ILPP2/443-914/11-2/AK - Obowiązek ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej kaucji zabezpieczającej wykonanie umowy.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 6 czerwca 2011 r. (data wpływu 8 czerwca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej kaucji zabezpieczającej wykonanie umowy - jest prawidłowe.

W dniu 8 czerwca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej kaucji zabezpieczającej wykonanie umowy.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży materiałów budowlanych oraz wykonuje usługi budowlano-remontowe. Zajmuje się głównie sprzedażą oraz montażem okien, drzwi, parapetów, rolet, markiz, itp. Nie jest producentem wyżej wymienionych towarów.

Zawierając umowy z klientami, a będą to umowy ustne lub pisemne głównie z osobami prywatnymi na montaż lub sprzedaż okien, parapetów, rolet, markiz, itp. będzie pobierana kaucja. Kaucja będzie zabezpieczeniem, że klient nie wycofa się z umowy, kaucja będzie zwracana klientowi po wykonaniu usługi lub po odbiorze towaru. Natomiast jeżeli klient wycofa się z umowy kaucja przepadnie na poczet poniesionych kosztów przez firmę Wnioskodawczyni związanych z realizacją danej umowy.

Często klienci, którzy zamawiają tylko sam towar (czyli VAT 22%) przed dostawą decydują się na usługę montażową (czyli VAT 8%).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy pobieraną kaucję Wnioskodawczyni musi ewidencjonować na kasie fiskalnej, czy dopiero pełną płatność za wykonaną usługę lub sprzedany towar ewidencjonuje na kasie fiskalnej.

Zdaniem Wnioskodawczyni, kaucji nie powinna ewidencjonować na kasie fiskalnej, ponieważ jest to gwarancja, że klient nie wycofa się z zamówienia i odbierze zamówiony towar lub usługę wtedy kaucja jest zwracana klientowi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...) - art. 7 ust. 1 ustawy.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Przepis art. 29 ust. 1 ustawy stanowi, że podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Natomiast stosownie do art. 29 ust. 2 ustawy, w przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. Dotyczy to również otrzymanych zaliczek na dotacje, subwencje i na inne dopłaty o podobnym charakterze.

W oparciu o art. 19 ust. 1 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

W myśl art. 19 ust. 11 ustawy, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek lub ratę obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji zaliczki, zadatku, przedpłaty, raty czy kaucji.

Według Słownika Języka Polskiego PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 r.:

* zaliczka oznacza część należności wpłacaną lub wypłacaną z góry na poczet tej należności (str. 1221);

* zadatek oznacza sumę pieniędzy wręczaną przy zawieraniu umowy w celu zapewnienia jej wykonania (str. 1210);

* przedpłata oznacza część ceny towaru wypłacaną w celu uzyskania gwarancji jego zakupu w określonym terminie (str. 774);

* rata oznacza część należności pieniężnej, płatną w oznaczonym terminie (str. 831);

* kaucja oznacza sumę pieniężną złożoną jako gwarancję dotrzymania zobowiązania; zastaw; zabezpieczenie (str. 320).

Z przytoczonych definicji: zaliczki, zadatku, przedpłaty i raty wynika, że wiążą się one z przekazaniem kontrahentowi środków pieniężnych do jego dyspozycji, natomiast cechą charakterystyczną kaucji jest to, że może ona zostać wykorzystana tylko w ściśle określonym przypadku, tj. w razie niewykonania zobowiązania. Ustanowienie kaucji ma charakter gwarancyjny, zabezpieczający, co oznacza, że jest ona ustanowiona na wypadek, gdyby strona umowy, która złożyła kaucję nie wywiązała się z umowy. Wówczas druga strona umowy może zaspokoić się ze złożonej kaucji. Co do zasady kaucja nie jest zaliczana na poczet ceny i podlega zwrotowi po zrealizowaniu warunków umowy, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Nie jest to bowiem otrzymanie części należności; nie można uznać jej ani za zaliczkę, ani za zadatek, ani tym bardziej za przedpłatę lub ratę.

Z wniosku wynika, iż Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży materiałów budowlanych oraz wykonuje usługi budowlano-remontowe. Zajmuje się głównie sprzedażą oraz montażem okien, drzwi, parapetów, rolet, markiz, itp. Nie jest producentem wyżej wymienionych towarów.

Zawierając umowy z klientami, a będą to umowy ustne lub pisemne głównie z osobami prywatnymi na montaż lub sprzedaż okien, parapetów, rolet, markiz, itp. będzie pobierana kaucja. Kaucja będzie zabezpieczeniem, że klient nie wycofa się z umowy, kaucja będzie zwracana klientowi po wykonaniu usługi lub po odbiorze towaru. Natomiast jeżeli klient wycofa się z umowy kaucja przepadnie na poczet poniesionych kosztów przez firmę Wnioskodawczyni związanych z realizacją danej umowy.

W tym miejscu należy zauważyć, że zgodnie z art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Oznacza to, że strony są wolne w kształtowaniu treści umowy.

Mając na uwadze powyższe należy wykluczyć fakt, iż wpłacana Wnioskodawczyni przez klientów kwota na poczet zamówionego towaru nie stanowi części należności z tytułu przyszłej usługi.

Bowiem jeśli na mocy postanowień stron kaucja nie zostanie zaliczona na poczet należności z tytułu wykonanej usługi (ceny sprzedaży), otrzymana wpłata nie będzie stanowić częściowej zapłaty za usługę, a tym samym środki pieniężne nie będą świadczyły o powstaniu obrotu w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o podatku VAT.

Obowiązek w zakresie prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących wynika z art. 111 ust. 1 ustawy, w myśl którego, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Z powyższego wynika, iż podatnik, który wykonał usługę lub sprzedał towar, a także gdy otrzyma zaliczkę, zadatek, przedpłatę lub ratę, ma obowiązek zaewidencjonowania jej na kasie rejestrującej w przypadku sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej w chwilą zaistnienia obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług.

Natomiast kaucja będąca zabezpieczeniem wykonania umowy, która będzie zwracana kontrahentowi, nie jest obrotem w rozumieniu art. 29 ust. 1 i ust. 2 ustawy i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a tym samym nie będzie ewidencjonowana na kasie rejestrującej.

Biorąc pod uwagę opisane zdarzenie przyszłe oraz dokonaną analizę przepisów prawa podatkowego stwierdzić należy, iż pobierana przez Wnioskodawczynię kaucja będąca zabezpieczeniem wykonania umowy, która będzie zwracana klientowi nie rodzi obowiązku ewidencji na kasie fiskalnej.

Z przepisu tego wynika, że obowiązek ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kas rejestrujących dotyczy tylko takich podmiotów, które dokonują sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.

Delegacją zawartą w art. 111 ust. 8 ustawy, Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia zwolnił na czas określony niektóre grupy podatników oraz niektóre czynności z obowiązku, o którym mowa w art. 111 ust. 1, oraz określił warunki korzystania ze zwolnienia (...).

Zwolnienie z obowiązku instalowania kas rejestrujących określone zostało w § 2 i § 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2010 r. Nr 138, poz. 930), zwanym dalej rozporządzeniem.

Powyższe zwolnienia wskazują na dwojakiego rodzaju zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obrotu przy zastosowaniu kas rejestrujących, mianowicie: zwolnienie dla określonych grup podatników (zwolnienie podmiotowe) i zwolnienie dla konkretnych czynności (zwolnienie przedmiotowe).

Stosownie do treści § 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2012 r. również podatników, u których kwota obrotu z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy, nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 40.000 zł i jeżeli wcześniej nie powstał wobec nich obowiązek ewidencjonowania, z zastrzeżeniem ust. 6, który stanowi, że zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, traci moc po upływie dwóch miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło w ciągu roku podatkowego przekroczenie kwoty obrotów w wysokości 40.000 zł, z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy.

Zwalnia się również z obowiązku ewidencjonowania do dnia przekroczenia w 2011 r. lub 2012 r. kwoty obrotów w wysokości 20 000 zł z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy - podatników rozpoczynających sprzedaż w danym roku podatkowym. (§ 3 ust. 7 rozporządzenia).

Powyższe zwolnienie jest zwolnieniem podmiotowym, tj. dotyczącym podmiotu.

Natomiast, w myśl § 2 pkt 1 rozporządzenia, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2012 r. - sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia.

Powyższe zwolnienie jest zwolnieniem przedmiotowym, tj. dotyczącym niektórych czynności wykonywanych przez podatnika.

Zatem, w powyższej sytuacji Wnioskodawczyni będzie zobowiązana do rejestrowania sprzedaży usług i sprzedaży towarów za pomocą kasy rejestrującej dopiero w momencie powstania obowiązku podatkowego wykonanej usługi lub sprzedanego towaru. Jednakże jeżeli Zainteresowana będzie dokonywała świadczenia usług lub dostawy towarów, które mogą skorzystać ze zwolnienia przedmiotowego, tzn. są wyszczególnione w ww. załączniku, jak również nie stanowią wyłączeń z § 4 ust. 1 rozporządzenia, bądź ze zwolnienia podmiotowego wskazanego powyżej, to nie będzie zobowiązana do rejestrowania sprzedaży usług za pomocą kasy rejestrującej.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W zakresie pozostałych zdarzeń przyszłych dotyczących ewidencjonowania dokumentowania oraz stawki podatku wydano w dniu 7 września 2011 r. odrębne interpretacje o numerach ILPP2/443-914/11-3/AK, ILPP2/443-914/11-4/AK.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.