Informacja w sprawie wprowadzenia oznaczania znakami akcyzy (banderolami) wyrobów winiarskich.

1. Z dniem 1 stycznia 1996 r. powstaje obowiązek oznaczania opakowań jednostkowych importowanych i krajowych wyborów winiarskich znakami skarbowymi akcyzy (banderolami). Obowiązek ten został w zakresie terminu ustalony rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 19 lutego 1994 r. w sprawie oznaczania wyrobów znakami akcyzy (Dz. U. Nr 26, poz. 93 ze zm.), a więc ponad 20 miesięcy temu.

2. Przyczyny, które złożyły się na objęcie wyrobów winiarskich znakami akcyzy były i są podobne do tych, które spowodowały oznaczanie tymi znakami wyrobów tytoniowych i spirytusowych, tj.:

1) przemyt zagranicznych wyrobów winiarskich na rynek krajowy,

2) nielegalna produkcja wyrobów winiarskich na terenie kraju,

3) nielegalny rozlew wyrobów winiarskich pochodzących z produkcji krajowej lub zagranicznej,

4) nielegalny obrót na terenie kraju wyrobami winiarskimi pochodzącymi z przemytu, nielegalnej produkcji lub nielegalnego rozlewu,

5) niepłacenie należnych ceł oraz podatków (akcyza, VAT, dochodowy) od wyrobów winiarskich nielegalnego pochodzenia oraz od handlowego obrotu tymi wyrobami,

6) bezkonkurencyjnie niskie ceny wyrobów winiarskich nielegalnego pochodzenia oraz nielegalnie występujących w obrocie handlowym - czasem niższe od wysokości podatku akcyzowego od tych wyrobów,

7) niska lub bardzo niska jakość i zawartość alkoholu w wyrobach winiarskich nielegalnego pochodzenia,

8) znaczny spadek importu wyrobów winiarskich oraz spadek produkcji, rozlewu i sprzedaży krajowych wyrobów winiarskich, a tym samym bardzo słaba sytuacja ekonomiczna krajowego przemysłu winiarskiego będącego u progu 1996 r. na skraju załamania.

Ponadto, zgodnie z przewidywaniami Ministerstwa Finansów sprzed blisko 2 lat, objęcie wyrobów spirytusowych banderolowaniem i ograniczenie do niewielkiego marginesu wyżej wymienionych negatywnych zjawisk dotyczących tych wyrobów spowodowało nasilenie się nielegalnej działalności gospodarczej w dziedzinie wyrobów winiarskich wolnych jeszcze od obowiązku oznaczania ich znakami akcyzy (banderolami).

3. Według ocen Ministerstwa Finansów ok. 30% wyrobów winiarskich znajdujących się na rynku jest pochodzenia nielegalnego i nielegalnie występuje w obrocie handlowym. Od tych wyrobów nie są płacone cła i podatki. Natomiast według krajowego przemysłu winiarskiego (Krajowej Rady Winiarskiej) wyrobów takich jest ok. 50%. Jakkolwiek szacunki te różnią się od siebie, to zarówno Ministerstwo Finansów jak i przemysł winiarski - są zgodne, że jedynym skutecznym sposobem przeciwdziałania tej sytuacji jest objęcie tej grupy wyrobów szczególnym nadzorem państwa poprzez wprowadzenie na te wyroby znaków akcyzy (banderol).

4. Opisane wyżej negatywne zjawiska spowodowały, że przemysł winiarski przeżywa narastający, głęboki kryzys, szczególnie od 1994 r. Kryzys ten przejawia się między innymi w rosnącym zadłużeniu tego przemysłu wobec budżetu państwa z tytułu różnych podatków oraz w spadku podatków odprowadzanych przez ten przemysł do budżetu. Dla zobrazowania krytycznej sytuacji ekonomicznej tego przemysłu wystarczy stwierdzić, że na 213 krajowych legalnych producentów (rozlewających) w przemyśle winiarskim aż 114 jest zadłużonych wobec budżetu państwa z tytułu różnych podatków na łączną kwotę przekraczającą 160 mln zł (1 bln 600 mld starych zł) przy rocznych wpłatach całego przemysłu winiarskiego z tytułu podatku akcyzowego na poziomie 170 mln zł (1 bln 700 mld starych zł).

