ILPP2/443-838/11-3/AKr

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o., przedstawione we wniosku z dnia 20 maja 2011 r. (data wpływu 23 maja 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 28 lipca 2011 r. (data wpływu 29 lipca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku jest:

* prawidłowe - w części dotyczącej prowizji naliczonej od udzielonych pożyczek,

* nieprawidłowe - w części dotyczącej sprzedaży zastawionej biżuterii.

W dniu 23 maja 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku. Przedmiotowy wniosek uzupełniono w dniu 29 lipca 2011 r. o pytanie oraz własne stanowisko w sprawie.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Jedną z działalności prowadzonych przez Wnioskodawcę jest działalność lombardowa. Spółka udziela pożyczek pod zastaw, od których nalicza prowizję i od niej podatek VAT.

Usługi lombardowe do końca roku 2010 sklasyfikowane na podstawie PKWiU z 1997 r. jako - usługi udzielania pożyczek świadczone poza systemem bankowym (65.22.10) nie korzystały ze zwolnienia z opodatkowania. Tak więc opodatkowana VAT była prowizja od pożyczki i ewentualna sprzedaż zastawionego towaru, który przechodził na własność pożyczkodawcy w przypadku braku spłaty udzielonej pożyczki we właściwym terminie (w tym wypadku opodatkowany był zysk tj. różnica pomiędzy kwotą pożyczki, a kwotą uzyskaną ze sprzedaży towaru (towar używany).

W ustawie o VAT obowiązującej od dnia 1 stycznia 2011 r. w przepisach regulujących zwolnienie od podatku VAT, art. 43 ust. 1 pkt 38-40 zwalnia się z podatku VAT między innymi:

* usługi udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzania kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Przy czym zwolnienia z VAT nie mają zastosowania do:

W ustawie nie ma mowy o wyłączeniu ze zwolnienia usług lombardowych.

W 2011 r. zgodnie z obowiązującym PKWiU usługi lombardowe sklasyfikowane są w grupie 64.92.1

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy zwolniona od podatku VAT jest:

Zdaniem Wnioskodawcy, w 2011 r. naliczany podatek VAT od prowizji z udzielonych pożyczek był czynnością błędną (art. 43 ust. 1 pkt 38-40). Spółka nie powinna naliczać VAT od ewentualnej sprzedaży zastawionego towaru, który przeszedł na jego własność w przypadku niezwrócenia udzielonej pożyczki w terminie (art. 43 ust. 2 pkt 13).

Spółka prosi o potwierdzenie, czy jej interpretacja jest właściwa tzn., że zwolnione od podatku VAT są usługi świadczone przez lombard, jak i sprzedaż zastawionego towaru, przejętego na własność w przypadku nie zwrócenia udzielonej pożyczki w terminie.

W ocenie Spółki, skoro w ustawie obowiązującej od dnia 1 stycznia 2011 r. w przepisach regulujących zwolnienia od podatku VAT, art. 43 ust. 1 pkt 38-40 nie ma mowy o wyłączeniu ze zwolnienia usług lombardowych to Wnioskodawca nie musi naliczać podatku VAT od prowizji z pożyczek lombardowych, jak również zgodnie z art. 43 ust. 13 mówiącym, że zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 37-41 Spółka nie musi naliczać podatku VAT od ewentualnej sprzedaży biżuterii stanowiącej zabezpieczenie spłaty pożyczki, która przeszła na własność Spółki w przypadku braku spłaty pożyczki, gdyż jest to usługa pomocnicza do usługi finansowej zwolniona z VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku jest:

* prawidłowe - w części dotyczącej prowizji naliczonej od udzielonych pożyczek,

* nieprawidłowe - w części dotyczącej sprzedaży zastawionej biżuterii.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu tym podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy, przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, towarami w rozumieniu ww. ustawy są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Stawka podatku, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże, zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Od powyższej zasady, ustawodawca ustanowił szereg wyjątków określając w ustawie o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeniach wykonawczych do tej ustawy, dla niektórych towarów i usług stawki obniżone lub zwolnienie od podatku.

Jedną ze zmian wprowadzonych przez nowelizację ustawy o podatku od towarów i usług wchodzącą w życie od 1 stycznia 2011 r. była modyfikacja sposobu określenia katalogu usług zwolnionych, w tym tzw. usług finansowych. Dotychczas usługi zwolnione były enumeratywnie wymienione w załączniku nr 4 do ustawy, który z kolei odwoływał się do klasyfikacji statystycznej z 1997 r. Wolą ustawodawcy, katalog usług zwolnionych został przeniesiony do treści ustawy i obecnie jest uregulowany w art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy. Zrezygnowano również z odwołania do klasyfikacji statystycznej.

Nowelizacja została uchwalona w celu dostosowania polskich przepisów do prawa unijnego, a konkretnie dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 2006.347.1 z późn. zm.). Ustalając nowy zakres zwolnienia nie tylko dostosowano polskie przepisy w przedmiocie zwolnienia tzw. usług finansowych do art. 135 Dyrektywy VAT (określającego zakres dopuszczalnego zwolnienia), wzięto również pod uwagę orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który doprecyzował przepisy unijne.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Zgodnie z art. 43 ust. 13 ustawy, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przy czym, w myśl art. 43 ust. 14 ustawy, przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 100, poz. 1081 z późn. zm.), przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę, na mocy której przedsiębiorca w zakresie swojej działalności, zwany dalej "kredytodawcą", udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi kredytu w jakiejkolwiek postaci.

Zgodnie z art. 7a ustawy o kredycie konsumenckim, łączna kwota wszystkich opłat, prowizji oraz innych kosztów związanych z zawarciem umowy o kredyt konsumencki, z wyłączeniem udokumentowanych lub wynikających z innych przepisów prawa kosztów, związanych z ustanowieniem, zmianą lub wygaśnięciem zabezpieczeń i ubezpieczeń (w tym kosztów ubezpieczenia spłaty kredytu, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 4), nie może przekroczyć 5% kwoty udzielonego kredytu konsumenckiego.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, całkowity koszt kredytu oznacza wszystkie koszty wraz z odsetkami i innymi opłatami i prowizjami, które konsument jest zobowiązany zapłacić za kredyt, z wyjątkiem kosztów:

Z powyższego wynika, iż wyrażenia "całkowity koszt kredytu" zdefiniowane w art. 7 ustawy o kredycie konsumenckim, oraz "łączna kwota wszystkich opłat, prowizji oraz innych kosztów" (zwana dalej łączną kwotą) określona w art. 7a ww. ustawy nie są tożsame. Całkowity koszt kredytu obejmuje bowiem wszystkie koszty, które konsument jest zobowiązany zapłacić za kredyt, natomiast łączna kwota obejmuje koszty związane z zawarciem umowy o kredyt konsumencki.

Analiza powyższego wskazuje również, iż na gruncie ustawy o kredycie konsumenckim, koszty ustanowienia zabezpieczeń zostały wyłączone zarówno z pojęcia "całkowitego kosztu kredytu", jak i z pojęcia "łącznej kwoty". Zabezpieczenie spłaty kredytu konsumenckiego nie jest bowiem kosztem związanym bezpośrednio z samym kredytem, czy też umową kredytową, ma charakter uzupełniający.

Działalność lombardowa polega na pożyczaniu pieniędzy pod zastaw. Klient korzystający z pożyczki lombardowej może odzyskać przedmiot zastawu po dokonaniu zwrotu pożyczonej kwoty wraz z prowizją naliczoną przez właściciela lombardu.

