ILPP5/443-270/14-5/PG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o., przedstawione we wniosku z dnia 5 listopada 2014 r. (data wpływu 18 listopada 2014 r.) uzupełnionym pismem z dnia 6 lutego 2015 r. (data wpływu 11 lutego 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku opłat pobieranych z tytułu świadczeń polegających na zapewnieniu kobiecie rodzącej możliwości wykonywania opieki przez osobę najbliższą - jest prawidłowe.

W dniu 18 listopada 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku opłat pobieranych z tytułu świadczeń polegających na zapewnieniu kobiecie rodzącej możliwości wykonywania opieki przez osobę najbliższą. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 6 lutego 2015 r. (data wpływu 11 lutego 2015 r.) o informacje doprecyzowujące opis sprawy oraz o pełnomocnictwo dla osoby podpisanej pod wnioskiem.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca prowadzi działalność leczniczą, w zakresie której świadczy usługi opieki medycznej, w tym lecznictwa szpitalnego, poradnictwa ambulatoryjnego oraz podstawowej opieki zdrowotnej. Zainteresowany posiada status podmiotu leczniczego w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 217) i podlega wpisowi do Księgi Rejestrowej podmiotów leczniczych, prowadzonej przez Urząd Wojewódzki. Czas trwania działalności Spółki jest nieograniczony.

W ramach swojej działalności Wnioskodawca sprawuje również opiekę medyczną nad kobietami oraz ich nowonarodzonymi dziećmi w okresie ciąży oraz w tzw. okresie okołoporodowym. W ramach działalności Zainteresowany wykonując na rzecz pacjenta świadczenie opieki zdrowotnej zobowiązany jest zapewnić mu możliwość obecności osoby bliskiej przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych (art. 21 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, Dz. U. z 2009 r. Nr 52, poz. 417, z późn. zm. oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 września 2012 r. Dz. U. z 2012 r. poz. 1100 z późn. zm. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem). W ramach tej opieki Wnioskodawca zapewnia pacjentkom poród rodzinny - świadczenie polegające na umożliwieniu osobie bliskiej (np. ojcu dziecka) pobytu w sali porodowej. Świadczenie Zainteresowanego w tym zakresie obejmuje również odpowiednie przygotowanie osoby trzeciej, np. dezynfekcję, udostępnienie odzieży medycznej, przekazanie informacji dotyczącej pomocy, która powinna być udzielana kobiecie rodzącej itp.

Pobyt bliskiej osoby przy porodzie w szpitalu Wnioskodawcy jest wskazaniem lekarskim ze względów terapeutycznych. Wpływa on bowiem na komfort psychiczny rodzącej zmniejszając odczuwanie bólu oraz ułatwia nieodzowny podczas akcji porodowej kontakt pomiędzy kobietą a personelem medycznym.

W piśmie z dnia 6 lutego 2015 r. (data wpływu 11 lutego 2015 r.), będącym uzupełnieniem wniosku, Zainteresowany poinformował, że usługi polegające na uczestniczeniu osoby trzeciej w porodzie rodzinnym są niezbędne do wykonania usługi podstawowej. W celu należytego wykonania świadczeń zdrowotnych Spółka jest zobowiązana jako podmiot leczniczy do realizowania standardów postępowania medycznego nad kobietą w okresie ciąży, porodu i połogu oraz opieki nad noworodkiem. Zatem konieczność świadczenia takich usług jako usług dodatkowych w procesie opieki okołoporodowej nie jest przywilejem Zainteresowanego mającym na celu wzrost jego dochodów, a obowiązkiem, który wynika wprost z rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 września 2012 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 1100 z późn. zm.) w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem. W szczególności mówi o tym ust. 3 pkt 3 rozdziału V oraz pkt 5 rozdziału VI załącznika do tego rozporządzenia. Na tej podstawie można powiedzieć że usługi te są usługami ściśle związanymi z usługą podstawową polegającą na szeroko rozumianej opiece nad kobietą ciężarną od momentu poczęcia poprzez ciążę, poród, połóg i opiekę nad noworodkiem. W świetle ww. rozporządzenia pobyt osoby trzeciej podczas porodu ma dla pacjentki charakter terapeutyczny. Pobyt bliskiej osoby powoduje jej poczucie bezpieczeństwa, ułatwia komunikację pacjentki z personelem medycznym, zapobiega uczuciu paniki co bezpośrednio przekłada się na zdrowie pacjentki i noworodka.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy opłaty pobierane z tytułu ww. świadczeń, polegających na zapewnieniu kobiecie rodzącej możliwości wykonywania opieki przez osobę najbliższą, wynikające ze wskazania lekarskiego, podlegają zwolnieniu od podatku w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy VAT.