5. Branża winiarska pod wieloma względami różni się od przemysłu tytoniowego i spirytusowego, które wcześniej - bo w 1994 r. - zostały objęte obowiązkiem stosowania znaków akcyzy na swoich wyrobach.

Importerzy i krajowi producenci wyrobów tytoniowych i spirytusowych to łącznie ok. 80 przedsiębiorstw. W tym wśród krajowych producentów wyrobów tytoniowych i spirytusowych przedsiębiorstwa państwowe wytwarzają ponad 90%, całej produkcji krajowej. Są to przedsiębiorstwa o dobrej kondycji finansowej, odprowadzające do budżetu z tytułu wyrobów tytoniowych ok. 16 bln starych zł podatku akcyzowego, a wyrobów spirytusowych ok. 35 bln starych zł podatku akcyzowego.

W branży winiarskiej natomiast legalni importerzy i krajowi producenci (rozlewający) to łącznie 326 przedsiębiorstw, w tym 213 krajowych producentów i 113 importerów.

Ponad 80% przedsiębiorstw tej branży to przedsiębiorstwa niepaństwowe o różnym statusie prawnym: spółki cywilne, handlowe, prywatne przedsiębiorstwa. Działalność w zakresie wytwarzania (rozlewnia) win nie jest koncesjonowana, natomiast działalność w zakresie wytwarzania wyrobów tytoniowych i spirytusowych jest koncesjonowana. Średnia wydajność praktyczna, np. w przemyśle spirytusowym wynosi ok. 12 op./h przy ok. 100 liniach produkcyjno-rozlewczych. Kondycja finansowa, ekonomiczna i techniczna przemysłu winiarskiego jest nieporównywalnie gorsza niż przemysłu tytoniowego i spirytusowego. W przemyśle winiarskim średnia wydajność praktyczna wynosi ok. 5,5 tys. op./h, przy 302 liniach rozlewczych.

6. Stosownie do przedstawionego stanu faktycznego przemysł winiarski wytwarza rocznie ok. 500 mln opakowań jednostkowych wyrobów winiarskich, dysponując liniami rozlewczymi o niskiej wydajności i niskim standardzie technicznym oraz niską wpłatą podatku akcyzowego do budżetu państwa przy dużym zadłużeniu. Stwarza to rozliczne problemy z wyprowadzeniem banderol na wyroby winiarskie. Dotyczy to zaangażowania państwa w finansowanie urządzeń banderolujących na 302 liniach rozlewczych, wobec ok. 100 w przemyśle spirytusowym. Jednocześnie przy dwudziestokrotnie mniejszych wpływach w podatku akcyzowym od przemysłu winiarskiego w stosunku do przemysłu spirytusowego, nie mówiąc już o zadłużeniu przemysłu winiarskiego wobec Skarbu Państwa w różnego rodzaju podatkach, co nie występuje w przypadku przemysłu spirytusowego. Wszystko to skłoniło Ministerstwo Finansów do bardzo rozważnego i ostrożnego wprowadzania znaków akcyzy na wyroby winiarskie, szczególnie że da to dodatkowe wpływy do budżetu w pierwszym roku obowiązywania znakowania, które Ministerstwo Finansów ocenia na kwotę ok. 60 mln zł - przy kosztach budżetowych wynoszących ok. 18 mln zł, w tym ok. 6 mln zł - druk banderol (znaków akcyzy na wina), ok. 12 mln zł - odciążenia podatkowe wobec przemysłu winiarskiego z tytułu zakupu przez przemysł urządzeń banderolujących oraz modernizacji linii rozlewczych przemysłu oraz zakupu kas pancernych na przechowywanie znaków akcyzy.

Mając to na uwadze Ministerstwo Finansów 22 września 1995 r. wydało wytyczne w sprawie oddłużenia przemysłu winiarskiego w związku z wprowadzeniem banderolowania wyrobów winiarskich. Odciążenie to jest ustalane stosownie do wysokości wpłat podatku akcyzowego przemysłu winiarskiego oraz zaległości podatkowych tego przemysłu wobec budżetu państwa.

