ILPP2/4512-1-746/15-4/MN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentowanej przez doradcę podatkowego, przedstawione we wniosku z 2 października 2015 r. (data wpływu 7 października 2015 r.) uzupełnionym pismem z 3 grudnia 2015 r. (data wpływu 8 grudnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego - jest prawidłowe.

W dniu 7 października 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego. Wniosek uzupełniono pismem z 3 grudnia 2015 r. (data wpływu 8 grudnia 2015 r.) wraz z pełnomocnictwem, z którego wynika prawo do występowania osoby podpisanej na wniosku w imieniu Wnioskodawcy z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego w zakresie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Spółka (zwana dalej "Wnioskodawcą") jest czynnym i zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów usług. Spółka bierze udział w Konsorcjum, którego celem jest zawarcie i realizacja kontraktu dla Zamawiającego, polegającego na "Wyborze Generalnego Wykonawcy w ramach projektu: Instalacja systemów energii odnawialnej w budynkach użyteczności publicznej oraz domach prywatnych" (zwanego dalej Kontraktem). Zamawiającym jest gmina "A", działająca w imieniu własnym oraz w imieniu i na rzecz gmin: (...). W zakresie postanowień wynikających z umowy Wnioskodawca występuje jako Lider Konsorcjum. Drugi podmiot wchodzący w skład Konsorcjum zwany jest Partnerem Konsorcjum. Wnioskodawca i Partner Konsorcjum zwani są również Członkami Konsorcjum. Umowa Konsorcjum reguluje warunki współpracy pomiędzy uczestnikami Konsorcjum. Zgodnie z Kontraktem, Strony umowy (jako samodzielne podmioty gospodarcze) zobowiązały się do czasowej współpracy w związku z zawarciem i realizacją kontraktu "Wybór Generalnego Wykonawcy w ramach projektu: Instalacja systemów energii odnawialnej (...) na budynkach użyteczności publicznej oraz domach prywatnych" zarówno w fazie ofertowej, kontraktacyjnej, fazie realizacji kontraktu oraz okresu gwarancji i rękojmi. Efektem końcowym Kontraktu jest realizacja projektu pod nazwą "Wybór Generalnego Wykonawcy w ramach projektu: Instalacja systemów energii odnawialnej (...) na budynkach użyteczności publicznej oraz domach prywatnych". Projekt ten jest realizowany na podstawie zamówienia publicznego i jego realizacja przez Konsorcjum ma za zadanie je wypełnić. Inwestycja polega na zaprojektowaniu i wykonaniu układów solarnych do produkcji ciepła (ciepłej wody użytkowej) na wszystkich obiektach należących do osób fizycznych biorących udział w projekcie. W efekcie tego osiągnięty zostanie "efekt ekologiczny", jakim jest pozyskanie określonej ilości kWh energii cieplnej ze słońca, co ograniczy zużycie energii pochodzącej z paliw kopalnych. Główną korzyścią wynikającą z realizacji Kontraktu przez Członków Konsorcjum jest otrzymanie z tytułu realizacji przedmiotowej transakcji stosownego wynagrodzenia.

Umowa Konsorcjum określa między innymi, że:

* W stosunkach między Członkami Konsorcjum podstawową zasadą jest działanie każdej ze Stron na swój rachunek oraz ponoszenie ryzyka i odpowiedzialności za prawidłowe terminowe wykonanie swoich zobowiązań. Wszyscy Członkowie Konsorcjum zobowiązują się między sobą ściśle współpracować we wszystkich fazach: ofertowej, kontraktacyjnej, fazie realizacji kontraktu oraz okresu gwarancji i rękojmi.

* Członkowie Konsorcjum zobowiązują się wobec Zamawiającego do odpowiedzialności solidarnej każdego z Członków Konsorcjum.

* Członkowie Konsorcjum realizować będą wyznaczone im w ramach Konsorcjum cele za pomocą sił i środków własnych w oparciu o poddostawców i podwykonawców wybranych przez każdego z nich z osobna i zaakceptowanych przez Zamawiającego, o ile to będzie przewidziane w Warunkach Kontraktu z Zamawiającym. Członkowie Konsorcjum wspólnie ustalają poddostawców i podwykonawców. Wybór poddostawców będzie konsultowany i zaakceptowany przez Lidera Konsorcjum na etapie projektowania.

* Każdy z Członków Konsorcjum przyjmuje na siebie wszelkie ryzyka związane z realizacją inwestycji będącej przedmiotem kontraktu proporcjonalnie do swego zakresu, a w szczególności ryzyko techniczne, finansowe, podatkowe i ryzyko za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy, ryzyko utraty lub uszkodzenia, zaginięcia lub przypadkowego pogorszenia, ryzyko z tytułu rękojmi i gwarancji, a także opóźnienia zapłaty lub jej braku.

* W stosunkach z Zamawiającym Konsorcjum występuje pod nazwą Lidera, który jest upoważniony do podpisania umowy z Zamawiającym w przypadku wybrania Konsorcjum do realizacji przedmiotu kontraktu.

* Członkowie Konsorcjum będą na bieżąco wymieniać między sobą niezbędne informacje we wszystkich fazach: zawierania kontraktu z Zamawiającym, realizacji kontraktu oraz okresu gwarancji i rękojmi.

