ILPP4/4512-1-286/15-6/HW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 14 sierpnia 2015 r. (data wpływu 25 sierpnia 2015 r.) uzupełnionym pismem z dnia 16 listopada 2015 r. (data wpływu 19 listopada 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania dla usług świadczonych w ramach struktury cash poolingu zwolnienia od podatku od towarów i usług - jest prawidłowe.

W dniu 25 sierpnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania dla usług świadczonych w ramach struktury cash poolingu zwolnienia od podatku od towarów i usług. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 16 listopada 2015 r. (data wpływu 19 listopada 2015 r.), o pełnomocnictwo dla osoby podpisanej pod wnioskiem do występowania w imieniu Wnioskodawcy.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka należy do międzynarodowej grupy kapitałowej (dalej Grupa). Spółka zamierza przystąpić do globalnej struktury zarządzania środkami pieniężnymi (struktury cash poolingowej), która funkcjonuje w ramach Grupy (dalej Struktura).

Omawiana Struktura ma na celu przede wszystkim:

* poprawę płynności finansowej jej uczestników oraz

* wzrost efektywności krótkoterminowego zarządzania środkami pieniężnymi.

Struktura funkcjonować będzie na podstawie wielostronnej umowy, którą Spółka ma zawrzeć z:

* polskim bankiem prowadzącym polskie rachunki bieżące Spółki, które będą wykorzystywane w Strukturze. Z uwagi na fakt, że omawiana Struktura obejmowała będzie zarządzanie środkami w różnych walutach (PLN, EUR oraz USD) i zagraniczne walutowe konta Spółki, stronami wspomnianej umowy wielostronnej będą również m.in.:

* bank z siedzibą w L. - w zakresie rozliczeń Spółki w walucie euro,

* bank z siedzibą w N. - w zakresie rozliczeń Spółki w dolarach amerykańskich;

* podmiotem z Grupy z siedzibą w H., wyznaczonym do pełnienia funkcji koordynatora Struktury i posiadacza rachunków głównych (dalej jako: "Agent"). Agent i Spółka są podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11 ustawy o CIT;

* innymi podmiotami z Grupy, będącymi polskimi rezydentami podatkowymi lub rezydentami podatkowymi innych państw i występującymi w roli uczestników Struktury (dalej jako: "Uczestnicy"), jak również innymi bankami obsługującymi Strukturę i rachunki bankowe Uczestników. Spółka i pozostali Uczestnicy będą, co do zasady, podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11 ustawy o CIT.

W zakresie zarządzania środkami w walucie polskiej, Struktura działała będzie w oparciu o transfery wykonywane w ramach następujących rachunków bankowych:

* bieżących rachunków w walucie polskiej, otwartych w polskim banku dla Spółki i innych Uczestników będących polskimi rezydentami,

* rachunku głównym Agenta prowadzonym w walucie polskiej przez polski bank.

W zakresie zarządzania środkami w euro/dolarach amerykańskich, w Strukturze będą wykorzystywane następujące konta:

* bieżące rachunki w euro i/lub dolarach amerykańskich, prowadzone w polskim banku dla Spółki i innych Uczestników będących polskimi rezydentami,

* zagraniczne rachunki walutowe (w euro/dolarach amerykańskich) prowadzone dla Spółki i innych Uczestników przez banki w L. (konto w euro) i w N. (konto w dolarach amerykańskich),

* rachunki główne Agenta w euro i dolarach amerykańskich, prowadzone przez banki w L. i N.

Na końcu każdego dnia roboczego, banki obsługujące Strukturę (dalej jako: "Banki") automatycznie (tekst jedn.: bez odrębnego polecenia ze strony Uczestników czy Agenta) dokonywać będą następujących operacji na rachunkach bankowych uczestniczących w Strukturze:

1. W zakresie zarządzania płynnością w walucie polskiej:

* w przypadku dodatniego salda na rachunku bieżącym Spółki prowadzonym w walucie polskiej, środki z tego rachunku zostaną przekazane na rachunek główny Agenta prowadzony w walucie polskiej;

* w przypadku ujemnego salda na rachunku bieżącym Spółki prowadzonym w walucie polskiej, kwota odpowiadająca kwocie ujemnego salda zostanie przekazana na ten rachunek z rachunku głównego Agenta prowadzonego w walucie polskiej.

Po dokonaniu wyżej wskazanych operacji, saldo na rachunku bieżącym Spółki prowadzonym w walucie polskiej będzie wynosiło zero (tzw. zero-balancing cash pooling).

