ILPP4/443-28/14-5/EWW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 17 stycznia 2014 r. (data wpływu 23 stycznia 2014 r.) uzupełnionym pismem z dnia 26 marca 2014 r. (data wpływu 2 kwietnia 2014 r.) oraz pismem z dnia 9 kwietnia 2014 r. (data wpływu 14 kwietnia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie importu towarów oraz eksportu towarów, do którego zastosowanie ma stawka w wysokości 0% #61485; jest prawidłowe.

W dniu 23 stycznia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie importu towarów oraz eksportu towarów, do którego zastosowanie ma stawka w wysokości 0%. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 26 marca 2014 r. (data wpływu 2 kwietnia 2014 r.) o opis stanu faktycznego, pytanie i stanowisko własne, pismem z dnia 9 kwietnia 2014 r. (data wpływu 14 kwietnia 2014 r.) o wskazanie zakresu wniosku oraz w dniu 9 kwietnia 2014 r. o opłatę.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, zidentyfikowanym na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych. Wnioskodawca nabywa towar (tkaniny) spoza Wspólnoty Europejskiej, tj. z Pakistanu. Towar fakturowany jest na Wnioskodawcę przez pośrednika ze Słowacji (pośrednik jest zidentyfikowany na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terenie Słowacji). Towar przywożony jest z Pakistanu do magazynu celnego na terytorium Polski. Nie powstaje z tego tytułu dług celny, Wnioskodawca nie jest też zobowiązany do uiszczania opłat, o których mowa w art. 19a ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług. Następnie towar sprzedawany jest na Ukrainę. Sprzedawany towar nie jest dopuszczony do obrotu na terenie Unii Europejskiej, jest objęty procedurą tranzytu na podstawie dokumentu T1 i wywieziony na Ukrainę. Dokumentem potwierdzającym wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest komunikat IE 45 otrzymywany w wersji elektronicznej z systemu celnego NCTS w formacie plików xml.

Wnioskodawca nabywa towar od kontrahenta ze Słowacji na warunkach DDU (Incoterms 2000). Towary objęte procedurą tranzytu przywożone są z Pakistanu do magazynu celnego w Polsce. W magazynie następuje zakończenie procedury tranzytu i wprowadzenie towaru do magazynu czasowego składowania, towar zostaje rozładowany. Towar nie zostaje wprowadzony do obrotu na terenie Polski, nie powstaje dług celny. Następnie towary sprzedawane są firmie ukraińskiej na warunkach FCA, objęte powtórnie procedurą tranzytu są załadowane na środek transportu i wywożone z Polski na Ukrainę. Nabywca ukraiński nie dopuszcza towarów do obrotu na terenie Polski. Wnioskodawca otrzymuje dokument T1, na którym oznaczony jest kraj wywozu #61485; Polska oraz kraj przeznaczenia #61485; Ukraina. Ponadto Wnioskodawca otrzymuje komunikat IE 45 potwierdzający wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy zakup towarów z kraju trzeciego, które nie są dopuszczone do obrotu na terenie Unii Europejskiej skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego VAT w sytuacji, kiedy faktura jest wystawiana przez pośrednika ze Słowacji.

2. Czy sprzedaż towarów poza Unię Europejską, których wywóz potwierdzony jest dokumentem IE 45, należy traktować jako eksport towarów i zastosować stawkę VAT 0%.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 2 ust. 7 ustawy o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą) przez import towarów rozumie się przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium Unii Europejskiej.

Jednocześnie w myśl art. 2 ust. 3 ustawy, terytorium Unii Europejskiej to terytoria państw członkowskich Unii Europejskiej. Magazyn celny nie jest z tego terytorium wyodrębniony, dlatego traktowany jest jako terytorium Polski (państwa członkowskiego Unii Europejskiej). Zatem zakup towarów z Pakistanu i przywóz tych towarów do magazynu celnego na terytorium Polski należy traktować jako import towarów. Nie ma w tym przypadku znaczenia, że faktura na towar została wystawiona przez pośrednika ze Słowacji.

Zgodnie z art. 19a ust. 9 ustawy, obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów powstaje z chwilą powstania długu celnego. W przypadku objęcia towarów procedurą tranzytu dług celny nie powstaje. Zatem nie powstaje również obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów.

W opinii Wnioskodawcy, w myśl art. 2 ust. 8 ustawy przez eksport towarów rozumie się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej, jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych. Jak już zostało stwierdzone wyżej, magazyn celny jest traktowany jako terytorium kraju (art. 2 ust. 1 ustawy). Zatem wywóz towarów z magazynu celnego należy traktować jako eksport i nie ma znaczenia, że towar jest objęty procedurą tranzytu.

