ILPP4/443-312/13-2/BA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 4 lipca 2013 r. (data wpływu 8 lipca 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych przez Spółkę w ramach struktury cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 8 lipca 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych przez Spółkę w ramach struktury cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest członkiem Grupy X (dalej: Grupa), prowadzącej działalność w sektorze inżynieryjnym oraz IT. Zainteresowany wraz z innymi podmiotami z Grupy zamierza podpisać z bankiem z siedzibą na terytorium Belgii (dalej: Bank) wielostronną umowę dotyczącą zarządzania przepływami pieniężnymi, która zakłada utworzenie systemu cash poolingu mającego na celu optymalizację zarządzania płynnością finansową Grupy (dalej: Umowa cash poolingowa).

Zgodnie z założeniami Umowy cash poolingowej, uczestnikiem wiodącym (ang. Pool Leaderem) zostanie podmiot dominujący w Grupie z siedzibą w Belgii, który będzie jednocześnie posiadaczem rachunku głównego. Wnioskodawca zamierza przystąpić do systemu cash poolingu w roli uczestnika. Rachunki bankowe Zainteresowanego które zostaną objęte systemem cash poolingu są prowadzone zarówno przez banki polskie, jak i belgijskie.

Główną funkcją metody cash poolingu która zostanie przyjęta w wyniku podpisania Umowy cash poolingowej, będzie automatyczne wyrównanie sald na rachunkach uczestników poprzez obciążanie i uznawanie rachunku uczestnika wiodącego. Zgodnie z zapisami Umowy cash poolingowej, transakcje zaksięgowane na rachunkach uczestników struktury będą przenoszone na Rachunek główny (lub na Rachunek przejściowy) w celu uzyskania salda zerowego lub salda w wysokości wstępnie określonej kwoty.

Między rachunkami jednostek uczestniczących w systemie cash poolingu dokonywane będą rzeczywiste transfery środków pieniężnych. Rachunki w systemie cash poolingu rzeczywistego będą prowadzone w EUR i w PLN, tworząc dwie oddzielne hierarchie na których salda będą wyrównywane codziennie. Wnioskodawca będzie uczestniczyć w obu hierarchiach poprzez prowadzenie rachunków w EUR i PLN.

Wzajemne rozliczenia spółek Grupy w ramach cash poolingu będą dokonywane w formie pożyczek. Zainteresowany zamierza podpisać z uczestnikiem wiodącym dwie umowy pożyczki. Na podstawie jednej z umów Wnioskodawca stanie się pożyczkodawcą, natomiast na podstawie drugiej z umów stanie się pożyczkobiorcą.

Uczestnik wiodący będzie uczestniczyć w strukturze cash poolingu poprzez udostępnianie swoich środków pieniężnych i korzystanie z zasobów uczestników struktury (w tym Zainteresowanym). Przykładowo, jeśli na koniec dnia na rachunku bieżącym Wnioskodawcy (lub innego uczestnika omawianej struktury cash poolingu) wystąpi saldo dodatnie, uczestnik ten będzie pełnił rolę pożyczkodawcy i z tego tytułu będą mu przysługiwać odsetki (wypłacane przez uczestnika wiodącego). W sytuacji przeciwnej (tekst jedn.: w wypadku wystąpienia salda ujemnego), uczestnik będzie pełnił rolę pożyczkobiorcy, który będzie obciążony odsetkami debetowymi.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy działania Zainteresowanego podejmowane w ramach uczestnictwa w przedstawionej strukturze cash poolingu stanowią usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT świadczone przez Wnioskodawcę, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, podejmowane przez Zainteresowanego działania w ramach uczestnictwa w przedstawionej strukturze cash poolingu nie stanowią usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT świadczonych przez Wnioskodawcę i w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Stosownie do dyspozycji art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. (dalej: ustawa o VAT), opodatkowaniu podatkiem podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W świetle art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Zgodnie z powoływanym wyżej przepisem, pojęcie świadczenia usług w ustawie o VAT stanowi dopełnienie definicji dostawy towarów. Konsekwentnie, każde świadczenie które nie stanowi dostawy towarów jest traktowane na gruncie przepisów o VAT jako świadczenie usług. Jednocześnie w doktrynie podkreśla się, że warunkiem koniecznym pozwalającym na uznanie danego świadczenia za usługę w rozumieniu przepisów o VAT jest ustalenie jej konsumenta, czyli beneficjenta podejmowanych przez usługodawcę działań. Za beneficjenta usługi można uznać podmiot który czerpie z niej wyraźne i bezpośrednie korzyści. Kolejnym niezbędnym elementem jest istnienie stosunku prawnego pomiędzy podmiotem świadczącym usługę a jej beneficjentem. Dodatkowo, pomiędzy świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem musi istnieć bezpośrednia zależność. Dopiero spełnienie powyższych kryteriów pozwala uznać, że dane świadczenie może być traktowane jako odpłatna usługa na gruncie przepisów o VAT.

