danych w całości lub w określonym zakresie, jak również przedsiębiorcę telekomunikacyjnego z badania słuszności ewentualnie przedstawionego uzasadnienia. Nie zwalnia natomiast przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, zobowiązanego do udostępnienia Telekomunikacji Polskiej S.A. danych swoich abonentów, z przekazania - na podstawie art. 67 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego - danych abonentów instytucjonalnych, którzy nie wystąpili do niego z ww. wnioskiem.

Powyższe zostało podyktowane względami praktycznymi oraz trudnymi sytuacjami w jakich mogłyby się znaleźć podmioty udostępniające dane, zobowiązane do rozstrzygania kwestii słusznego interesu innego podmiotu.

Stanowisko Prezesa UKE z dnia 5 października 2007 r.:

Zgodnie z treścią art. 169 ust. 6 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 z późn. zm.) udostępnianie w spisie lub za pośrednictwem służb informacyjnych danych identyfikujących abonentów innych niż wymienieni w ust. 3 nie może naruszać słusznych interesów tych podmiotów.

Przepis ten dotyczy udostępniania w spisie danych abonentów niebędących osobami fizycznymi, tj.:

Zasadą jest, że dane te nie podlegają tym samym ograniczeniom i ochronie przewidzianej w stosunku do danych dotyczących osób fizycznych. Stosunkowo ogólne sformułowanie tego przepisu, jak również zawarta w nim niedookreślona klauzula "słusznego interesu" mogą budzić wśród przedsiębiorców telekomunikacyjnych wątpliwości natury teoretycznej, a w szczególności praktycznego jego zastosowania w kontekście postępowań administracyjnych, dotyczących wydania decyzji określających procedurę i warunki udostępniania Telekomunikacji Polskiej S.A. między innymi danych tych podmiotów przez dostawców publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych.

Przepis art. 169 ust. 6 ustawy Prawo telekomunikacyjne przewiduje możliwość ograniczenia lub wykluczenia danych identyfikujących te podmioty ze spisu i baz danych służb informacyjnych. W opinii prof. Stanisława Piątka (Prawo telekomunikacyjne. Komentarz, Warszawa 2005 r., s. 918) wniosek w tej sprawie musi być jednak uzasadniony i podlega ocenie przedsiębiorcy telekomunikacyjnego. Ocena ta jest dokonywana na podstawie dość ogólnej klauzuli słusznego interesu wnioskodawcy.

Zaproponowane w zacytowanym powyżej komentarzu stanowisko, odmienne od uregulowanej w sposób szczegółowy sytuacji osób fizycznych, jest zasadne. Dany podmiot nie będący osobą fizyczną, w celu ochrony swoich słusznych interesów, powinien wystąpić do przedsiębiorcy, z którym łączy go umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych z uzasadnionym wnioskiem o zastrzeżenie tych danych. Wykazując ów słuszny interes podmiot ten, inaczej niż osoba fizyczna, nie spowoduje jednak automatycznego zastrzeżenia swoich danych. Należy bowiem podkreślić, że dane osób w szczególności prowadzących działalność gospodarczą nie są chronione w tym samym zakresie co dane osób fizycznych, chociażby ze względu na ogólną zasadę jawności działalności gospodarczej. Należy jednak pamiętać, że istotnie w interesie wielu podmiotów (osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych) nie będzie ujawnienie w ogólnokrajowym spisie abonentów wszystkich posiadanych przez nich numerów telefonów.

Dokonując zatem interpretacji art. 169 ust. 6 ustawy Prawo telekomunikacyjne w kontekście procedury postępowania stosowanej wobec abonentów innych niż osoby fizyczne należy przyjąć, że oceny tego czy naruszenie "słusznego interesu" zostało przez stronę w sposób wystarczający wykazane i uzasadnione dokonywał będzie przedsiębiorca telekomunikacyjny będący dostawcą publicznie dostępnych usług telefonicznych udostępniający dane przedsiębiorcy prowadzącemu Ogólnokrajowy Spis Abonentów. Przedsiębiorca ten będzie jednak dokonywał jedynie oceny złożonego wniosku, badał zasadność przedstawionej argumentacji i zakresu zastrzeżenia danych indywidualnie w przypadku każdego podmiotu, który z takim wnioskiem wystąpi. Przedsiębiorca ten będzie zatem pośrednio oceniał czy przekazanie danych może naruszyć słuszny interes strony i badał czy wniosek o zastrzeżenie tych danych ze względu na słuszny interes strony jest zasadny.

W przypadku jednak, gdy dany podmiot z takim wnioskiem nie wystąpi przedsiębiorca telekomunikacyjny powinien przekazać jego dane, nie badając czy w wyniku tego przekazania słuszny interes tego podmiotu zostanie naruszony czy nie. Opisaną sytuację nie wystąpienia z wnioskiem o zastrzeżenie danych w całości lub w określonym zakresie należy traktować jako domniemaną zgodę na przekazanie wszystkich danych. Dokonywanie przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego udostępniającego te dane oceny słusznego interesu podmiotu, który sam o to nie wystąpił byłoby nieuzasadnione i nieracjonalne.

Należy więc przyznać, że w istocie ostateczna ocena czy udostępnienie przedmiotowych danych narusza słuszny interes podmiotu którego one dotyczą, będzie ciążyła na podmiocie te dane udostępniającym. Nie będzie to jednak ocena dokonywana generalnie w stosunku do każdego podmiotu a jedynie wobec tego, który wystąpi do przedsiębiorcy telekomunikacyjnego ze stosownym wnioskiem o ich zastrzeżenie. Jeżeli jednak taki wniosek do przedsiębiorcy telekomunikacyjnego nie wpłynie, nie może on dokonywać oceny ewentualnego naruszenia słusznego interesu tego podmiotu. Przedsiębiorca ten powinien natomiast udostępnić przedmiotowe dane Telekomunikacji Polskiej S.A. na podstawie art. 67 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne.