ILPP2/443-953/10-6/AD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Gminy, przedstawione we wniosku z dnia 15 czerwca 2010 r. (data wpływu 25 czerwca 2010 r.) uzupełnionym pismem z dnia 7 września 2010 r. (data wpływu 8 września 2010 r.) oraz pismem z dnia 16 września 2010 r. (data wpływu 20 września 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odzyskania podatku naliczonego jest:

* nieprawidłowe - w zakresie instalacji kolektorów słonecznych na budynkach osób fizycznych,

* prawidłowe - w zakresie instalacji kolektorów słonecznych na obiektach użyteczności publicznej.

W dniu 25 czerwca 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odzyskania podatku naliczonego. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 7 września 2010 r. (data wpływu 8 września 2010 r.) oraz pismem z dnia 16 września 2010 r. (data wpływu 20 września 2010 r.) o doprecyzowanie opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jako organ władzy publicznej jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. W 2010 r. przystępuje do projektu pod nazwą "Energia słoneczna dla gmin regionu (...)" realizowanego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa XXX na lata 2007-2013 oś. priorytetowa II. Ochrona środowiska, zapobieganie zagrożeniom i energetyka działanie II.9 - Odnawialne źródła energii. Realizacja zadania wynika z zadań nałożonych na gminy ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Art. 6 i art. 7 stanowią, iż do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, między innymi takie jak: ochrona środowiska i przyrody oraz zaopatrzenie w energię elektryczną i cieplną. Zadanie będzie realizowane w partnerstwie z: (...), w stosunku dla których Gmina ma być liderem.

W ramach projektu montowane będą kolektory słoneczne przy budynkach mieszkalnych (użytkownicy indywidualni) oraz obiektach użyteczności publicznej. Poszczególni mieszkańcy, u których będą montowane kolektory, przekażą na rzecz Gminy darowiznę finansową (stanowiącą 15% wkładów własnych Gmin) w związku z tym projektem.

Na realizację zadania Gminy partnerskie będą przekazywać na rzecz Zainteresowanego dotację majątkową.

Zamontowane instalacje będą własnością Gminy przez okres 5 lat, natomiast po upływie tego okresu Wnioskodawca oraz Gminy Partnerskie przekażą nieodpłatnie zamontowane urządzenia poszczególnym użytkownikom indywidualnym oraz instytucjom użyteczności publicznej.

Z tytułu montażu kolektorów oraz ich eksploatacji Zainteresowany nie będzie czerpał w przyszłości korzyści finansowych i nie będą pobierane od tych kolektorów opłaty.

Celem zadania jest uzyskanie alternatywnych źródeł energii, a w efekcie ograniczenie zużycia tradycyjnej energii elektrycznej i cieplnej. Wdrożenie działań proekologicznych przyczyni się w sposób bezpośredni do ochrony środowiska.

W uzupełnieniu wniosku Zainteresowany wskazał, że z mieszkańcami, u których będą montowane kolektory słoneczne zostanie zawarta umowa cywilnoprawna użyczenia, w której strony względem siebie określą prawa i obowiązki związane w szczególności z wykorzystaniem powierzchni dachu i korzystaniem z kolektorów oraz ich konserwacją. Wpłaty finansowe będą dokonywane na podstawie dowodu wpłaty. Z kolei przez definicję "darowizny" dla potrzeb projektu należy rozumieć udział finansowy każdego indywidualnego użytkownika (mieszkańca, biorącego udział w projekcie), który zmniejsza poziom dofinansowania ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa XXX na lata 2007-2013.

Ustawowym zadaniem własnym Gminy jest zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej. Jeżeli zatem mieszkańcy wyrazili gotowość udziału w projekcie pn. "Energia słoneczna dla gmin regionu łęczyckiego", Wnioskodawca wykonuje jedynie swoje obowiązki i nie można w niniejszej sprawie utożsamiać ich ze świadczeniem wzajemnym. Zainteresowany pełni obowiązki Lidera projektu, wykonując tzw. czynności organizacyjne związane z realizacją projektu. W świetle powyższego w zakresie udziału finansowego mieszkańca w projekcie i wykonywanymi przez Gminę obowiązkami nie zachodzi żaden stosunek obligacyjny.

Udział mieszkańca w projekcie (w tym finansowy) jest dobrowolny, natomiast wpłata udziału własnego ("darowizny") jest jednocześnie przystąpieniem tego konkretnego mieszkańca do projektu. Mieszkańcy, po ogłoszeniu przez Wnioskodawcę możliwości udziału w projekcie, składali wstępne deklaracje, na podstawie których została sporządzona lista osób biorących w nim udział.

Przez tzw. inne wydatki związane z utrzymaniem kolektorów słonecznych należy rozumieć koszty ewentualnej konserwacji w okresie trwałości projektu, co zostanie uregulowane w umowie użyczenia i przewidziane są po stronie Gminy.

Instytucje użyteczności publicznej nie będą wnosić na rzecz projektu 15% wkładu własnego. Kolektory zostaną zamontowane na przedszkolach - jednostkach organizacyjnych Wnioskodawcy. Zgodnie z art. 5 ust. 7 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. Dz. U. Nr 256, poz. 2572), organ prowadzący szkołę lub placówkę odpowiada za jej działalność. Do zadań organu prowadzącego szkołę lub placówkę należy w szczególności wykonywanie remontów obiektów szkolnych oraz zadań inwestycyjnych w tym zakresie. W związku z tym całość wydatków związanych z realizacją zadania pn. "Energia słoneczna dla gmin regionu łęczyckiego" dotycząca budynków użyteczności publicznej ponoszona będzie z budżetu Gminy.

Liderem projektu na podstawie zawartych porozumień międzygminnych jest Zainteresowany, który w tym celu wyodrębni rachunek bankowy. Lider projektu będzie rozliczał się z wykonawcami na zasadach i w trybie Ustawy Prawo Zamówień Publicznych. W związku z tym faktury z tytułu realizacji ww. projektu będą wystawione na Wnioskodawcę.

Zainteresowany otrzyma, zgodnie z zawartymi porozumieniami międzygminnymi, "dotację majątkową" jako udział własny poszczególnych gmin - partnerów projektu. Formą finansowania wspólnego zadania inwestycyjnego realizowanego na podstawie porozumień/umów między jednostkami samorządu terytorialnego, zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych jest "dotacja celowa", gdyż tylko taką formę realizacji przez jednostki samorządu terytorialnego przewiduje ww. ustawa. Gminy biorące udział w projekcie w zawartych porozumieniach międzygminnych zobowiązały się do wydatkowania środków na realizację projektu, zgodnie z przyjętym harmonogramem, wspólnie w tym samym czasie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy przystępując do projektu pn. "Energia słoneczna dla gmin regionu (...)" Wnioskodawca ma prawną możliwość odzyskania podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, jest on zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Zgodnie z art. 86 ustawy o podatku od towarów i usług, możliwość odliczenia podatku VAT przysługuje podatnikom w zakresie w jakim te towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Jeżeli z tytułu montażu solarów Zainteresowany nie będzie pobierał opłat, nie będzie mu przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z kosztów poniesionych na realizację tego projektu.

Ponadto zgodnie z § 12 ust. 1 pkt 12 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywana w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez JST. Skoro przedsięwzięcie, zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym, w całości służyć będzie zaspokajaniu zbiorowych potrzeb mieszkańców i nie będzie wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych Wnioskodawca nie ma możliwości prawnej odzyskania podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za:

* nieprawidłowe - w zakresie instalacji kolektorów słonecznych na budynkach osób fizycznych,

* prawidłowe - w zakresie instalacji kolektorów słonecznych na obiektach użyteczności publicznej.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Kwotę podatku naliczonego, na podstawie zapisu art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy, stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

W myśl art. 88 ust. 4 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 20.

Z treści cytowanego wyżej przepisu wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających temu podatkowi.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Jednostki samorządu terytorialnego takie jak gminy, powiaty czy województwa, są innymi niż organy władzy publicznej uczestnikami sektora finansów publicznych, zatem nie korzystają z wyłączenia z opodatkowania, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy, lecz są objęte zwolnieniem wskazanym w § 12 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 224, poz. 1799 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem, zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Zwolnienie od podatku VAT jednostek samorządu terytorialnego jest zatem możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji samorządowych (publicznych).

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.), gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz (art. 7 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy o samorządzie gminnym).

Z informacji zawartych we wniosku wynika, iż Wnioskodawca jako organ władzy publicznej jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. W 2010 r. przystępuje do projektu pod nazwą "Energia słoneczna dla gmin regionu (...)" realizowanego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa XXX na lata 2007-2013 oś. priorytetowa II. Ochrona środowiska, zapobieganie zagrożeniom i energetyka działanie II.9 - Odnawialne źródła energii. Realizacja zadania wynika z zadań nałożonych na gminy ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Art. 6 i art. 7 stanowią, iż do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, między innymi takie jak: ochrona środowiska i przyrody oraz zaopatrzenie w energię elektryczną i cieplną. Zadanie będzie realizowane w partnerstwie z: (...), w stosunku dla których Gmina ma być liderem.

W ramach projektu montowane będą kolektory słoneczne przy budynkach mieszkalnych (użytkownicy indywidualni) oraz obiektach użyteczności publicznej. Poszczególni mieszkańcy, u których będą montowane kolektory, przekażą na rzecz Gminy darowiznę finansową (stanowiącą 15% wkładów własnych Gmin) w związku z tym projektem.

Na realizację zadania Gminy partnerskie będą przekazywać na rzecz Zainteresowanego dotację majątkową.

Zamontowane instalacje będą własnością Gminy przez okres 5 lat, natomiast po upływie tego okresu Wnioskodawca oraz Gminy Partnerskie przekażą nieodpłatnie zamontowane urządzenia poszczególnym użytkownikom indywidualnym oraz instytucjom użyteczności publicznej.

Z tytułu montażu kolektorów oraz ich eksploatacji Zainteresowany nie będzie czerpał w przyszłości korzyści finansowych i nie będą pobierane od tych kolektorów opłaty.

Celem zadania jest uzyskanie alternatywnych źródeł energii, a w efekcie ograniczenie zużycia tradycyjnej energii elektrycznej i cieplnej. Wdrożenie działań proekologicznych przyczyni się w sposób bezpośredni do ochrony środowiska.

W uzupełnieniu wniosku Zainteresowany wskazał, że z mieszkańcami, u których będą montowane kolektory słoneczne zostanie zawarta umowa cywilnoprawna użyczenia, w której strony względem siebie określą prawa i obowiązki związane w szczególności z wykorzystaniem powierzchni dachu i korzystaniem z kolektorów oraz ich konserwacją. Wpłaty finansowe będą dokonywane na podstawie dowodu wpłaty. Z kolei przez definicję "darowizny" dla potrzeb projektu należy rozumieć udział finansowy każdego indywidualnego użytkownika (mieszkańca, biorącego udział w projekcie), który zmniejsza poziom dofinansowania ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013.

Udział mieszkańca w projekcie (w tym finansowy) jest dobrowolny, natomiast wpłata udziału własnego ("darowizny") jest jednocześnie przystąpieniem tego konkretnego mieszkańca do projektu. Mieszkańcy, po ogłoszeniu przez Wnioskodawcę możliwości udziału w projekcie, składali wstępne deklaracje, na podstawie których została sporządzona lista osób biorących w nim udział.

Przez tzw. inne wydatki związane z utrzymaniem kolektorów słonecznych należy rozumieć koszty ewentualnej konserwacji w okresie trwałości projektu, co zostanie uregulowane w umowie użyczenia i przewidziane są po stronie Gminy.

Liderem projektu na podstawie zawartych porozumień międzygminnych jest Zainteresowany, który w tym celu wyodrębni rachunek bankowy. Lider projektu będzie rozliczał się z wykonawcami na zasadach i w trybie Ustawy Prawo Zamówień Publicznych. W związku z tym faktury z tytułu realizacji ww. projektu będą wystawione na Wnioskodawcę.

Zainteresowany otrzyma, zgodnie z zawartymi porozumieniami międzygminnymi, "dotację majątkową" jako udział własny poszczególnych gmin - partnerów projektu. Formą finansowania wspólnego zadania inwestycyjnego realizowanego na podstawie porozumień/umów między jednostkami samorządu terytorialnego, zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych jest "dotacja celowa", gdyż tylko taką formę realizacji przez jednostki samorządu terytorialnego przewiduje ww. ustawa. Gminy biorące udział w projekcie w zawartych porozumieniach międzygminnych zobowiązały się do wydatkowania środków na realizację projektu, zgodnie z przyjętym harmonogramem, wspólnie w tym samym czasie.

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl przepisu art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Istotą dostawy towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W wyżej powołanym przepisie mowa jest o czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do rozporządzania rzeczą jak właściciel (prawo do wyzbycia się, obciążania, korzystania z nabytych rzeczy). Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym.

Natomiast, w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Pojęcie usługi według ustawy o podatku od towarów i usług jest szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych.

Oznacza to, że w definicji tej mieszczą się również określone zachowania, które nie zostały sklasyfikowane w PKWiU, o której mowa w art. 8 ust. 3 ustawy. Zauważyć również należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwoistym charakterze:

* podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz

* podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na postawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Bowiem tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

Jak wyżej zauważono z opisanego zdarzenia przyszłego wynika, iż szacunkowa wartość udziału finansowego gospodarstw domowych w zamontowanych instalacjach solarnych kształtowała będzie się na poziomie ok. 15% wartości zestawu solarnego.

Odnosząc się do przedstawionych okoliczności sprawy przede wszystkim należy zaznaczyć, iż określony w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy zakres opodatkowania tym podatkiem obejmuje odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług. Jak już uprzednio zauważono, przepis art. 7 ust. 1 ustawy definiujący pojęcie "dostawy towarów" nie odwołuje się do cywilistycznych pojęć sprzedaży czy też przeniesienia prawa własności, stąd też nie można utożsamiać dostawy towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z przeniesieniem prawa własności na gruncie prawa cywilnego.

Podkreślenia wymaga, iż zgodnie z definicją zawartą w art. 7 ust. 1 ustawy, istotą dostawy towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W celu przedstawienia właściwego rozumienia pojęcia "przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel" należy zaznaczyć, iż dotyczy ono tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nią jak właściciel. Należy przy tym uznać, że chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu "prawo do rozporządzania jak właściciel" nie można interpretować jako "prawa własności". Idąc dalej należy wskazać, iż czynności przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym, bowiem "dostawa towarów" nie ogranicza się wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy.

W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, iż oderwanie pojęcia "dostawa towarów" oraz ekonomicznych aspektów transakcji od skutków konwencjonalnych powstających na gruncie prawa podatkowego pozwala także na uznanie danej czynności za dostawę towarów nawet mimo pewnych nałożonych na nabywcę ograniczeń we władaniu towarem. Chwilą decydującą o przejściu na odbiorcę (osobę fizyczną - uczestnika programu) korzyści i ciężarów związanych z towarem jest, co do zasady, wydanie towaru.

W rozpatrywanej sprawie - niezależnie od faktu, iż Wnioskodawca przez okres 5 lat pozostawać będzie właścicielem ww. instalacji solarnej na gruncie prawa cywilnego - nastąpi wydanie przedmiotu transakcji na rzecz osoby będącej uczestnikiem programu, która od tego momentu dysponować będzie instalacją solarną jak właściciel.

Jak już uprzednio wyjaśniono, nie należy bowiem utożsamiać czynności cywilnoprawnej przenoszącej prawo własności z dostawą towarów w rozumieniu prawa podatkowego (ustawy o podatku od towarów i usług), gdyż z chwilą wydania towaru (instalacji solarnej) uczestnik programu dysponował będzie tym towarem jak właściciel, czyli władał nim w sensie ekonomicznym. Dana osoba fizyczna rozporządzając ww. towarem nie tylko będzie czerpała korzyści w postaci przysporzenia swego majątku, czy też korzyści ekonomiczne wynikające z faktu posiadania ww. instalacji, ale również winna zapewnić niezbędną dbałość o utrzymanie instalacji solarnej w należytym stanie.

Wobec powyższego stwierdzić należy, iż z chwilą faktycznego wydania ww. instalacji solarnej nastąpi przeniesienie prawa do rozporządzania tym towarem jak właściciel na rzecz uczestnika programu, tym samym uznać należy, iż dojdzie do dostawy towarów w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług.

Kwestią podlegającą ocenie w niniejszej sprawie jest ustalenie czy dostawa instalacji wraz i jej montaż jest czynnością odpłatną bądź nieodpłatną.

Należy w tym miejscu podkreślić, że aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy dostawcą towarów lub usługodawcą a odbiorcą, a w zamian za wykonanie świadczenia powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem i przekazanym za nie wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest dana czynność, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz dokonującego dostawy lub świadczącego usługę.

W tym miejscu należy zauważyć, że wnoszone przez indywidualnych użytkowników "darowizny finansowe" w rzeczywistości nie spełniają definicji "darowizny". Bowiem w myśl art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. A zatem "darowizna" jest neutralna dla kwestii wysokości dofinansowania, gdyż jest to świadczenie dobrowolne niepowiązane z żadnym innym zdarzeniem. Natomiast jak sam wskazał Zainteresowany, przez definicję "darowizny" dla potrzeb projektu należy rozumieć udział finansowy każdego indywidualnego użytkownika (mieszkańca biorącego udział w projekcie), który zmniejsza poziom dofinansowania ze środków PROWx na lata 2007-2013, co oznacza, że "darowizny" te mają charakter zapłaty za dostawę kolektorów słonecznych i ich instalację. Biorąc powyższe pod uwagę wnoszone przez mieszkańców (uczestników projektu) wpłaty nie mogą być uznane za darowizny.

Z przedstawionych we wniosku okoliczności sprawy wynika, iż w ramach projektu montowane będą kolektory słoneczne przy budynkach mieszkalnych (użytkownicy indywidualni). Poszczególni mieszkańcy, u których będą montowane kolektory, przekażą na rzecz Gminy darowiznę finansową (stanowiącą 15% wkładów własnych Gmin) w związku z tym projektem. Zamontowane instalacje będą własnością Gminy przez okres 5 lat, natomiast po upływie tego okresu Wnioskodawca oraz Gminy Partnerskie przekażą nieodpłatnie zamontowane urządzenia poszczególnym użytkownikom indywidualnym. Z mieszkańcami, u których będą montowane kolektory słoneczne zostanie zawarta umowa cywilnoprawna użyczenia, w której strony względem siebie określą prawa i obowiązki związane w szczególności z wykorzystaniem powierzchni dachu i korzystaniem z kolektorów oraz ich konserwacją. Udział mieszkańca w projekcie (w tym finansowy) jest dobrowolny, natomiast wpłata udziału własnego jest jednocześnie przystąpieniem tego konkretnego mieszkańca do projektu.

Zauważyć zatem należy, iż ww. wpłaty ponoszą wyłącznie osoby fizyczne, które następnie korzystać będą, jako uczestnicy programu, z instalacji solarnej. W sprawie będącej przedmiotem rozstrzygnięcia mamy zatem do czynienia z sytuacją, w której pomiędzy stronami zaistniała więź o charakterze zobowiązaniowym. Tym samym, wnoszone wpłaty są niczym innym jak zaliczką na poczet przyszłego świadczenia (dostawy towarów oraz świadczenia usług) dokonywanego przez Wnioskodawcę.

W przedmiotowej sprawie stwierdzić zatem należy, iż świadczenia, do wykonania których zobowiązał się Wnioskodawca w ramach ww. programu, stanowić będą odpłatną dostawę towarów oraz odpłatne świadczenie usług, które - zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy - stanowią czynności podlegające opodatkowaniu według stawek obowiązujących dla danego świadczenia.

Wobec powyższego stwierdzić należy, iż przekazanie środków finansowych przez osoby fizyczne podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż stanowi zapłatę - zaliczkę z tytułu dostawy towarów (dostawy instalacji solarnej wraz z jej montażem) w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Ponadto, art. 88 ust. 4 ustawy wyklucza odliczenie w odniesieniu do podmiotów nie będących zarejestrowanymi, czynnymi podatnikami podatku VAT. W omawianej sprawie warunki uprawniające do odliczenia są spełnione, gdyż Wnioskodawca jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT, a towary i usługi nabywane w związku z realizacją projektu pn. "Energia słoneczna dla gmin regionu (...)" będą służyły czynnościom opodatkowanym tym podatkiem, gdyż jak wynika z opisu sprawy po stronie Gminy dojdzie do odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy, realizowanej na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Reasumując, Zainteresowany będzie miał prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków poniesionych z tytułu realizacji projektu pn.: "Energia słoneczna dla gmin regionu (...)" w części dotyczącej instalacji kolektorów słonecznych na budynkach użytkowników indywidualnych.

W tej części uznano stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe.

Ponadto Gmina zaznaczyła, iż przedmiotowy projekt polega również na instalacji kolektorów słonecznych na obiektach instytucji użyteczności publicznej - przedszkolach.

Instytucje użyteczności publicznej nie będą wnosić na rzecz projektu 15% wkładu własnego. Kolektory zostaną zamontowane na przedszkolach - jednostkach organizacyjnych Wnioskodawcy. Zgodnie z art. 5 ust. 7 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. Dz. U. Nr 256, poz. 2572), organ prowadzący szkołę lub placówkę odpowiada za jej działalność. Do zadań organu prowadzącego szkołę lub placówkę należy w szczególności wykonywanie remontów obiektów szkolnych oraz zadań inwestycyjnych w tym zakresie. W związku z tym całość wydatków związanych z realizacją zadania pn. "Energia słoneczna dla gmin regionu (...)" dotycząca budynków użyteczności publicznej ponoszona będzie z budżetu Gminy. Zamontowane instalacje będą własnością Gminy przez okres 5 lat, natomiast po upływie tego okresu Wnioskodawca oraz Gminy Partnerskie przekażą nieodpłatnie zamontowane urządzenia poszczególnym instytucjom użyteczności publicznej.

