ILPP5/443-106/13-2/KG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przedstawione we wniosku z dnia 14 maja 2013 r. (data wpływu 20 maja 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wykazanego na fakturze wystawionej przez małego podatnika i oznaczonej "metoda kasowa" - jest prawidłowe.

W dniu 20 maja 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wykazanego na fakturze wystawionej przez małego podatnika i oznaczonej "metoda kasowa".

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

"A" Spółka z o.o. jest generalnym wykonawcą budynku mieszkalnego we W. W celu wykonania zadania Spółka zleciła część robót podwykonawcom. Na kompleksowe wykonanie pokrycia dachu na budynku Spółka, zwana dalej Zamawiającym, zawarła umowę z firmą "B" zwaną dalej Wykonawcą.

Na wykonane roboty Wykonawca udziela Zamawiającemu gwarancji na okres 60 miesięcy licząc od daty otrzymania pozwolenia na użytkowanie przez Inwestora. Na poczet gwarancji dobrego wykonania przedmiotu umowy Wykonawca jest zobowiązany wnieść zabezpieczenie w formie pieniężnej, które to zabezpieczenie ewidencjonowane jest na wyodrębnionym koncie księgowym w ewidencji księgowej Spółki. Wniesienie zabezpieczenia odbywa się poprzez potrącenie należnej kwoty kaucji z wystawionej przez Wykonawcę faktury, zgodnie z umową w wysokości 5% wartości faktury netto.

Zgodnie z umową Zamawiający dokona zwrotu wniesionej przez Wykonawcę kwoty stanowiącej zabezpieczenie należytego wykonania robót w następujący sposób: 65% wartości kwoty - po dokonaniu odbioru końcowego przedmiotu całego zadania od Zamawiającego przez Inwestora, w terminie 30 dni od daty zwrotu takiej kaucji dla Zamawiającego przez Inwestora, 35% wartości kwoty - po upływie okresu gwarancji, w terminie 30 dni od daty zwrotu takiej kaucji dla Zamawiającego przez Inwestora.

Firma "B" jest małym podatnikiem i podatek VAT rozlicza metodą kasową. Faktury za wykonane roboty oznaczone są "metoda kasowa".

Zamawiający dokonuje płatności za wykonane roboty przelewem bankowym na rachunek Wykonawcy potrącając jednocześnie kwotę należnej mu kaucji gwarancyjnej (sposób wniesienia kaucji i zapłaty za faktury został przez obie strony uzgodniony w umowie). Tak zapłacona faktura przez obie strony traktowana jest jako zapłacona w całości. W związku z powyższym Zamawiający dokonuje w całości odliczenia podatku VAT naliczonego, wykazanego w fakturze w miesiącu dokonania zapłaty.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy prawidłowo Spółka dokonuje obniżenia podatku VAT należnego o kwotę podatku naliczonego, określoną w fakturze, w całości pomimo tego, że kwota zapłaty za fakturę podana na przelewie jest pomniejszona o kwotę należnej kaucji gwarancyjnej.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym powyżej stanie faktycznym spółka prezentuje stanowisko, że przysługuje jej prawo do odliczenia podatku VAT, wykazanego na fakturze w całości, pomimo tego, że kwota przelewu pomniejszona jest o kwotę kaucji gwarancyjnej.

Stanowisko swoje Zainteresowany opiera na przepisach § 18 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, oraz art. 498 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z cytowanymi przepisami w przypadku nabycia towarów i usług udokumentowanych fakturą oznaczoną "metoda kasowa" podatnik może obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określoną w tej fakturze w rozliczeniu za okres, w którym uregulował w całości należność na rzecz małego podatnika, o którym mowa w art. 21 ust. 1 ustawy. Artykuł 498 Kodeksu cywilnego dopuszcza w sytuacji gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, że każda z nich może potracić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze.

W opisanym stanie faktycznym mamy do czynienia właśnie z taką sytuacją. Po wykonaniu określonego w umowie zakresu robót i wystawieniu faktury przez Wykonawcę powstaje z jego strony obowiązek wniesienia kaucji gwarancyjnej w wysokości 5% wartości netto wystawionej faktury, natomiast po stronie Zamawiającego powstaje obowiązek zapłaty faktury dokumentującej wykonane roboty. Wykonawca zamiast wnieść wspomnianą kaucję na rzecz zamawiającego, co wymagałoby zapłaty Spółce kwoty stanowiącej 5% wartości netto robót objętych umową "uiszcza" ją w ten sposób, że otrzymuje zapłatę pomniejszoną o kwotę wymaganej kaucji.

Zgodnie z wolą stron określoną w umowie Zamawiający zatrzyma kwotę kaucji poprzez potrącenie z faktury 5% wartości faktury netto.

Opierając się na umowie i cytowanych powyżej przepisach Spółka uznaje, że faktura zapłacona została w całości, a więc przysługuje jej prawo obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w całości w rozliczeniu za okres, w którym dokonała płatności faktury.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Podstawowe zasady dotyczące prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony zostały zawarte w dziale IX ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą.