Zgodnie z art. 41 ust. 4, 6 i 11 ustawy stawka podatku dla eksportu towarów wynosi 0%. Wnioskodawca otrzymuje potwierdzenie wywozu w formie komunikatu IE 45, stąd ma prawo do zastosowania stawki 0%.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) - zwanej dalej ustawą - opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

Z treści art. 2 pkt 1 ustawy wynika, że pod pojęciem "terytorium kraju" należy rozumieć terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Ustawa z dnia 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 67 z późn. zm.), choć nie definiuje wprost pojęcia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jednak określa jego granice, tym samym wyznacza obszar wchodzący w skład terytorium kraju. W świetle regulacji zawartej w art. 1 tej ustawy #61485; granicą Rzeczypospolitej Polskiej, zwaną dalej "granicą państwową", jest powierzchnia pionowa przechodząca przez linię graniczną, oddzielająca terytorium państwa polskiego od terytoriów innych państw i od morza pełnego. Granica państwowa rozgranicza również przestrzeń powietrzną, wody i wnętrze ziemi.

Rzeczpospolita Polska wykonuje swoje zwierzchnictwo nad terytorium lądowym oraz wnętrzem ziemi znajdującym się pod nim, morskimi wodami wewnętrznymi i morzem terytorialnym oraz dnem i wnętrzem ziemi znajdującymi się pod nimi, a także w przestrzeni powietrznej znajdującej się nad terytorium lądowym, morskimi wodami wewnętrznymi i morzem terytorialnym (art. 6 ustawy o ochronie granicy państwowej).

Biorąc pod uwagę treść powołanych przepisów należy stwierdzić, że z uwagi na brak w ustawie unormowań wskazujących na wyłączenie magazynu celnego położonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium kraju #61485; w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy obszar ten jest traktowany przez ustawodawcę jako część terytorium Polski. Magazyn celny jest przeznaczony do czasowego składowania towarów sprowadzonych spoza obszaru Unii Europejskiej do czasu nadania im przeznaczenia celnego. Przechowywanie w magazynach celnych towarów pochodzących spoza Unii Europejskiej, nie wymaga płacenia ceł importowych oraz podatków.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług zidentyfikowanym na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych. Nabywa on towar (tkaniny) spoza Unii Europejskiej, tj. z Pakistanu. Towar fakturowany jest na Zainteresowanego przez pośrednika ze Słowacji (pośrednik jest zidentyfikowany na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terenie Słowacji). Towar objęty procedurą tranzytu przywożony jest z Pakistanu do magazynu celnego na terytorium Polski. Nie powstaje z tego tytułu dług celny. Spółka nie jest też zobowiązana do uiszczania opłat, o których mowa w art. 19a ust. 11 ustawy. Wnioskodawca nabywa towar na warunkach DDU (Incoterms 2000). W magazynie następuje zakończenie procedury tranzytu i wprowadzenie towaru do magazynu czasowego składowania, towar zostaje rozładowany. Towar nie zostaje wprowadzony do obrotu na terenie Polski i nie powstaje w stosunku do niego dług celny.

W myśl art. 2 pkt 7 ustawy #61485; przez import towarów rozumie się przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium Unii Europejskiej.

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postaci energii - art. 2 pkt 6 ustawy.

Powstanie obowiązku podatkowego z tytułu importu towarów jest powiązane z powstaniem obowiązku zapłaty cła lub faktem zaistnienia określonych procedur celnych.

Obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów powstaje z chwilą powstania długu celnego, z zastrzeżeniem ust. 10 i 11 #61485; art. 19a ust. 9 ustawy.

Natomiast na mocy art. 19a ust. 11 ustawy #61485; w przypadku objęcia towarów procedurą celną: składu celnego, odprawy czasowej z całkowitym zwolnieniem od należności celnych przywozowych, uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń, tranzytu lub przeznaczeniem celnym #61485; wprowadzenie towarów do wolnego obszaru celnego lub składu wolnocłowego, jeżeli od towarów tych pobierane są opłaty wyrównawcze lub opłaty o podobnym charakterze #61485; obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów powstaje z chwilą wymagalności tych opłat.

Wskazane w tym przepisie opłaty wyrównawcze i opłaty o podobnym charakterze są to pozataryfowe środki polityki celnej, które mimo że nie są cłami pełnią podobną funkcję. Opłaty te nakładane są w Unii Europejskiej na towary przywożone spoza Unii Europejskiej i obejmują niektóre towary #61485; najbardziej znanymi są opłaty wyrównawcze pobierane od produktów rolnych. Opłaty te mają na celu ograniczenia napływu na terytorium Unii Europejskiej towarów, których nadmierny dopływ mógłby być szkodliwy dla polityki gospodarczej Unii Europejskiej.