2. Czy opłaty pobierane z tytułu ww. świadczeń, polegających na zapewnieniu kobiecie rodzącej możliwości wykonywania opieki przez osobę najbliższą, wynikające z generalnego zalecenia Ministerstwa Zdrowia, podlegają zwolnieniu od podatku w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi (świadczenia) polegające na zapewnieniu kobiecie rodzącej możliwości wykonywania opieki przez osobę najbliższą są zwolnione od opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18 jako usługi ściśle związane z opieką medyczną służącą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia niezależnie od tego czy wynikają one z zalecenia lekarskiego czy podstawą ich udzielenia są zalecenia Ministra Zdrowia.

UZASADNIENIE stanowiska Spółki.

W ramach świadczenia Wnioskodawca umożliwia pobyt osobie bliskiej (np. ojcu dziecka) na sali porodowej w trakcie porodu. W ocenie szpitala osoba bliska zapewnia kobiecie rodzącej komfort psychiczny, spokój i poczucie bezpieczeństwa, przez co zmniejsza odczucie bólu przy porodzie oraz ułatwia kontakt pomiędzy kobietą a personelem medycznym niezbędny w trakcie trwania akcji porodowej. Nie bez znaczenia jest również fakt, że osoba ta może nieść kobiecie pomoc w trakcie porodu (np. przy załatwianiu potrzeb fizjologicznych).

Obecność osoby bliskiej (np. ojca dziecka) w porodzie rodzinnym jest generalnym zaleceniem Ministerstwa Zdrowia - zgodnie bowiem z rozporządzeniem Ministra Zdrowia ws. opieki w okresie okołoporodowym, personel medyczny ma obowiązek zachęcić kobietę rodzącą do skorzystania ze wsparcia osoby bliskiej oraz współpracować z tą osobą. W myśl ust. 3 pkt 3 rozdziału V postępowanie w trakcie porodu, będącego załącznikiem do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 września 2012 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 1100 z późn. zm.) w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem stanowi, że podczas porodu należy udzielać wsparcia medycznego w następujący sposób zachęcać rodzącą do korzystania ze wsparcia wybranej przez nią osoby bliskiej.

Pkt 5 rozdziału VI Strategie uśmierzania bólu podczas porodu powyższego rozporządzenia stanowi, że osoba sprawująca opiekę podczas porodu przedstawia rodzącej pełną informację o niefarmakologicznych i farmakologicznych metodach łagodzenia bólów porodowych dostępnych w miejscu, w którym ten poród się odbywa, wspiera rodzącą w stosowaniu tych metod oraz respektuje jej decyzje w tym zakresie. Osoba sprawująca opiekę podczas porodu jest obowiązana zachęcać rodzącą, aby podczas porodu towarzyszyła jej osoba bliska. Takie ogólne zalecenie wydaje się być jak najbardziej zrozumiałe w kontekście korzyści terapeutycznych, w szczególności poprawy stanu psychicznego kobiety rodzącej jakie niesie obecność przy porodzie osoby bliskiej. Oznacza to, że zwolnienie z VAT usługi polegającej na umożliwieniu obecności osoby bliskiej w porodzie rodzinnym stanowi czynność ściśle związaną z opieką medyczną w rozumieniu ustawy o VAT, której zwolnienie od opodatkowania VAT nie wymaga istnienia odrębnego, specjalnego zalecenia lekarskiego (z uwagi na istnienie generalnego zalecenia Ministra Zdrowia).

