ILPP2/443-8/13-3/AD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 30 grudnia 2012 r. (data wpływu 2 stycznia 2013 r.) uzupełnionym pismem z dnia 5 stycznia 2013 r. (data wpływu 9 stycznia 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawidłowości dokumentowania usług najmu lokali stanowiących współwłasność małżeńską - jest prawidłowe.

W dniu 2 stycznia 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawidłowości dokumentowania usług najmu lokali stanowiących współwłasność małżeńską. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 5 stycznia 2013 r. (data wpływu 9 stycznia 2013 r.) o sprostowanie błędnego nr NIP.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca wraz z żoną posiada wspólność majątkową. Wspólnie są właścicielami 8 mieszkań w budynku wielorodzinnym oraz innych nieruchomości. Żona Zainteresowanego wynajęła w 2011 r. te mieszkania na cele mieszkaniowe osobie fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą. W tym celu podpisała z tym najemcą pisemną umowę najmu. Stroną umowy była ze strony wynajmującego tylko żona Wnioskodawcy. Czynsz za najem wpływał przelewem na konto bankowe podane w umowie. Oboje małżonkowie zgłosili do US oświadczenie o opodatkowaniu dochodów z najmu na zasadzie ryczałtu jako najem prywatny niezwiązany z działalnością gospodarczą. Oboje złożyli również oświadczenie do US; że to Wnioskodawca będzie rozliczał dochody z najmu wspólnych nieruchomości pod kątem podatku dochodowego. Tak też Zainteresowany wpłacał w 2011 r. zaliczki na podatek ryczałtowy od najmu, w każdym miesiącu i rozliczył cały rok podatkowy. Dochód (u Wnioskodawcy, a także u jego żony) nie przekraczał kwoty 150.000 zł. Zarówno żona Zainteresowanego, jak i on sam nie prowadzą działalności gospodarczej. Jest to najem prywatny. Przez pierwszych kilka miesięcy, przez pomyłkę to Zainteresowany, wystawiał rachunki za najem tych lokali zamiast żony. Wynikało to z tego, że wynajmuje on również inne nieruchomości samodzielnie i wystawiając inne rachunku pomyłkowo wystawił również te. Obecnie Wnioskodawca zauważył tą pomyłkę i chciał skorygować lub anulować te rachunki, gdyż to nie on był stroną umowy najmu lecz jego żona. Ponieważ przepisy nie przewidują korekty rachunku, Zainteresowany wysłał pismo do najemcy, że wystawione rachunki są nieważne i zostaną anulowane, gdyż to nie Wnioskodawca lecz jego żona była stroną umowy. Po konsultacji na infolinii podatkowej MF Zainteresowany dowiedział, się, że osoba fizyczna nie powinna wystawiać rachunku lecz rozliczenie powinno następować na podstawie podpisanej umowy i dokonywanych przelewów czynszu przez bank. Wnioskodawca poinformował więc również o tym najemcę i nie wystawiał już więcej rachunków za najem również gdyby najemca ich żądał.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy, ponieważ przepisy ustawy o podatku VAT określają, że podatnikiem podatku VAT jest strona (osoba prawna, czy fizyczna), która świadczy usługę, a zgodnie z podpisaną umową najmu była to wyłącznie jego żona, to też ona a nie Zainteresowany jest tutaj płatnikiem i podatnikiem z punktu podatku VAT. Fakt, że oboje współmałżonkowie są współwłaścicielami omawianych mieszkań nie zmienia nic w tym zakresie, gdyż z przepisu art. 206 Kodeksu Cywilnego wynika, iż każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych właścicieli. "Zgodnie z powołanym wyżej przepisem każdy ze współwłaścicieli ma uprawnienie do bezpośredniego korzystania z rzeczy wspólnej. Może posiadać całą rzecz i korzystać z całej rzeczy. Identyczne uprawnienia przysługują pozostałym współwłaścicielom" (cyt. z uzasadnienia interpretacji ILPB1/415-879/12-5/AG). Umowę mogła więc podpisać jedynie w swoim imieniu żona Wnioskodawcy na wszystkie omawiane 8 mieszkań. Zainteresowany natomiast nie może rozliczać się pod względem podatku VAT, gdyż nie jest tutaj ani podatnikiem ani płatnikiem podatku VAT. Wystawiony przez niego dokument o nazwie "Rachunek" został więc wystawiony bezpodstawnie i powinien być zlikwidowany - anulowany. Ponieważ przepisy prawa tj.: Ordynacja Podatkowa, Ustawa o Podatku Dochodowym od Osób Fizycznych ani Ustawa o Podatku VAT nie przewidują anulowania czy korekty rachunku więc zasadne wydaje się unieważnienie tego rachunku w formie jakiej dokonał tego Wnioskodawca, czyli poinformowania najemcy, że rachunki te są nieważne, gdyż to nie ich wystawca lecz jego żona była stroną umowy i zostały wystawione przez Zainteresowanego pomyłkowo.