Jak poinformował Zainteresowany, z tytułu wprowadzenia nabytego towaru do magazynu celnego nie powstaje dług celny, ani nie jest on zobowiązany do uiszczania opłat, o których mowa w art. 19a ust. 11 ustawy.

Zatem, w przedstawionych okolicznościach dochodzi do przywozu zakupionego przez Spółkę towaru na terytorium Polski z kraju trzeciego (Pakistanu), spełniającego definicję importu towarów, w stosunku do którego nie powstaje jednak obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług. Na powyższe nie ma wpływu to, że fakturę za towar wystawił pośrednik ze Słowacji.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca sprzedaje towar z magazynu celnego do kraju spoza Unii Europejskiej (Ukraina) na warunkach FCA. Sprzedawany towar nie jest dopuszczony do obrotu na terenie Unii Europejskiej, jest objęty procedurą tranzytu na podstawie dokumentu T1, na którym oznaczony jest kraj wywozu #61485; Polska oraz kraj przeznaczenia #61485; Ukraina, i wywieziony na Ukrainę. Nabywca ukraiński nie dopuszcza towarów do obrotu na terenie Polski. Dokumentem potwierdzającym wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest komunikat IE 45 otrzymywany w wersji elektronicznej z systemu celnego NCTS w formacie plików xml.

Miejsce świadczenia to nic innego jak miejsce opodatkowania danej czynności. Zatem, jego określenie ma istotne znaczenie dla prawidłowego ustalenia państwa, w którym powstaje obowiązek podatkowy z tytułu danej czynności opodatkowanej podatkiem VAT.

Regulacje dotyczące tzw. miejsca świadczenia przy dostawie towarów, zostały zawarte w art. 22 ustawy.

W myśl art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy #61485; miejscem dostawy towarów jest w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią #61485; miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.

Mając na uwadze powołane przepisy oraz przedstawiony opis sprawy stwierdzić należy, że w rozpatrywanym przypadku dochodzi do dostawy, o której mowa w art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy, zatem miejscem opodatkowania tej dostawy jest terytorium kraju.

Wyjaśnienia wymaga, że miejscem opodatkowania tej dostawy jest terytorium kraju pomimo, że transport towarów rozpoczął się w Pakistanie. Towar (tkaniny) jest przedmiotem dwóch dostaw, tj. pomiędzy podmiotem słowackim i Zainteresowanym, a następnie pomiędzy nim i podmiotem ukraińskim. Ponadto dostarczany towar nie jest przedmiotem jednego transportu pomiędzy krajem rozpoczęcia transportu a krajem docelowym. Przy czym nie chodzi tutaj o aspekt logistyczny tego transportu, czyli o to aby transportu dokonywał tylko jeden podmiot (np. spedytor) ale o aspekt organizacyjny. Mianowicie chodzi o to, aby tylko jeden z podmiotów biorących udział w transakcji odpowiadał za jego organizację.

Dlatego też należy uznać, że miejscem rozpoczęcia transportu dla dostawy pomiędzy Spółką a podmiotem ukraińskim jest terytorium Polski. Zatem dostawa towaru dokonana przez Wnioskodawcę podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 2 pkt 8 ustawy, przez eksport towarów rozumie się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:

- jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych.

Ustawodawca definiując pojęcie eksportu towarów, dokonał rozróżnienia sytuacji, gdy będący przedmiotem wywozu towar jest wywożony przez dostawcę lub na jego rzecz, oraz, gdy jest dokonywany przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz. Sytuacja kiedy eksporter lub podmiot przez niego upoważniony sam dokonuje wywozu towarów z Polski poza terytorium UE, i na niego wystawione są dokumenty eksportowe jako zgłaszającego towar do odprawy celnej - stanowi tzw. eksport bezpośredni. Eksport pośredni natomiast ma miejsce wówczas, gdy wywóz towarów z terytorium Polski poza terytorium Wspólnoty, w wykonaniu dostawy towarów, jest dokonywany przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium Polski lub na jego rzecz.

Aby uznać daną czynność za eksport towarów muszą wystąpić łącznie następujące przesłanki:

* ma miejsce dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez dostawcę lub na jego rzecz (eksport bezpośredni) lub przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju, lub na jego rzecz (eksport pośredni),

* wywóz towarów musi być potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych.

Biorąc pod uwagę opis sprawy należy stwierdzić, że sprzedaż przez Spółkę towaru, który był wysyłany z terytorium Polski poza terytorium Unii Europejskiej, spełnia definicję eksportu towarów, o których mowa w art. 2 pkt 8 ustawy.