Mając na uwadze powyższe, aby dane świadczenie spełniało definicję usługi na gruncie przepisów o VAT konieczne jest łączne spełnienie następujących warunków:

* ustalenie konsumenta, czyli bezpośredniego beneficjenta usługi;

* występowanie świadczenia wzajemnego ze strony nabywcy usługi w postaci wynagrodzenia.

Wnioskodawca wskazał, że definicja świadczenia usług na gruncie przepisów o VAT była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jako przykład można wskazać orzeczenie w sprawie C-16/93 R.J. Tolsma, w którym Trybunał podkreślił, że usługi świadczone za wynagrodzeniem podlegają opodatkowaniu wyłącznie w przypadku, gdy istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazywaną w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.

Odnosząc powyższe do przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego należy więc uznać, że czynności wykonywane przez Zainteresowanego w ramach uczestnictwa w przedmiotowej strukturze nie spełniają definicji świadczenia usług na gruncie przepisów o VAT. Wnioskodawca wskazał, że wskazanie w tym wypadku beneficjenta podejmowanych przez Zainteresowanego działań jest niemożliwe z uwagi na to, że transfery pieniężne z jego rachunku na rachunek uczestnika wiodącego będą dokonywane w sposób automatyczny, a następnie będą one przeznaczane na pokrycie sald ujemnych na rachunkach pozostałych (niesprecyzowanych) uczestników struktury. Należy również wskazać, że uczestników systemu nie łączy żaden stosunek prawny, w ramach którego można by mówić o realizowaniu świadczeń wzajemnych. Konsekwentnie, nie sposób uznać otrzymywanych przez Wnioskodawcę odsetek za wynagrodzenie w zamian za wyświadczoną usługę, bowiem ich otrzymanie zależy wyłącznie od stanu konta jaki powstanie na rachunku Zainteresowanego na koniec dnia.

Mając na uwadze powyższe - zdaniem Zainteresowanego - jedynym podmiotem świadczącym usługę w omawianej strukturze jest Bank, który świadczy na rzecz wszystkich podmiotów kompleksową usługę zarządzania płynnością finansową Grupy. Działania pozostałych podmiotów z Grupy będących uczestnikami struktury cash poolingu - w tym Wnioskodawcy - ograniczają się do udostępnienia swoich rachunków bankowych, których obciążenie oraz uznanie następuje w sposób automatyczny. Zainteresowany pragnie jednocześnie podkreślić, że utworzenie systemu cash poolingu ma na celu poprawę efektywności zarządzania środkami finansowymi podmiotów z Grupy oraz minimalizację kosztów finansowania zewnętrznego. Udzielanie pożyczek przez poszczególnych uczestników struktury cash poolingu nie jest celem samym w sobie, lecz ma jedynie służyć bilansowaniu ich rachunków bankowych.

Zgodnie z powyższym Wnioskodawca stoi na stanowisku, że wykonywane przez niego czynności w zakresie udzielania pożyczek na rzecz uczestnika wiodącego mają charakter techniczny, a ich jedynym celem jest umożliwienie świadczenia przez Bank kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową Grupy. Konsekwentnie, wykonywane przez Spółkę aktywności w ramach uczestnictwa w strukturze cash poolingu powinny być jej zdaniem traktowane dla celów VAT jako elementy składowe świadczonej przez Bank usługi.

W związku z powyższym Zainteresowany stoi na stanowisku, że w ramach przedmiotowej usługi będzie on wyłącznie odbiorcą kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową Grupy. Jednocześnie, uzyskiwane przez niego przychody w postaci odsetek (otrzymywane w przypadku wykazania na koniec dnia salda dodatniego na rachunku bankowym) nie stanowią wynagrodzenia za usługę i w konsekwencji powinny pozostawać poza zakresem opodatkowania VAT.