Zabezpieczenie udzielonej przez lombard pożyczki może być dokonane w drodze przewłaszczenia. Przewłaszczenie rzeczy na zabezpieczenie polega na przeniesieniu własności rzeczy na wierzyciela z równoczesnym zobowiązaniem go - pod warunkiem uiszczenia w terminie zabezpieczonego długu - do powrotnego przeniesienia własności rzeczy na dłużnika. W razie niewykonania przez pożyczkobiorcę zobowiązania w umówionym terminie, podmiot świadczący usługę lombardową staje się nieograniczonym właścicielem rzeczy będącej przedmiotem przewłaszczenia. Przewłaszczone rzeczy najczęściej sprzedawane są w ramach prowadzonej działalności lombardowej.

Lombard wykonuje, więc co do zasady, dwa główne rodzaje czynności, odmiennie opodatkowane podatkiem VAT, czyli udzielanie pożyczek pieniężnych pod zastaw ruchomości i papierów wartościowych w zamian za określone wynagrodzenie (prowizję), oraz sprzedaż zastawionych i nieodebranych rzeczy, tj. dostawę towarów. Dodatkowo mogą występować czynności o charakterze pomocniczym.

Ze złożonego wniosku wynika, iż Wnioskodawca prowadzi m.in. działalność lombardową. Spółka udziela pożyczek pod zastaw, od których nalicza prowizję i od niej podatek VAT.

Usługi lombardowe do końca roku 2010 nie korzystały ze zwolnienia z opodatkowania. Opodatkowana podatkiem była prowizja od pożyczki i ewentualna sprzedaż zastawionego towaru, który przechodził na własność pożyczkodawcy w przypadku braku spłaty udzielonej pożyczki we właściwym terminie (w tym wypadku opodatkowany był zysk, tj. różnica pomiędzy kwotą pożyczki, a kwotą uzyskaną ze sprzedaży towaru (towar używany).

Zwrócić należy uwagę, iż działalność lombardowa polega na udzielaniu pożyczek osobom fizycznym pod zastaw różnorodnych przedmiotów (np. biżuterii, sprzętu RTV) oraz sprzedaży towarów, które przeszły na własność prowadzącego lombard w wyniku niespłacenia pożyczki w określonym terminie. A zatem, wyróżnikiem działalności lombardowej jest przeniesienie określonej ilości pieniędzy (tj. udzielenie pożyczki) w zamian za przeniesienie własności bądź prawa do rozporządzania rzeczami ruchomymi, z których pożyczkodawca może się zaspokoić w razie niespłacenia długu przez biorącego pożyczkę z ceny uzyskanej w drodze ich sprzedaży.

Istotą działalności lombardowej - jak wyżej wskazano - jest pożyczanie pieniędzy pod zastaw. Klient korzystający z pożyczki lombardowej może odzyskać przedmiot zastawu po dokonaniu zwrotu pożyczonej kwoty i zapłaty prowizji naliczonej przez właściciela lombardu. Prowadzący działalność w zakresie lombardu wykonuje więc dwa rodzaje czynności, odmiennie opodatkowane podatkiem od towarów i usług, tj.:

* udzielanie pożyczek pieniężnych pod zastaw w zamian za określone wynagrodzenie (prowizję) - tj. świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy,

* sprzedaż zastawionych i nieodebranych rzeczy będących przedmiotem zastawu - tj. dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy.

Odnosząc powyższe do powołanych przepisów stwierdzić należy, iż samo udzielenie pożyczki pieniężnej w ramach umowy lombardowej w zamian za określone wynagrodzenie (prowizje, opłaty) spełnia warunki określone w cyt. art. 43 ust. 1 pkt 38 oraz art. 43 ust. 13 ustawy, co kwalifikuje wspomnianą czynność do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Ze zwolnienia tego nie korzysta jednak będąca przedmiotem zapytania sprzedaż zastawu, wykonywana w efekcie zawartej umowy lombardowej. Jak zostało bowiem wskazane - jest to dostawa towarów, zupełnie odrębna od świadczenia usługi jaką jest udzielenie pożyczki. Nie jest więc świadczeniem usługi stanowiącej element usługi wymienionej w art. 43 ust. 1 pkt 38, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.