Ponieważ cytowana wyżej interpretacja podatkowa dotyczyła jedynie podatku dochodowego to po uwzględnieniu przepisów ustawy o podatku VAT należy przyjąć stanowisko, że rachunki te były wystawione jednak bezpodstawnie i należało je anulować. Nie można bowiem przyjąć dwóch odmiennych interpretacji w tym samym zakresie, gdzie jedna dopuszcza a druga nie dopuszcza wystawienia rachunku przez tą samą osobę.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy, zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji (art. 113 ust. 2 ustawy).

Stosownie do art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Zgodnie z art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Tak więc najem jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną. Odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie najemcy polegające na płaceniu umówionego czynszu.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy należy stwierdzić, że świadczenie usług najmu wypełnia, określoną w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, definicję działalności gospodarczej, jeżeli jest wykonywana w sposób ciągły do celów zarobkowych (zawierane umowy najmu mają zazwyczaj długotrwały charakter, a uzyskiwane korzyści z tego tytułu są w zasadzie stałe).

W konsekwencji najem nieruchomości stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Wskazać także należy, iż stosownie do treści art. 195 Kodeksu cywilnego, własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, stanowi odmianę własności i cechuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom, a każdy z nich może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Natomiast z przepisu art. 206 Kodeksu cywilnego wynika, iż każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. Zgodnie z powołanym wyżej przepisem każdy ze współwłaścicieli ma uprawnienie do bezpośredniego korzystania z rzeczy wspólnej. Może posiadać całą rzecz i korzystać z całej rzeczy. Identyczne uprawnienia przysługują pozostałym współwłaścicielom.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca wraz z żoną posiada wspólność majątkową. Wspólnie są właścicielami 8 mieszkań w budynku wielorodzinnym oraz innych nieruchomości. Żona Zainteresowanego wynajęła w 2011 r. te mieszkania na cele mieszkaniowe osobie fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą. W tym celu podpisała z tym najemcą pisemną umowę najmu. Stroną umowy była ze strony wynajmującego tylko żona Wnioskodawcy. Czynsz za najem wpływał przelewem na konto bankowe podane w umowie. Oboje małżonkowie zgłosili do US oświadczenie o opodatkowaniu dochodów z najmu na zasadzie ryczałtu jako najem prywatny niezwiązany z działalnością gospodarczą. Oboje złożyli również oświadczenie do US; że to Wnioskodawca będzie rozliczał dochody z najmu wspólnych nieruchomości pod kątem podatku dochodowego. Tak też Zainteresowany wpłacał w 2011 r. zaliczki na podatek ryczałtowy od najmu, w każdym miesiącu i rozliczył cały rok podatkowy. Dochód (u Wnioskodawcy, a także u jego żony) nie przekraczał kwoty 150.000 zł. Zarówno żona Zainteresowanego, jak i on sam nie prowadzą działalności gospodarczej. Jest to najem prywatny. Przez pierwszych kilka miesięcy, przez pomyłkę to Zainteresowany, wystawiał rachunki za najem tych lokali zamiast żony. Wynikało to z tego, że wynajmuje on również inne nieruchomości samodzielnie i wystawiając inne rachunku pomyłkowo wystawił również te. Obecnie Wnioskodawca zauważył tą pomyłkę i chciał skorygować lub anulować te rachunki gdyż to nie on był stroną umowy najmu lecz jego żona. Ponieważ przepisy nie przewidują korekty rachunku, Zainteresowany wysłał pismo do najemcy, że wystawione rachunki są nieważne i zostaną anulowane, gdyż to nie Wnioskodawca lecz jego żona była stroną umowy. Po konsultacji na infolinii podatkowej MF Zainteresowany dowiedział, się, że osoba fizyczna nie powinna wystawiać rachunku lecz rozliczenie powinno następować na podstawie podpisanej umowy i dokonywanych przelewów czynszu przez bank. Wnioskodawca poinformował więc również o tym najemcę i nie wystawiał już więcej rachunków za najem również gdyby najemca ich żądał.