7. Przygotowania Ministerstwa Finansów zmierzające do wdrażania znaków akcyzy na wina rozpoczęły się w końcu 1994 r. i składały się na nie:

1) powierzenie Drukarni Skarbowej podległej Ministerstwu Finansów opracowania wzoru druku i wydawania znaków akcyzy na wina (PWPW nie miała mocy produkcyjnych),

2) uzyskanie pozytywnych ocen Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w sprawie projektów znaków akcyzy na wina,

3) przetestowanie próbnych znaków akcyzy w przemyśle winiarskim w celu ustalenia wymiarów znaków i sposobów znakowania opakowań jednostkowych wyrobów winiarskich,

4) uzgodnienia z przemysłem winiarskim i importerami win przedziałów pojemności (zawartości) i mocy alkoholu wyrobów winiarskich w opakowaniach jednostkowych,

5) przetestowanie ustalonych wymiarów i sposobu nanoszenia banderol próbnych w przemyśle winiarskim oraz przez importerów win,

6) wydanie wytycznych Ministerstwa Finansów w sprawie oddłużenia przemysłu winiarskiego w związku z wdrożeniem banderolowania,

7) uzgodnienia projektów przepisów prawnych (rozporządzenia, zarządzenia Ministra Finansów) dotyczących znaków akcyzy na wina,

8) zainicjowanie latem 1995 r. krajowej produkcji urządzeń banderolujących dla wyrobów winiarskich, przez przedsiębiorstwo państwowe "SPOMASZ" we Wronkach (wyprodukowano już ponad 20 takich urządzeń),

9) podpisanie przez Ministra Finansów w dniu 24 listopada 1995 r.:

- rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie oznaczania wyrobów znakami akcyzy (ogłoszone w Dz. U. Nr 135, poz. 604 z dnia 30 listopada 1995 r.),

- zarządzenia zmieniającego zarządzenie w sprawie wzoru wniosku o wydanie oraz sprzedaż banderol lub wydanie upoważnień do wydania banderol (ogłoszone w Mon. Pol. Nr 61, poz. 681),

- zarządzenia Ministra Finansów w sprawie wykazu wyrobów podlegających oznaczaniu znakami akcyzy według Systematycznego Wykazu Wyrobów (SWW) oraz Polskiej Scalonej Nomenklatury Handlu Zagranicznego (PCN).

Obecnie Ministerstwo Finansów jest przygotowane do wydawania od 1 grudnia 1995 r. banderol podatkowych i legalizacyjnych podmiotom branży winiarskiej (producenci, rozlewający, importerzy - banderole podatkowe, handlowcy - banderole legalizacyjne). Do końca stycznia 1996 r. banderole można odbierać z Drukarni Skarbowej, Al. Niepodległości 146, a następnie w 15 oddziałach banku.

8. W rozporządzeniu Ministra Finansów z 24 listopada 1995 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie oznaczania wyrobów znakami akcyzy (Dz. U. Nr 135, poz. 604) uściślono system znaków na wyroby winiarskie, tj.:

1) zakres przedmiotowy znakowania win,

2) określenie wzorów znaków akcyzy na wina - podatkowych i legalizacyjnych,

3) wartość banderol podatkowych na wyroby tytoniowe, spirytusowe i winiarskie,

4) wysokość odpłatności za znaki legalizacyjne na wyroby tytoniowe, spirytusowe i winiarskie,

5) sposoby znakowania m.in. wyrobów winiarskich,

6) wyznaczono 12 właściwych urzędów skarbowych w sprawie wydawania (sprzedaży) banderol lub upoważnień do odbioru banderol na wyroby winiarskie.

Reasumując, Ministerstwo Finansów 30 listopada 1995 r. zakończyło proces przygotowawczy do wdrażania banderol na wyroby winiarskie, który przewiduje wydawać je na jeden miesiąc przed ustalonym terminem powstania obowiązku oznaczania banderolami tych wyrobów - zgodnie z postulatami importerów i krajowych producentów win. (...) Zarazem Ministerstwo Finansów informuje, że wykorzystując polskie doświadczenia i wzorując się na polskich przepisach prawnych oznaczanie wyrobów znakami akcyzy (banderolami) wprowadziły następujące państwa: Czechy, Słowacja, Węgry, Rumunia, Bułgaria, Białoruś, Rosja i Ukraina.

29 listopada 1995 r.