W świetle umowy obowiązki Lidera Konsorcjum obejmują w szczególności:

* Reprezentowanie interesów Konsorcjum i jego Partnerów przed Zamawiającym i innymi instytucjami, z którymi będą prowadzone rozmowy handlowe i techniczne, związane z zawarciem i realizacją Kontraktu. Prowadzenie rozmów z Zamawiającym w porozumieniu, a w razie potrzeby wspólnie z Partnerem Konsorcjum.

* Podpisanie Kontraktu z Zamawiającym w oparciu o pisemne pełnomocnictwa wystawione Liderowi przez Partnera Konsorcjum przed złożeniem oferty przetargowej.

* Lider Konsorcjum upoważniony jest do zaciągania zobowiązań i do przyjmowania instrukcji na rzecz i w imieniu Konsorcjum, a bezpośrednio w imieniu Partnera Konsorcjum za jego każdorazową uprzednią pisemną zgodą, oraz do przyjmowania płatności od Zamawiającego.

* Prowadzenie korespondencji z Zamawiającym w sprawach dotyczących negocjowania i zawierania Kontraktu oraz jego realizacji dotyczącej całego Konsorcjum (w tym prowadzenie strony internetowej, infolinii dostępnej przez 24 h oraz obsługa zgłoszeń reklamacyjnych w zakresie przyjmowania i przekazywania ich Partnerowi Konsorcjum) w trakcie trwania budowy, jak również w okresie obowiązywania rękojmi i gwarancji.

* Ubezpieczenie budowy na koszt Partnera Konsorcjum.

* Partner Konsorcjum będzie wspierał Wnioskodawcę jako Lidera Konsorcjum przy realizacji jego zadań. Dokumenty, jakich potrzebuje Wnioskodawca w związku z prawidłową realizacją Kontraktu, Partner przekaże Liderowi dostatecznie wcześnie, lecz nie później niż do 3 dni od wezwania, kompletne i prawidłowe. Ze strony Lidera realizacja kontraktu obejmuje ponadto dostawę głównych urządzeń na budowę (np. zestawy przyłączeniowe, rury, odpowietrzniki, zestawy montażowe itd.), obsługę infolinii oraz strony internetowej, zgłoszeń reklamacyjnych w czasie trwania realizacji kontraktu oraz w czasie trwania gwarancji i rękojmi, przeglądów gwarancyjnych wraz z dwukrotną wymianą glikolu oraz wszelkich czynności serwisowych w czasie trwania realizacji kontraktu oraz w czasie trwania gwarancji i rękojmi (robocizna, materiały, dojazdy, dostawy itp.), uruchomień wewnętrznych odbiorców instalacji, konsultację projektową oraz wszelkie działania dążące do uzyskania efektu ekologicznego i energetycznego określonego w SIWZ.

Umowa reguluje również szczegóły w zakresie dostaw, robót i usług świadczonych przez każdego Członka Konsorcjum. Jest zatem jasne, jakie prace będą wykonywane przez Lidera Konsorcjum, a jakie prace będą wykonywane przez Partnera Konsorcjum.

Zarówno Wnioskodawca, jak i Partner Konsorcjum ponoszą samodzielnie wszystkie koszty i ryzyko związane z przygotowaniem swojej części oferty oraz przy realizacji swojej części Kontraktu. Strony postanowiły, że cena za jaką Konsorcjum złoży ofertę, zostanie ustalona wspólnie przez Wnioskodawcę i Partnera Konsorcjum.

Do obowiązków Wnioskodawcy jako Lidera będzie należało egzekwowanie i rozliczanie wpływów Konsorcjum z tytułu należności od Zamawiającego.

Wszystkie płatności od Lidera Konsorcjum do Wnioskodawcy będą realizowane przez Lidera w formie przelewów bankowych w złotych, w terminie 3 dni roboczych od daty wpłynięcia na jego konto należności za wykonany Zakres Robót. Jeżeli Zamawiający nie zapłaci Liderowi Konsorcjum należności wynikających z Kontraktu, wówczas Lider Konsorcjum przy wsparciu Partnera Konsorcjum wystąpi z roszczeniem wobec Zamawiającego. Wynikające stąd ryzyko i koszty ponosi ta strona, do której zakresu świadczeń odnosi się brak zapłaty.

Wadium przetargowe składa Lider Konsorcjum. Koszty finansowe związane ze złożeniem wadium pokrywane są przez Lidera Konsorcjum, przy czym jeśli z przyczyn leżących po stronie Partnera Konsorcjum wadium przepadnie na rzecz Zamawiającego, wówczas Partner Konsorcjum pokryje Liderowi w całości poniesioną z tego tytułu szkodę.

