ILPP4/443-369/11-4/EWW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy reprezentowanego przez Pełnomocnika, przedstawione we wniosku z dnia 30 marca 2011 r. (data wpływu 1 kwietnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku nabytych usług - jest nieprawidłowe.

W dniu 1 kwietnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku nabytych usług.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca prowadzi działalność holdingową, która koncentruje się na zarządzaniu kapitałem poprzez utrzymywanie pakietu kontrolnego udziałów podmiotów zależnych oraz na dysponowaniu nimi. Jest on podatnikiem VAT czynnym, zarejestrowanym na potrzeby VAT w Polsce. W ramach działalności holdingowej, Spółka udzieli pożyczki na rzecz podmiotu powiązanego z siedzibą w Polsce. Pożyczka ta traktowana będzie przez nią jako czynność podlegająca zwolnieniu z VAT (odsetki wykazywane jako obrót zwolniony z VAT).

Następnie Zainteresowany rozważa zbycie wspomnianej wierzytelności własnej z tytułu pożyczki na rzecz spółki z siedzibą w Luksemburgu (dalej Nabywca). Nabywca nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski. Nabywca będzie prowadził działalność holdingową i będzie podmiotem ze Spółką powiązanym. Dodatkowo może zostać przeniesiona wierzytelność z tytułu naliczonych, lecz niezapłaconych odsetek od pożyczki, jeżeli takie wystąpią.

Sprzedaż wierzytelności własnej przez Wnioskodawcę nastąpi w drodze umowy sprzedaży. Zgodnie z umową, wynagrodzenie z tytułu sprzedaży wierzytelności będzie określone w pieniądzu i będzie równe wartości nominalnej wierzytelności, pomniejszonej o dyskonto. Zgodnie z posiadanymi przez niego informacjami, po wykonaniu opisanych powyżej transakcji, Nabywca zamierza odsprzedać wierzytelność zakupioną od Spółki.

Jednocześnie, po zawarciu umowy sprzedaży wierzytelności, Nabywca planuje dokonanie podwyższenia kapitału zakładowego, który miałby zostać pokryty poprzez Zainteresowanego wkładem pieniężnym. Akcje nowej emisji obejmie on po ich wartości nominalnej. Całkowita wartość podwyższenia kapitału zakładowego będzie równa wartości nominalnej zakupionych wierzytelności (ewentualnie wartości nominalnej wierzytelności z uwzględnieniem dyskonta i odsetek).

* W rezultacie tych dwóch transakcji powstaną dwie wierzytelności pieniężne:

* Następnie, strony dokonają potrącenia wzajemnych zobowiązań wierzytelności wynikających odpowiednio (i) ze sprzedaży wierzytelności przez Wnioskodawcę oraz (ii) objęcia przez niego akcji nowej emisji Nabywcy.

* Tak więc, w ramach dwóch opisanych powyżej transakcji, co do zasady strony dokonają następujących czynności:

Spółka podkreśliła jednocześnie, iż realizowana przez strony transakcja nie stanowi wniesienia przez nią aportu w postaci wierzytelności w rozumieniu przepisów kodeksu spółek handlowych, ani też odpowiednich regulacji luksemburskiego prawa handlowego.

Ponadto, Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z posiadanymi informacjami, po wykonaniu opisanych powyżej transakcji, Nabywca zamierza odsprzedać wierzytelność od niego zakupioną.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy usługa ta korzysta ze zwolnienia z opodatkowania VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, usługa ta będzie korzystała ze zwolnienia z opodatkowania VAT.

W opinii Zainteresowanego, jeżeli Nabywca świadczy na jego rzecz usługę podlegającą opodatkowaniu VAT, to usługa ta będzie korzystała ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.

Należy bowiem zauważyć, iż zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Na podstawie art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT, zwolnienie to nie ma zastosowania do czynności ściągania długów, w tym factoringu. Również zgodnie z treścią przepisu art. 135 (1) (d) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1 z późn. zm.), państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

Usługa w zakresie długów nie została zdefiniowana w ustawie o podatku VAT, zatem dla ustalenia, co można rozumieć przez tego rodzaju usługę należy odnieść się do definicji długu. Zgodnie z art. 353 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Przez dług można rozumieć obowiązek dłużnika do zaspokojenia interesu wierzyciela, określonego wierzytelnością. Wierzytelność oznacza zaś możliwość domagania się od dłużnika spełnienia tego świadczenia. Dług jest zatem bezpośrednio skorelowany z odpowiednią wierzytelnością.