Projekt pn. "Energia słoneczna dla gmin regionu (...)" należy do zadań własnych gminy obejmujących sprawy "wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz" (art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym).

Z powołanych wyżej przepisów wynika, iż instalacja kolektorów słonecznych na budynkach instytucji użyteczności publicznej realizowana jest w ramach zadań własnych i nie będzie przekazana innym podmiotom w użytkowanie. Nabywane towary i usługi w związku z realizacją przedmiotowego projektu nie będą służyć Gminie do czynności opodatkowanych lecz do wykonywania czynności zwolnionych od tego podatku.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ustawy o podatku od towarów i usług uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. W przedmiotowej sprawie warunek ten nie zostanie spełniony, gdyż Zainteresowany wykonuje jedno z zadań własnych Gminy, a towary nabywane w ramach realizacji projektu nie są związane z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Zatem, Gminie nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków poniesionych z tytułu realizacji tej inwestycji, w części dotyczącej instalowania kolektorów słonecznych na obiektach instytucji użyteczności publicznej, tj. budynkach przedszkoli.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlega opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie. Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte - w przypadku dostawy towarów w art. 7 ust. 2 ustawy oraz - w przypadku świadczenia usług w art. 8 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy, nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części, traktuje się jako odpłatne świadczenie usług.

Z powyższego wynika, iż aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług muszą być spełnione łącznie dwa warunki, a mianowicie:

* brak związku świadczonych usług z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem,

* istnienie prawa podatnika do odliczenia w całości lub w części podatku naliczonego związanego ze świadczonymi usługami.

Za usługi niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Niedopełnienie któregokolwiek z warunków określonych w art. 8 ust. 2 ustawy jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wobec powyższego należy stwierdzić, iż przekazanie do nieodpłatnego użytkowania, kolektorów słonecznych zainstalowanych na budynkach przedszkoli, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT, z uwagi na nieodpłatność tej czynności oraz fakt, iż nie będzie miał w tym przypadku zastosowania art. 8 ust. 2 ustawy - nieodpłatne przekazanie inwestycji do użytkowania odbędzie się w związku z prowadzoną przez Gminę działalnością (wykonywanie we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność zadań publicznych, zwolnionych od podatku VAT na podstawie § 12 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług).

W przedmiotowej sprawie warunek wskazany w art. 86 ustawy nie zostanie zatem spełniony, gdyż wydatki związane z realizacją przedmiotowego projektu nie będą związane z wykonywanymi przez Wnioskodawcę czynnościami opodatkowanymi.

Tym samym Gminie nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków poniesionych z tytułu realizacji przedmiotowej inwestycji, w części dotyczącej instalowania kolektorów słonecznych na obiektach użyteczności publicznej, tj. budynkach przedszkoli.

W tej części projektu Zainteresowany nie będzie miał możliwości uzyskania zwrotu podatku na zasadach określonych w rozdziale 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Ewentualny zwrot na podstawie tych przepisów obwarowany jest pewnymi warunkami, które podatnik winien spełnić. Wśród warunków tych ustawodawca wymienia m.in. pochodzenie środków finansowych ze źródeł określonych w § 7 ust. 3 i ust. 4 cyt. rozporządzenia, a w zakresie środków pochodzących z Unii Europejskiej podpisanie umowy o dofinansowanie przed dniem 1 maja 2004 r. Ponieważ Wnioskodawca nie spełnia tych warunków, nie będzie miał możliwości ubiegania się o zwrot podatku VAT na podstawie przepisów rozdziału 9 ww. rozporządzenia.

Reasumując, Zainteresowany nie będzie miał możliwości odzyskania podatku VAT od wydatków poniesionych z tytułu realizacji projektu pn.: "Energia słoneczna dla gmin regionu (...)" w części dotyczącej zainstalowania kolektorów słonecznych na budynkach użyteczności publicznej.

W powyższym zakresie uznano stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe.

Zatem, Wnioskodawca realizując projekt pn.: "Energia słoneczna dla gmin regionu (...)", nie będzie miał prawa do odliczenia oraz zwrotu podatku od towarów i usług w zakresie instalacji kolektorów słonecznych na obiektach użyteczności publicznej, natomiast będzie miał prawo do odliczenia podatku w zakresie instalacji kolektorów słonecznych na budynkach osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.