Zabezpieczenia należytego wykonania kontraktu, jak również zabezpieczenia na okres rękojmi i gwarancji wynikającego z podpisanego Kontraktu udzieli Lider Konsorcjum. W przypadku wniesienia przez Zamawiającego do Lidera Konsorcjum lub Partnera Konsorcjum reklamacji dotyczącej niewłaściwego lub nieterminowego wykonania zobowiązań kontraktowych lub niewłaściwego lub nieterminowego usunięcia wad: usterek w okresie rękojmi i gwarancji - reklamację załatwia własnym staraniem i na własny koszt i odpowiedzialność ten Członek Konsorcjum, w którego zakresie działania leży przyczyna reklamacji. W przypadku, gdy którykolwiek z Członków Konsorcjum będzie pozostawał w zwłoce z wykonaniem swoich zobowiązań, w tym usunięcia wad, każdy pozostały Członek Konsorcjum będzie uprawniony do usunięcia uchybień na koszt i ryzyko strony będącej w zwłoce, po uprzednim pisemnym powiadomieniu o zamiarze usunięcia wady. Kary wynikające z Kontraktu za niewykonanie, niewłaściwe lub nieterminowe wykonanie zobowiązań kontraktowych oraz kary za nieusunięcie, niewłaściwe lub nieterminowe usunięcie wad i usterek w okresie rękojmi i gwarancji będą ponoszone przez Członka Konsorcjum odpowiedzialnego za powstanie tych kar. Jeżeli nie można ustalić Członka odpowiedzialnego za niewykonanie lub nieterminowe wykonanie Kontraktu, wówczas każdy Członek Konsorcjum solidarnie pokrywa kary w wysokości proporcjonalnej do wartości jego udziału w dostawach, robotach lub usługach objętych karą lub odszkodowaniem.

Jeżeli Zamawiający będzie zgłaszał roszczenia odszkodowawcze z powodu niewykonania lub niewłaściwego wykonania Kontraktu, wówczas strona, która spowodowała szkodę, jest zobowiązana do zapłacenia odszkodowania. Jeżeli nie można ustalić, który z Członków Konsorcjum ponosi odpowiedzialność za spowodowane szkody, wszyscy członkowie będą solidarnie uczestniczyć w ponoszeniu odszkodowania, proporcjonalnie do wartości ich udziału w dostawach, robotach lub usługach.

Członkowie Konsorcjum odpowiadają za szkody, jakie powstały przy realizacji zadań z ich winy (w tym z winy zatrudnionych przez siebie podwykonawców) w stosunku do innych Członków Konsorcjum.

Każdy z Członków Konsorcjum jest odpowiedzialny za zapłatę podatków i innych opłat od swojego zakresu dostaw, robót, usług i świadczeń. Członkowie Konsorcjum ponoszą odpowiedzialność za zapłatę podatków od swojego personelu i podwykonawców. Każdy Członek Konsorcjum odpowiada za transport dostaw własnych, ubezpieczenie transportu, załadunek. Organizacja i koszty rozładunku dostarczonych przez Lidera urządzeń leżą po stronie Partnera Konsorcjum.

Od momentu dostarczenia urządzeń do magazynów lokalnych, Lider Konsorcjum jest zwolniony od odpowiedzialności za ubytek lub uszkodzenie dostarczonych urządzeń. Odpowiedzialność za ubytek lub uszkodzenie dostarczonych urządzeń leży od momentu dostarczenia urządzeń do magazynów lokalnych po stronie Partnera Konsorcjum. Organizacja i koszty rozładunku maszyn, urządzeń i konstrukcji dostarczanych na budowę, do i z magazynów, składowisk, do sfer budowy i montażu przez każdego z Członków Konsorcjum, leży po stronie Partnera Konsorcjum.

Podsumowując, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca zawarł umowę Konsorcjum w celu przystąpienia do przetargu i późniejszej realizacji dostaw towarów i świadczenia usług. Z uwagi na dużą skalę przedsięwzięcia, często połączoną z koniecznością dysponowania szerokimi referencjami, specjalistyczną wiedzą i wysokim zabezpieczeniem finansowym, Wnioskodawca i jego partner biznesowy, razem jako Członkowie Konsorcjum, powołali - w oparciu o Umowę Konsorcjum - pozbawione osobowości prawnej Konsorcjum, będące tymczasowym związkiem Wnioskodawcy i Partnera Konsorcjum w celu złożenia wspólnej oferty oraz w przypadku wygrania przetargu - w celu negocjowania i zawarcia z nabywcą umowy na realizację Kontraktu oraz kooperacji w zakresie jej wykonania. W celu realizacji kontraktu nie powołano żadnej spółki celowej ani innego podmiotu będącego odrębnym podatnikiem VAT. Umowa Konsorcjum, której stroną jest Wnioskodawca, określa szczegółowo zakres prac, do wykonania których jest zobowiązany każdy z Członków Konsorcjum. Ponadto, w celu zapewnienia technicznej i organizacyjnej koordynacji działań, Członkowie Konsorcjum wybierają spośród siebie Lidera. Do obowiązków Lidera Konsorcjum należy m.in. koordynowanie prac Członków Konsorcjum, związanych z realizacją Kontraktu, reprezentowanie Członków Konsorcjum w toku procesu negocjacyjnego z Zamawiającym, pobór i dystrybucja płatności realizowanych przez nabywcę na rzecz Członków Konsorcjum oraz wykonywanie innych obowiązków wynikających z Umowy Konsorcjum. Zgodnie z Umową Konsorcjum zawartą przez Wnioskodawcę, każdy z Członków Konsorcjum ponosi wszelkie koszty oraz ryzyka, w tym ekonomiczne i finansowe, związane z lub wpływające na przydzielony mu zakres prac. Potwierdzają to w szczególności zacytowane powyżej postanowienia typowej Umowy Konsorcjum.