2. W zakresie zarządzania płynnością w walucie euro/dolarach amerykańskich:

* w przypadku dodatniego salda na walutowym rachunku bieżącym Spółki prowadzonym w euro/dolarach amerykańskich w polskim Banku, środki z tego rachunku zostaną przekazane na zagraniczny rachunek walutowy Spółki w euro/dolarach amerykańskich. Następnie, środki odpowiadające kwocie salda dodatniego powstałego na zagranicznym rachunku walutowym Spółki zostaną przekazane na rachunek główny Agenta prowadzony w euro/dolarach amerykańskich;

* w przypadku ujemnego salda na walutowym rachunku bieżącym Spółki prowadzonym w euro/dolarach amerykańskich w polskim Banku, kwota odpowiadająca kwocie ujemnego salda zostanie przekazana na ten rachunek z zagranicznego rachunku walutowego Spółki prowadzonego w euro/dolarach amerykańskich. W dalszej kolejności, kwota odpowiadająca kwocie wspomnianego salda ujemnego zostanie przekazana na zagraniczny rachunek walutowy Spółki prowadzony w euro/dolarach amerykańskich z rachunku głównego Agenta prowadzonego (odpowiednio) w euro/dolarach amerykańskich.

Po wykonaniu wyżej wskazanych operacji, saldo na walutowym rachunku bieżącym Spółki prowadzonym w euro/dolarach amerykańskich w polskim Banku, jak też na zagranicznym rachunku walutowym Spółki będzie wynosiło zero (tzw. zero-balancing cash pooling).

Analogiczne automatyczne operacje dokonywane będą na rachunkach bankowych innych Uczestników. Transfery pieniężne wykonywane w ramach Struktury będą miały charakter zwrotny, tj. transfery z rachunków bankowych Spółki na rachunki bankowe Agenta i transfery z rachunków bankowych Agenta na rachunki bankowe Spółki będą odzwierciedlone na wirtualnych rachunkach rozliczeniowych "in-house" Spółki, prowadzonych przez Agenta w ramach P. (o którym mowa poniżej).

P. składa się z wewnętrznego banku (z ang. "in-house bank"; dalej "IHB"), który został stworzony przez Grupę w celu uproszczenia rozliczeń między podmiotami z Grupy i ograniczenia kosztów zarządzania przepływami pieniężnymi w ramach Grupy. Jest on odpowiedzialny za potrącanie należności/zobowiązań w ramach Grupy. Zarówno Spółka, jak i Agent uczestniczą w strukturze rozliczeniowej P.

Agent pełni w jej ramach rolę IHB, tj. prowadzi wirtualne rachunki odzwierciedlające bieżące rozliczenia Uczestników, wykonuje operacje kompensujące (polegające na potrącaniu wzajemnych należności Uczestników) opisane poniżej i tym samym uczestniczy w rozliczeniach w ramach Grupy. Co więcej, Agent wykonuje płatności do podmiotów trzecich lub innych podmiotów z Grupy w imieniu i na rzecz spółek z Grupy (włączając w to Spółkę). Dokonywane płatności odzwierciedlane są na wirtualnych rachunkach IHB (poprzez obciążenie odpowiedniego konta IHB), prowadzonych przez Agenta na rzecz podmiotów z Grupy (w tym na rzecz Spółki).

Za świadczone usługi/pełnienie roli IHB Agent otrzymuje wynagrodzenie od Uczestników (tekst jedn.: uprawniony jest do prowizji i opłat) ustalane na zasadach rynkowych.

Zgodnie z umową P., Spółka obowiązana jest do regularnego sporządzania listy jej należności/zobowiązań względem innych uczestników P. i dostarczania jej do IHB. Na podstawie wykazu należności/zobowiązań, IHB dokonuje potrąceń należności/zobowiązań względem innych uczestników P. i w rezultacie obciąża bądź uznaje rachunki IHB poszczególnych podmiotów z Grupy (w tym Spółki). W przypadku, gdy w ramach zerowania sald w ramach Struktury środki z rachunku bieżącego Spółki będą transferowane na rachunek główny Agenta (co będzie miało miejsce w przypadku wystąpienia dodatniego salda na rachunku bieżącym Spółki), transfer ten zostanie odzwierciedlony na rachunku IHB Spółki jako wierzytelność Spółki względem Agenta. Z kolei w przypadku, gdy w ramach zerowania salda w ramach Struktury na rachunek bieżący Spółki wpłyną środki z rachunku głównego Agenta (w przypadku wystąpienia ujemnego salda na rachunku bieżącym Spółki), na koncie IHB Spółki zostanie zapisany dług wobec Agenta w kwocie równej kwocie transferu dokonanego między tymi rachunkami bankowymi. Transfer środków pomiędzy kontami IHB Spółki i jej rachunkami bieżącymi - stanowiący m.in. zwrot środków przekazanych/otrzymywanych przez Spółkę za pośrednictwem Struktury - będzie następował, kiedy strony umowy P. tak postanowią, np. transfer środków może nastąpić na żądanie Spółki lub Agenta, a także w momencie wystąpienia przez Spółkę z P.

