IMUS-1471/VUR1/443-184/04/MS - Otrzymanie zaliczki, przedpłaty na poczet przyszłych dostaw lub też dokonanie przez odbiorcę zapłaty przed terminem płatności.

Pytanie podatnika

Czy w przypadku otrzymania zaliczki, przedpłaty na poczet przyszłych dostaw energii elektrycznej lub też dokonanie przez odbiorcę zapłaty przed terminem płatności określonym na fakturze powstaje obowiązek podatkowy na zasadach określonych w art. 19 ust. 11 ustawy o VAT?

Odpowiedź

Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym Spółka świadczy usługi w zakresie elektroenergetyki. PKP Energetyka Sp. z o.o. nabywa energię elektryczną i sprzedaje ją Grupie PKP oraz odbiorcom spoza tej grupy. W przypadku dostawy energii trakcyjnej Spółka wystawia za dany miesiąc z góry 2 lub 3 faktury za tzw. raty planowe, które odzwierciedlają planowane zużycie energii i stanowią przewidywalną należność z tytułu sprzedaży energii trakcyjnej. Faktury te wykazywane są w rejestrze sprzedaży miesiąca na który przypada termin płatności. Po zakończeniu każdego miesiąca wystawiana jest wstępna faktura rozliczeniowa, która zawiera należność do zapłaty po uwzględnieniu faktur z tytułu rat planowych z danego miesiąca, a po otrzymaniu statystyki prac taboru wystawiana jest faktura rozliczeniowa ostateczna. Natomiast w przypadku dostawy energii nietrakcyjnej Spółka wystawia jedną fakturę za dany miesiąc. W świetle powyższych okoliczności, wątpliwości podatnika budzi kwestia, czy w przypadku otrzymania zaliczki, przedpłaty na poczet przyszłych dostaw energii elektrycznej lub też dokonanie przez odbiorcę zapłaty przed terminem płatności określonym na fakturze nie powstaje u niego obowiązek podatkowy na zasadach określonych w art. 19 ust. 11 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. - o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminu płatności, jeżeli został on określony w umowie właściwej dla rozliczeń z tytułu dostawy energii elektrycznej i cieplnej oraz gazu przewodowego. Przepis ten ma charakter normy szczególnej i w konsekwencji w odniesieniu do dostaw wymienionych w nim towarów wyłącza - zgodnie z zasadą "ex specialis derogat lex generali" - stosowanie ogólnej reguły dotyczącej powstania obowiązku podatkowego z tytułu otrzymania przedpłat, zaliczek, zadatków (art. 19 ust. 11 ustawy o VAT). Należy jednak podkreślić, że szczególny moment powstania obowiązku podatkowego, wynikający z art. 19 ust. 13 pkt 1 lit. a odnosi się do dostaw energii elektrycznej dokonywanych na podstawie umów, w których został określony termin płatności z tego tytułu. Jeśli dostawy dokonywane są na podstawie umów, gdzie termin płatności nie został określony, to wówczas obowiązek podatkowy powstaje wg zasad ogólnych, a więc także z uwzględnieniem postanowień art. 19 ust. 11 ustawy o VAT.