W szczególności należy podkreślić, że w świetle zapisów Umowy Konsorcjum:

* w relacjach między Członkami Konsorcjum każdy z nich jest samodzielnie i wyłącznie odpowiedzialny za prawidłowe i terminowe wykonanie zakresu przydzielonych mu prac;

* w razie gdyby Zamawiający wystąpił przeciwko Konsorcjum z roszczeniem odszkodowawczym lub z tytułu kary umownej za ewentualne opóźnienia lub wady, w relacjach wewnętrznych odpowiedzialnym będzie wyłącznie winny Członek Konsorcjum w zakresie wykonywanych prac;

* każdy z Członków Konsorcjum ponosi indywidualnie ekonomiczne, finansowe, techniczne i organizacyjne ryzyko związane z jego zakresem prac, a uzyskany wynik finansowy obciąża wyłącznie danego Członka Konsorcjum;

* każdy z Członków Konsorcjum zawiera umowy z podwykonawcami, dostawcami materiałów i usługodawcami we własnym imieniu oraz na własny koszt i ryzyko;

* każdy z Członków Konsorcjum otrzymuje określone kwotowo wynagrodzenie, zgodnie z wyceną swojej części prac;

* każdy z Członków Konsorcjum samodzielnie rozlicza wszelkie koszty poniesione przez siebie w związku z przygotowaniem do realizacji Kontraktu.

W konsekwencji, pomimo że podmioty tworzące Konsorcjum składają wspólną ofertę, to jednak jej faktyczna realizacja spoczywa (w zakresie przypisanych prac) na każdym z Członków Konsorcjum.

W przypadku przedmiotowej Umowy Konsorcjum, w której Wnioskodawca został ustanowiony Liderem Konsorcjum, jest on jedynym podmiotem wystawiającym faktury na rzecz Zamawiającego z tytułu realizacji Kontraktu. Na podstawie faktur wystawianych przez Wnioskodawcę, jako Lidera Konsorcjum, Zamawiający jest zobowiązany płacić całość wynagrodzenia z tytułu wykonania Kontraktu. Natomiast Członek Konsorcjum, z tytułu wykonania przydzielonego mu zakresu prac, wystawiać będzie faktury na rzecz Wnioskodawcy, jako Lidera Konsorcjum, i na ich podstawie otrzymywać będzie wynagrodzenie w związku z realizacją Kontraktu. Po otrzymaniu zapłaty wynagrodzenia od Zamawiającego Wnioskodawca, jako Lider Konsorcjum, dokonuje jego podziału pomiędzy siebie i Członka Konsorcjum w takich kwotach, jakie wynikają z Umowy Konsorcjum i z faktur wystawionych przez Członka Konsorcjum na Wnioskodawcę jako Lidera Konsorcjum.

Płatności od Wnioskodawcy, jako Lidera Konsorcjum, do Partnera Konsorcjum mogą być też dokonywane przed otrzymaniem zapłaty od Zamawiającego z środków własnych, w tym również w formie zaliczki. Należy w tym miejscu również zaznaczyć, że w Kontrakcie zawartym z Zamawiającym, w związku z realizacją którego zawarto Umowę Konsorcjum, jako "Wykonawcę" wskazano "Konsorcjum Firm Lidera Konsorcjum oraz Partnera Konsorcjum". Ponadto wskazano, że w imieniu Wykonawcy występuje Prezes Zarządu Wnioskodawcy jako Lidera Konsorcjum. Umowa na realizację tego kontraktu została podpisana przez Lidera Konsorcjum. Jako rachunek bankowy właściwy do wypłaty przez Zamawiającego na rzecz Wykonawcy wynagrodzenia z tytułu realizacji kontraktu wskazano rachunek bankowy Lidera Konsorcjum. Jako kwotę wynagrodzenia wskazano łączną kwotę należną Wykonawcy za wykonane prace, bez podziału na poszczególnych Członków Konsorcjum.

Partner Konsorcjum zobowiązał się do opracowania dokumentacji projektowej, organizacji zaplecza budów w poszczególnych lokalizacjach wraz z magazynami i obsługi logistycznej, organizacji punktów informacji zgodnie z SIWZ, organizacji i prowadzenia monitoringu zgodnie z SIWZ, dostawy na budowę wszystkich pozostałych materiałów niezbędnych do realizacji zadania, nadzoru oraz realizacji robót budowlanych, instalacji solarnych - wykonawstwo 100% instalacji na terenie gmin: Niepołomice, Miechów, Skawina i Wieliczka, wszelkich działań dążących do uzyskania efektu ekologicznego i energetycznego określonego w SIWZ.