IHB uprawnione jest do określania odsetek od dodatnich i ujemnych sald odzwierciedlonych na rachunku IHB Spółki. W określonych odstępach czasu (przynajmniej raz do roku) IHB dokona obliczenia odsetek należnych od salda na koncie IHB Spółki i obciąży lub uzna to konto odpowiednią kwotą odsetek. Odsetki będą więc rozliczane pomiędzy Spółką i Agentem (IHB) bez udziału Banku.

Na mocy umowy dotyczącej cash poolingu, rola Agenta w Strukturze będzie polegała m.in. na:

* powiadamianiu Banków o rachunkach Uczestników, które mają być włączone do Struktury,

* wyrażaniu zgody na dodawanie i usuwanie kont Uczestników,

* wysyłanie Bankom instrukcji w zakresie zmiany lub zakończenia umów z Uczestnikami,

* utrzymywaniu komunikacji w związku ze Strukturą,

* wyrażaniu zgody na wszystkie koszty i opłaty płatne w związku ze Strukturą w imieniu Uczestników.

Banki będą uprawnione do obciążania Uczestników (włączając w to Spółkę) odpowiednimi opłatami za świadczone przez nie w ramach Struktury usługi.

W ramach Struktury Spółka będzie odpowiedzialna solidarnie (zgodnie z art. 369 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.; dalej jako: "k.c.") względem Banków za zobowiązania pozostałych Uczestników wynikające z uczestnictwa w Strukturze, zaś każdy z pozostałych Uczestników będzie odpowiedzialny solidarnie za wynikające z uczestnictwa w Strukturze zobowiązania Spółki względem Banków. Z tytułu wspomnianej odpowiedzialności, Uczestnicy nie będą płacić ani uzyskiwać od pozostałych Uczestników wyodrębnionego wynagrodzenia.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy prawidłowe jest stanowisko Spółki, zgodnie z którym usługi świadczone przez Agenta na rzecz Spółki w ramach Struktury cash-poolingu będą podlegały zwolnieniu od podatku od towarów i usług w świetle przepisów ustawy o VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi świadczone przez Agenta na rzecz Spółki, w ramach Struktury cash-poolingu, podlegają zwolnieniu od podatku od towarów usług w świetle przepisów ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT w Polsce podlegają:

* odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

* eksport towarów;

* import towarów na terytorium kraju;

* wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

* wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Stosownie do art. 8 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, co do zasady miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej (z pewnymi wyjątkami, które w ocenie Spółki nie mają zastosowania w sprawie przedstawionej w niniejszym wniosku).

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są co do zasady osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jednocześnie, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, podatnikami są także m.in. osoby prawne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

* usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju; oraz

* usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15.

Mając na uwadze powyższe przepisy, w kontekście przedstawionego zdarzenia przyszłego, Spółka (tekst jedn.: Uczestnik międzynarodowej Struktury cash-poolingu) jest nabywcą usług zarządzania płynnością finansową świadczonych przez Agenta (tekst jedn.: podmiot nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia gospodarczej na terytorium kraju). W tym kontekście, miejscem świadczenia usług cash-poolingu, zgodnie z wyżej cytowanym art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, jest państwo siedziby Spółki - tj. Polska.

W konsekwencji, Spółka jako Uczestnik umowy dotyczącej cash-poolingu zobowiązana jest do rozpoznania obowiązku podatkowego na zasadzie importu usług w odniesieniu do nabywanej usługi cash-poolingu. W rezultacie, Spółka zobowiązana jest do poprawnego określenia stawki lub zwolnienia od VAT w odniesieniu do tej usługi. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku VAT m.in. usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług. Z kolei zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 oraz 39, zwolnione z podatku VAT są usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę jak również usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Ponadto, zgodnie z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41 ustawy o VAT.

Z kolei, stosownie do art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13 ustawy o VAT, nie mają zastosowania do:

* czynności ściągania długów, w tym factoringu;

* usług doradztwa;

* usług w zakresie leasingu.