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT, zwalnia się od opodatkowania VAT "usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze". Wszelkie zatem czynności z zakresu opieki zdrowotnej wykonywane przez Spółkę jako podmiot leczniczy, które zmierzają do osiągnięcia jednego ze wskazanych wyżej celów będą korzystały ze zwolnienia od podatku VAT.

Mając na uwadze powyższe Wnioskodawca stoi na stanowisku, że umożliwienie osobie bliskiej towarzyszenia kobiecie rodzącej podczas porodu jest usługą ściśle związaną z opieką medyczną, która korzysta ze zwolnienia od opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 ustawy. Zgodnie z zapisem zawartym w tym przepisie, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Na mocy art. 5a ustawy - obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011 r. - towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Zatem dla prawidłowego określenia wysokości stawki podatku od towarów i usług od czynności, których przedmiotem są poszczególne towary lub usługi, w niektórych przypadkach ustawodawca odsyła do klasyfikacji statystycznych wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, powołując w przepisach dotyczących obniżonych stawek podatku oraz w załącznikach do ustawy symbole PKWiU.

Klasyfikacją, do której odwołują się przepisy ustawy, jest Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU), wprowadzona rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. Nr 207, poz. 1293, z późn. zm.), którą dla celów podatku od towarów i usług stosuje się od dnia 1 stycznia 2011 r.

Na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Natomiast jak stanowi art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno jednak w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w rozporządzeniach wykonawczych do niej ustawodawca przewidział możliwość zastosowania obniżonych stawek podatku i zwolnień od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone między innymi w art. 43 ustawy.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze.

Należy podkreślić, że obowiązujący od dnia 1 stycznia 2011 r. przepis art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy, stanowi implementację do polskiego porządku prawnego przepisu art. 132 ust. 1 lit. b Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L 347 z późn. zm.) (dalej zwana "Dyrektywą"), zgodnie z którym zwolnieniu od podatku przez państwa członkowskie podlegają opieka szpitalna i medyczna oraz ściśle z nimi związane czynności podejmowane przez podmioty prawa publicznego lub, na warunkach socjalnych porównywalnych do stosowanych w odniesieniu do instytucji prawa publicznego, przez szpitale, ośrodki medyczne i diagnostyczne oraz inne odpowiednio uznane placówki o podobnym charakterze.

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości UE, zwolnienia zawarte w art. 132 Dyrektywy Rady stanowią autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego i mają na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu VAT w poszczególnych państwach członkowskich. Oznacza to, że zakres przedmiotowy tych zwolnień powinien być taki sam we wszystkich krajach członkowskich, zatem przy jego definiowaniu nie jest zasadne odwoływanie się wyłącznie do ustawodawstwa krajowego, ponieważ takie działania mogłyby prowadzić do rozbieżności w stosowaniu zwolnień w poszczególnych państwach UE.

Orzecznictwo Trybunału wskazuje, że pojęcia dotyczące zwolnień należy interpretować w sposób ścisły, ponieważ zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda usługa świadczona odpłatnie przez podatnika.

Jeśli chodzi w szczególności o zwolnienie przewidziane w art. 132 Dyrektywy, to z orzecznictwa wynika, że pojęcie "opieka medyczna" dotyczy świadczeń medycznych, które służą diagnozie, opiece oraz, w miarę możliwości, leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia. Cel usługi medycznej określa, czy powinna ona korzystać ze zwolnienia; jeżeli z kontekstu wynika, że jej głównym celem nie jest ochrona, utrzymanie bądź przywrócenie zdrowia, lecz inny cel, to wówczas zwolnienie nie będzie miało zastosowania. Innymi słowy aby podlegać zwolnieniu świadczenie powinno mieć cel terapeutyczny, tym samym liczy się nie charakter usługi, ale jej cel.