Generalnie zatem Wnioskodawca, jako Lider Konsorcjum, dostarcza urządzenia na budowę. Partner Konsorcjum, po opracowaniu niezbędnej dokumentacji, montuje je i fakturuje na Wnioskodawcę, jako Lidera Konsorcjum, z tytułu poniesionych określonych kosztów. Wnioskodawca, jako Lider Konsorcjum, odbiera technicznie sprawną instalację i w praktyce płaci Partnerowi Konsorcjum 100% należnego mu wynagrodzenia, a następnie czeka na odbiór przez Zamawiającego całości (działającej instalacji). Zamawiający dokonuje odbioru od Wnioskodawcy, jako od Lidera Konsorcjum, instalacji wcześniej odebranych przez Wnioskodawcę, jako Lidera Konsorcjum, od Partnera Konsorcjum.

Zatem, Partner Konsorcjum wykonuje na rzecz Wnioskodawcy, jako Lidera Konsorcjum, czynności wskazane powyżej, w tym w szczególności potwierdzony przez Lidera protokołem odbioru montaż instalacji solarnych, za co otrzymuje od Lidera środki pieniężne.

Należy wskazać, że z punktu widzenia opodatkowania VAT Wnioskodawca dokonuje we własnym imieniu dostawy towarów i świadczenia usług na rzecz Zleceniodawcy (nabywcy), a Partner Konsorcjum, jako odrębny podatnik VAT, wystawia faktury na rzecz Wnioskodawcy z tytułu wykonywanych usług w ramach konsorcjum. Zatem, rozliczenie z tytułu wykonania Kontraktu następuje pomiędzy Zamawiającym a Liderem Konsorcjum (Wnioskodawcą). Wnioskodawca wystawia faktury na rzecz Zamawiającego z tytułu całości wykonanych prac i dostarczonych towarów. Natomiast, Partner Konsorcjum, z tytułu realizacji swojej części robót wynikających z Kontraktu, wystawia faktury na rzecz Wnioskodawcy, jako Lidera Konsorcjum.

W tym zakresie Partner Konsorcjum uzyskał interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego z 10 września 2015 r., dotyczącą podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia, czy czynności dokonywane pomiędzy Partnerem Konsorcjum a Liderem Konsorcjum w związku z wykonaniem umowy dostawy stanowią czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług i w konsekwencji powinny być dokumentowane fakturami. W interpretacji tej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał za prawidłowe stanowisko Partnera Konsorcjum, że czynności wykonywane w ramach Konsorcjum stanowią czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług i w konsekwencji powinny być dokumentowane fakturami.

Powyższe stanowisko potwierdza utrwalona linia interpretacyjna organów podatkowych. Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 13 grudnia 2012 r. (sygn. ILPP5/413-11/12-2/PC) wskazał, że: "Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum zachowują niezależność w działaniach nieobjętych umową, zaś w działaniach konsorcjum realizują wspólną politykę finansową objętą porozumieniem". Analogiczne stanowisko można odnaleźć także w innych interpretacjach, m.in. w interpretacji indywidualnej:

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 23 maja 2013 r., sygn. IPPP1/443-259/13-2/MPc;

* Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 13 grudnia 2012 r., sygn. ILPP5/443-41/12-2/PG;

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 4 maja 2011 r., sygn. IPPP3/443-119/11-3/JF;

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 24 lutego 2010 r., sygn. IPPP1/143-136/09-5/AW;

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 26 maja 2010 r., sygn. IPPP3-443-295/10-2/JF;

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 19 września 2014 r., sygn. IPPP1/443-964/14-2/AW;

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 10 marca 2014 r., sygn. IPPP1/443-1357/13-2/EK.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca, jako Lider Konsorcjum, w związku z wykonaniem Kontraktu, otrzymując od Partnera Konsorcjum faktury dokumentujące dostawę towarów i świadczenie usług w ramach realizacji Kontraktu, ma prawo, zgodnie z art. 86 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.; dalej jako "ustawa o VAT"), do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z tych faktur.

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z faktem, że czynności dokonywane pomiędzy nim, jako Liderem Konsorcjum a Partnerem Konsorcjum, w związku z wykonaniem Kontraktu, stanowią czynności opodatkowane VAT i w konsekwencji powinny być dokumentowane fakturami oraz opodatkowane podatkiem VAT według właściwej stawki podatku, Wnioskodawca ma prawo do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur wystawionych na jego rzecz przez Partnera Konsorcjum w ramach realizacji Kontraktu.

Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Kwotę podatku naliczonego stanowi zaś suma kwot podatku, określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług (art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT).

Z treści zacytowanych przepisów wynika, że istnieją trzy zasadnicze warunki, które powinny być spełnione, aby podatnikowi przysługiwało odliczenie podatku naliczonego:

Spełnienie tych warunków, zdaniem Wnioskodawcy, daje prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z posiadanych przez niego faktur, dokumentujących nabycie towarów i usług. Takie warunki odliczenia wynikają nie tylko z polskiej ustawy o VAT, ale również z Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L Nr 347, str. 1, z późn. zm.).

W opinii Wnioskodawcy, wszystkie wskazane powyżej przesłanki odliczenia podatku naliczonego w przypadku zakupu usług od Partnera Konsorcjum w przedstawionym stanie faktycznym zostały spełnione, a tym samym ma on prawo do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z otrzymanych od Partnera Konsorcjum faktur, dokumentujących nabycie towarów i usług w ramach wykonywanego Kontraktu.

Ad. a) nabycie towarów lub usług powinno mieć związek ze sprzedażą opodatkowaną podatnika.