W myśl art. 87 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.), jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą obowiązani są na żądanie kupującego lub usługobiorcy wystawić rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi.

Jednocześnie stosownie do art. 3 pkt 9 Ordynacji podatkowej, ilekroć w tej ustawie jest mowa o działalności gospodarczej - rozumie się przez to każdą działalność zarobkową w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, w tym wykonywanie wolnego zawodu, a także każdą inną działalność zarobkową wykonywaną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby wykonującej taką działalność - do przedsiębiorców.

W świetle tego przepisu, pojęcie działalności gospodarczej w rozumieniu Ordynacji podatkowej ma szerokie znaczenie i obejmuje swoim zakresem działalność zarobkową również w sytuacji, gdy przepisy innych ustaw nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby wykonującej taką działalność - do przedsiębiorców.

W tym miejscu należy jednak wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie wymienia małżonków jako odrębnej kategorii podatników. Powyższe stwarza dla małżonków prowadzących działalność gospodarczą szczególną sytuację prawną. Należy zauważyć, że żaden z przepisów ustawy nie zabrania małżonkom prowadzenia działalności gospodarczej jako odrębnym podatnikom. Nie ma przy tym przeszkód, aby pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębne działalności istniała ustawowa wspólność majątkowa.

W świetle art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 788), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

Zgodnie z brzmieniem art. 36 § 1 oraz § 2 cyt. ustawy, oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.

W konsekwencji ww. przepisów, podatnikiem podatku od towarów i usług jest ten z małżonków, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu.

Wobec powyższego podmiot świadczący usługę najmu będzie podatnikiem podatku od towarów i usług wówczas, gdy najem ten będzie wykonywał we własnym imieniu i na własny rachunek. Jeżeli przedmiotem najmu jest rzecz stanowiąca majątek wspólny małżonków, to podatnikiem podatku od towarów i usług, w okolicznościach wskazanych w art. 15 ustawy, będzie ten małżonek, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu, czyli ten, który dokonuje wynajmu we własnym imieniu (jest stroną czynności prawnej). Natomiast jeżeli małżonkowie dokonali czynności wspólnie, to każdy z nich z osobna jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W rozpatrywanej sprawie stroną umowy z najemcą była tylko żona Wnioskodawcy. To ona podpisała z najemcą pisemną umowę najmu.

Biorąc powyższe pod uwagę na gruncie przepisów dotyczących podatku od towarów i usług, z tytułu usług najmu lokali, w stosunku do których umowy najmu z najemcą podpisała małżonka Wnioskodawcy, nie jest on uważany za podatnika podatku od towarów i usług zobowiązanego (upoważnionego) do wystawienia faktur VAT bądź rachunków (w przypadku, gdy korzysta on ze zwolnienia podmiotowego, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy). W konsekwencji wystawione przez Zainteresowanego rachunki zostały wystawione bez podstawy prawnej i nie dokumentują żadnego zdarzenia gospodarczego - Wnioskodawca nie był stroną dokonywanych czynności. Tym samym rachunki te, w świetle przepisów ustawy VAT, nie wywołują żadnych skutków w zakresie rozliczenia tego podatku.

Z uwagi na powyższe rozstrzygnięcie - pytanie nr 3 wniosku stało się bezprzedmiotowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Wskazać należy, że stosownie do treści art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Zatem, w przedmiotowej sprawie powyższa interpretacja indywidualna wydana Zainteresowanemu nie wywiera skutku prawnego dla jego żony.

Ponadto, tut. Organ informuje, że w zakresie pytania nr 4 zadanego we wniosku zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Dodatkowo tut. Organ informuje, iż zgodnie z ustawą z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 35) z dniem 1 kwietnia 2013 r. powołany przepis art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług otrzyma nowe brzmienie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.