Zdefiniowanie w przepisach art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy, zakresu zwolnienia poprzez zawężenie go wyłącznie do usług opieki medycznej służących profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, odpowiada co do zasady używanym przez Trybunał określeniom "postawienie diagnozy, udzielenie pomocy medycznej oraz, w zakresie, w jakim jest to możliwe, leczenie chorób lub zaburzeń zdrowotnych".

Jak wynika z powyższych przepisów, czynności z zakresu profilaktyki, zachowania, ratowania, przywracania i poprawiania zdrowia muszą być powiązane wyłącznie z opieką medyczną. Należy zauważyć, że ustawa o podatku od towarów i usług oraz przepisy wykonawcze do niej nie definiują pojęć "opieka" i "profilaktyka". Zatem przy dokonywaniu interpretacji ww. przepisu, należy posłużyć się wykładnią literalną odwołując się do językowego znaczenia tego wyrazu. Zgodnie z definicją zawartą we "Współczesnym słowniku języka polskiego" (Wydawnictwo Langenscheidt, Warszawa 2007 r. tom II str. 1119 oraz 1391), "opieka" oznacza "troskliwe zajmowanie się kimś, dbanie o kogoś (...)", natomiast "profilaktyka" oznacza "wszelkie działania podejmowane w celu zapobieżenia czemuś; ochrona przed niepożądanym skutkiem czegoś (...)".

Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE jednoznacznie wynika, że zwolnieniu od podatku nie powinny podlegać takie usługi, których celem nie jest ochrona zdrowia. Dla przykładu, w wyroku w sprawie L.u.P. GmbH, Trybunał stwierdził: "(...) pojęcia "opieki medycznej" oraz "świadczeń opieki medycznej" (...) odnosi się do świadczeń, które służą diagnozie, opiece oraz, w miarę możliwości leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia" (C-106/05, pkt 27). Również w wyroku w sprawie d"Ambrumenil Trybunał podkreślał: "Jeżeli chodzi o pojęcie świadczenia opieki medycznej (...) pojęcia tego nie można poddać wykładni, która obejmuje świadczenia medyczne realizowane w innym celu niż postawienie diagnozy, udzielenie pomocy medycznej oraz, w zakresie, w jakim jest to możliwe, leczenie chorób lub zaburzeń zdrowotnych" (C-307/01, pkt 57). Ponadto w wyroku tym (pkt 60) Trybunał wskazał, że "to, czy dana usługa medyczna powinna zostać zwolniona z podatku VAT warunkuje jej cel. Dlatego, jeżeli kontekst, w jakim realizowana jest dana usługa medyczna pozwala określić, że jej podstawowym celem nie jest ochrona zdrowia, w tym jego utrzymanie lub przywrócenie, lecz raczej udzielenie porady wymaganej przed podjęciem decyzji wiążącej się z konsekwencjami prawnymi zwolnienie (...) nie ma zastosowania do tej usługi".