Jak już wskazano w opisie stanu faktycznego, zgodnie z Kontraktem Wnioskodawca, jako Lider Konsorcjum, dokonuje we własnym imieniu dostawy towarów i świadczenia usług na rzecz Zleceniodawcy (nabywcy), po odbiorze przez Zleceniodawcę ogółu prac wykonanych przez Członków Konsorcjum. Z tego tytułu Wnioskodawca wykazuje obowiązek podatkowy według właściwej stawki VAT oraz wystawia faktury na rzecz Zleceniodawcy, w których wykazuje podatek należny wynikający z dostawy towarów i usług w ramach Kontraktu.

Następnie, Partner Konsorcjum, jako odrębny podatnik VAT, wystawia faktury na rzecz Wnioskodawcy z tytułu wykonywanych usług w ramach Konsorcjum.

Zatem, rozliczenie z tytułu wykonania Kontraktu następuje pomiędzy Zamawiającym a Liderem Konsorcjum (Wnioskodawcą). Wnioskodawca wystawia faktury na rzecz Zamawiającego z tytułu całości wykonanych prac i dostarczonych towarów. Natomiast, Partner Konsorcjum, z tytułu realizacji swojej części robót wynikających z Kontraktu, wystawia faktury na rzecz Wnioskodawcy jako Lidera Konsorcjum.

Nie ma zatem wątpliwości, że podatek naliczony wynikający z faktur wystawianych przez Partnera Konsorcjum pozostaje w bezpośrednim związku ze sprzedażą opodatkowaną Wnioskodawcy.

Ad. b) transakcja nabycia tych towarów lub usług powinna fizycznie mieć miejsce oraz powinna być wykonana podatnika VAT.

Jak stwierdzono w opisie stanu faktycznego, wykonywane prace w ramach Kontraktu potwierdzone są nie tylko samą treścią Kontraktu, ale także protokołami odbioru oraz fakturami. Zatem, fakturowanie odbywa się po potwierdzeniu faktycznego wykonania robót określonych w Kontrakcie. Wykazywany obowiązek podatkowy przez Wnioskodawcę, jak i przez Partnera Konsorcjum wiąże się zatem z faktycznym wykonaniem usług. Zatem, wystawiane przez Partnera Konsorcjum faktury potwierdzają faktyczne wykonanie usług. Zatem, Wnioskodawca posiada i będzie posiadał w swojej dokumentacji dowody na faktyczne wykonanie usług przez Partnera Konsorcjum w ramach Kontraktu.

Ad c) podatnik powinien posiadać fakturę wystawioną przez podatnika VAT dokumentującą dokonany zakup towarów i usług opodatkowanych podatkiem VAT.

Jak już wskazano w opisie stanu faktycznego, w tym zakresie Partner Konsorcjum uzyskał interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego z 10 września 2015 r., dotyczą podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia, czy czynności dokonywane pomiędzy Partnerem Konsorcjum a Liderem Konsorcjum w związku z wykonaniem umowy dostawy stanowią czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług i w konsekwencji powinny być dokumentowane fakturami. W interpretacji tej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał za prawidłowe stanowisko Partnera Konsorcjum, że czynności wykonywane w ramach Konsorcjum stanowią czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług i w konsekwencji powinny być dokumentowane fakturami.

W powołanej interpretacji indywidulanej z 10 września 2015 r. wydanej przez Izbę Skarbową w Katowicach dla Partnera Konsorcjum, organ podatkowy stwierdził miedzy innymi, że: "konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Jakkolwiek ani w prawie cywilnym, ani w prawie podatkowym nie występuje legalna definicja konsorcjum, przyjmuje się, że zawarcie umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 353 (1) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.), w ramach tzw. swobody umów. (...) Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. (...) Przechodząc zatem na grunt prawa podatkowego, należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza, zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Konsorcjum - w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego - nie może być zatem uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum. (...) A zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności".

W dalszej części powołanej interpretacji organ podatkowy stwierdza:

"Mając na uwadze powyższe i przedstawione we wniosku okoliczności sprawy należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której występuje skonkretyzowane świadczenie w zamian za określone wynagrodzenie.

Należy ponownie wskazać, że jak wynika z wniosku, w przypadku przedmiotowej Umowy Konsorcjum, Lider Konsorcjum, jest jedynym podmiotem wystawiającym faktury na rzecz Zamawiającego z tytułu realizacji Kontraktu. Na podstawie faktur wystawianych przez Lidera Konsorcjum, Zamawiający jest zobowiązany płacić całość wynagrodzenia z tytułu wykonania Kontraktu. Po otrzymaniu zapłaty wynagrodzenia od Zamawiającego, Lider Konsorcjum dokonuje jego podziału pomiędzy siebie i Wnioskodawcę, jako członka Konsorcjum, w takich kwotach, jakie wynikają z Umowy Konsorcjum. Płatności od Lidera do Wnioskodawcy mogą być też dokonywane przez otrzymanie zapłaty od Zamawiającego z środków własnych, w tym również w formie zaliczki. Jak wynika z powyższego, otrzymane przez Wnioskodawcę środki pieniężne stanowią (stanowić będą) wynagrodzenie za wykonanie określonych umową czynności dla Lidera Konsorcjum.