W myśl art. 86 ust. 1 ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika:

- z uwzględnieniem rabatów określonych w art. 29 ust. 4.

Z powyższego wynika, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych.

Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, m.in. tego że zakupy są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

I tak, na podstawie art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Powyższe oznacza, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze, jednak transakcja nie podlega opodatkowaniu.

Natomiast, w myśl art. 88 ust. 4 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 20.

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Cytowane wyżej przepisy normują kwestie dotyczące prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony w sytuacji, gdy rozliczenia dokonuje podatnik VAT czynny, z faktury, którą za nabyte towary lub usługi wystawił inny podatnik VAT czynny.

W art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy, który stanowi, że prawo do odliczenia powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny, ustawodawca określił podstawowy termin, w którym prawo do odliczenia może zostać zrealizowane. W następnych jednostkach redakcyjnych ust. 10 powołanego artykułu oraz w jego kolejnych ustępach przewidziano natomiast szczególne momenty, w których można dokonać odliczenia podatku naliczonego, np. odnoszące się do sytuacji, gdy otrzymano fakturę przed wykonaniem usługi. Ponadto w art. 86 ust. 21 ustawy, ustawodawca upoważnił Ministra Finansów do określenia w drodze rozporządzenia innego niż określony w ust. 10 terminu obniżenia kwoty podatku należnego.

Na podstawie ww. delegacji ustawowej Minister Finansów uregulował w § 18 rozporządzenia z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 247 z późn. zm.) moment odliczenia podatku naliczonego w razie nabycia towarów i usług od małych podatników.

W myśl § 18 ust. 1 ww. rozporządzenia, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., w przypadku nabycia przez podatnika innego niż mały podatnik, o którym mowa w art. 21 ust. 1 ustawy, towarów i usług udokumentowanych fakturą oznaczoną zgodnie z odrębnymi przepisami "metoda kasowa" podatnik może obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określoną w tej fakturze, w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym:

Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 25 ustawy, przez małego podatnika rozumie się podatnika podatku od towarów i usług:

- przy czym przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł.

Jak stanowi art. 21 ust. 1 ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., mały podatnik może wybrać metodę rozliczeń polegającą na tym, że obowiązek podatkowy w odniesieniu do dokonywanych przez niego dostaw towarów i świadczenia usług powstaje:

- po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który będzie stosował tę metodę, zwaną dalej "metodą kasową"; otrzymanie zapłaty w części powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części.

Zgodnie z art. 21 ust. 2 ustawy, przepis ust. 1 stosuje się do czynności wykonanych w okresie, w którym podatnik stosuje metodę kasową.

Jak wynika z powyższego w przepisie § 18 ww. rozporządzenia - w sposób odrębny od uregulowań zawartych w ustawie - unormowano moment odliczenia podatku naliczonego w przypadku, gdy towary i usługi są nabywane od małych podatników, którzy wybrali jako formę rozliczeń metodę kasową. W takim przypadku - zgodnie z ww. przepisem - prawo do odliczenia podatku naliczonego powstaje, w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym:

Podstawę do odliczenie podatku naliczonego - w sytuacji jak wyżej - stanowi faktura wystawiona przez małego podatnika oznaczona zgodnie z odrębnymi przepisami "metoda kasowa". Tymi odrębnymi przepisami są przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360 z późn. zm.).

Z danych przedstawionych we wniosku wynika, że Spółka jest generalnym wykonawcą budynku mieszkalnego. W celu wykonania zadania Spółka zleciła część robót podwykonawcom. Na kompleksowe wykonanie pokrycia dachu na budynku Spółka zawarła umowę z Wykonawcą. Na wykonane roboty Wykonawca udziela Wnioskodawcy jako Zamawiającemu gwarancji na okres 60 miesięcy licząc od daty otrzymania pozwolenia na użytkowanie przez Inwestora. Na poczet gwarancji dobrego wykonania przedmiotu umowy Wykonawca jest zobowiązany wnieść zabezpieczenie w formie pieniężnej, które to zabezpieczenie ewidencjonowane jest na wyodrębnionym koncie księgowym w ewidencji księgowej Spółki. Wniesienie zabezpieczenia odbywa się poprzez potrącenie należnej kwoty kaucji z wystawionej przez Wykonawcę faktury, zgodnie z umową w wysokości 5% wartości faktury netto. Zgodnie z umową Zamawiający dokona zwrotu wniesionej przez Wykonawcę kwoty stanowiącej zabezpieczenie należytego wykonania robót w następujący sposób: 65% wartości kwoty - po dokonaniu odbioru końcowego przedmiotu całego zadania od Zamawiającego przez Inwestora, w terminie 30 dni od daty zwrotu takiej kaucji dla Zamawiającego przez Inwestora, 35% wartości kwoty - po upływie okresu gwarancji, w terminie 30 dni od daty zwrotu takiej kaucji dla Zamawiającego przez Inwestora. Wykonawca jest małym podatnikiem i podatek VAT rozlicza metodą kasową. Faktury za wykonane roboty oznaczone są "metoda kasowa". Zamawiający dokonuje płatności za wykonane roboty przelewem bankowym na rachunek Wykonawcy potrącając jednocześnie kwotę należnej mu kaucji gwarancyjnej (sposób wniesienia kaucji i zapłaty za faktury został przez obie strony uzgodniony w umowie). Tak zapłacona faktura przez obie strony traktowana jest jako zapłacona w całości. W związku z powyższym Zamawiający dokonuje w całości odliczenia podatku VAT naliczonego, wykazanego w fakturze w miesiącu dokonania zapłaty.