Wnioskodawca wskazał, że powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w licznych pismach organów podatkowych, w tym przykładowo:

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 8 kwietnia 2013 r. (sygn. IBPP2/443-15/13/WN), w której organ wskazał, że "biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne zaprezentowanej umowy zarządzania płynnością finansową, należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie czynności wykonywane przez Wnioskodawcę jako uczestnika na podstawie opisanej umowy, umożliwiające V. (liderowi Systemu) dokonywanie odpowiednich transferów środków finansowych w ramach Systemu, nie stanowią odrębnego (odpłatnego) świadczenia przez Wnioskodawcę usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT";

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 9 kwietnia 2013 r. (sygn. IBPP2/443-12/13/ICz), zgodnie z którą " (...) czynności wykonywane przez Wnioskodawcę jako "Uczestnika" na podstawie opisanej umowy, umożliwiające Bankowi dokonywanie odpowiednich transferów środków finansowych w ramach Systemu, nie stanowią odrębnego (odpłatnego) świadczenia przez Wnioskodawcę usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT";

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 5 kwietnia 2013 r. (IPTPP2/443-63/13-4/JN), który stwierdził, że "biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne zaprezentowanej umowy cash poolingu należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę jako uczestnika przedmiotowej usługi, nie będą stanowiły odpłatnego świadczenia przez Spółkę usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, lecz jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego świadczenia przez inny podmiot usługi cash poolingu. Tym samym, nie będą one podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług";

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 4 kwietnia 2013 r. (sygn. IPPP1/443-80/13-3/PR), który odnosząc się do przedstawionego przez wnioskodawcę stanu faktycznego uznał, że w przedmiotowej sprawie jedynym usługodawcą będzie Bank, który będzie wykonywał wszystkie czynności wchodzące w skład kompleksowej usługi bankowej, jaką jest cash pooling i z tytułu wykonywania tej usługi będzie otrzymywał wynagrodzenie. W konsekwencji organ podatkowy uznał, że " (...) czynności wykonywane przez Wnioskodawcę jako uczestnika przedmiotowej usługi, umożliwiające Bankowi dokonywanie odpowiednich operacji związanych z wykonywaniem umowy cash-poolingu, nie będą stanowić odrębnego "odpłatnego" świadczenia przez Spółkę usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy";

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 25 marca 2013 r. (sygn. IPPP3/443-161/13-2/IG), w której organ podatkowy za prawidłowe uznał stanowisko wnioskodawcy, zgodnie z którym wykonywane przez niego czynności w ramach cash poolingu jako biernego uczestnika struktury nie stanowią usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT;

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 25 marca 2013 r. (sygn. IBPP2/443-1280/12/ICz), który stwierdził, że "biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne zaprezentowanej umowy cash poolingu, należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie czynności wykonywane przez Wnioskodawcę jako "strony" na podstawie opisanej umowy, umożliwiające Bankowi dokonywanie odpowiednich transferów środków finansowych w ramach Systemu, nie stanowią odrębnego (odpłatnego) świadczenia przez Wnioskodawcę usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT";

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 20 marca 2013 r. (sygn. IPPP2/443-21/13-2/KG), który potwierdził prawidłowość stanowiska wnioskodawcy, zgodnie z którym będzie on wyłącznie odbiorcą kompleksowej usługi cash poolingu świadczonej przez bank i w konsekwencji - otrzymane przez wnioskodawcę odsetki w ramach cash poolingu nie będą wynagrodzeniem za świadczenie przez niego usług i nie będą stanowiły obrotu podlegającego opodatkowaniu podatkiem VAT;

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 7 marca 2013 r. (sygn. ITPP2/443-1529/12/AW), w której zostało potwierdzone, iż wnioskodawca w związku z uczestnictwem w planowanej strukturze zarządzania wspólną płynnością finansową (cash pooling) nie będzie wykonywać czynności stanowiących świadczenie usług, ani innych czynności podlegających opodatkowaniu VAT;

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 14 lutego 2013 r. (sygn. ILPP4/443-478/12-6/ISN), w której organ podatkowy wskazał, iż " (...) czynności wykonywane przez Wnioskodawcę umożliwiające Bankowi NL dokonywanie odpowiednich operacji związanych z wykonywaniem umowy cash poolingu, nie stanowią/nie będą stanowić odrębnego (odpłatnego) świadczenia przez Spółkę usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, lecz jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez Bank NL usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową. W związku z powyższym, nie będą one podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy:

* zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym,

* zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Tut. Organ informuje, że wniosek w części dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie rozstrzygnięty w późniejszym terminie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.