Podstawowa stawka podatku VAT zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy #61485; wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Przy czym stosownie do art. 146a pkt 1 ustawy #61485; w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

W myśl art. 41 ust. 4 ustawy #61485; w eksporcie towarów, o którym mowa w art. 2 pkt 8 lit. a, stawka podatku wynosi 0%.

Stawkę podatku 0% stosuje się w eksporcie towarów, o którym mowa w ust. 4 i 5, pod warunkiem że podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej (art. 41 ust. 6 ustawy).

Na mocy art. 41 ust. 6a ustawy #61485; dokumentem, o którym mowa w ust. 6, jest w szczególności:

Zgodnie z art. 41 ust. 11 ustawy #61485; przepisy ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio w eksporcie towarów, o którym mowa w art. 2 pkt 8 lit. b, jeżeli podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym dokonał dostawy towarów, otrzymał dokument, o którym mowa w ust. 6, z którego wynika tożsamość towaru będącego przedmiotem dostawy i wywozu. Przepisy ust. 7 i 9 stosuje się odpowiednio.

W przypadku eksportu do zastosowania stawki 0% konieczne jest spełnienie określonych warunków o charakterze formalnym. Ich spełnienie ma gwarantować, że faktycznie nastąpił wywóz towarów i że bez ich powrotnego przywozu nie będą one przedmiotem dostawy na terytorium kraju, która poprzez zastosowanie stawki 0% byłaby faktycznie nieopodatkowana.

Zauważyć należy również, że jako dowód wywozu należy dopuścić każdy dokument, który bez wątpliwości potwierdza fakt opuszczenia przez towary obszaru celnego Unii Europejskiej.

Wnioskodawca posiada, jako dowód potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej, dokument celny w postaci komunikatu IE 45.

Zaznaczyć należy, że od dnia 1 maja 2004 r. Polska zaczęła uczestniczyć w systemie NCTS. Od tej daty podmioty zobowiązane musiały przekazywać komunikaty o operacjach tranzytowych do systemu NCTS.

System NCTS (New Computerised Transit System) jest to bowiem elektroniczne odzwierciedlenie operacji tranzytowej realizowanej zgodnie z przepisami wspólnego i wspólnotowego tranzytu. Umożliwia on wymianę informacji o operacji tranzytowej w czasie rzeczywistym za pomocą elektronicznych komunikatów, eliminując tym samym czasochłonny sposób przekazywania danych w formie dokumentów papierowych. Komunikaty wymieniane są pomiędzy urzędami celnymi w obszarze międzynarodowym (common domain), w obszarze krajowym (national domain), gdzie informacje o operacjach dostępne są z poziomu wszystkich urzędów celnych, a także pomiędzy urzędami celnymi a podmiotami realizującymi operacje tranzytowe w systemie NCTS (external domain). Operacja tranzytowa jest od początku, tj. od momentu złożenia zgłoszenia celnego, do końca, tj. do zamknięcia operacji tranzytowej, przetwarzana przez system i może być monitorowana na każdym etapie realizacji procedury, tj. w urzędzie wyjścia, tranzytowym, przeznaczenia oraz poszukiwań i poboru należności. Informacje o wprowadzonych do NCTS danych można uzyskać na każdym etapie realizacji operacji WPT, poprzez wyświetlenie zgłoszenia po wprowadzeniu numeru ewidencyjnego operacji tranzytowej, czyli numeru MRN (ang. Movement Reference Number). Celem wdrożenia NCTS było pełne skomputeryzowanie operacji tranzytowej na wszystkich etapach jej realizacji w urzędach celnych: wyjścia, tranzytowych, przeznaczenia, zamknięcia, poszukiwań i poboru. System służy usprawnieniu obrotu towarowego, poprzez umożliwienie firmom komunikowania się z administracją celną w sposób elektroniczny, w tym, przede wszystkim, składanie elektronicznego zgłoszenia do procedury tranzytu, bez potrzeby każdorazowego udawania się do urzędu. Stanowi narzędzie ułatwiające przedsiębiorstwom stosowanie procedury wspólnego i wspólnotowego tranzytu w obrocie towarowym, dając oszczędność czasu, zmniejszając koszty operacji oraz umożliwiając sprawne zarządzanie posiadanym przez firmę zabezpieczeniem. Ponadto, z punktu widzenia administracji celnej, system umożliwia ściślejszy nadzór nad przebiegiem operacji tranzytowej oraz wykrywanie nieprawidłowości.

Jednym z komunikatów wysyłanych w systemie NCTS z urzędu do podmiotu jest komunikat IE 45, którym dysponuje Zainteresowany i który potwierdza wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że komunikat IE 45, którym dysponuje Spółka uprawnia ją do stosowania stawki VAT 0% do dokonanego eksportu towaru.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.