Przedmiotem transakcji nabycia wierzytelności jest nabycie wierzytelności od dotychczasowego wierzyciela. Z momentem przelewu wierzytelności na nowego wierzyciela przechodzi możliwość domagania się od dłużnika spełnienia świadczenia pieniężnego lub rzeczowego. Zatem, skoro wierzytelność przechodząca na nowego wierzyciela jest skorelowana z powinnością dłużnika do spełnienia świadczenia (spłaty długu) to transakcję nabycia wierzytelności można potraktować, jako usługę w zakresie długów.

Natomiast należy pamiętać, że z usług zwolnionych z opodatkowania zostały wyłączone usługi ściągania długów. Tym samym należy również ustalić, czy usługi nabywania wierzytelności świadczone przez Nabywcę mogą być kwalifikowane jako usługi ściągania długów. Spółka podkreśliła, że w analizowanej sytuacji nabycie wierzytelności będzie wiązało się prawdopodobnie z jej dalszą odsprzedażą, a nie windykacją długu na jej rzecz. W tych okolicznościach nie powinno znaleźć zastosowania wyłączenie ze zwolnienia przewidziane dla usług w zakresie ściągania długów.

NSA w wyroku z dnia 16 lutego 2010 r. (sygn. I FSK 2104/08) wyraźnie wskazał, w jakich okolicznościach usługi w zakresie nabywania wierzytelności (długu) korzystają ze zwolnienia z opodatkowania: "Nabywca tej wierzytelności następnie będzie jej dochodził. Stwierdzenie Sądu I instancji, iż czynności następujące po nabyciu wierzytelności nie mają związku z ich nabyciem, stanowi zaprzeczenie sensu ekonomicznego dokonanej transakcji. Dalsze czynności polegające na wyegzekwowaniu długu są związane z jego nabyciem i stanowią element usługi pośrednictwa finansowego, opodatkowanego stawką 22%. Pozostaje zatem ustalenie, jaki jest zbiór czynności kwalifikowanych do usług zwolnionych od podatku. Zdaniem NSA sytuacja taka będzie obejmowała nabycie wierzytelności w sytuacji, gdy celem jej nabycia nie jest ściągnięcie długu, ale np. przejęcie podmiotu sprzedającego wierzytelność, a także jej odsprzedanie".

Odnosząc powyższe do sytuacji opisanej w zdarzeniu przyszłym, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że usługa świadczona przez Nabywcę powinna zostać zwolniona z opodatkowania VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Wnioskodawca prowadzi działalność holdingową, która koncentruje się na zarządzaniu kapitałem poprzez utrzymywanie pakietu kontrolnego udziałów podmiotów zależnych oraz na dysponowaniu nimi. Jest on podatnikiem VAT czynnym zarejestrowanym na potrzeby VAT w Polsce.

Zainteresowany rozważa zbycie wierzytelności własnej z tytułu udzielonej pożyczki na rzecz spółki z siedzibą w Luksemburgu (dalej Nabywca). Nabywca nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski. Nabywca będzie prowadził działalność holdingową i będzie podmiotem ze Spółką powiązanym. Dodatkowo może zostać przeniesiona wierzytelność z tytułu naliczonych, lecz niezapłaconych odsetek od pożyczki, jeżeli takie wystąpią. Sprzedaż wierzytelności własnej przez Wnioskodawcę nastąpi w drodze umowy sprzedaży. Zgodnie z umową, wynagrodzenie z tytułu sprzedaży wierzytelności będzie określone w pieniądzu i będzie równe wartości nominalnej wierzytelności, pomniejszonej o dyskonto.

Wierzytelność jest prawem jednego podmiotu do żądania od drugiego podmiotu pewnego zachowania się zwanego świadczeniem (wyrażalnym pieniężnie). Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności, które zgodnie z art. 510 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 96 z późn. zm.), następuje na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. Wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie praw do wierzytelności, jako niematerialnych praw majątkowych, co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy. Jednakże w tym przypadku o świadczeniu usług można mówić jedynie w odniesieniu do nabywcy tych wierzytelności. A zatem, usługą jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-gospodarczych.

W tym miejscu wskazać należy, że w interpretacji indywidualnej z dnia 30 czerwca 2011 r., nr ILPP4/443-369/11-3/EWW stwierdzono, iż Zainteresowany będzie podatnikiem z tytułu importu świadczonej na jego rzecz przez Nabywcę usługi, zobowiązanym do odpowiedniego rozliczenia i udokumentowania jej importu.

W sprawie będącej przedmiotem pytania, zasadniczą kwestią jest dokonanie analizy przepisów dotyczących zwolnienia od podatku importu usługi.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednocześnie w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. na podstawie art. 146a pkt 1 ustawy, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%, z zastrzeżeniem art. 146f.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Stosownie natomiast do art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do czynności ściągania długów, w tym factoringu.