Reasumując należy stwierdzić, że w ramach przedmiotowej umowy Konsorcjum Wnioskodawca (Partner) wykonuje (będzie wykonywał) na rzecz Lidera czynności podlegające opodatkowaniu zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o VAT, które powinien udokumentować fakturami VAT, zgodnie z przepisami art. 106b ust. 1 ustawy".

Skoro zatem Partner Konsorcjum jest odrębnym podatnikiem VAT w zakresie czynności wykonywanych w ramach Kontraktu wykazuje obowiązek podatkowy w zakresie podatku VAT, a tym samym wystawia na rzecz Wnioskodawcy, jako Lidera Konsorcjum, faktury potwierdzające wykonanie tych czynności, to Wnioskodawca ma prawo do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur otrzymanych od Partnera Konsorcjum.

Należy w tym miejscu wskazać orzeczenie NSA z 22 maja 2013 r., I FSK 863/12 dotyczące zakresu ochrony interpretacji indywidulanej wydanej dla podatnika, także dla drugiej ze strony transakcji. W orzeczeniu tym sąd wskazał, że: "Postulat przejrzystości prawa mający oparcie w art. 2 Konstytucji RP rozumieć należy jako dyrektywę takiego tworzenia regulacji prawnej, by sytuacja jednostki była czytelna i jednoznaczna (vide wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 3 grudnia 2002 r., sygn. akt P 13/03, OTK-A 2002/7/90). Brak jednoznaczności przepisów podatkowych utrudnia planowanie przedsięwzięć gospodarczych, może też narazić podatnika na negatywne konsekwencje. Taka sytuacja kłóci się z zasadą praworządności określoną w art. 2 Konstytucji RP. W sytuacji, gdy ustawodawca rozszerzył we wskazanym wyżej rozporządzeniu stosowanie obniżonej stawki podatku VAT, a organy różnie interpretują te przepisy, to nie można przyjąć, by w państwie prawa zasada zaufania określona w art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej, wywodzona także z art. 2 Konstytucji RP, nie chroniła podmiotu wykonującego roboty budowlane na rzecz Szpitala w ramach zamówienia publicznego i stosującego się do interpretacji wydanej wobec Szpitala w odniesieniu do tego typu robót. Przeciwne stanowisko doprowadziłoby do sytuacji, że w odniesieniu do tej samej transakcji miałyby zastosowanie różne stawki podatku VAT, co jest nie do pogodzenia z zasadą zaufania. Szpital bowiem dysponując wydaną na jego wniosek interpretacją na roboty objęte zamówieniem publicznym nie miałby też podstaw prawnych i uzasadnienia, by uwzględniać ofertę z wyższą stawką podatku VAT niż wskazana w interpretacji".

Analizując zatem wyżej wskazane orzeczenie, można wysnuć tezę, że zasada zaufania chroni podmiot, który właściwie stosuje się do interpretacji dotyczącej drugiej strony. Jeżeli bowiem ustawodawca właściwie rozszerzył preferencje, a organy podatkowe różnie interpretują przepisy, to trudno przyjąć, że w państwie prawa zasada zaufania przewidziana w konstytucji i ordynacji podatkowej nie chroni podmiotu, który właściwie stosuje się do interpretacji dotyczącej drugiej strony umowy, jeśli w rezultacie obejmuje te same czynności.

Uwzględniając powyższe orzeczenie i przywołany w nim art. 2 RP, w ocenie Wnioskodawcy, uzyskana przez Partnera Konsorcjum ww. interpretacja winna wywierać skutek także w odniesieniu do Wnioskodawcy, w postaci wydania interpretacji umożliwiającej mu odliczenie podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawionych przez Partnera Konsorcjum.

Należy zatem uznać, że w związku z faktem, iż spełnione są trzy zasadnicze warunki:

c. Wnioskodawca posiada i będzie posiadał faktury wystawione przez Partnera Konsorcjum, jako podatnika VAT, dokumentujące dostawę towarów i usług opodatkowanych podatkiem VAT, Wnioskodawcy przysługuje odliczenie podatku naliczonego zgodnie z art. 86 ustawy o VAT.

Ostatecznie, zdaniem Wnioskodawcy, skoro:

* zarówno Wnioskodawca, jak i Partner Konsorcjum są czynnymi podatnikami VAT, o których mowa w art. 15 ustawy o VAT;

* zgodnie z Umową Konsorcjum Partner Konsorcjum wykonuje odpłatnie w ramach prowadzonej zarobkowo działalności gospodarczej czynności opodatkowane podatkiem VAT na rzecz Wnioskodawcy, jako Lidera Konsorcjum, o których mowa w powołanym wcześniej art. 5 ustawy o VAT;

* Partner Konsorcjum z tego tytułu wykazuje podatek należny i wystawia prawidłowo faktury na rzecz Lidera Konsorcjum,

to Wnioskodawca, na podstawie art. 86 ustawy o VAT, ma prawo do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur wystawionych przez Partnera Konsorcjum.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą. W myśl tego przepisu - w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy - kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo - prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Ponadto, podkreślić należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Na mocy art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a ustawy - nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane - w części dotyczącej tych czynności.

