ILPP2/443-795/14-4/EN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 18 lipca 2014 r. (data wpływu 22 lipca 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 19 września 2014 r. (data wpływu 24 września 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia podstawy opodatkowania sprzedaży wierzytelności własnych - jest prawidłowe.

W dniu 22 lipca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia podstawy opodatkowania sprzedaży wierzytelności własnych. Wniosek uzupełniono 18 września 2014 r. o brakującą opłatę.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca (dalej "A") jest instytucją finansową, która prowadzi działalność polegającą m.in. na udzielaniu pożyczek i kredytów na rzecz swoich członków. W październiku 2012 r. "A" dokonał sprzedaży wierzytelności o wartości 49.000,000 zł przysługujących mu wobec swoich członków. Cena uzyskana przez "A" w wyniku tej transakcji wyniosła 44.400,000 zł. Tytułem ceny, nabywca (cesjonariusz) wręczył sprzedawcy weksle własne opiewające na wskazaną powyżej kwotę. Jednocześnie strony ustaliły harmonogram wykupu weksli przez nabywcę w ciągu 10 lat. Z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności "A" poniósł stratę w wysokości 4.600,000 zł. Wobec faktu, iż kwota 44.400,000 zł nie stanowiła przychodu należnego, poniesiona przez "A" strata w kwocie 4.600,000 zł zgodnie z art. 16 ust. I pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie została zaliczona do kosztów uzyskania przychodu.

Do końca 2013 r. nabywca wykupił weksle własne na kwotę 1.750,000 zł. W związku z zawarciem w dniu 25 czerwca 2013 r. aneksów do dotychczasowych umów sprzedaży i porozumień, na mocy których "A" przyjął na siebie i oświadczył iż ponosi wobec nabywcy wierzytelności odpowiedzialność za wypłacalność dłużników, "A" - zgodnie z zaleceniem organu nadzoru - utworzył 100% odpis aktualizujący na pozostałą do wykupu wartość weksli, tj. na kwotę 42.650,000 zł. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 26b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - za koszty uzyskania przychodów nie uznaje się w spółdzielczych kasach oszczędnościowo - kredytowych odpisów aktualizujących wartość należności, z wyjątkiem odpisów aktualizujących wartość należności z tytułu udzielonych pożyczek i kredytów (...) zatem również kwota 42.650,000 zł nie została zaliczona przez "A" do kosztów uzyskania przychodów.

W 2014 r. zostało podpisane porozumienie na mocy którego dokonano nowej wyceny sprzedanych wierzytelności i ustalono łączną cenę za nabycie sprzedanych w 2012 r. wierzytelności na kwotę 7.900,000 zł. Następstwem tej czynności był zwrot cesjonariuszowi pozostałych do wykupu weksli o wartości 42.650,000 zł oraz pomniejszenie nowej kwoty należnej sprzedawcy o kwotę już wykupionych weksli, tj. o wartość 1.750,000 zł. Pozostałą do uregulowania kwotę 6.150,000 zł nabywca zobowiązany jest uiszczać przelewem na rachunek bankowy "A" w ratach do końca 2018 r. W związku z zaistniałym stanem faktycznym rozwiązano odpis aktualizujący na kwotę 42.650,000 zł oraz zaksięgowano zwrot weksli na wskazaną powyżej kwotę.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy obniżenie ceny sprzedanych wierzytelności można uznać za zastosowanie upustu potransakcyjnego, o którym mowa w art. 29a ust. 1 w zw. z art. 29a ust. 7 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej VAT), w wysokości 36.500,000 zł, przy pierwotnej sprzedaży wierzytelności za kwotę 44.400,000 zł....

Zdaniem Wnioskodawcy, na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie występuje pojęcie rabatu, czy też upustu potransakcyjnego. W celu zastosowania takiej konstrukcji należy odnieść się do ustawy o VAT. Zgodnie z art. 29a przedmiotowej ustawy podstawą opodatkowania (...) jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy (...). Należy wskazać, że na gruncie ustawy o VAT czynność sprzedaży własnych wierzytelności podmiotom trzecim nie stanowi usługi świadczonej przez zbywcę wierzytelności. Powyższe stanowisko jest powszechnie akceptowane zarówno przez sądy administracyjne, jak i organy podatkowe i argumentowane tym, że skutkiem zbycia własnej wierzytelności jest to, że na nabywcę przechodzi ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi. Sprzedaż własnej wierzytelności jest jedynie przejawem wykonywania przez podatnika prawa własności w stosunku do przysługującej mu wierzytelności. Wobec powyższego, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż skoro dokonana przez niego sprzedaż wierzytelności nie jest objęta zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od towarów i usług, zatem nie jest możliwe zastosowanie występujących tam instytucji do zaistniałego w sprawie stanu faktycznego. Zdaniem Wnioskodawcy, obniżenie ceny za sprzedane wierzytelności stanowi jedynie modyfikację pierwotnego stosunku zobowiązaniowego łączącego strony w zakresie urealnienia wartości uprzednio sprzedanych wierzytelności.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary, według art. 2 pkt 6 ustawy - rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W świetle art. 7 ust. 1 ustawy - przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast - w myśl art. 8 ust. 1 ustawy - przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Z powyższych przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie, które nie jest dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu, czy określonym zachowaniu, mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Wskazać należy, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121).