Należy zauważyć, iż wskazane wyżej wyłączenie usług ściągania długów i factoringu ze zwolnienia od podatku od towarów i usług zgodne jest z przepisem art. 13B (1) (d) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz. Urz. WE L Nr 145, str. 1 z późn. zm.), obowiązującej do dnia 31 grudnia 2006 r. Stosownie bowiem do ww. przepisu, Państwa Członkowskie zwalniają transakcje, nie naruszając innych przepisów Wspólnoty, na warunkach, które ustalają w celu zapewnienia właściwego i prostego zastosowania zwolnień od podatku i zapobieżenia oszustwom podatkowym, unikaniu opodatkowania lub nadużyciom, transakcje, łącznie z negocjacjami, dotyczące depozytu i bieżących rachunków, płatności, transferów, długów, czeków i papierów wartościowych, z wyjątkiem jednakże odzyskiwania długów i factoringu.

Ponadto, zgodnie z treścią przepisu art. 135 (1) (d) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1 z późn. zm.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007 r., państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

Dodatkowo wskazać należy, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01, definiując factoring, o którym mowa w ww. przepisie Szóstej Dyrektywy podkreślił, iż działalność gospodarcza, w ramach której podmiot gospodarczy nabywa wierzytelności, przejmując ryzyko niewywiązania się dłużnika ze zobowiązania i w zamian wystawia swojemu klientowi faktury z tytułu prowizji, stanowi odzyskiwanie długów w rozumieniu art. 13B (d) (3) tej Dyrektywy i dlatego działalność ta wyłączona jest ze zwolnienia określonego w tym przepisie.

Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady, factoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora.

W pojęciu usług ściągania długów i factoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na "wyręczeniu" klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia.

Zainteresowany prowadzi działalność holdingową, która koncentruje się na zarządzaniu kapitałem poprzez utrzymywanie pakietu kontrolnego udziałów podmiotów zależnych oraz na dysponowaniu nimi. Jest on podatnikiem VAT czynnym, zarejestrowanym na potrzeby VAT w Polsce. W ramach działalności, dokona on importu usługi uwolnienia go od ciężaru ekonomicznego wierzytelności własnej, świadczonej na jego rzecz przez Nabywcę z siedzibą w Luksemburgu. Sprzedaż wierzytelności własnej przez Wnioskodawcę nastąpi w drodze umowy sprzedaży, zgodnie z którą wynagrodzenie z tytułu sprzedaży wierzytelności będzie określone w pieniądzu i będzie równe wartości nominalnej wierzytelności, pomniejszonej o dyskonto. Zgodnie z posiadanymi przez niego informacjami, po wykonaniu opisanych powyżej transakcji, Nabywca zamierza odsprzedać wierzytelność zakupioną od Spółki.

Odnosząc powołane wyżej regulacje prawne do opisu sprawy stwierdzić należy, że nabycie przedmiotowej wierzytelności przez Nabywcę należy zaklasyfikować jako obrót wierzytelnościami w celu sprzedaży lub windykacji, bowiem spowoduje ono niewątpliwie "uwolnienie" cedenta (Zainteresowanego) od ciężaru egzekwowania wierzytelności i stanowić będzie czynność odzyskiwania długów wyłączoną ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Koncepcja odzyskiwania długów nie zależy bowiem od sposobu, w jaki odzyskiwanie się odbywa. Pojęcie odzyskiwania długów dotyczy jasno sprecyzowanych transakcji finansowych mających na celu uzyskanie zapłaty wierzytelności pieniężnej (vide: pkt 77 i pkt 78 wyroku w sprawie C-305/01).

Reasumując, należy stwierdzić, iż import usługi nabycia wierzytelności nie będzie korzystał ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy, bowiem czynność polegająca na obrocie wierzytelnościami, tj. zakupie wierzytelności w celu dalszej odsprzedaży, stanowi usługę polegającą na uwolnieniu od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu i ryzyka jego nieściągnięcia, która nie korzysta, w myśl art. 43 ust. 15 ustawy ze zwolnienia od podatku VAT.

Interpretacja dotyczy zaistniałego zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Informuje się także, iż w niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej zdarzenia przyszłego w zakresie zwolnienia od podatku nabytych usług. Natomiast w pozostałych zakresach wydane zostały odrębne interpretacje indywidualne z dnia 30 czerwca 2011 r. nr ILPP4/443 369/11 2/EWW, ILPP4/443 369/11-3/EWW, ILPP4/443-369/11-5/EWW oraz ILPP4/443-369/11 6/EWW.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.