Według art. 88 ust. 4 ustawy - obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą prawa do odliczenia podatku naliczonego, wynikającego z faktur wystawionych przez Partnera Konsorcjum w związku z realizacją Kontraktu.

W odniesieniu do powyższego należy wskazać, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przepis art. 2 pkt 6 ustawy stanowi, że przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy - przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast, w myśl art. 8 ust. 1 ustawy - przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez pojęcie świadczenia usług należy rozumieć przede wszystkim określone zachowanie się podatnika na rzecz innego podmiotu, które wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przy czym, o ile dane zachowanie podatnika mieści się w ustawowej definicji świadczenia usług, to - co do zasady - niezbędnym elementem do uznania tego zachowania za czynność podlegającą opodatkowaniu jest spełnienie przesłanki odpłatności.

Zauważyć należy, że jak wynika z powołanego przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest "odpłatność" za daną czynność.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Zatem, pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W konsekwencji powyższego stwierdzić należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy - w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy - podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy - podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.

Odnosząc się do przedmiotowej sprawy należy wskazać, że konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Jakkolwiek ani w prawie cywilnym ani w prawie podatkowym nie występuje legalna definicja konsorcjum, przyjmuje się, że zawarcie umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.), w ramach tzw. swobody umów.

W konsekwencji, strony zawierające umowę konsorcjum mogą ją ukształtować w sposób dowolny, byleby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się ustawie, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości takiego stosunku. Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. Zawierając umowę konsorcyjną podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (może to być także osoba trzecia). Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku (chociaż mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.

Przechodząc zatem na grunt prawa podatkowego, należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza, zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Konsorcjum - w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego - nie może być zatem uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum. Powyższego nie zmienia okoliczność, że w przypadku umów konsorcjum dopuszczalne jest zawarcie ustaleń, że rozliczenia gospodarcze i księgowe, w tym dotyczące podpisywania umów i wystawiania faktur za prace wykonane przez uczestników konsorcjum na rzecz podmiotów zamawiających te prace na podstawie zawartego z nimi kontraktu - będzie wystawiał wytypowany przez uczestników konsorcjum podmiot wiodący.

Zatem, przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

Należy wskazać, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

* w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia;

* świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Mając na uwadze powyższe i przedstawione we wniosku okoliczności sprawy należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której występuje skonkretyzowane świadczenie w zamian za określone wynagrodzenie.

Należy wskazać, że jak wynika z wniosku, w przypadku przedmiotowej Umowy Konsorcjum, Lider Konsorcjum (Wnioskodawca), jest jedynym podmiotem wystawiającym faktury na rzecz Zamawiającego z tytułu realizacji Kontraktu. Na podstawie faktur wystawianych przez Lidera Konsorcjum, Zamawiający jest zobowiązany płacić całość wynagrodzenia z tytułu wykonania Kontraktu. Po otrzymaniu zapłaty wynagrodzenia od Zamawiającego, Lider Konsorcjum dokonuje jego podziału pomiędzy siebie i Partnera Konsorcjum, jako członka Konsorcjum w takich kwotach jakich wynikają z Umowy Konsorcjum. Płatności od Lidera do Partnera Konsorcjum mogą być też dokonywane przez otrzymanie zapłaty od Zamawiającego z środków własnych, w tym również w formie zaliczki.

Jak wynika z powyższego, otrzymane przez Partnera Konsorcjum środki pieniężne stanowią / stanowić będą wynagrodzenie za wykonanie określonych umową czynności dla Lidera Konsorcjum - Wnioskodawcy.

Reasumując należy stwierdzić, że w ramach przedmiotowej Umowy Konsorcjum, Partner Konsorcjum wykonuje / będzie wykonywać na rzecz Lidera Konsorcjum - Wnioskodawcy czynności podlegające opodatkowaniu zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, które powinien udokumentować fakturami VAT, zgodnie z przepisami art. 106b ust. 1 ustawy.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

W rezultacie powyższego, Partner Konsorcjum wystawia / będzie wystawiać na Wnioskodawcę (Lidera Konsorcjum) faktury VAT dokumentujące dostawę towarów i świadczenie usług w ramach realizacji Kontraktu. Zatem spełnione są / będą przesłanki uprawniające do odliczenia podatku VAT naliczonego, wynikającego z faktur wystawionych przez Partnera Konsorcjum, dokumentujących jego czynności w ramach realizacji Kontraktu. Wnioskodawca bowiem jest podatnikiem podatku VAT, a nabyte towary i usługi są / będą związane ze sprzedażą opodatkowaną podatkiem od towarów i usług, tj. świadczeniem na rzecz Zamawiającego, oraz nie zaistnieją przesłanki negatywne wymienione w art. 88 ust. 3a ustawy.

Reasumując, Wnioskodawca, jako Lider Konsorcjum, w związku z wykonaniem Kontraktu, otrzymując od Partnera Konsorcjum faktury dokumentujące dostawę towarów i świadczenie usług w ramach realizacji Kontraktu, ma prawo, zgodnie z art. 86 ustawy o podatku od towarów i usług, do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z tych faktur.

Interpretacja dotyczy:

* zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia;

* zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.