Stosownie do treści art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki - art. 509 § 2 cyt. ustawy.

Z kolei art. 510 § 1 ww. ustawy stanowi, że umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Nadmienić należy, że istotą przelewu wierzytelności jest umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności, prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw.

Stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a -30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Zgodnie z art. 29a ust. 6 ustawy podstawa opodatkowania obejmuje:

W art. 29a ust. 7 ustawy wskazano, że podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:

Jak wynika z przedstawionego opisu sprawy, że Wnioskodawca jest instytucją finansową, która prowadzi działalność polegającą m.in. na udzielaniu pożyczek i kredytów na rzecz swoich członków. W październiku 2012 r. Wnioskodawca dokonał sprzedaży wierzytelności o wartości 49.000,000 zł przysługujących mu wobec swoich członków. Cena uzyskana przez Wnioskodawcę w wyniku tej transakcji wyniosła 44.400,000 zł. Tytułem ceny, nabywca (cesjonariusz) wręczył sprzedawcy weksle własne opiewające na wskazaną powyżej kwotę. Jednocześnie strony ustaliły harmonogram wykupu weksli przez nabywcę w ciągu 10 lat. Z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności Wnioskodawca poniósł stratę w wysokości 4.600,000 zł. Do końca 2013 r. nabywca wykupił weksle własne na kwotę 1.750,000 zł. W związku z zawarciem w dniu 25 czerwca 2013 r. aneksów do dotychczasowych umów sprzedaży i porozumień, na mocy których Wnioskodawca przyjął na siebie i oświadczył, iż ponosi wobec nabywcy wierzytelności odpowiedzialność za wypłacalność dłużników, Wnioskodawca - zgodnie z zaleceniem organu nadzoru - utworzył 100% odpis aktualizujący na pozostałą do wykupu wartość weksli, tj. na kwotę 42.650,000 zł.

W 2014 r. zostało podpisane porozumienie na mocy którego dokonano nowej wyceny sprzedanych wierzytelności i ustalono łączną cenę za nabycie sprzedanych w 2012 r. wierzytelności na kwotę 7.900,000 zł. Następstwem tej czynności był zwrot cesjonariuszowi pozostałych do wykupu weksli o wartości 42.650,000 zł oraz pomniejszenie nowej kwoty należnej sprzedawcy o kwotę już wykupionych weksli, tj. o wartość 1.750,000 zł. Pozostałą do uregulowania kwotę 6.150,000 zł nabywca zobowiązany jest uiszczać przelewem na rachunek bankowy Wnioskodawcy w ratach do końca 2018 r.

W związku z powyższym Wnioskodawca ma wątpliwości czy obniżenie ceny sprzedanych wierzytelności można uznać za zastosowanie upustu potransakcyjnego, o którym mowa w art. 29a ust. 1 w zw. z art. 29a ust. 7 ustawy o podatku od towarów i usług.

Mając na uwadze wskazane powyżej przepisy oraz przedstawiony opis stanu faktycznego stwierdzić należy, że czynności polegającej na zbyciu wierzytelności własnych nie można uznać za dostawę towaru, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy, określającego co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług, pod pojęciem towaru.

Zbycie wierzytelności własnej nie stanowi również świadczenia usługi, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi). W konsekwencji, transakcja, której przedmiotem jest zbycie wierzytelności własnych pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Reasumując, sprzedaż wierzytelności własnej nie stanowi dla Wnioskodawcy dostawy towarów ani odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu przepisów ustawy. Zatem czynność ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji w przedmiotowej sprawie nie występuje podstawa opodatkowania co oznacza, że w nie mają tu zastosowania przepisy art. 29a ust. 1 w zw. z art. 29a ust. 7 ustawy.

Tutejszy Organ informuje, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Wnioskodawcy. Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy oraz we własnym stanowisku w sprawie oceny prawnej zdarzenia przyszłego, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa - w wydanej interpretacji rozpatrzone.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Tut. Organ informuje, że w niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia podstawy opodatkowania sprzedaży wierzytelności własnych. Natomiast wniosek dotyczący podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie rozstrzygnięty odrębnym pismem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.