Ponadto, jak zauważył Rzecznik Generalny w sprawie C-262/08 "Cel usługi medycznej określa, czy powinna ona korzystać ze zwolnienia; jeżeli z kontekstu wynika, że jej głównym celem nie jest ochrona, utrzymanie bądź przywrócenie zdrowia, lecz inny cel, to wówczas zwolnienie nie będzie miało zastosowania". Ponadto Rzecznik zauważa, że "działalność, którą uznano za części składowe opieki medycznej (leczenia medycznego), obejmuje: opiekę terapeutyczną jako część usługi ambulatoryjnej świadczonej przez wykwalifikowane pielęgniarki; leczenie psychoterapeutyczne świadczone przez wykwalifikowanych psychologów; prowadzenie badań lekarskich bądź pobieranie krwi lub innych próbek do badania pod kątem występowania choroby, na rzecz pracodawców lub ubezpieczycieli, albo poświadczanie zdolności medycznej do odbycia podróży, jeżeli celem tych usług zasadniczo pozostaje ochrona zdrowia zainteresowanych osób; oraz badania medyczne umożliwiające obserwację i zbadanie pacjentów, zanim zajdzie konieczność diagnozowania, rozciągnięcia opieki bądź leczenia potencjalnej choroby, zlecone przez internistów i wykonywane przez zewnętrzne laboratoria prywatne". Dodatkowo Rzecznik zauważa, że "usługi są ściśle związane z opieką szpitalną i medyczną (leczeniem szpitalnym i medycznym) jedynie wówczas, gdy są one rzeczywiście świadczone jako usługi pomocnicze względem takiej opieki świadczonej pacjentom jako świadczenie główne, tylko wówczas jeżeli wpisują się one w logiczny sposób w ramy świadczenia tejże opieki i stanowią w procesie świadczenia tejże opieki niezbędny etap, aby osiągnąć cele terapeutyczne, którym służą, gdyż jedynie takie usługi mogą mieć wpływ na koszty opieki zdrowotnej, która staje się dostępna w drodze zwolnienia od podatku".

Stosownie do art. 43 ust. 17 ustawy, zwolnienia, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18, 18a, 22 24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a, nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:

Należy jednak podkreślić, że zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE zwolnieniu od podatku VAT podlegają tylko świadczenia opieki medycznej, które mają bezpośrednio na celu diagnozę, opiekę lub terapię.

Ponadto zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości UE, pojęcia używane do określenia zwolnień, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej dostawy towarów lub usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Jeżeli podstawowym celem danego świadczenia nie są diagnoza, opieka, bądź leczenie chorób lub zaburzeń zdrowia (tekst jedn.: świadczeniu nie przyświeca cel terapeutyczny), świadczenie takie nie podlega zwolnieniu z VAT. Takie stanowisko były prezentowane przez TSUE w licznych orzeczeniach (wyrok z dnia 20 listopada 2003 r. w sprawie Peter d'Ambrumenil C-307/01; wyrok z dnia 20 listopada 2003 r. w sprawie Margarete Unterpertinger, C-212/01; wyrok z dnia 10 września 2002 r. w sprawie Kügle, C-141/00).

Natomiast w orzeczeniu C-394/04 i C-395/04 Diagnostiko Therapeftiko Kentro Athinon Ygeia AE a Ypourgos Oikonomikon (pkt 29), TSUE stwierdził, że świadczenie usług, które mogą poprawić komfort i samopoczucie pacjentów, jak i dostawy dla osób towarzyszących pacjentowi, co do zasady nie są transakcjami zwolnionymi od podatku VAT, blisko związanymi z leczeniem szpitalnym i opieką. Inaczej może być tylko wówczas, gdy usługi te są bezwzględnie konieczne do osiągnięcia celów terapeutycznych, którym służą usługi opieki szpitalnej i medycznej, w ramach której są one świadczone. Świadczone przez szpital usługi polegające na dostarczaniu przez tę instytucję łóżek i posiłków osobom towarzyszącym pacjentom, powinny być zwolnione od podatku VAT, w przypadku gdy zostanie ustalone, że są one niezbędne do leczenia osoby hospitalizowanej.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność leczniczą w zakresie, której świadczy usługi opieki medycznej, w tym lecznictwa szpitalnego, poradnictwa ambulatoryjnego oraz podstawowej opieki zdrowotnej. Zainteresowany posiada status podmiotu leczniczego w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej i podlega wpisowi do Księgi Rejestrowej podmiotów leczniczych, prowadzonej przez Urząd Wojewódzki. W ramach swojej działalności Wnioskodawca sprawuje również opiekę medyczną nad kobietami oraz ich nowonarodzonymi dziećmi w okresie ciąży oraz w tzw. okresie okołoporodowym. W ramach działalności Zainteresowany wykonując na rzecz pacjenta świadczenie opieki zdrowotnej zobowiązany jest zapewnić mu możliwość obecności osoby bliskiej przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych. W ramach tej opieki Wnioskodawca zapewnia pacjentkom poród rodzinny - świadczenie polegające na umożliwieniu osobie bliskiej (np. ojcu dziecka) pobytu w sali porodowej. Świadczenie Zainteresowanego w tym zakresie obejmuje również odpowiednie przygotowanie osoby trzeciej, np. dezynfekcję, udostępnienie odzieży medycznej, przekazanie informacji dotyczącej pomocy, która powinna być udzielana kobiecie rodzącej itp. Pobyt bliskiej osoby przy porodzie w szpitalu Wnioskodawcy jest wskazaniem lekarskim ze względów terapeutycznych. Wpływa on bowiem na komfort psychiczny rodzącej zmniejszając odczuwanie bólu oraz ułatwia nieodzowny podczas akcji porodowej kontakt pomiędzy kobietą a personelem medycznym.