Spółka zauważa, iż istotą Struktury cash-poolingu jest świadczenie przez Agenta na rzecz Uczestników usług w zakresie zarządzania płynnością finansową podmiotów z grupy kapitałowej.

Celem Struktury cash-poolingu jest zwiększenie efektywności zarządzania środkami finansowymi grupy kapitałowej do której należy Spółka, poprzez optymalne wykorzystanie i zarządzanie nadwyżkami środków pieniężnych Uczestników.

Uczestnicy, których środki transferowane są z rachunków biorących udział w cash-poolingu na rachunek Agenta, deponują te środki pieniężne w Strukturze cash-poolingowej, a środki te następnie wykorzystywane są do finansowania działalności innych Uczestników (tzn. tych Uczestników, którzy w danym momencie wykazują ujemne salda na swoich rachunkach bankowych). Całością przepływów i saldami rachunków grupowych zarządza Agent, poszczególni Uczestnicy Struktury cash-poolingu nie mają wpływu na to, komu przekazywane będą środki zdeponowane przez nich na rachunkach w Strukturze cash-poolingowej ani też nie znają tożsamości podmiotu, od którego pochodzą środki, w przypadku korzystania z finansowania działalności za pomocą środków ze Struktury.

W tym kontekście, zdaniem Spółki, nie ulega wątpliwości, że usługi nabywane przez Spółkę od Agenta w ramach Struktury cash-poolingu mieszczą się w zakresie usług wskazanych w art. 43 ust. 1 pkt 38-40 ustawy o VAT.

W szczególności Spółka podkreśla, że usługi cash-poolingu (zarządzania płynnością finansową) nie znalazły się wśród usług wymienionych w ustawie o VAT jako wyłączonych ze zwolnienia (tekst jedn.: w art. 43 ust. 15 tej ustawy). Dodatkowo należy zaznaczyć, że zwolnienia z podatku VAT usług finansowych, o których mowa powyżej oparte zastały na kryteriach obiektywnych - w szczególności zastosowanie przedmiotowych zwolnień nie jest uzależnione od charakteru podmiotu świadczącego te usługi. Powyższe zwolnienia uregulowane w ustawie o VAT stanowią bowiem implementację odpowiednich przepisów Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 26 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L Nr 347, poz. 1 z 2006 r. z późn. zm., dalej jako: "Dyrektywa VAT").

Jak natomiast wynika z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (por. np. wyrok z dnia 5 czerwca 1997 r. Sparekassernes Datacenter przeciwko Skatteministeriet (C-2/95), wyrok z dnia 7 marca 2013 r. GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation mbH przeciwko Finanzamt Bayreuth (C-275/11), wyrok z dnia 4 maja 2006 r. Abbey National plc and Inscape Investment Fund przeciwko Commissioners of Customs Excise (C-169/04)) - ocena czy określone usługi korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT, powinna zostać dokonana w świetle charakteru realizowanego świadczenia oraz jego celu. Istotne jest by usługi, które są objęte zwolnieniem spełniały specyficzne istotne funkcje, charakterystyczne dla usług zwolnionych wskazanych w Dyrektywie VAT.

Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. b i d Dyrektywy VAT, z podatku VAT zwolnione są m.in. transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

Jak wskazano powyżej, czynności zwolnione z opodatkowania na podstawie Dyrektywy VAT ustala się ze względu na charakter świadczonych usług, a nie podmiot je świadczący lub ich odbiorcę.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że usługi zarządzania płynnością finansową, które będą świadczone przez Agenta, polegające na pozyskiwaniu środków pieniężnych dla Uczestników Struktury, lokowaniu nadwyżek oraz zapewnianiu krótkookresowego finansowania Uczestników, mieszczą się w katalogu usług wymienionych w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, a tym samym, podlegają zwolnieniu z podatku VAT.

Stanowisko, zgodnie z którym świadczone przez Agenta usługi zarządzania płynnością finansową podmiotów należących do Grupy podlegają zwolnieniu z podatku VAT zostało potwierdzone w licznych interpretacjach indywidualnych, np. w interpretacji z dnia 18 kwietnia 2014 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie sygn. IPPP3/443-98/14-2/IG, z dnia 18 lipca 2014 r. sygn. IPPP3/443-523/14-2/MKw, w interpretacji indywidualnej z dnia 19 marca 2014 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach sygn. IBPP2/443 -231/14/ICz i z dnia 10 marca 2014 r. sygn. IBPP2/443-165/14/IK.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.