W świetle powyższego Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy prawidłowo odlicza pełną kwotę podatku naliczonego wykazanego na fakturze wystawionej przez Wykonawcę.

W tym miejscu należy wskazać, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia kaucji. Zgodnie ze słownikową definicją (według Internetowego Słownika Języka Polskiego - http://www.sjp.pl) - "kaucja" jest to suma pieniężna złożona jako gwarancja dotrzymania umowy; zastaw; zabezpieczenie; gwarancja.

Kaucja gwarancyjna w budownictwie to określana - z reguły procentowo - kwota należności wynikających z tytułu wykonanych robót, zatrzymana przez inwestora na określony okres do momentu ich zakończenia tytułem gwarancji. Stanowi ona formę zabezpieczenia należytego wykonania robót przez wykonawcę bądź też służy do pokrycia roszczeń wynikających z ich niewykonania czy też nienależytego wykonania. Co do zasady ma charakter zwrotny i pozostaje neutralna podatkowo. Zakres gwarancji, jej okres oraz zasady rozliczania się z pobranych kaucji są ustalane pomiędzy inwestorem (zamawiającym) i wykonawcą (bądź pomiędzy wykonawcą i podwykonawcą) w zawartej umowie.

W przypadku, gdy kaucje gwarancyjne są potrącane przez inwestora przy wypłacaniu należności wykonawcom za wykonane usługi budowlane, za zapłatę należy uznać również kwotę potrąconej kaucji. Kwoty objętej potrąceniem nie można więc uznać za kwotę nieuregulowaną. Świadczy o tym fakt, że zgodnie z art. 498 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), gdy dwie strony są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

A zatem, potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Do wygaśnięcia zobowiązania przez potrącenie dochodzi w sytuacji, gdy jedna strona jest w stosunku do drugiej zarówno dłużnikiem, jak i wierzycielem. Potrącenie zatem stanowi formę wzajemnej zapłaty za istniejące pomiędzy stronami zobowiązania, co pozwala na traktowanie jej na równi z zapłatą.

W sprawie będącej przedmiotem wniosku w umowie zawartej na okoliczność realizowanej inwestycji strony postanowiły, że Wnioskodawca (Zamawiający) ma prawo potrącić część wynagrodzenia należnego Wykonawcy za wykonane roboty budowlane w ramach kaucji gwarantującej należnej Zamawiającemu tytułem gwarancji "dobrego wykonania przedmiotu umowy". W tej sytuacji doszło zatem de facto do skompensowania należności obu stron względem siebie i pomimo, że dokonując płatności za wykonane roboty Wnioskodawca (Zamawiający), od kwoty należnej Wykonawcy potrącił kwotę odpowiadającą umówionej kaucji gwarancyjnej należy uznać, że należność ta została uregulowana.

Wobec powyższego należy stwierdzić, iż w analizowanej sprawie na skutek potrącenia części wynagrodzenia tytułem kaucji gwarancyjnej doszło do umorzenia części należności z wystawionej przez Wykonawcę na rzecz Zainteresowanego faktury. W takiej sytuacji, nie można uznać, że część należności wykazana na fakturze nie została przez Wnioskodawcę uregulowana - została ona bowiem umorzona. Skutek w postaci wygaśnięcia wierzytelności objętej potrąceniem wyklucza uznanie, że należność pozostaje nieuregulowana - wierzytelność taka na skutek umorzenia przestała istnieć, więc nie może pozostawać nieuregulowana.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że Spółka postępuje prawidłowo dokonując odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego wykazanego na fakturze oznaczonej "metoda kasowa" wystawionej przez Wykonawcę - małego podatnika rozliczającego się "metodą kasową". Warunkiem prawidłowości rozliczeń Wnioskodawcy jest jednak to, że w jego sytuacji nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 88 ustawy.

Ponadto wskazać należy, iż zgodnie z art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.), minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Wobec powyższego, udzielona interpretacja indywidualna stanowi ochronę prawno-podatkową tylko dla Wnioskodawcy, a nie dla jego kontrahenta (Wykonawcy).

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.