Dodatkowo Zainteresowany poinformował, że usługi polegające na uczestniczeniu osoby trzeciej w porodzie rodzinnym są niezbędne do wykonania usługi podstawowej. W celu należytego wykonania świadczeń zdrowotnych Spółka jest zobowiązana jako podmiot leczniczy do realizowania standardów postępowania medycznego nad kobietą w okresie ciąży, porodu i połogu oraz opieki nad noworodkiem. Zatem konieczność świadczenia takich usług jako usług dodatkowych w procesie opieki okołoporodowej nie jest przywilejem Zainteresowanego mającym na celu wzrost jego dochodów, a obowiązkiem, który wynika wprost z rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 września 2012 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 1100 z późn. zm.) w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem. W szczególności mówi o tym ust. 3 pkt 3 rozdziału V oraz pkt 5 rozdziału VI załącznika do tego rozporządzenia. Na tej podstawie można powiedzieć że usługi te są usługami ściśle związanymi z usługą podstawową polegającą na szeroko rozumianej opiece nad kobietą ciężarną od momentu poczęcia poprzez ciążę, poród, połóg i opiekę nad noworodkiem. W świetle ww. rozporządzenia pobyt osoby trzeciej podczas porodu ma dla pacjentki charakter terapeutyczny. Pobyt bliskiej osoby powoduje jej poczucie bezpieczeństwa, ułatwia komunikację pacjentki z personelem medycznym, zapobiega uczuciu paniki co bezpośrednio przekłada się na zdrowie pacjentki i noworodka.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy Wnioskodawca ma wątpliwości, czy opłata pobierana z tytułu ww. świadczeń, polegających na zapewnieniu kobiecie rodzącej możliwości wykonywania opieki przez osobę najbliższą i wynikające ze wskazania lekarskiego bądź z generalnego zalecenia Ministerstwa Zdrowia, podlega zwolnieniu od podatku w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy.

W przedmiotowej sprawie kluczową rolę stanowi określenie, czy świadczone przez Zainteresowanego usługi polegające na uczestniczeniu osoby trzeciej w porodzie rodzinnym, stanowią działalność ściśle związaną z opieką szpitalną i medyczną. Wówczas bowiem przedmiotowe usługi, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 18, korzystałyby ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Biorąc pod uwagę przytoczone powyżej orzeczenie w sprawie C-394/04 i C-395/04 uczestnictwo osoby trzeciej w porodzie rodzinnym stanowiłoby działalność ściśle związaną z opieką szpitalną i medyczną, a co za tym idzie podlegało zwolnieniu od opodatkowania podatkiem od towarów i usług, gdyby ciągła obecność tej osoby miała charakter terapeutyczny i wynikała ze wskazań medycznych (np. była przedmiotem zalecenia lekarskiego).

Stosownie do cytowanego już przepisu art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy, zwolnione od podatku są usługi wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane. Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca wypełnił przesłankę o charakterze podmiotowym uprawniającą do zastosowania zwolnienia - bowiem Zainteresowany posiada status podmiotu leczniczego w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej i podlega wpisowi do Księgi Rejestrowej podmiotów leczniczych prowadzonej przez urząd wojewódzki. W tym miejscu należy sprawdzić czy Wnioskodawca wypełnił przesłanki o charakterze przedmiotowym, tj. czy świadczone przez niego usługi polegające na zapewnieniu udziału osoby trzeciej przy porodzie są usługami ściśle związanymi z ww. usługami w zakresie opieki medycznej.

W myśl ust. 3 pkt 3 rozdziału V - Postępowanie w trakcie porodu - załącznika do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 września 2012 r. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem (Dz. U. poz. 1100, z późn. zm.), podczas porodu należy udzielać wsparcia medycznego m.in. poprzez zachęcanie rodzącej do korzystania ze wsparcia wybranej przez nią osoby bliskiej.

Pkt 5 rozdziału VI - Strategie uśmierzania bólu podczas porodu - powyższego załącznika do rozporządzenia stanowi, że osoba sprawująca opiekę podczas porodu przedstawia rodzącej pełną informację o niefarmakologicznych i farmakologicznych metodach łagodzenia bólów porodowych dostępnych w miejscu, w którym ten poród się odbywa, wspiera rodzącą w stosowaniu tych metod oraz respektuje jej decyzje w tym zakresie. Osoba sprawująca opiekę podczas porodu jest obowiązana zachęcać rodzącą, aby podczas porodu towarzyszyła jej osoba bliska.

Analizując przedstawione okoliczności sprawy w kontekście powołanych przepisów prawa podatkowego wskazać należy, że opłata, którą Wnioskodawca pobiera z tytułu świadczeń polegających na zapewnieniu kobiecie rodzącej możliwości wykonywania opieki przez osobę najbliższą należy uznać jako wynagrodzenie za świadczoną usługę ściśle związaną z usługami zwolnionymi od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy. Bowiem - jak poinformował Zainteresowany - w ramach tego świadczenia umożliwia on pobyt osobie bliskiej (np. ojcu dziecka) na sali porodowej w trakcie porodu. Osoba bliska zapewnia kobiecie rodzącej komfort psychiczny, spokój i poczucie bezpieczeństwa, przez co zmniejsza odczucie bólu przy porodzie oraz ułatwia kontakt pomiędzy kobietą a personelem medycznym niezbędny w trakcie trwania akcji porodowej. Nie bez znaczenia jest również fakt, że osoba ta może nieść kobiecie pomoc w trakcie porodu (np. przy załatwianiu potrzeb fizjologicznych).

W świetle powyższego należy stwierdzić, że usługi polegające na zapewnieniu opieki nad kobietą rodzącą przez bliską osobę wykonywane przez Wnioskodawcę posiadającego status podmiotu leczniczego w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej, spełniają przesłanki do objęcia ich zwolnieniem od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy. Usługi te bowiem spełniają wymogi umożliwiające zastosowanie zwolnienia, tj. są one usługami ściśle związanymi oraz niezbędnymi do świadczenia opieki medycznej, służącej profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Pobyt bliskiej osoby podczas porodu ma dla pacjentki charakter terapeutyczny, powoduje jej poczucie bezpieczeństwa, ułatwia komunikację pacjentki z personelem medycznym, zapobiega uczuciu paniki co bezpośrednio przekłada się na zdrowie pacjentki i noworodka.

Ponadto, jak Zainteresowany poinformował, konieczność świadczenia usług dodatkowych w procesie opieki okołoporodowej nie jest jego przywilejem, a obowiązkiem, który wynika wprost z ww. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 września 2012 r.

Reasumując, odpowiadając na zadane we wniosku pytania, należy stwierdzić, że opłaty pobierane z tytułu opisanych we wniosku świadczeń polegających na zapewnieniu kobiecie rodzącej możliwości wykonywania opieki przez osobę najbliższą - niezależnie od tego czy wynikają one ze wskazania lekarskiego czy z generalnego zalecenia Ministerstwa Zdrowia - podlegają zwolnieniu od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy zostało uznane za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy:

* zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia;

* zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.